Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

1. cēdo, cessi, cessum, 3, v. n. and a. [perh. for cecado, redupl. from cado], to go, i. e. to be in motion, move, walk, go along.

  1. I. In gen.
    1. A. Lit. (rare, and only poet.: for which, in the common lang., incedo); candidatus cedit hic mastigia, Plaut. Cas. 2, 8, 10: non prorsus, verum transvorsus cedit, quasi cancer, id. Ps. 4, 1, 45; cf. id. ib. 1, 3, 74; Hor. S. 2, 1, 65.
      More freq.,
    2. B. Trop.
      1. 1. Like ire, to have some result, to eventuate, happen, result, turn out, to work; and, acc. to its connection, to turn out well or ill, to succeed or fail: gesta quae prospere ei cesserunt, Nep. Timoth. 4, 6; Sall. C. 26, 5; Tac. A. 1, 28: cetera secundum eventum proelii cessura, id. H. 3, 70; Suet. Aug. 91; Gell. 4, 5, 4: bene, Hor. S. 2, 1, 31; Ov. M. 8, 862; Plin. Pan. 44 fin.: optime, Quint. 10, 7, 14: male, Hor. S. 2, 1, 31; and: male alicui, Ov. M. 10, 80; Suet. Claud. 26; cf. Verg. A. 12, 148; Quint. 10, 2, 16: utcumque cesserit, Curt. 7, 4, 16; cf. Suet. Calig. 53; Tac. Agr. 18: parum, Suet. Claud. 34: opinione tardius, id. Ner. 33: pro bono, id. Tit. 7: in vanum (labor), Sen. Hippol. 183.
      2. 2. Cedere pro aliquā re, to be equivalent to, to go for something, to be the price of: oves, quae non peperint, binae pro singulis in fructu cedent, Cato, R. R. 150, 2; Col. 12, 14; Tac. G. 14; Pall. Sept. 1, 4.
  2. II. In partic.
    1. A. In respect to the terminus a quo.
      1. 1. To go from somewhere, to remove, withdraw, go away from, depart, retire (freq. and class.): cedunt de caelo corpora avium, Enn. Ann. 96 Vahl.: quia postremus cedis, Plaut. Men. 5, 7, 29: ego cedam atque abibo, Cic. Mil. 34, 93: cedens carinā, Cat. 64, 249; cf. id. 64, 53: quoquam, Lucr. 5, 843: aliquo sucus de corpore cessit, id. 3, 223: coma de vertice, Cat. 66, 39: e toto corpore anima, Lucr. 3, 210: ex ingratā civitate, Cic. Mil. 30, 81: e patriā, id. Phil. 10, 4, 8: patriā, id. Mil. 25, 68: Italiā, id. Phil. 10, 4, 8; Nep. Att. 9, 2; Tac. A. 2, 85 fin.
        1. b. Milit. t. t.: de oppidis, to abandon, go away from, Cic. Att. 7, 22, 2: loco, to yield, give up his post, Nep. Chabr. 1, 2; Liv. 2, 47, 3; Tac. G. 6; Suet. Aug. 24 et saep.: ex loco, Liv. 3, 63, 1: ex acie, id. 2, 47, 2.
        2. c. In commercial lang. t. t.: foro, to withdraw from the market, i. e. to give up business, be insolvent, stop payment, Dig. 16, 3, 7, § 2; Sen. Ben. 4, 39, 2; Juv. 11, 50.
          So also,
        3. d. Bonis or possessionibus (alicui), to give up or cede one’s property or interest (in favor of a person): alicui hortorum possessione, Cic. Mil. 27, 75; so id. Off. 2, 23, 82; cf. Suet. Tib. 10; id. Caes. 72; id. Ner. 35; id. Gram. 11.
          Hence of debtors, to make over their property instead of payment; cf. Dig. 42, 3, tit. de cessione bonorum.
      2. 2. Pregn. (cf. abeo, II.), to pass away, disappear; and specif.,
        1. a. Of men, to die: vitā, Cic. Tusc. 1, 15, 35; Hor. S. 1, 1, 119: e vita, Cic. Brut. 1, 4; Plin. Pan. 43, 4; cf. senatu, to withdraw from, Tac. A. 2, 48; 11, 25.
        2. b. Of time, to pass away, vanish: horae quidem cedunt et dies et menses et anni, Cic. Sen. 19, 69.
        3. c. Of other things: pudor ex pectore cessit, Lucil. ap. Non. p. 250, 26: memoriā, Liv. 2, 33, 9 (for which: excedere memoriā, Liv. 7, 32, 15; and: excedere e memoriā, id. 26, 13, 5): non Turno fiducia cessit, Verg. A. 9, 126: cedant curaeque metusque, Stat. S. 1, 2, 26 et saep.; cf. cesso.
      3. 3. Trop.: cedere alicui or absol., to yield to one (to his superiority), to give the preference or precedence, give place to, submit to (class.; esp. freq. in the histt., of the weaker party, withdrawing, fleeing from).
        1. a. To yield to, give place to: quācumque movemur, (aër) videtur quasi locum dare et cedere, Cic. N. D. 2, 33, 83: cedebat victa potestas, Lucr. 5, 1271: ubi vinci necesse est, expedit cedere, Quint. 6, 4, 16; 11, 1, 17; 12, 10, 47; cf. Sall. J. 51, 1: Viriatho exercitus nostri imperatoresque cesserunt, Cic. Off. 2, 11, 40; Nep. Ham. 1, 2; Sall. J. 51, 4; Liv. 2, 10, 7; Tac. A. 1, 56; 4, 51; Suet. Tib. 16 et saep.: Pelides cedere nescius, Hor. C. 1, 6, 6: di, quibus ensis et ignis Cesserunt, i. e. who remained unhurt in the destruction of Troy, Ov. M. 15, 862: eidem tempori, ejusdem furori, eisdem consulibus, eisdem minis, insidiis, periculis, Cic. Sest. 29, 63; so, fortunae, Sall. C. 34, 2: invidiae ingratorum civium, Nep. Cim. 3, 2: majorum natu auctoritati, id. Timoth. 3, 4: nocti, Liv. 3, 17, 9, and 3, 60, 7; 4, 55, 5; cf. Quint. 5, 11, 9: loco iniquo, non hosti cessum, Liv. 8, 38, 9: oneri, Quint. 10, 1, 24: vincentibus vitiis, id. 8, 3, 45: malis, Verg. A. 6, 95 et saep.
        2. b. To yield to in rank, distinction, etc., i. e. to be inferior to: cum tibi aetas nostra jam cederet, fascesque summitteret, Cic. Brut. 6, 22: nullā aliā re nisi immortalitate cedens caelestibus, id. N. D. 2, 61, 153: neque multum cedebant virtute nostris, Caes. B. G. 2, 6; Quint. 1, 6, 36: Picenis cedunt pomis Tiburtia suco; Nam facie praestant, Hor. S. 2, 4, 70; so, anseribus (candore), Ov. M. 2, 539: laudibus lanificae artis, id. ib. 6, 6; 5, 529: cum in re nullā Agesilao cederet, Nep. Chabr. 2, 3; Quint. 10, 1, 108: alicui de aliquā re, Plin. 35, 10, 36, § 80: alicui re per aliquid, id. 33, 3, 19, § 59.
          Impers.: ut non multum Graecis cederetur, Cic. Tusc. 1, 3, 5; Liv. 24, 6, 8.
        3. c. To comply with the wishes, to yield to one: cessit auctoritati amplissimi viri vel potius paruit, Cic. Lig. 7, 21; cf. Tac. A. 12, 5: precibus, Cic. Planc. 4, 9: cessit tibi blandienti Cerberus, Hor. C. 3, 11, 15; cf, id. Ep. 1, 18, 43 sq.; Verg. A. 2, 704; 3, 188; Ov. M. 6, 32; 6, 151; 9, 13; 9, 16: omnes in unum cedebant, Tac. A. 6, 43; 3, 16; cf. id. ib. 12, 10 and 41.
          Hence,
      4. 4. Act.: cedere (alicui) aliquid = concedere, to grant, concede, allow, give up, yield, permit something to some one: permitto aliquid iracundiae tuae, do adulescentiae, cedo amicitiae, tribuo parenti, Cic. Sull. 16, 46: multa multis de jure suo, id. Off. 2, 18, 64: currum ei, Liv. 45, 39, 2: victoriam hosti, Just. 32, 4, 7: alicui pellicem et regnum, id. 10, 2, 3: imperium, id. 22, 7, 4: possessionem, Dig. 41, 2, 1: in dando et cedendo loco, Cic. Brut. 84, 290.
        Also with a clause as object, Stat. Th. 1, 704 (but in Hor. Ep. 2, 1, 67, read credit).
        And with ut and subj.: hac victoriā contenta plebes cessit patribus, ut in praesentiā tribuni crearentur, etc., Liv. 6, 42, 3; Tac. A. 12, 41: non cedere with quominus, Quint. 5, 7, 2.
    2. B. In respect to the terminus ad quem, to arrive, attain to, come somewhere: cedunt, petunt, Plaut. Aul. 3, 5, 43: ibi ad postremum cedit miles, aes petit, id. ib. 3, 5, 52.
      1. 2. Trop.: hoc cedere ad factum volo, come to its execution, Plaut. Capt. 2, 2, 102.
    3. C. Cedere alicui or in aliquem, to come to, fall (as a possession) to one, to fall to his lot or share, accrue: ut is quaestus huic cederet, Cic. Verr. 2, 2, 70, § 170: captiva corpora Romanis cessere, Liv. 31, 46, 16: nolle ominari quae captae urbi cessura forent, id. 23, 43, 14; Verg. A. 3, 297; 3, 333; 12, 17; 12, 183; Hor. C. 3, 20, 7; Ov. M. 5, 368; 4, 533: undae cesserunt piscibus habitandae, id. ib. 1, 74 al.: alicui in usum, Hor. S. 2, 2, 134: Lepidi atque Antonii arma in Augustum cessere, Tac. A. 1, 1; so id. H. 3, 83; id. Agr. 5; id. A. 2, 23: aurum ex hostibus captum in paucorum praedam cessisse, Liv. 6, 14, 12; Curt. 7, 6, 16; Tac. A. 15, 45; for which: cedere praedae (dat.) alicujus, Liv. 43, 19, 12; and: praeda cedit alicui, Hor. C. 3, 20, 7: ab Tullo res omnis Albana in Romanum cesserit imperium, Liv. 1, 52, 2; Hor. Ep. 2, 2, 174: in dicionem M. Antonii provinciae cesserant, Tac. H. 5, 9.
    4. D. Cedere in aliquid, like abire in aliquid (v. abeo, II.), to be changed or to pass into something, to be equivalent to or become something: poena in vicem fidei cesserat, Liv. 6, 34, 2; cf.: temeritas in gloriam cesserat, Curt. 3, 6, 18; Plin. 35, 10, 36, § 91; Tac. H. 2, 59 fin.; id. G. 36; Plin. Pan. 83, 4: in proverbium, Plin. 23, 1, 23, § 42: in exemplorum locum, Quint. 5, 11, 36.
      Hence, * cēdenter, adv. of the part. pres. cedens (not used as P. a.), by yielding, Cael. Aur. Acut. 3, 16, 129.

cesso, āvi, ātum, 1,

  1. I. v. freq. n. and a. [1. cedo]; lit., to stand back very much; hence, to be remiss in any thing, to delay, loiter, or, in gen., to cease from, stop, give over (indicating a blamable remissness; while desinere, intermittere, requiescere do not include that idea: cessat desidiosus, requiescit fessus, Don. ad Ter. Eun. 3, 1, 15. Diff. from cunctari in this, that the latter designates inaction arising from want of resolution, but cessare that which is the result of slothfulness; cf. Doed. Syn. 3, p. 300 sq.; class. in prose and poetry): paulum si cessassem, Ter. Eun. 4, 4, 5; 4, 6, 16; id. Ad. 4, 2, 49: si tabellarii non cessarint, Cic. Prov. Cons. 7, 15: in suo studio atque opere, id. Sen. 5, 13: ne quis in eo, quod me viderit facientem, cesset, Liv. 35, 35, 16; cf. id. 35, 18, 8: ab apparatu operum ac munitionum nihil cessatum, id. 21, 8, 1; 34, 16, 3; 31, 12, 2; Tac. A. 3, 28: quidquid apud durae cessatum est moenia Trojae, whatever delay there was, Verg. A. 11, 288: audaciā, to be deficient in spirit, Liv. 1, 46, 6; cf.: nullo umquam officio, id. 42, 6, 8: ad arma cessantes Concitet, Hor. C. 1, 35, 15 et saep.
    So in admonitions: quid cessas? Ter. And. 5, 6, 15; Tib. 2, 2, 10: quid cessatis? Curt. 4, 16, 5: quor cessas? Ter. Ad. 4, 5, 69; cf.: cessas in vota precesque (poet. for cessas facere vota), Tros, ait, Aenea? cessas? Verg. A. 6, 51 sq.; Tib. 3, 6, 57.
    With dat. incommodi: it dies; ego mihi cesso, i. e. to my own injury, Plaut. Ps. 1, 3, 12 Lorenz ad loc.; id. Ep. 3, 2, 8: sed ego nunc mihi cesso, qui non umerum hunc onero pallio, Ter. Phorm. 5, 6, 4.
        1. b. With inf.: ego hinc migrare cesso, Plaut. Ep. 3, 2, 6 sq.: numquid principio cessavit verbum docte dicere? id. Pers. 4, 4, 3; so, alloqui, Ter. And. 2, 2, 6; 5, 2, 4: adoriri, id. Heaut. 4, 5, 9: pultare ostium, id. ib. 3, 1, 1; id. Phorm. 2, 3, 30: introrumpere, id. Eun. 5, 5, 26: detrahere de nobis, Cic. Att. 11, 11, 2: mori, Hor. C. 3, 27, 58 et saep.
  2. II. In gen.
    1. A. To be inactive, idle, at leisure, to do nothing: cur tam multos deos nihil agere et cessare patitur? cur non rebus humanis aliquos otiosos deos praeficit? Cic. N. D. 3, 39, 93; cf. id. ib. 1, 9, 22; id. Off. 3, 1, 1: nisi forte ego vobis cessare nunc videor; cum bella non gero, id. de Sen. 6, 18: et si quid cessare potes, requiesce sub umbrā, Verg. E. 7, 10: cessabimus una, Prop. 3 (4), 23, 15; Ov. M. 4, 37: cur alter fratrum cessare et ludere et ungi praeferat, etc., Hor. Ep. 2, 2, 183 (cessare otiari et jucunde vivere, Schol. Crucq.); so id. ib. 1, 7, 57: per hibernorum tempus, Liv. 36, 5, 1: cessatum usque adhuc est: nunc porro expergiscere, Ter. Ad. 4, 4, 23: cessatum ducere curam, put to rest, Hor. Ep. 1, 2, 31: non timido, non ignavo cessare tum licuit, Curt. 3, 11, 5.
        1. b. Of things, to be at rest, to rest, be still, inactive, unemployed, or unused, etc.: si cessare putas rerum primordia posse, Cessandoque novos rerum progignere motus, Lucr. 2, 80 sq.: quid ita cessarunt pedes? Phaedr. 1, 9, 5: et grave suspenso vomere cesset opus, Tib. 2, 1, 6; Ov. F. 6, 348: Achilles cessare in Teucros pertulit arma sua, Prop. 2, 8, 30: cur Berecyntiae Cessant flamina tibiae, Hor. C. 3, 19, 19: cessat voluntas? id. ib. 1, 27, 13: cessat ira deae, Liv. 29, 18, 10: solas sine ture relictas Praeteritae cessasse ferunt Letoïdos aras, i. e. remained unsought, unapproached, Ov. M. 8, 278; cf.: at nunc desertis cessant sacraria lucis, Prop. 3 (4), 13, 47; and: cessaturae casae, Ov. F. 4, 804: cessans honor, a vacant office, Suet. Caes. 76.
          1. (β) Of land, to lie uncultivated, fallow (cf. cessatio): alternis idem tonsas cessare novales, Verg. G. 1, 71; Plin. 18, 23, 52, § 191; cf. Suet. Aug. 42.
            Pass.: cessata arva, Ov. F. 4, 617.
            Trop., of a barren woman, Paul. Nol. Carm. 6, 48.
        2. c. Sometimes cessare alicui rei, like vacare alicui rei, to have leisure for something, i.e. to attend to, apply one’s self to: amori, Prop. 1, 6, 21.
    2. B. Rarely (prob. not ante-Aug.), not to be at hand or present, to be wanting: cessat voluntas? non aliā bibam Mercede, Hor. C. 1, 27, 13: augendum addendumque quod cessat, Quint. 2, 8, 10.
      Hence,
      1. 2. Judic. t. t.
        1. a. Of persons, not to appear before a tribunal, to make default: culpāne quis an aliquā necessitate cessasset, Suet. Claud. 15 (where, just before, absentibus; cf. absum, 8.): quoties delator adesse jussus cessat, Dig. 49, 14, 2, § 4; so ib. 47, 10, 17, § 20.
        2. b. Of things (a process, verdict), to be invalid, null, void: cessat injuriarum actio, Dig. 47, 10, 17, § 1: revocatio, ib. 42, 8, 10, § 1: edictum, ib. 39, 1, 1: senatus consultum, ib. 14, 6, 12 et saep.
    3. C. Also rare, in a moral view, to depart from a right way, i.e. to mistake, err: ut scriptor si peccatSic qui multum cessat, Hor. A. P. 357: oratoris perfecti illius, ex nullā parte cessantis, Quint. 1, 10, 4.