Lewis & Short

damno (in vulg. lang. and late Lat. sometimes dampno), āvi, ātum, 1, v. a. [damnum].

  1. I. Gen., to occasion loss or damage to, to harm, damage = damno afficere: pauperibus parcere, divites damnare atque domare, Plaut. Trin. 4, 1, 10.
  2. II. Esp. [cf. damnum, II.] a judicial t. t., to condemn, doom, sentence one to any punishment = condemno, v. Cic. Or. 49, 166 (opp. to absolvere, liberare, dimittere; cf. also condemno, culpo, improbo; common and classical).
    Constr. with acc. of person, either alone or with gen., abl., de, in, ad, etc., of the crime and punishment: damnatur aliquis crimine vel judicio, sed sceleris, parricidii, etc., Lachm. ad Lucr. 2, p. 273 sq.; cf. Munro, ad Lucr. 4, 1183: Zumpt, Gr. § 446 sq.; Roby, Gr. § 1199 sq.
          1. (α) With acc. pers. alone: ergo ille damnatus est: neque solum primis sententiis, quibus tantum statuebant judices, damnarent an absolverent, sed etiam illis, etc., Cic. de Or. 1, 54, 231; id. Rosc. Am. 39, 114: censoris judicium nihil fere damnato nisi ruborem affert, id. Rep. 4, 6 (fragm. ap. Non. 24, 9): ego accusavi, vos damnastis, Dom. Afer ap. Quint. 5, 10, 79 et saep.
            Transf., of things: causa judicata atque damnata, Cic. Rab. perd. 4; id. Clu. 3.
          2. (β) With acc. pers. and gen. (criminis or poenae): ambitus damnati, Caes. B. C. 3, 1, 4; Cic. Brut. 48 fin.: furti, id. Flacc. 18, 43: injuriarum, id. Verr. 2, 5, 41 fin.: majestatis, id. Phil. 1, 9, 23: peculatus, id. Verr. 1, 13, 39: rei capitalis, id. de Sen. 12, 42; sceleris conjurationisque, id. Verr. 2, 5, 5 Zumpt N. cr., et saep.: capitis, Caes. B. C. 3, 83, 4; 3, 110, 4: octupli, Cic. Verr. 2, 3, 11, § 28: absentem capitalis poenae, Liv. 42, 43, 9; cf.: crimine falso damnari mortis, Verg. A. 6, 430.
          3. (γ) With abl.: ut is eo crimine damnaretur, Cic. Verr. 2, 4, 45; so, capite, id. Tusc. 1, 22 al.: morte, Sen. Herc. Oet. 888: tertiā parte agri, Liv. 10, 1, 3: pecuniā, Just. 8, 1, 7; cf.: Milo Clodio interfecto eo nomine erat damnatus, on that account, Caes. B. C. 3, 21, 4; morti (abl.) damnare, Liv. 4, 37, 6, v. Weissenb. ad loc.
          4. (δ) With de: de majestate damnatus, Cic. Verr. 1, 13, 39: de vi et de majestate, id. Phil. 1, 9: de vi publica, Tac. A. 4, 13 al.; cf. quibus de causis damnati, Val. Max. 8, 1 init.
            (ε) With in or ad: nec in metallum damnabuntur, nec in opus publicum, vel ad bestias, Dig. 49, 18, 3: ad mortem, Tac. A. 16, 21; ad extremum supplicium, id. ib. 6, 38: Suet. Cal. 27; id. Ner. 31.
            (ζ) With ut, Tac. A. 2, 67.
            (η) With quod: Athenienses Socratem damnaverunt quod novam religionem introducere videbatur, Val. Max. 1, 1, 7, ext. 7: Baebius est damnatus, quod milites praebuisset, etc., Liv. 45, 31, 2.
            (θ) With cur: damnabantur cur jocati essent, Spart. Sev. 14, § 13.
    1. B. Transf.
      1. 1. To bind or oblige one’s heir by last will and testament to the performance of any act.
        Constr. with ut, ne, or the inf.: si damnaverit heredem suum, ut, etc., Dig. 12, 6, 26; with ne, ib. 8, 4, 16; with inf.: heredem dare, etc., ib. 30, 12: Hor. S. 2, 3, 86.
      2. 2. In a non-legal sense, to condemn, censure, judge: (with acc. pers. and gen. or abl.) aliquem summae stultitiae, Cic. Part. 38, 134: damnatus longi Sisyphus laboris, Hor. Od. 2, 14, 19: stultitiaeque ibi se damnet (amator), Lucr. 4, 1179: damnare aliquem voti (poet. and late Lat., voto, votis), to condemn one to fulfil his vow, i. e. by granting his prayer (not in Cic.): damnabis tu quoque votis, Verg. E. 5, 80, Serv. and Heyne: voto, Sisenn. ap. Non. 277, 11: voti, Liv. 10, 37 fin.; 27, 45: voto damnatus, Hyg. Astr. 2, 24; Lact. Fab. 10, 8 (cf.: voti, Titin. and Turpil. ap. Non. 277, 6 and 10; Titin. Fr. 153; Turpil. Fr. 128 Ribb.): morti, Lucr. 6, 1231; cf.: Stygio caput damnaverat Orco, Verg. A. 4, 699: damnati turis acervi, devoted to the gods below, Stat. S. 2, 21 et saep.; cf. also: quem damnet (sc. leto) labor, Verg. A. 12, 727 Heyne: damnare eum Senecam et invisum quoque habere, to condemn, censure, disapprove, Quint. 10, 1, 125: videntur magnopere damnandi, qui, etc., id. 5, 1, 2: debitori suo creditor saepe damnatur, Sen. Ben. 6, 4, 4.
        Of inanimate objects, to condemn, reject: ne damnent quae non intelligunt, id. 10, 1, 26; cf. id. 10, 4, 2; 11, 3, 70 et saep.
        Part. fut. pass. as subst.: quem non puduisset damnanda committere, Plin. Ep. 3, 9, 5.
  3. II. Of the plaintiff, to seek or effect a person’s condemnation (rare): quem ad recuperatores modo damnavit Plesidippus, Plaut. Rud. 5, 1, 2; Varr. R. R. 2, 2, 6: Verrem, quem M. Cicero damnaverat, Plin. 34, 2, 3, § 6; Liv. 7, 16, 9; cf. condemno, no. II., and condemnator, no. II.
    Hence,damnātus, a, um, P. a.
  1. I. Prop., condemned: dicet damnatas ignea testa manus, Prop. 5, 7, 38.
  2. II. Meton. (effectus pro causa), reprobate, criminal: quis te miserior? quis te damnatior? Cic. Pis. 40: damnati lingua vocem habet, vim non habet, Pub. Syr. 142 (Ribb.).
    1. B. Hateful, wretched: damnatae noctes, Prop. 4, 12 (5, 11 M.), 15.