Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

The word ha could not be parsed. Trying a normal dictionary lookup:

No entries found. Showing closest matches:

abrŏdĭaetus (or better, hab-), i, m., = ἁβροδίαιτος (living delicately), an epithet of the painter Parrhasius, Plin. 35, 9, 36, § 71.

abrŏtŏnum (or better, hab-), i, n., abrŏtŏnus, i, m., = ἁβρότονον, a plant of a pleasant, aromatic smell, southernwood; perh. Artemisia abrotonum, Linn.: abrotoni graves, Lucr. 4, 125; so m.: gravem serpentibus urunt abrotonum, Luc. 9, 921: abrotonum aegro non audet dare (as a medicine), Hor. Ep. 2, 1, 114; cf. Plin. 21, 10, 34, §§ 60 and 160; Scrib. Comp. 7 sq., 167.

Aedŭi (Haed-), ōrum, m., a tribe in Gallia Celtica friendly to the Romans, now Departements de la Cōte d’Or, de la Nievre, de Saōne et Loire, et du Rhōne, Caes. B. G. 1, 10, 11, 23, etc.; Cic. Att. 1, 19; Mel. 3, 2, 4; Plin. 4, 18, 32, § 107 al.
Hence, Aedŭĭ-cus (Haed-), a, um, adj., pertaining to the Ædui: stemma, Aus. Par. 4, 3.

alcēdo (halc-), ĭnis, lateralcyon (halc-), ĭnis, f., = ἀλκυών [O. H. Germ. alacra; the forms halcedo, halcyon arose from a fancied connection with ἅλς = the sea], the kingfisher, halcyon: Alcedo hispida, Linn.: Alcedo dicebatur ab antiquis pro alcyone, Paul. ex Fest. p. 7 Müll.: haec avis nunc Graece dicitur ἁλκυών, a nostris halcedo; sed hieme quod pullos dicitur tranquillo mari facere, eos dies halcyonios appellant (Gr. ἁλκυονίδες ἡμέραι, Aristoph. Av. 1594 Bergk), halcyon-days, Varr. L. L. 7, § 88 Müll.; Plaut. Poen. 1, 2, 142; cf. Plin. 10, 32, 47.

alcēdōnĭa (halc-), ōrum, n. [alcedo], the fourteen winter days during which the kingfisher broods and the sea is calm, v. alcedo.
Hence, trop., a deep calm, profound tranquillity: ludi sunt, tranquillum est, alcedonia sunt circum forum, Plaut. Cas. prol. 26: mare ipsum aiunt, ubi alcedonia sint, fieri feriatum, Front. Fer. Alc. 3.

Alcyŏnē (Halc-), ēs, f., = Ἀλκυόνη, a daughter of Æolus, who, from love to her husband Ceyx, who had suffered shipwreck, threw herself into the sea and was changed into a kingfisher (ἀλκυών; v. alcedo), Ov. M. 11, 384; 710 sq.

alcyŏnēus and -nĭus (halc-), a, um, adj. [Alcyone], pertaining to Alcyone or alcyon (v. alcedo).

      1. a. Alcyonei dies = alcedonia (q. v.), Col. 11, 2.
      2. b. Alcyoneum medicamen, or absol.: alcyŏnēum, i, n., or even alcyŏnĭum. sea-foam, used as a remedy for spots on the face: alcyoneo utuntur ad oculorum cicatrices, Plin. 32, 8, 27, § 86; cf. Cels. 5, 6, 18, n. 26.

alcyŏnĭdes (halc-) dies = ἁλκυονίδες ἡμέραι, the same as alcedonia (cf. also alcedo), Plin. 10, 32, 47, § 90.

ālec (better, allec; hallec also in MSS.), ēcis, n., or ālex (hāl-), ēcis, f. and m. (v. Rudd. I. p. 17, n. 93; Schneid. Gr. 2, 110 and 128), acc. to Plin. 31, 8, 44, § 95, the sediment of a costly fish-sauce, garum; and in gen. the sauce prepared from small fish, fish-pickle, fish-brine: alec danunt, * Plaut. Fragm. ap. Non. 2, 395; 120, 3: faecem et allec, Hor. S. 2, 4, 73; 2, 8, 9 K. and H.: putri cepas hallece natantes, Mart. 3, 77 Schneid.
The plur. not in use, v. Prisc. p. 686 P.

Ălōnē (Hal-), es, f.

  1. I. An island between Teos and Lebedus, Plin. 2, 87, 89, § 202.
  2. II. An island in the Propontis, Plin. 5, 32, 44, § 151.
  3. III. A colony of Massilia in Hisp. Tarrac., Mel. 2, 6, 6.
  4. IV. A town in Britannia, Itin. Ant.

ālūcĭnātĭo (all- or hall-), ōnis, f. [alucinor], a wandering of mind, dreaminess, revery (acc. to Non. 121, 20, used even by the old writers (veteres); but, except in the passage quoted by him from an author not named, it is found only in the foll. exs.), Sen. Vit. Beat. 26; Arn. 4, p. 152, and 6, p. 194.

* ālūcĭnātor (all- or hall-), ōris, m. [alucinor], one who is wandering in mind, a dreamer, a silly fellow, Paul. ex Fest. p. 75 Müll.

ālūcĭnor (better than all- or hall-; cf. Gron. ad Gell. 16, 12, 3), ātus, 1, v. dep. [prob. from ἀλύω, ἀλύσσω; ἄλη, ἀλύκη; cf. Gell. 16, 12, 3], to wander in mind, to talk idly, prate, dream (syn.: aberro, deliro, desipio, insanio): alucinari: aberrare et non consistere, atque dissolvi et obstupefieri atque tardari, Non. 121, 20 (apparently not used before the time of Cic., yet cf. alucinatio): quae Epicurus oscitans alucinatus est, Cic. N. D. 1, 26, 72: suspicor hunc alucinari, id. Att. 15, 29; Gell. 16, 12, 3: indicium vagi animi et alucinantis, id. 4, 20, 8: epistolae nostrae debent interdum alucinari, to follow no definite train of thought, to digress freely, Cic. Q. Fr. 2, 9: alucinans pastor, Col. 7, 3, 26.

alum (hal-), n., or alus, i, f., a plant.

  1. I. Comfrey: Symphytum officinale, Linn.; Plin. 27, 6, 24, § 41; 26, 7, 26, § 42; App. Herb. 59.
  2. II. A kind of garlic, Plin. 19, 6, 34, § 116.

Ăluntĭum (Hal-), i, n., = Ἀλούντιον, Dion. Hal., Ἀλόντιον Ptol., a town in the northern part of Sicily, not far from the coast, now S. Filadelpho, Plin. 3, 8, 14, § 90; cf. Mann. Ital. 2, 410.
Hence, Ăluntīnus (Hal-), a, um, adj., of Aluntium: civitas, Cic. Verr. 2, 3, 43.

Ammōn, better Hammon, ōnis, m. [Egypt. Amun], = Ἄμμων,

  1. I. a name of Jupiler, worshipped in Africa under the form of a ram (on the present oasis Siwah). Connected with his temple was an oracle often consulted by the ancients; cf. Cat. 7, 5 sqq.; Curt. 4, 7; Luc. 9, 511 al.
    Whence Ammonis cornu, a gold-colored precious stone of the shape of a ram’s horn, ammonite, Plin. 37, 10, 60, § 167.
    Hence,
  2. II. Ammōnĭăcus, a, um, belonging to Ammon (Africa, Libya): sal, Plin. 31, 7, 39, § 79; Col. 6, 17, 7; Ov. Med. Fac. 94.
    Ammō-nĭăcum, i, n. subst., a resinous gum, which distils from a tree near the temple of Jupiter Ammon: Ammoniaci lacrima, Plin. 12, 23, 49, § 107: Ammoniaci lacrimae, id. 20, 18, 75, § 197: Ammoniaci guttae, Scrib. Comp. 28, 35; Cels. 5, 5.

ammŏnī̆trum (ham-), i, n., = ἀμμόνιτρον, natron mingled with sand, Plin. 36, 26, 26, § 194.

ăpălă (hăp-), adj. n. plur., = ἁπαλά, soft, tender, only with ova, Apic. 7, 17; Cael. Aur. Tard. 2, 7; Scrib. Comp. 104.

Ărĕnācum (Ărĕnātium, Tab. Peut.; Hărĕnātium, Itin. Anton.), i, n., a town in Gallia Belgica, now Ærth or Arth, near Herwen, Tac. H. 5, 20 sq.; cf. Ukert, Gall. p. 531.

ărĭēs, ĭētis, m. (for the kindr. forms arvix and harvix, in Varr. and Fest.; v. arvix; poet. aries sometimes dissyl., like abies; hence, a long, Carey, Lat. Pros. § 47: āriĕtis, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 20, 45: āriĕtes, trisyl., Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 44; so, āriĕtĕ, Verg. A. 2, 492) [some derive this from ἄρην, ἄρρην, qs. the male sheep; others compare ὁ ἔριφος, a he-goat, buck, and ὁ ἔλαφος, a stag; and arna, q. v.], a ram.

  1. I. Lit., Varr. R. R. 2, 1, 24; 2, 2, 13; Col. 7, 2, 4; 7, 2, 5; 7, 3, 6; Vulg. Gen. 15, 9; ib. Lev. 4, 35 et persaepe.
    Of the golden fleece: petebant (Argonautae) illam pellem inauratam arietis Colchis, Enn. ap. Auct. ad Her. 2, 22; Plaut. Bacch. 2, 3, 7; Varr. R. R. 2, 1, 6 al.
  2. II. Transf.
    1. A. The Ram, a sign of the zodiac, Cic. Arat. 230; 244; Hyg. Fab. 133; id. Astr. 2, 20; Manil. 2, 246; Ov. M. 10, 165; Vitr. 9, 5; Plin. 18, 25, 59, § 221 al.
    2. B. An engine for battering down walls, a battering-ram: v. Vitr. 10, 19; Veg. 4, 14, and Smith, Dict. Antiq.: quamvis murum aries percusserit, Cic. Off. 1, 11, 35: ab ariete materia defendit, Caes. B. G. 7, 23: arietibus aliquantum muri discussit, Liv. 21, 12; so id. 31, 32; 31, 46; 32, 23; 38, 5; Vulg. Ezech. 26, 9; ib. 2 Macc. 12, 15 al.
    3. C. A beam for support, a prop or buttress: quae (sublicae) pro ariete subjectae vim fluminis exciperent, as a shore or prop, * Caes. B. G. 4, 17 (δίκην κριοῦ, Paraphr.); corresp. to capreolus, Caes. B. C. 2, 10 q. v.
      Trop.: ex quo aries ille subicitur in vestris actionibus, Cic. Top. 17, 64.
    4. D. An unknown sea-monster, very dangerous to ships, Plin. 9, 44, 67, § 145; 32, 11, 53 (where two kinds of them are mentioned); cf. id. 9, 5, 4: trux aries, Claud. Nupt. Hon. et Mar. 163; cf. Aelian. H. A. 15, 2, and Oppian. Hal. 1, 372.

arviga (harv-), v. arvix.

arvix or harvix, ĭgis, f., = ΑΡΙΞ, with digamma ΑΡϜΙΞ, also as fem. arvi-ga (harv-), ae, a ram for offering: Aries qui etiam dicebatur Ares, veteres nostri Arviga, hinc Arvigas, Varr. L. L. 5, § 98 Lindem.: Harviga dicebatur hostia, cujus adhaerentia inspiciebantur exta, Paul. ex Fest. p. 100 Müll. (in Don. ad Ter. Phorm. 4, 4, 28, haruga; in Vel. Long. p. 2233 P. ariuga).

2. ăvĕo (or, acc. to Quint. 1, 6, 21, hă-vĕo; cf. Spald. ad l. l. and Schneid. Gr. 1, p. 185), ēre, v. n. [v. 1. aveo init.], to be or fare well; except once in Mamert., used only in the imper. ave, aveto, avete, and inf. avere, as a form of salutation, both at meeting and separating, like salve and χαῖρε (hence, Fest. p. 13 explains it by gaudeo).

  1. I. In gen., Hail! God bless thee, farewell! adieu (prob. not used by Cic.): Caesar simulatque, Have, mihi dixit, statim exposuit, i. e. had saluted me, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 16, 4: numquam dicis Ave, sed reddis etc., Mart. 3, 95, 1: Ave! gratiā plena, Dominus tecum! Vulg. Luc. 1, 28: Jesus occurrit illis dicens Avete! ib. Matt. 28, 9.
    In mock homage (eccl. Lat.): dixit Ave! Rabbi, Vulg. Matt. 26, 49; 27, 29; ib. Marc. 15, 18; ib. Joan. 19, 3.
    Haveto at the end of a letter, Cato ap. Sall. C. 35, 6; and Ave at the beginning, August. ap. Gell. 15, 7, 3: Marcus avere jubet, Mart. 3, 5, 10 al.
  2. II. Esp.
    1. A. As a morning greeting (diff. from vale, a greeting at separating in the evening; cf. Suet. Galb. 4: ut liberti servique mane salvere, vesperi valere sibi singuli dicerent): et matutinum portat ineptus ave, Mart. 1, 56, 6; 1, 56, 109 fin.; 4, 79, 4; 7, 39, 2.
    2. B. As a farewell to the dead, = vale: Atque in perpetuom, frater, ave atque vale, *Cat. 101, 10; and so frequently in inscriptions, Inscr. Orell. 2663; 4732; 4734; 4735; 4742. But in Martial avere is distinguished, as a greeting to the living, from valere, a greeting to the dead: Jam satis est, Afer: non vis avere: vale! Mart. 9, 7, 4. And thus the ambiguity of avere in the anecdote in Suet. Claud. 21 is to be explained: Emissurus (Claudius) Fucinum lacum naumachiam ante commisit. Sed cum proclamantibus naumachiariis, Ave (farewell), Imperator, morituri te salutant: respondisset, Avete vos (i. e. as dying), neque post hanc vocem, quasi venia data (since they interpreted the exclamation as live!), quisquam dimicare vellet, etc.
    3. C. As a mere expression of goodwill (eccl. Lat.): nec Ave ei dixeritis, nor bid him God-speed, Vulg. 2 Joan. 10, 11.
      Note: As finite verb: aveo plane Imperator et avebo … cum is avere jubeat, qui jam fecit, ut averem, Mamert. Grat. Act. ad Julian.

ha! interj.

  1. I. Ha hae or hahae, an exclamation of joy, thank heavens! hahae, nunc demum mi animus in tuto locost, Plaut. Ps. 4, 5, 1.
  2. II. Ha ha he, or in one word, hahahe, an exclamation of laughter or derision, ha! ha! ha! Chr. Ha, ha, he! Me. Quid risisti? Ter. Heaut. 5, 1, 13; Plaut. Ps. 4, 1, 36; Ter. And. 4, 4, 15; id. Eun. 3, 1, 36; 3, 2, 44; id. Hec. 5, 4, 22; id. Phorm. 2, 3, 64: hahahe, jam teneo, quid sit, Plaut. Poen. 3, 5, 23.

hăbēna, ae, f. [habeo; lit., that by which a thing is held; hence, in partic.], a thong, strap.

  1. I. Lit.: ille (turbo) actus habenā, Verg. A. 7, 380: cum jaculum parvā Libys amentavit habenā, Luc. 6, 221: Balearis tortor habenae, id. 3, 710: in scalis latuit metuens pendentis habenae, i. e. of the whip-lash, whip, Hor. Ep. 2, 2, 15: molles galeae habenae, Val. Fl. 6, 365: plantarum calces tantum infimae teguntur: cetera prope nuda et teretibus habenis vincta sunt, shoestrings, Gell. 13, 21, 5.
    1. B. Esp., a rein (usually in plur.; cf.: lorum, corrigia): exhortatur equos, quorum per colla jubasque Excutit habenas, Ov. M. 5, 404; cf.: omnes effundit habenas, Verg. A. 5, 818; so of the reins, id. ib. 10, 576; 11, 600; 670; 765 et saep.: quam potuit effusissimis habenis, stationem hostium invadit, Liv. 37, 20, 10.
      Poet.: pedes aequat habenas, the riders, Val. Fl. 6, 95.
  2. II. Transf.
    1. A. A small strip of diseased flesh cut out from the body: tenuis excidenda habena est, Cels. 7, 17 fin.; cf.: habenula.
      Far more freq.,
    2. B. In gen., a rein; also abstr., direction, management, government: quis regere immensi summam, quis habere profundi indu manu validas potis est moderanter habenas? Lucr. 2, 1096: fluminibus vestris totas immittite habenas, give the reins to, Ov. M. 1, 280; Val. Fl. 6, 391: (ventis) regem dedit, qui foedere certo Et premere et laxas sciret dare jussus habenas, Verg. A. 1, 63: furit immissis Vulcanus habenis, id. ib. 5, 662: classique immittit habenas, id. ib. 6, 1; cf. Lucr. 5, 787; Verg. G. 2, 364: vates rege vatis habenas, Ov. F. 1, 25: legum, Poët. ap. Cic. de Or. 3, 41, 166: commodissimum est quam laxissimas habenas habere amicitiae, quas vel adducas cum velis vel remittas, Cic. Lael. 13, 45: alicui moderandi et regendi sui potestatem quasi quasdam habenas tradere, id. de Or. 1, 52, 226; id. Rep. 1, 5: accepisse Numam populi Latialis habenas, Ov. M. 15, 481; cf. also: rerumque reliquit habenas, Verg. A. 7, 600: linquam datas habenas, Val. Fl. 1, 560: irarumque omnes effundit habenas, Verg. A. 12, 499.
      In sing.: Latiae diffisus habenae, i. e. of the Roman dominion, Sil. 13, 34; Gell. 14, 1, 4.

hăbentĭa, ae, f. [habeo, II. A.], possessions, property, substance (ante-class.): animos eorum habentia inflarat, Quadrig. ap. Non. 119, 32; Plaut. Truc. prol. 21. (dub.; dum habent, Spengel).

hăbēnŭla, ae, f. dim. [habena, II. A.], a small strip of diseased flesh which is cut out from the body: tum ab ora vel vulsella vel hamo apprehensam tamquam habenulam excidere, Cels. 7, 28; id. 7, 7, 8 fin.; 20 fin.

hăbĕo, ŭi, ĭtum, 2 (archaic perf. subj. habessit, Cic. Leg. 2, 8, 19; inf. haberier, Plaut. Mil. 2, 6, 111), v. a. and n. [etym. dub.; cf. Gr. κώπη, handle; Lat. capio; Germ. haben, Haft; Engl. have], to have, in the widest sense of the word, to hold, keep, possess, cherish, entertain, occupy, enclose, contain (cf.: teneo, possideo, etc.).

  1. I. In gen.
    1. A. Of personal subjects.
      1. 1. With persons or things as objects: SI INTESTATO MORITVR, CVI SVVS HERES NEC SIT, AGNATVS PROXIMVS FAMILIAM HABETO, Fragm. XII. Tab. ap. Ulp. Fragm. 26, 1: ex tui animi sententia tu uxorem habes? Cato ap. Cic. de Or. 2, 64, 260; cf.: aliquam habere in matrimonio, Cic. Scaur. § 8: ipsum ex Helvetiis uxorem habere, Caes. B. G. 1, 18, 6: si et prudentes homines et non veteres reges habere voluerunt, Cic. Rep. 1, 37 fin.: quae cum patrem clarissimum, amplissimos patruos, ornatissimum fratrem haberet, id. Rosc. Am. 50, 147: cum ille haberet filium delicatiorem, id. de Or. 2, 64, 257: quod non ingenuous habeat clarosque parentes, Hor. S. 1, 6, 91: habebat saepe ducentos, saepe decem servos, id. ib. 1, 3, 11: fundum habere, Cic. Tull. § 14: cur pecuniam non habeat mulier? id. Rep. 3, 10: tantas divitias habet, Plaut. Bacch. 2, 3, 99; so, aurum, id. ib. 2, 3, 35; and: vectigalia magna Divitiasque, Hor. S. 2, 2, 101: tantum opum, Cic. Rep. 1, 48: classes, id. Phil. 9, 2, 4: naves, id. Verr. 2, 5, 40, § 104: denique sit finis quaerendi, cumque habeas plus, Pauperiem metuas minus, Hor. S. 1, 1, 92: tacitus pasci si posset corvus, haberet Plus dapis, id. Ep. 1, 17, 50: Dionysii equus quid attulit admirationis, quod habuit apes in juba? Cic. Div. 2, 31, 67: faenum habet in cornu; longe fuge, Hor. S. 1, 4, 34: leges in monumentis habere, Cic. Rep. 2, 14: hostis habet muros, Verg. A. 2, 290: hostis habet portus, Val. Fl. 3, 45 al.: quam vellem Panaetium nostrum nobiscum haberemus, Cic. Rep. 1, 10: Ciceronem secum, id. Att. 4, 9, 2; cf.: ea legione, quam secum habebat, Caes. B. G. 1, 8, 1: secum senatorem, Cic. Verr. 2, 2, 31, § 77; cf. also: magnum numerum equitatus circum se, Caes. B. G. 1, 18, 5: haec si habeat aurum, quod illi renumeret, faciat lubens, Plaut. Bacch. 1, 1, 12; cf.: quid non habuisti quod dares? Habuisse se dicet, Cic. Scaur. § 19: quod non desit, habentem, Hor. Ep. 2, 2, 52: qui in foro turbaque, quicum colloqui libeat, non habeant, Cic. Rep. 1, 17.
      2. 2. With abstr. objects: quid illos, bono genere gnatos, opinanimi animi habuisse atque habituros dum vivent? Cato ap. Gell. 10, 3, 17: quod uno et eodem temporis puncto nati dissimiles et naturas et vitas et casus habent, Cic. Div. 2, 45, 95: febrim, id. Fam. 7, 26, 1: instrumenta animi, id. Rep. 3, 3: nec vero habere virtutem satis est, quasi artem aliquam, nisi utare, id. ib. 1, 2: in populos perpetuam potestatem, id. ib. 2, 27; cf.: in populum vitae necisque potestatem, id. ib. 3, 14; so, potestatem, id. ib. 2, 29; 32; 36: eo plus auctoritatis, id. ib. 3, 16: ornamenta dicendi, id. de Or. 2, 28, 122; cf.: summam prudentiam summamque vim dicendi, id. ib. 1, 20, 89: Q. Lucilius Balbus tantos progressus habebat in Stoicis, ut, etc., id. N. D. 1, 6, 15: neque quem usum belli haberent aut quibus institutis uterentur, reperiri poterat, Caes. B. G. 4, 20 fin.: nonnullam invidiam ex eo, quod, etc., Cic. de Or. 2, 70, 283: nimiam spem, Cato ap. Gell. 13, 17, 1: spem in fide alicujus, Cic. Inv. 1, 39, 71; cf.: tantum spei ad vivendum, id. Att. 15, 20, 2; id. N. D. 3, 6, 14; cf. also: summam spem de aliquo, id. Lael. 3, 11: odium in equestrem ordinem, id. Clu. 55, 151: metum, Prop. 3, 11 (4, 10), 6: consolationem semper in ore atque in animo, Cic. Fam. 5, 16, 2; cf. Varr. L. L. 6, § 56 Müll.: rogavi, ut diceret, quid haberet in animo, Cic. Att. 8, 10: neque modum neque modestiam victores habere, observe no bounds, Sall. C. 11, 4; v. modus: haec habebam fere, quae te scire vellem, Cic. Att. 1, 6; cf.: haec habui de amicitia quae dicerem, this is what I had to say, id. Lael. 27 fin.: fidem, gratiam, honorem, rationem; v. these nouns.
        In a play on the word lumen: Arge, jaces; quodque in tot lumina lumen habebas Exstinctum est, the light for so many lights (eyes), Ov. M. 1, 720.
          1. (β) With inf. (analog. to the Gr. ἔχω), to have something to do, be able to do something: habeo etiam dicere quem contra morem majorum dejecerit, etc., Cic. Rosc. Am. 35, 100: de re publica nihil habeo ad te scribere, id. Att. 2, 22, 6.
            So with inf. or with the part. fut. pass. (ante-class. and post-Aug.), to have or be obliged to do something, I must do something: rogas, ut id mihi habeam curare, Varr. R. R. 1, 1, 2: filius hominis, quod carne indui haberet in terra, Lact. 4, 12, 15: habemus humiliare eum in signo, id. 4, 18, 22: quod plurimae haereses haberent existere, id. 4, 30, 2: etiam Filius Dei mori habuit, Tert. Hab. Mul. 1: si inimicos jubemur diligere, quem habemus odisse? id. Apol. 37: de spatiis ordinum eatenus praecipiendum habemus, ut intelligant agricolae, etc., Col. 5, 5, 3: praesertim cum enitendum haberemus, ut, etc., Plin. Ep. 1, 8, 12: si nunc primum statuendum haberemus, Tac. A. 14, 44: cum respondendum haberent, id. Or. 36.
    2. B. Of inanim. or abstr. subjects: prima classis LXXXVIII. centurias habeat, Cic. Rep. 2, 22: locus ille nihil habet religionis, id. Leg. 2, 22, 57: humani animi eam partem, quae sensum habeat, id. Div. 1, 32, 70: animus incorruptus agit atque habet cuncta, neque ipse habetur, Sall. J. 2, 3: divinus animus mortale nihil habuit, Cic. Scaur. § 50: habet statum res publica de tribus secundarium, id. Rep. 1, 42; cf.: nullum est genus illarum rerum publicarum, quod non habeat iter ad finitimum quoddam malum, id. ib. 1, 28: ipsa aequabilitas est iniqua, cum habeat nullos gradus dignitatis, id. ib. 1, 27: nulla alia in civitate … ullum domicilium libertas habet, id. ib. 1, 31: nostri casus plus honoris habuerunt quam laboris, id. ib. 1, 4; cf.: viri excellentis ancipites variique casus habent admirationem, id. Fam. 5, 12, 5: habet etiam amoenitas ipsa illecebras multas cupiditatum, id. Rep. 2, 4: quid habet illius carminis simile haec oratio? id. ib. 1, 36: magnam habet vim disciplina verecundiae, id. ib. 4, 6 et saep.: quomodo habere dicimur febrem, cum illa nos habeat, Sen. Ep. 119 med.; cf.: animalia somnus habebat, Verg. A. 3, 147; Ov. M. 7, 329: me somno gravatum Infelix habuit thalamus, Verg. A. 6, 521; cf.: non me impia namque Tartara habent, id. ib. 5, 734: habentque Tartara Panthoiden, Hor. C. 1, 28, 9: qui (metus) major absentes habet, id. Epod. 1, 18; Sen. Const. Sap. 7: et habet mortalia casus, Luc. 2, 13: terror habet vates, Stat. Th. 3, 549.
  2. II. In partic.
    1. A. Pregn., to have or possess property (mostly absol.): miserum istuc verbum et pessumum’st, habuisse et nihil habere, Plaut. Rud. 5, 2, 34; cf. Ter. Ad. 4, 7, 10: qui habet, ultro appetitur: qui est pauper, aspernatur, Cic. Fragm. ap. Prisc. p. 792 P.: habet idem in nummis, habet idem in urbanis praediis, Cic. Verr. 2, 3, 86, § 199; so, in nummis, id. Att. 8, 10: in Salentinis aut in Brutiis, i. e. to have possessions, id. Rosc. Am. 46, 132; cf. id. Verr. 2, 5, 18, § 45: nos quod simus, quod habeamus, etc., Curius ap. Cic. Fam. 7, 29, 1: et belli rabies et amor successit habendi, Verg. A. 8, 327; cf.: amore senescit habendi, Hor. Ep. 1, 7, 85; Phaedr. 3 prol. 21; Juv. 14, 207: quid habentibus auri nunquam exstincta sitis? Sil. 5, 264; so, habentes = οἱ ἔχοντες, the wealthy, Lact. 5, 8, 7.
      1. 2. With an object- or relative-clause, to have the means, ability, or knowledge, i. e. to be in a condition, to be able, to know how to do or say any thing.
          1. (α) With an objectclause: de Alexandrina re tantum habeo polliceri, me tibi cumulate satisfacturum, Cic. Fam. 1, 5, 3: de re publica nihil habeo ad te scribere, id. Att. 2, 22, 6: haec fere dicere habui de natura deorum, this is the substance of what I had to say, id. N. D. 3, 39, 93; cf.: quid habes igitur dicere de Gaditano foedere? id. Balb. 14, 33: habeo etiam dicere, quem de ponte in Tiberim dejecerit, id. Rosc. Am. 35, 100: illud affirmare pro certo habeo, etc., Liv. 44, 22, 4: sic placet, an melius quis habet suadere? Hor. Epod. 16, 23.
          2. (β) With a relat.-clause (usually with a negative: non habeo, quid faciam; or: nihil habeo, quod faciam, dicam, etc.): de quibus habeo ipse, quid sentiam: non habeo autem, quid tibi assentiar, Cic. N. D. 3, 25, 64: de pueris quid agam, non habeo, id. Att. 7, 19: usque eo quid arguas non habes, id. Rosc. Am. 15, 45: quid huic responderet, non habebat, id. Mur. 12, 26: nec quid faceret habebat, id. Verr. 2, 4, 23, § 51; id. Off. 2, 2, 7: qui, quo se reciperent, non haberent, Caes. B. G. 4, 38, 2: nihil habeo, quod ad te scribam, Cic. Att. 7, 19: nil habeo, quod agam, Hor. S. 1, 9, 19; and: nihil habeo, quod cum amicitia Scipionis possim comparare, Cic. Lael. 27, 103.
    2. B. To have in use, make use of, use (very rare, for the usual uti, opp. abuti): anulus in digito subter tenuatur habendo, i. e. by use, by wearing, Lucr. 1, 312; cf.: aera nitent usu: vestis bona quaerit haberi, Ov. Am. 1, 8, 51: quippe quas (divitias) honeste habere licebat, abuti per turpitudinem properabant, Sall. C. 13, 2 Kritz; cf.: magnae opes innocenter paratae et modeste habitae, Tac. A. 4, 44.
      Hence,
      1. 2. To hold, use, wield, handle, manage: nec inmensa barbarorum scuta, enormis hastas, inter truncos arborum perinde haberi quam pila, Tac. A. 2, 14.
        Trop.: quo modo rem publicam habuerint (majores), disserere, Sall. C. 5, 9; cf.: reipublicae partes, Tac. A. 4, 6 init.
    3. C. To hold or keep a person or thing in any condition; to have, hold, or regard in any light: aliquem in obsidione, Caes. B. C. 3, 31, 3: aliquem in liberis custodiis, Sall. C. 47, 3; so, aliquem in custodiis, id. ib. 52, 14: aliquem in vinculis, id. ib. 51 fin.; for which also: in custodiam habitus, i. e. put into prison and kept there, Liv. 22, 25; Tac. H. 1, 87; cf.: quo facilius omne Hadriaticum mare in potestatem haberet, Caes. B. C. 1, 25 Oud. N. cr. (al. in potestate): cum talem virum in potestatem habuisset, Sall. J. 112 fin. Kritz N. cr.: quae res eos in magno diuturnoque bello inter se habuit, id. ib. 79, 3: alios in ea fortuna haberent, ut socii esse quam cives mallent, Liv. 26, 24: aegros in tenebris, Cels. 3, 18: aquam caelestem sub dio in sole, Col. 12, 12, 1: in otio militem, Liv. 39, 2, 6; cf.: legiones habebantur per otium, Tac. H. 1, 31: externa sine cura habebantur, id. A. 1, 79 init.: exercitus sine imperio et modestia habitus, Sall. J. 44, 1: quos ille postea magno in honore habuit, Caes. B. C. 1, 77, 2; for which: quos praecipuo semper honore Caesar habuit, id. B. G. 5, 54, 4: habeo Junium (mensem) et Quintilem in metu, i. e. I fear, Cic. Att. 6, 1, 14.
      So with an adj. or a perf. part., to denote a lasting condition: ita me mea forma habet sollicitum, Plaut. Most. 4, 2, 95 Lorenz; id. Men. 4, 2, 12; 21: miserrimum ego hunc habebo amasium, id. Cas. 3, 3, 27 al.: laetum Germanicum, Tac. A. 2, 57; 65: sollicitum habebat cogitatio, Cic. Fam. 7, 3, 1; 2, 16, 2.
      Hence,
      1. 2. With a double object, esp. freq. with the part. perf. pass., to have, hold, or possess a person or thing in any quality or capacity, as any thing; to have, hold, or possess an action as completed, finished (a pregn. circumlocution for the perf.): cum haberet collegam in praetura Sophoclem, Cic. Off. 1, 40, 144; cf. Quint. 10, 1, 93: an heredem habuerit eum, a quo, etc., id. 7, 2, 37: istaec illum perdidit assentatio, nam absque te esset, ego illum haberem rectum ad ingenium bonum, Plaut. Bacch. 3, 3, 8: cur ergo unus tu Apollonidenses miseriores habes quam pater tuus habuit umquam? Cic. Fl. 29, 71: obvium habuerunt patrem, Quint. 7, 1, 29: reliquas civitates stipendiarias, Caes. B. G. 1, 30, 3: quod (cognomen) habes hereditarium, Cic. Rep. 6, 11: quae habuit venalia, id. Verr. 2, 3, 62, § 144; Brut. ap. Cic. Fam. 11, 11, 1: qui auro habeat soccis suppactum solum, Plaut. Bacch. 2, 3, 98: me segregatum habuisse, uxorem ut duxit, a me Pamphilum, have kept him away, aloof, Ter. Hec. 5, 1, 25; cf.: inclusum in curia senatum habuerunt, Cic. Att. 6, 2, 8: (Romulus) habuit plebem in clientelas principum descriptam, id. Rep. 2, 9: satis mihi videbar habere cognitum Scaevolam ex iis rebus, quas, etc., id. Brut. 40, 147; cf.: si nondum eum satis habes cognitum, id. Fam. 13, 17, 3; ib. 15, 20 fin.: fidem spectatam jam et diu cognitam, id. Div. ap. Caecil. 4, 11: decumas ad aquam deportatas, id. Verr. 2, 3, 14, § 36: domitas habere libidines, id. de Or. 1, 43, 194: omnes philosophiae notos et tractatos locos, id. Or. 33, 118; id. Rep. 2, 6: innumerabilia, quae collecta habent Stoici, id. Div. 2, 70, 145: quantum in acie tironi sit committendum, nimium saepe expertum habemus, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 3: quare velim ita statutum habeas, me, etc., Cic. Fam. 6, 2, 1: habeo absolutum suave ἔπος ad Caesarem, id. Q. Fr. 3, 9, 6: in adversariis scriptum habere (nomen), id. Rosc. Com. 3, 9: de Caesare satis dictum habebo, id. Phil. 5, 19, 52: bellum habere susceptum, id. Agr. 2, 6, 14: quam (domum) tu iam dimensam et exaedificatam animo habebas, id. Att. 1, 6, 1: ut omnes labores, pericula consueta habeam, Sall. J. 85, 7: compertum ego habeo, id. Cat. 58, 1; cf. Nep. Att. 17 fin.; 18, 1: neque ea res falsum (part. perf. pass.) me habuit, Sall. J. 10, 1 al. From this use is derived the compound perf. of the Romance languages: ho veduto, j’ai vu, qs. habeo visum, I have seen).
      2. 3. Also, with a double object, to make, render: praecipit ut dent operam, uti eos quam maxime manifestos habeant, Sall. C. 41, 5: qui pascua publica infesta habuerant, Liv. 39, 29, 9; 34, 36, 3: necdum omnia edita facinora habent, id. 39, 16, 3; 31, 42, 1: anxium me et inquietum habet petitio Sexti, Plin. Ep. 2, 9, 1: sed Pompeium gratia impunitum habuit, kept, Vell. 2, 1, 5.
      3. 4. Hence: in aliquo (aliquā re), aliquem (aliquid) habere (rare): ea si fecissem, in vestra amicitia exercitum, divitias, munimenta regni me habiturum, Sall. J. 14, 1: in vobis liberos, parentes, consanguineos habeo, Curt. 6, 9, 12: majora in eo obsequia habiturus, Just. 8, 6, 6; cf. Cic. Fam. 2, 16, 5.
      4. 5. To have or hold a person in any manner, to treat, use: is, uti tu me hic habueris, proinde illum illic curaverit, Plaut. Capt. 2, 2, 64: equitatu agmen adversariorum male habere et carpere, Caes. B. C. 1, 63, 2; cf. Cels. 3, 20; 3, 21: exercitum luxuriose nimisque liberaliter habere, Sall. C. 11, 5 Kritz; cf.: eos ille non pro vanis hostibus, ut meriti erant, sed accurate et liberaliter habuit, id. J. 103, 5; 113, 2: Fabiis plurimi (saucii) dati, nec alibi majore cura habiti, Liv. 2, 47, 12; 29, 8, 6; 37, 34, 5: video quam molliter tuos habeas, Plin. Ep. 5, 19, 1: militant vobiscum, qui superbe habiti rebellassent, Curt. 8, 8, 11: virgines tam sancte habuit, id. 3, 12, 21; 4, 10, 33: male habere aliquem, Nep. Eum. 12, 1: neque conjugem et filium ejus hostiliter haberi, Tac. A. 2, 10.
      5. 6. With se, and sometimes mid. or neut., to hold or keep himself or itself in a certain manner, i. e. to be constituted or situated, to find one’s self, to be, in any manner.
          1. (α) Habere se: Tironem Patris aegrum reliqui … et quamquam videbatur se non graviter habere, tamen sum sollicitus, etc., Cic. Att. 7, 2, 3: praeclare te habes, cum, etc., id. Verr. 2, 2, 61, § 149: ipsi se hoc melius habent quam nos, quod, etc., id. Att. 11, 7, 4: Bene habemus nos, id. ib. 2, 8, 1: ego me bene habeo, am well, Tac. A. 14, 51: praeclare se res habeat (is well), si, etc., Cic. de Or. 1, 25, 114: male se res habet, cum, quod virtute effici debet, id tentatur pecunia, id. Off. 2, 6, 22; cf. id. de Or. 2, 77, 313: quae cum ita se res haberet, tamen, etc., id. Verr. 2, 2, 50, § 124; cf.: ita se res habet, ut ego, etc., id. Quint. 1, 2: sic profecto res se habet, id. de Or. 2, 67, 271: scire aveo, quomodo res se habeat, id. Att. 13, 35, 2; cf. id. de Or. 2, 32, 140: ut se tota res habeat, id. Verr. 2, 2, 5, § 15; cf.: ut meae res sese habent, Ter. Phorm. 5, 4, 1.
          2. (β) Mid.: virtus clara aeternaque habetur, exhibits itself, is, continues, Sall. C. 1, 4: sicuti pleraque mortalium habentur, as for the most part happens in human affairs, id. ib. 6, 3.
          3. (γ) Neutr. (as also the Gr ἔχω): Tullia nostra recte valet: Terentia minus belle habuit, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9, 1: volui animum tandem confirmare hodie meum, Ut bene haberem filiae nuptiis, I might enjoy myself, Plaut. Aul. 2, 8, 2: qui bene habet suisque amicis est volup, id. Mil. 3, 1, 130: bene habent tibi principia, Ter. Phorm. 2, 3, 82: bene habet: jacta sunt fundamenta defensionis, it is well, Cic. Mur. 6, 14; Liv. 8, 6: magnum narras, vix credibile! atqui sic habet, so it is, it is even so, Hor. S. 1, 9, 53: illasce sues sanas esse habereque recte licere spondesne? Formula emendi, ap. Varr. R. R. 2, 4, 5; 2, 3, 5.
    4. D. To hold, account, esteem, consider, regard a person or thing in any manner or as any thing; to think or believe a person or thing to be so or so: aliquem fidelem sibi habere, Plaut. Bacch. 3, 3, 87: deos aeternos et beatos, Cic. N. D. 1, 17, 45: id habent hodie vile et semper habuerunt, id. Balb. 22, 51: maximam illam voluptatem habemus, quae, etc., id. Fin. 1, 11, 37: eum nos ut perveterem habemusnec vero habeo quemquam antiquiorem, id. Brut. 15, 61: Ut et rex et pater habereter omnium, id. Rep. 1, 36; 2, 21: parentem Asiae et dici et haberi, id. Q. Fr. 1, 1, 10 fin.: eos dicit esse habitos deos, a quibus, etc., id. N. D. 1, 15, 38: cum esset habendus rex, quicumque genere regio natus esset, id. Rep. 1, 33; cf. id. ib. 2, 12 fin.: non habeo nauci Marsum augurem, Poët. ap. Cic. Div. 1, 58, 132: cujus auctoritas in iis regionibus magni habebatur, Caes. B. G. 4, 21, 7: nihil pensi habere, Quint. 11, 1, 29; cf. also: an perinde habenda sit haec atque illa, id. 7, 3, 11: sese illum non pro amico, sed pro hoste habiturum, Caes. B. G. 1, 44, 19; so, aliquem pro hoste, Liv. 2, 20; Curt. 6, 2 al.: nisi in provincia relictas rationes pro relatis haberem, Cic. Fam. 5, 20, 2: licet omnia Italica pro Romanis habeam, Quint. 1, 5, 56; 12, 10, 73: istuc jam pro facto habeo, Cic. Att. 13, 1, 2: Pompeium pro certo habemus per Illyricum proficisci in Galliam, to consider as certain, id. ib. 10, 6 fin.: id obliviscendum, pro non dicto habendum, Liv. 23, 22, 9: hoc velim in maximis rebus et maxime necessariis habeas, Cic. Att. 5, 5 fin.: aliquem in deorum numero, id. N. D. 1, 14, 36: aliquem in hostium numero, Caes. B. G. 1, 28, 1: aliquem suorum In numero, Hor. S. 2, 6, 41; for which also: hostium numero haberi, Cic. Att. 11, 6, 6: numero impiorum ac sceleratorum haberi, Caes. B. G. 6, 13, 7; cf. also Quint. 3, 7, 2: quem Aegyptii nefas habent nominare, Cic. N. D. 3, 22, 56: mutare nefas habent, Quint. 12, 8, 6: nec tamen est habendum religioni, nocentem aliquando defendere, to scruple, make a conscience of, Cic. Off. 2, 14, 51; cf.: nec eam rem habuit religioni, id. Div. 1, 35, 77: quando tu me bene merentem tibi habes despicatui, you despise, Plaut. Men. 4, 3, 19: non sic ludibrio tuis factis habitus essem, Ter. Hec. 4, 1, 11.
      Hence: sic habeto, or sic habeas aliquid, or with an object-clause, hold or judge thus, be convinced or persuaded, believe, know: sed hoc nihil ad te: illud velim sic habeas, uod intelliges, etc., Cic. Fam. 3, 13, 2: unum hoc sic habeto: si, etc., id. ib. 2, 6 fin.: sic habeto: omnibus, etc., id. Rep. 6, 13: enitere et sic habeto, non esse te mortalem, sed corpus hoc, id. ib. 6, 24; so with an object-clause, id. Fam. 2, 10, 1; 16, 4, 4.
      Without sic: id primum ergo habeto, non sine magna causa, etc., Cic. Fam. 13, 29, 2: tantum habeto, civem egregium esse Pompeium, etc., id. ib. 2, 8, 2.
      1. 2. To take, accept, bear, submit to, endure: neque cuiquam mortalium injuriae suae parvae videntur: multi eas gravius aequo habuere, Sall. C. 51, 11: egestas facile habetur sine damno, id. ib. 6, 37: quae in praesens Tiberius civiliter habuit, sed, etc., Tac. A. 4, 21: neque tantum maleficium impune habendum, id. ib. 3, 70; 12, 48: nec ita aegre habuit filium id pro parente ausum, Liv. 7, 5, 7 Weissenb.
    5. E. To hold, have possession of, occupy, a place: urbem Romam condidere atque habuere initio Trojani, Sall. C. 6, 1: qui mortales initio Africam habuerint, id. J. 17, 7; 18, 1; cf. Siciliam et Sardiniam per legatos habuit, rule, administer, Flor. 4, 2, 22: urbem Romanam a principio reges habuere, Tac. A. 1, 1: Hispaniae tribus legionibus habebantur, id. ib. 4, 5; 12, 54.
      1. 2. More freq. neutr., to dwell, live anywhere (perh. only ante-class.; in good prose habito is used instead): quae Corinthum arcem altam habetis, Enn. ap. Cic. Fam. 7, 6, 1 (Trag. v. 294 Vahl.): ille geminus qui Syracusis habet, Plaut. Men. prol. 69: quis istic habet? id. Bacch. 1, 2, 6: ubi nunc adulescens habet? id. Trin. 1, 2, 156: apud aedem Junonis Lucinae, ubi aeditumus habere solet, Varr. L. L. 5, § 50 Müll.; cf.: situm formamque et universorum castrorum et partium, qua Poeni, qua Numidae haberent … specularentur, Liv. 30, 4, 2 (but v. Weissenb. ad loc.).
  3. F. To spend, pass (time, etc.): aetatem procul a republica, Sall. C. 4, 1: vitam, id. ib. 51, 12 al.
  4. G. To have in one’s mind, to know, be acquainted with: siquidem istius regis (Anci) matrem habemus, ignoramus patrem, Cic. Rep. 2, 18 fin.: habes consilia nostra; nunc cognosce de Bruto, there you have, such are, id. Att. 5, 21, 10: habetis igitur primum ortum tyranni, id. Rep. 2, 27: habetis sermonem bene longum hominis, id. de Or. 2, 88, 361; cf. also: habes nostras sententias, Suet. Claud. 4: habes, quae fortissime de beata vita dici putem, Cic. Tusc. 5, 28 fin.; cf. id. de Or. 2, 71, 291.
  5. H. To have as a habit, peculiarity, or characteristic: habebat hoc omnino Caesar: quem plane perditum aere alieno egentemque cognorat, hunc in familiaritatem libentissime recipiebat, Cic. Phil. 2, 32, 78; id. Pis. 32, 81.
  6. K. To hold, to make, do, perform, prepare, utter, pronounce, produce, cause: alium quaerebam, iter hac habui, made, directed, Ter. Eun. 5, 9, 35; cf.: ex urbe profectus iter ad legiones habebat, Caes. B. C. 1, 14, 3; so, iter, id. ib. 1, 51, 1; 3, 11, 2; 3, 106, 1; Cic. Q. Fr. 2, 6, 2: vias, Luc. 2, 439: C. Cato contionatus est, comitia haberi non siturum, si, etc., to be held, Cic. Q. Fr. 2, 6, 6: senatum, id. ib. 2, 13, 3; id. Fam. 1, 4, 1; Caes. B. C. 1, 2, 1: concilia, id. B. G. 5, 53, 4: contionem, Cic. Att. 4, 1, 6: censum, id. Verr. 2, 2, 55, § 138: delectum (militum), id. Phil. 5, 12, 31; id. Fam. 15, 1 fin.; Caes. B. G. 6, 1; v. delectus: ludos, Suet. Rhet. 1: sermonem, Cic. Tusc. 1, 24, 57; cf.: orationem, to deliver, id. Rep. 1, 46: multis verbis ultro citroque habitis, id. ib. 6, 9 fin.: disputationem, id. ib. 1, 7; Caes. B. G. 5, 30, 1: dialogum, Cic. Att. 2, 9, 1: verba, id. de Or. 2, 47, 190: querelam de aliquo apud aliquem, id. Q. Fr. 1, 2, 1, § 2: controversiam de fundo cum aliquo, id. Fam. 13, 69, 2 et saep.: deinde adventus in Syriam primus equitatus habuit interitum, caused, occasioned, Cic. Prov. Cons. 4, 9; cf. id. Div. 2, 46, 96: latrocinia nullam habent infamiam, quae extra fines cujusque civitatis fiunt, Caes. B. G. 6, 23, 6.
  7. L. Habere in animo (or simply animo), with an objectclause, to have in mind, to intend, to be disposed, inclined to do any thing (= propositum habere, constituisse, decrevisse): istum exheredare in animo habebat, Cic. Rosc. Am. 18, 52; id. Att. 1, 17, 11: hoc (flumen) neque ipse transire in animo habebat neque hostes transituros existimabat, Caes. B. G. 6, 7, 5: neque bello eum invadere animo habuit, Liv. 44, 25, 1 dub (al. in animo), v. Drak. ad h. l.
  8. M. Habere sibi or secum aliquid, to keep to one’s self (lit. and trop.): clamare coeperunt, sibi ut haberet hereditatem, Cic. Verr. 2, 2, 19, § 47: per vindicationem his verbis legamus: DO LEGO, CAPITO, SUMITO, SIBI HABETO, Ulp. Fragm. 24, 3; cf. ib. § 5; Gai. Inst. 2, 209.
    So the formula used in divorces: res tuas tibi habeas or habe, Plaut. Am. 3, 2, 47; Sen. Suas. 1, § 7: illam suam suas res sibi habere jussit ex duodecim tabulis, Cic. Phil. 2, 28, 69.
    Comic. transf.: apage sis amor: tuas tibi res habeto, Plaut. Trin. 2, 1, 32.
    Trop.: secreto hoc audi, tecum habeto, ne Apellae quidem liberto tuo dixeris, Cic. Fam. 7, 25, 2: verum haec tu tecum habeto, id. Att. 4, 15, 6.
  9. N. Of a sweetheart, to have, to possess, enjoy: postquam nos Amaryllis habet, Galatea reliquit, Verg. E. 1, 31; Tib. 1, 2, 65; Prop. 3, 8 (4, 7), 22: duxi, habui scortum, Plaut. Bacch. 4, 10, 6; Ter. And. 1, 1, 58: cum esset objectum, habere eum Laida; habeo, inquit, non habeor a Laide, Cic. Fam. 9, 26, 2.
  10. O. Gladiatorial t. t., of a wounded combatant: hoc habet or habet, he has that (i. e. that stroke), he is hit: desuper altus equo graviter ferit atque ita fatur: Hoc habet, Verg. A. 12, 296; Prud. Psych. 53.
      1. 2. Transf.: hoc habet: reperi, qui senem ducerem, Plaut. Most. 3, 2, 26; id. Rud. 4, 4, 99: egomet continuo mecum; Certe captus est! Habet! Ter. And. 1, 1, 56 (id est vulneratus est. Habet enim qui percussus est: et proprie de gladiatoribus dicitur, Don.).
        Hence: hăbĭtus, a, um, P. a., held or kept in a certain condition, state, humor (ante-class.).
    1. A. In gen.
      1. 1. Lit.: equus nimis strigosus et male habitus, Massur. Sabin. ap. Gell. 4, 20, 11; v. in the foll.
      2. 2. Trop.: ut patrem tuum vidi esse habitum, diu etiam duras (lites) dabit, Ter. Heaut. 2, 4, 22.
    2. B. In partic., physically, well kept, well conditioned, fleshy, corpulent: corpulentior videre atque habitior, Plaut. Ep. 1, 1, 8: si qua (virgo) est habitior paulo, pugilem esse aiunt, deducunt cibum, Ter. Eun. 2, 3, 23: (censores) equum nimis strigosum et male habitum, sed equitem ejus uberrimum et habitissimum viderunt, etc., Massur. Sabin. ap. Gell. 4, 20, 11.

hăbĭlis, e, adj. [habeo, II. B. 2.], that may be easily handled or managed, manageable, suitable, fit, proper, apt, expert, light, nimble, swift (class.).

  1. I. Lit.: (calcei) habiles et apti ad pedem, Cic. de Or. 1, 54, 231; cf.: (natura homini) figuram corporis habilem et aptam ingenio humano dedit, id. Leg. 1, 9, 26; res aptae, habiles et ad naturam accommodatae, id. Fin. 4, 20, 56: brevitate habiles gladii, Liv. 22, 46, 5: ensis, Verg. A. 9, 305: arcus, id. ib. 1, 318: pharetra ad tela, Val. Fl. 3, 607: frameae, Tac. G. 6: currus, Ov. M. 2, 531: aratrum, Tib. 1, 9, 7: naves velis, Tac. A. 2, 6: corpus habilissimum quadratum est, neque gracile neque obesum, the most convenient for managing, treating, Cels. 2, 1; cf.: materia levis est et ad hoc habilis, Sen. Q. N. 1, 7: atque habilis membris venit vigor, i. e. making supple, Verg. G. 4, 418: (bos) nec feturae habilis nec fortis aratris, fit, proper for, id. ib. 3, 62: terra frumentis, Col. 2, 2, 20; cf.: Aegyptum ut feraciorem habilioremque annonae urbicae redderet, Suet. Aug. 18: pinguibus hae (vites) terris habiles, levioribus illae, Verg. G. 2, 92: rudem ad pedestria bella Numidarum gentem esse, equis tantum habilem, Liv. 24, 48, 5; cf.: ducenta fere milia peditum, armis habilia, able to bear arms, Vell. 2, 110, 3: nondum portandis habiles gravioribus armis, Sil. 11, 588.
  2. II. Trop.: sunt quidam ita in iisdem rebus habiles, ita naturae muneribus ornati, ut, etc., apt, expert, skilful (= capax), Cic. de Or. 1, 25, 115: acutior atque habilior ad inveniendum, Quint. 6, 3, 12: numquam ingenium idem ad res diversissimas habilius fuit, Liv. 21, 4, 3: exercitus non habilis gubernaculo, not easy to govern, Vell. 2, 113, 2: negotia expedita et habilia sequuntur actorem, Sen. de Ira, 3, 7: et vicina seni non habilis Lyco, not suited (on account of her age), Hor. C. 3, 19, 24: non habiles Colchi, i. e. uncivilized, rude, Val. Fl. 7, 231.
          1. (β) Poet., with inf.: plaudentique habiles Caryae resonare Dianae, Stat. Th. 4, 225; Luc. 3, 553.
            Hence, adv.: hăbĭlĭter, handily, aptly, expertly, skilfully, easily (very rare): scutum parvum habiliter ferens, Liv. Epit. 57: ut elephantis, sicut nos equis, facile atque habiliter utantur, Mel. 3, 7; Dig. 34, 2, 20.

* hăbĭlĭtas, ātis, f. [habilis], aptitude, ability: omitto opportunitates habilitatesque reliqui corporis, Cic. Leg. 1, 9, 27.

hăbĭlĭter, adv., v. habilis fin.

hăbĭtābĭlis, e, adj. [habito], habitable.

  1. I. Lit. (class.): regiones, Cic. Tusc. 1, 20, 45: cinguli (terrae), id. Rep. 6, 20: media plaga (terrae), Ov. M. 1, 49: orae, Hor. C. 4, 14, 5: caelum, Ov. F. 4, 611: non habitabile frigus, id. Tr. 3, 4, 51.
  2. II. Poet. transf., inhabited: Tarpeiae rupes Superisque habitabile saxum, Sil. 1, 541.

hăbĭtācŭlum, i, n. [habito], a dwellingplace, habitation (post-class.).

  1. I. Lit.: leonis, Gell. 5, 14, 21: avium, Pall. 1, 23.
  2. II. Transf., of the body, as the dwellingplace of the soul, Prud. Cath. 10, 39.

hăbĭtātĭo, ōnis, f. [habito],

  1. I. a dwelling, inhabiting: ad habitationem praebere mansionem, Pall. 1, 9, 1: aquarum, Firm. Math. 2, 10 init.
  2. II. Transf., a dwelling, habitation.
    1. A. Lit. (class.; cf.: domus, domicilium, sedes, mansio, tectum): scelestae haec aedes, impiast habitatio, Plaut. Most. 2, 2, 73; cf. id. ib. 67: ut nobis haec habitatio Bona, faustaeveniat, id. Trin. 1, 2, 2: peto a te, ut ei de habitatione accommodes, Cic. Fam. 13, 2: sumptus habitationis, id. Cael. 7, 17; Cato, R. R. 128; Col. 1, 6, 6: alicui gratuitam habitationem praestare, Gai. Inst. 4, 153; in plur.: mercedes habitationum annuae, house-rent, Caes. B. C. 3, 21, 1.
    2. B. Rent for a dwelling, house-rent: annuam habitationem Romae usque ad bina milia nummum remisit, Suet. Caes. 38.

hăbĭtātĭuncŭla, ae, f. dim. [habitatio], a little dwelling (late Lat.): in specubus habitatiunculas habere, Hier. in Obad. med.

hăbĭtātor, ōris, m. [habito],

  1. I. a dweller in a house, tenant, occupant: tuam (domum) in Carinis mundi habitatores Lamiae conduxerunt, Cic. Q. Fr. 2, 3, 7: inesse aliquem habitatorem in hac caelesti ac divina domo, id. ib. 2, 35, 90: tumultu habitatorum, Liv. 21, 62, 3 al.: testa in illa vidit habitatorem magnum, Juv. 14, 311; Sen. Ep. 45, 10; Plin. Pan. 50, 3.
  2. II. Transf., an inhabitant of a country, etc.: incolae atque habitatores, Cic. N. D. 2, 56, 140: civitas habitatoribus vacua, Amm. 24, 2, 3: habitatores pagorum, id. 23, 6, 44: oppidi, id. 31, 5, 5; 22, 8, 35: lunae, Macr. Somn. Scip. 1, 11, 7.

hăbĭtātrix, īcis, f. [habitator], she that inhabits, Aus. Idyll. 10, 82.

* hăbĭtĭo, ōnis, f. [habeo], a having: debitio gratiae, non habitio, cum pecunia confertur, Gell. 1, 4, 7.

hăbĭto, āvi, ātum, 1 (gen. plur. of the part. pres. habitantum, Ov. M. 14, 90), v. freq. a. and n. [habeo].

  1. I. In gen., to have frequently, to be wont to have (anteclass. and very rare): epicrocum, Varr. ap. Non. 318, 25: comas, id. ib. 27.
  2. II. In partic., to have possession of, to inhabit a place; and more freq. neut., to dwell, abide, reside, live anywhere (the class. signif. of the word; cf.: colo, incolo, commoror).
    1. A. Lit.
      1. 1. Act.: centum urbes habitant magnas, Verg. A. 3, 106: silvas, id. E. 6, 2: hoc nemus, hunc collem (deus), id. A. 8, 352: humiles casas, id. E. 2, 29: terras, Ov. H. 1, 66; id. M. 1, 195: pruinas, Val. Fl. 2, 177: locum, Tac. Agr. 11; cf. Liv. 5, 51, 3.
        Pass.: colitur ea pars (urbis) et habitatur frequentissime, Cic. Verr. 2, 4, 53, § 119; cf. Quint. 1, 4, 28: arx procul iis, quae habitabantur, Liv. 24, 3, 2: applicata colli habitatur colonia Corinthus, Plin. 4, 4, 5, § 11; 5, 7, 7, § 42: Scythiae confinis est regio habitaturque pluribus vicis, Curt. 8, 2, 14: nobis habitabitur orbis Ultimus, Ov. Tr. 1, 1, 127: tellus Bistoniis habitata viris, id. M. 13, 430; cf.: nec patria est habitata tibi, id. Tr. 5, 3, 21; Sil. 2, 654: raris habitata mapalia tectis, Verg. G. 3, 340; cf.: (agellus) habitatus quinque focis, Hor. Ep. 1, 14, 2: campi olim uberes magnisque urbibus habitati, Tac. H. 5, 7: quae sit tellus habitanda (sibi), requirit, Ov. M. 3, 9; cf.: cesserunt nitidis habitandae piscibus undae, id. ib. 1, 74: habitandaque fana Apris reliquit et rapacibus lupis, Hor. Epod. 16, 19: proavis habitatas linquere silvas, Juv. 15, 152.
      2. 2. Neutr.: in illisce habitat aedibus Amphitruo, Plaut. Am. prol. 97; cf.: cujus hic in aediculis habitat decem, ut opinor, milibus, Cic. Cael. 7, 17: in gurgustio, id. N. D. 1, 9, 22: in via, on the high-road, id. Phil. 2, 41, 106: in Sicilia, id. Verr. 2, 3, 41, § 95: in arboribus (aves), Plin. 18, 35, 87, § 363: Lilybaei, Cic. Verr. 2, 4, 18, § 38: lucis opacis, Verg. A. 6, 673: vallibus imis, id. ib. 3, 110: casa straminea, Prop. 2, 16 (3, 8), 20; cf.: sub terra habitare, Cic. N. D. 2, 37, 95: apud aliquem, id. Ac. 2, 26, 115; cf. id. Brut. 90, 309; id. Cael. 21, 51; id. Clu. 12, 33; id. Verr. 2, 2, 34, § 83: cum aliquo, id. ib. 2, 1, 25, § 64: cum illa apud te, Ter. Phorm. 5, 7, 41.
        Absol.: triginta milibus dixistis eum habitare, Cic. Cael. 7, 17; cf.: nunc si quis tanti (i. e. sex milibus) habitet, Vell. 2, 10, 1: bene, to have a good habitation, Nep. Att. 13; so, dum sic ergo habitat Cetronius, so splendidly, Juv. 14, 92: avecta est peregre hinc habitatum, Plaut. Cist. 2, 3, 37; cf.: is habitatum huc commigravit, id. Trin. 4, 3, 77; and: rus habitatum abii, Ter. Hec. 2, 1, 27: commorandi natura deversorium nobis, non habitandi locum dedit, Cic. de Sen. 23, 84: habitandi causa, Caes. B. C. 3, 112, 8.
        Part. as subst.: hăbĭtantes, ium, the inhabitants: numquam tecta subeamus: super habitantes aliquando procumbunt, Quint. 2, 16, 6; Ov. M. 14, 90: oppidum valetudine habitantium infame, Mel. 1, 16, 1: ad occasum, Plin. 2, 70, 82, § 180.
        Pass. impers.: vides, habitari in terra raris et angustis in locis, et in ipsis quasi maculis, ubi habitatur, vastas solitudines interjectas, Cic. Rep. 6, 19: habitari ait Xenophanes in luna, that the moon is inhabited, id. Ac. 2, 39, 123: vicorum, quibus frequenter habitabatur, Liv. 2, 62, 4.
    2. B. Transf., to stay, remain, dwell, or keep in any place; to keep to, dwell upon a thing (a favorite expression with Cicero): cum iis, qui in foro habitarunt, de dignitate contendas? Cic. Mur. 9, 21; cf.: habitare in Rostris, id. Brut. 89, 305: in subselliis, id. de Or. 1, 62, 264; cf. also: in oculis, to be always in public, id. Planc. 27, 66: illi qui hoc solum colendum ducebant, habitarunt in hac una ratione tractanda, id. de Or. 2, 38, 160: in bonis haerebit et habitabit suis, to dwell upon, id. Or. 15, 49; cf. id. de Or. 2, 72, 292: qui potest igitur habitare in beata vita summi mali metus? id. Fin. 2, 28, 92: cum his habitare pernoctareque curis (i. e. studiis)! id. Tusc. 5, 24, 69: quorum in vultu habitant oculi mei, id. Phil. 12, 1, 2: animus habitat in oculis, Plin. 11, 37, 54, § 145; cf.: mens ibi (in corde) habitat, id. 11, 37, 69, § 182: qui tibi (Amori) jucundumst, siccis habitare medullis, Prop. 2, 11 (3, 3), 17: peregrinatus est hujus animus in nequitia, non habitavit, Val. Max. 6, 9, ext. 1: tecum habita, i. e. retire within thyself, examine thyself, Pers. 4, 52.

hăbĭtūdo, ĭnis, f. [habitus, P. a., from habeo], condition, plight, habit, appearance, figure of the body (mostly ante- and postclass., for the class. habitus): qui color, nitor, vestitus, quae habitudo est corporis! *Ter. Eun. 2, 2, 11; cf.: bona corporis, Auct. Her. 4, 10, 15: habitus atque habitudo, dress and figure, App. M. 9, p. 235: ancillae, id. ib. 2, p. 118.
Plur.: tam varias habitudines corporis participat, App. Mag. p. 282, 29.

hăbĭtŭo, āre, v. a. [habitus, ], to bring into a condition or habit of body; in pass., to be constituted or conditioned in any manner, to be in any condition or habit of body (post-class.): si nutrix malo suco atque corpore habituari videatur, Cael. Aur. Tard. 1, 4, 79; id. ib. 4, 8, 109.

* hăbĭtūrĭo, īre, v. desid. a. [habeo], to desire to have, to long for any thing: si arationes Habituris, Plaut. Truc. 1, 2, 47.

1. hăbĭtus, a, um, Part. and P. a., from habeo, q. v. fin.

2. hăbĭtus, ūs, m. [1. habitus, P. a., from habeo], the condition or state of a thing (class.).

  1. I. Lit.
    1. A. In gen., condition, plight, habit, deportment, appearance of the body (in sing. and plur.): cum ille vir (Q. Metellus) integerrima aetate, optimo habitu, maximis viribus eriperetur bonis omnibus, Cic. Cael. 24, 59: qui habitus et quae figura non procul abesse putatur a vitae periculo, id. Brut. 91, 313; cf.: qui non tam habitus corporis opimos quam gracilitates consectentur, id. ib. 16, 64: mediocris, id. ib. 91, 316: oris, id. N. D. 1, 25, 99: oris et vultus, id. Fin. 3, 17, 56: habitu corporis brevis fuit (Horatius), Suet. Vit. Hor.: corporum, Tac. G. 4; cf.: positio caeli corporibus habitum dedit, id. Agr. 11: adde vultum habitumque hominis, Hor. S. 2, 4, 92: moderati aequabilesque, Cic. Fin. 5, 12, 36: signa virginali habitu atque vestitu, deportment, appearance, id. Verr. 2, 4, 3, § 5; cf.: Himera in muliebrem figuram habitumque formata, id. ib. 2, 2, 35, § 87: habitum vestitumque pristinum reducere, Suet. Aug. 40: vestitu calciatuque et cetero habitu, id. Calig. 52: idem habitus cunctis, tonsi rectique capilli, etc., Juv. 11, 149: nudus agasen habitum, quo, etc., id. 2, 72: diversus est ascendentium habitus et descendentium: qui per pronum eunt, resupinant corpora; qui in arduum, incumbunt, carriage, posture, Sen. Ep. 123 fin.: cujus motum et habitum et incessum imitaretur, Suet. Claud. 4: morbus est habitus cujusque corporis contra naturam, Cael. Sab. ap. Gell. 4, 2, 3: puberem esse dicunt qui habitu corporis pubes apparet, Ulp. Fragm. 11, 28; Gai. Inst. 1, 196.
      1. 2. Of things, esp. of places (so perh. not till after the Aug. per.), condition, habit, appearance, etc.: (praedisccre) patrios cultusque habitusque locorum, Verg. G. 1, 52, cf.: longe alius Italiae quam Indiae visus illi habitus esset, Liv. 9, 17, 17: maris, Val. Max. 3, 3, ext. 4: domicilii, Col. 9, 15, 8: armorum, Liv. 9, 36, 6: pecuniarum, id. 1, 42, 5: temporum, id. 10, 46, 2 et saep.: urbs in habitum pulveris redacta, Val. Max. 9, 3, ext. 3.
    2. B. In partic., dress, attire (not before the Aug. per.; esp. freq in Suet.; cf.: vestis, vestitus): Punicus cultus habitusque suspectos legatos fecit Hannibalis, Liv. 23, 34, 6: Theopompus permutato cum uxore habitu e custodia, ut mulier, evasit, Quint. 2, 17, 20; cf. id. 3, 7, 6: Romano, Hor. S. 2, 7, 54; cf.: Graeco, Romano uti, Suet. Aug. 98: Gallico, id. Caes. 58: pastorum, Liv. 9, 2, 2: triumphalis, Quint. 11, 1, 3; cf. triumphantis, Suet. Ner. 13: lugentis, id. Calig. 13: scenico, id. Ner. 38: quadrigario, id. Calig. 19: suus, Phaedr. 1, 3, 2: segmenta et longos habitus et flammea sumit, Juv. 2, 124; 3, 177; Tac. H. 1, 85 et saep.
  2. II. Trop.
    1. A. In gen., quality, nature, character: qui manet ut moneatur semperservos is habitu hau probost, Plaut. Stich. 1, 2, 2: justitia est habitus animi communi utilitate conservata suam cuique tribuens dignitatem, Cic. Inv. 2, 53, 160: naturae ipsius habitu prope divino, id. Arch. 7, 15: prudentem non ex ipsius habitu, sed ex aliqua re externa judicare, id. Leg. 1, 16, 45: aut habitu aut naturahabitu, ut facile et cito irascatur, etc., id. Top. 16, 62: ad rationis habitum perducere, id. Fin. 4, 14, 37: ne gloriari libeat alienis bonis Suoque potius habitu vitam degere, Phaedr. 1, 3, 2: si habitum etiam orationis et quasi colorem aliquem requiritis, Cic. de Or. 3, 52, 199: habitus quidam et quasi gestus (sermonis), Quint. 9, 1, 13; 5, 12, 18; cf. id. 11, 3, 62.
    2. B. In partic.
      1. 1. A state of feeling, disposition (friendly or hostile) with regard to any one (mostly post-Aug.): quis fuerit eo tempore civitatis habitus, qui singulorum animi, etc., Vell. 2, 99, 3; cf.: quae mens exercituum, quis habitus provinciarum, Tac. H. 1, 4: hic quidem Romae habitus animorum fuit, id. ib. 1, 8: ex praesenti eos potius quam praeterito aestimat habitu, Liv. 32, 14, 6.
      2. 2. In philos. lang., an acquired perfect state or condition: habitum appellamus animi aut corporis constantem et absolutam aliqua in re perfectionem: ut virtutis aut artis perceptionem alicujus, aut quamvis scientiam, et item corporis aliquam commoditatem, non natura datam, sed studio et industria partam, Cic. Inv. 1, 25, 36: habitus … in aliqua perfecta et constanti animi aut corporis absolutione consistit, etc., id. ib. 2, 9, 30.

Habrŏdĭaetus, i, m., = Ἁβροδίαιτος (living delicately), an epithet of the painter Parrhasius, Plin. 35, 10, 36, § 71.

habrŏtŏnum, v. abrotonum.

hāc, adv., v. hic fin. III. 1.

hac-tĕnus (a strengthened archaic form, hacĕtĕnus, acc. to Mar. Victor. p. 2457 P.
Separated per tmesin, Verg. A. 5, 603; 6, 62; Ov. M. 5, 642), adv. [hic- tenus; lit., as far as to this side; hence], to indicate a limit, so far, thus far (cf. hucusque).

  1. I. In space.
    1. A. Lit. (very rare), to this place, thus far: hactenus summus inaurato crater erat asper acantho, Ov. M. 13, 700: hactenus dominum est illa secuta suum, id. Tr. 1, 10, 22; id. Am. 2, 11, 16; cf.: hactenus in occidentem Germaniam novimus, Tac. G. 35 init.: hac Trojana tenus fuerit fortuna secuta, Verg. A. 6, 62.
      Far more freq. and class. (esp. freq. in Cic.),
    2. B. Transf., to indicate the limit of a discourse or of an extract, thus far, to this point, no further than this: hactenus mihi videor de amicitia quid sentirem potuisse dicere, Cic. Lael. 7, 24: hactenus admirabor corum tarditatem, qui, etc., id. N. D. 1, 10, 24: hactenus fuit, quod caute a me scribi posset, id. Att. 11, 4, 2: externae arbores hactenus fere sunt, Plin. 14, 1, 1, § 1; cf. id. 14, 3, 4, § 36: sed me hactenus cedentem nemo insequatur ultra, Quint. 12, 10, 47: verum hactenus evagari satis fuerit, id. 2, 4, 32; so after a quotation: hactenus Trogus, Plin. 11, 52, 114, § 276: hactenus Varro, id. 14, 14, 17, § 96.
        1. b. In this sense usually ellipt., esp. as a formula of transition: sed, si placet, in hunc diem hactenus: reliqua differamus in crastinum, thus far for to-day, Cic. Rep. 2, 44, 4 fin.: ergo haec quoque hactenus: redeo ad urbana, id. Att. 5, 13, 2: sed haec hactenus: nunc, etc., so much for this (very freq.), id. Div. 2, 24, 53; id. Lael. 15, 55; id. Att. 13, 21, 4; Quint. 4, 2, 30 et saep.: haec hactenus, Cic. Att. 16, 6, 2: sed de hoc loco plura in aliis: nunc hactenus, id. Div. 2, 36, 76: hactenus haec, Hor. S. 1, 4, 63: sed hactenus, praesertim, etc., Cic. Att. 5, 13, 1; so, sed hactenus, id. ib. 9, 7, 3; 13, 9, 1; 14, 17, 2; Plin. 36, 6, 5, § 46: de litteris hactenus, Cic. Fam. 2, 1, 1; 3, 7, 3; 16, 24, 1; id. Att. 6, 2, 1 al.: hactenus de soloecismo, Quint. 1, 5, 54: hactenus ergo de studiisproximus liber, etc., id. 1, 12, 19: hactenus de poëtis, Lact. 1, 5, 15: hactenus de mundo, Plin. 2, 38, 38, § 102; 15, 8, 8, § 34: hactenus, et pariter vitam cum sanguine fudit, Ov. M. 2, 610: hactenus et gemuit, id. ib. 10, 423: hactenus: ut vivo subiit, id. F. 5, 661: hactenus Aeacides, id. M. 12, 82; 14, 512.
  2. II. In time, to indicate a limit, up to this time, thus far, so long, till now, hitherto, no longer than this (poet. and post-Aug.): hactenus quietae utrimque stationes fuere: postquam, etc., Liv. 7, 26, 6: hactenus pro libertate, mox de finibus pugnatum est, Flor. 1, 11, 5; Ov. M. 5, 250: hac celebrata tenus sancto certamina patri, Verg. A. 5, 603; 11, 823: dispecta est et Thule, quam hactenus nix et hiems abdebat, Tac. Agr. 10; id. A. 13, 47.
  3. III. In extent.
    1. A. Absol., opp. to more, to this extent, so much, only so much, only (very rare, and not anteAug.): Burrum sciscitanti hactenus respondisse: ego me bene habeo, Tac. A. 14, 51; so ellipt., Suet. Dom. 16.
      Far more freq. and class.,
    2. B. Relat., like eatenus, to this extent that, so much as, so far as, as far as; corresp. with quatenus, quoad, quod, si, ut (so most freq.), ne: hactenus non vertit (in rem), quatenus domino debet: quod excedit, vertit, Dig. 15, 3, 10, § 7: hactenus existimo nostram consolationem recte adhibitam esse, quoad certior ab homine amicissimo fieres iis de rebus, etc., Cic. Fam. 4, 3, 3: patrem familiae hactenus ago, quod aliquam partem praediorum percurro, Plin. Ep. 9, 15, 3: meritoria officia sunt; hactenus utilia, si praeparant ingenium, non detinent, Sen. Ep. 88.
      With ut: haec artem quidem et praecepta duntaxat hactenus requirunt, ut certis dicendi luminibus ornentur, Cic. de Or. 2, 27, 119; id. Div. 1, 8, 13; Hor. S. 1, 2, 123; Ov. H. 15, 156.
      With ne: curandus autem hactenus, ne quid ad senatum, etc., Cic. Att. 5, 4, 2; Quint. 6, 2, 3; Tac. A. 14, 7; cf.: (eum) interficere constituit, hactenus consultans, veneno an ferro vel qua alia vi, id. ib. 14, 3 init.

Hādrānum (also Adr-), i, n., = Ἇδρᾶνον, a town of Sicily, near Mount Ætna, Sil. 14, 250.
Hādrānĭtāni, its inhabitants, Plin. 3, 8, 14, § 91.

Hā̆drĭa (Adria), ae.

  1. I. F., the name of two Italian cities.
    1. A. In Picenum, the birthplace of the emperor Hadrian, now Atri, Liv. 24, 10, 10; Mel. 2, 4, 6; Plin. 3, 13, 18, § 110; Spart. Hadr. 1.
      1. 2. Derivv. Hadrĭānus, a, um, adj., of or belonging to Hadria, Hadrian: ager, Liv. 22, 9, 5; Plin. 3, 13, 18, § 110: gallinae, id. 10, 53, 74, § 146.
        1. b. Subst.: Hadriānus, i, m., the emperor Hadrian, Ael. Spart. Hadr. 1 sq.; Eutr. 8, 5 sqq.
          Hence, Hădrĭānā-lis, e, adj., of or belonging to the emperor Hadrian: SODALIS, Inscr. Grut. 457, 6; Inscr. Fabr. 454, 71; Inscr. ap. Don. cl. 4, no. 19.
    2. B. In the country of the Veneti, on the coast of the sea named after it, now Adria, Liv. 5, 33, 7; Just. 20, 1, 9; Plin. 3, 16, 20, § 119.
  2. II. M., the Adriatic Sea (mostly poet.): dux inquieti turbidus Hadriae, Hor. C. 3, 3, 5; 2, 14, 14; 1, 3, 15; 1, 33, 15; id. Ep. 1, 18, 63 et saep.; Tac. H. 3, 42; Plin. 3, 16, 20, § 119; Luc. 5, 614; Mel. 2, 2, 2; 2, 3, 4; 10; 13; 2, 4, 7; 2, 7, 13.
      1. 2. Derivv.
        1. a. Hā̆ drĭātĭcus (Adriāt-), a, um, adj., of or belonging to Hadria, Hadriatic: mare, the Adriatic Sea, Liv. 5, 33, 7; Mel. 1, 3, 3 sq.; 2, 4, 1; 2, 7, 10; Plin. 3, 16, 20, § 118; and absol., Hadriaticum, Cat. 4, 6: sinus, Liv. 10, 2, 4.
        2. b. Hā̆drĭānus (Adr-), a, um, adj., the same: mare, Cic. Pis. 38, 92; Hor. C. 1, 16, 4: vina. Plin. 14, 6, 8, § 67.
        3. c. Hā̆-drĭăcus (Adr-), a, um, adj., the same: aequor, Prop. 3 (4), 21, 17: undae, Verg. A. 11, 405: litus, Ov. Hal. 125.

hadrŏbōlon, i, n., = ἁδρόβωλον (in big lumps), a kind of black gum, Plin. 12, 9, 19, § 35.

hadrosphaerum, i, n., = ἁδρόσφαιρον, a kind of spikenard with large leaves, Plin. 12, 12, 26, § 44.

Hadrūmētum (Adrūm-), i, n. (also Hadrumetus, i, f., Mart. Cap. 6, § 670), = Ἁδρούμητος,

  1. I. a city of Africa propria, the capital of the province Byzacene, Mel. 1, 7, 2; Plin. 5, 4, 3, § 25; Caes. B. C. 2, 23; Liv. 30, 29.
  2. II. Deriv. Hadrūmētīnus (Adr-), a, um, adj., of or belonging to Hadrumetum, Hadrumetine: Clodius Albinus, of Hadrumetum, Capitol. Albin. 1: navis, Vulg. Act. 27, 2.
    Subst.: Hadrūmētī-ni, ōrum, m. plur., the inhabitants of Hadrumetum, Hadrumetines, Auct. B. Afr. 97, 2.

hae, v. hic.

Haedĭlĭa, ae, f., prob. a mountain near the Sabine villa of Horace, Hor. C. 1, 17, 9 (so the Codd.; Bentley conjectured haeduleae, from haedulea, a little kid; but see Orell. and Dillenb. ad h. 1.).

* haedillus (hoed-), i, m. dim. [haedus], a little kid, kidling; as a term of endearment, Plaut. As. 3, 3, 77.

haedĭnus (hoed-), a, um (* acc. to others, -īnus), adj. [haedus], of a kid, kid-: coagulum, Varr. R. R. 2, 11, 4: pelliculae, Cic. Mur. 36, 75.
As subst.: haedina, ae, kid’s flesh, Cael. Aur. Acut. 1, 11, 95.

Haedui, ōrum, v. Aedui.

haedŭlĕa, v. Haedilia.

* haedŭlus (hoed-), i, m. dim. [haedus], a little kid: pinguissimus, Juv. 11, 66.

haedus (less correctly hoedus, and archaic aedus or ēdus; cf. Quint. 1, 5, 19, and see the letter H; Sabine, fedus, like fircus for hircus, cf. Varr. L.L. 5, § 97 Müll., and see the letter F), i, m. [Sanscr. huda, ram; O. H. Germ. Geiz; cf. Gr. χίμαρος], a young goat, a kid (cf.: hircus, caper).

  1. I. Lit., Varr. R. R. 2, 3, 4; 8; Cic. de Sen. 16, 56; Verg. G. 4, 10; Hor. C. 3, 18, 5; id. Epod. 2, 60; Mart. 10, 87, 17.
    As a fig. for wantonness: tenero lascivior haedo, Ov. M. 13, 791; as a fig. of weakness, Lucr. 3, 7.
  2. II. Transf., plur.: Haedi, a small double star in the hand of the Waggoner (Auriga), Cic. poët. N. D. 2, 43, 110; so in plur., Varr. R. R. 2, 1, 8; Col. 11, 2, 73: pluviales Haedi, Verg. A. 9,668; cf. nimbosi, Ov. Tr. 1, 11, 13.
    In sing.: purus et Orion, purus et Haedus erit, Prop. 2, 26 (3, 22), 56.

haemăchātes, ae, m., = αἱμαχάτης, blood-colored agate, a precious stone, Plin. 37, 10, 54, § 139.

haemătĭcon, i, n., = αἱματικόν (bloody), a sort of shrub, App. Herb. 77.

haemătĭnus, a, um, adj., = ἁιμάτινος, blood-red, blood-colored: vitrum, Plin. 36, 26, 67, § 197.

haemătītes, ae, m., = αἱματίτης.

  1. I. blood-stone, a kind of red iron-ore, hematite, Plin. 36, 16, 25, §§ 129, 130; 36, 20, 37, § 144.
    In apposition: lapis haematites purgat, Cels. 5, 3.
  2. II. A red-colored precious stone, Plin. 37, 10, 60, § 169.

haemătŏpūs, pŏdis, m., = αἱματόπους (blood-foot), in Plin. 10, 47, 64, § 130, v. l. for himantopus, q. v.

haemēsis, is, f., an inflammatory disease of the eye, Theod. Prisc. 1, 10.

Haemĭmontus (Aemi-), i, m., a province of Thrace, adjoining Mount Hœmus, Vop. Aur. 17, 2; Treb. Poll. Claud. 11, 3; Sext. Ruf. 9; Notit. Dign. Imp. Occid. 1.
Hence, Haemĭmontāni (Aemi-), ōrum, m., the inhabitants of Hœmimontus, Amm. 27, 4, 11.

Haemon, ŏnis, m., = Αἵμων, a son of Creon, king of Thebes, the lover of Antigone, Prop. 2, 8, 21; Ov. Tr. 2, 402; id. Ib. 563; Hyg. Fab. 72.

Haemŏnĭa (Aemŏnia), ae, f.,

  1. I. a poetical name of Thessaly, Ov. M. 1, 568; 2, 543; 8, 815; id. R. Am. 249; id. F. 5, 381: nivalis, Hor. C. 1, 37, 20.
  2. II. Derivv.
    1. A. Haemŏnĭus, a, um, adj., of or belonging to Hœmonia (Thessaly), Hœmonian (Thessalian): gens, Ov. Tr. 1, 10, 30: urbs, i. e. Trachin, id. M. 11, 652: Acastus, id. ib. 11, 410: juvenis, i. e. Jason, id. ib. 7, 132: puer, i. e. Achilles, id. F. 5, 400: equi, i. e. of Achilles, id. Tr. 3, 11, 28: lyra, the same, id. ib. 4, 1, 16: arcus, i. e. the constellation Sagittarius (because orig. the Thessalian centaur Chiron), id. M. 2, 81.
    2. B. Haemŏ-nĭdes, ae, m., = Αἱμονίδης, a Hœmonian or Thessalian; in plur., i. q. Argonautae, the Argonauts, Val. Fl. 4, 506.
    3. C. Hae-mŏnis (Aem-), ĭdis, f., a Thessalian woman, Ov. H. 13, 2; Luc. 6, 436; 590.

haemophthĭsĭcus, i, m., = αἱμοφθισικός, a person with corrupted blood, Aem. Mac. de Beton.

haemoptyĭcus (not -toĭcus), i, m., = αἱμοπτυικός, one who spits blood, Marc. Emp. 16 med.; Cael. Aur. Tard. 3, 2, 35.

haemorrhăgĭa, ae, f., = αἱμορραγία, a violent bleeding, hemorrhage, bleeding at the nose, Plin. 23, 7, 67, § 132.

haemorrhŏĭcus, i, m., = αἱμορροϊκός, that has the hemorrhoids or piles, Firm. Math. 3, 3, 7; 3, 15, 2.

haemorrhŏĭda, ae, f. (discharging blood; written as Greek, αἱμορροΐς, Cels. 6, 18, 9). In medic., the piles, hemorrhoids, Plin. 23, 7, 71, § 137; Cael. Aur. Tard. 5, 1, 2; Amm. 30, 6, 5.

haemorrhŏis, ĭdis, f., = αἱμορροΐς, a kind of poisonous serpent, Plin. 23, 1, 23, § 43; 20, 20, 81, § 210; Luc. 9, 806.

haemorrhousa, ae, f., = αἱμορροῦσα, she that has a hemorrhage, eccl. (cf. Vulg. Matt. 9, 20).

haemostăsis, is, f., = αἱμόστασις, a plant that stops the flow of blood, App. Herb. 59.

Haemus (Aemus) or Haemos, i, m., = Αἷμος.

  1. I. A high range of mountains in Thrace, now called the Great Balkan, Mel. 2, 2, 2; Plin. 4, 11, 18, § 41; Liv. 4, 21 sq.; Ov. M. 6, 87; 2, 219; 10, 77; id. F. 1, 390; Hor. C. 1, 12, 6 et saep.
  2. II. A celebrated actor, Juv. 3, 99; 6, 198.

haerēdĭtas, ātis, v. hereditas.

haerĕo, haesi, haesum, 2, v. n. [etym. dub.], to hang or hold fast, to hang, stick, cleave, cling, adhere, be fixed, sit fast, remain close to any thing or in any manner (class. and very freq., esp. in the trop. sense; cf. pendeo); usually constr. with in, the simple abl. or absol., less freq. with dat., with ad, sub, ex, etc.

  1. I. Lit.: ut videamus, terra penitusne defixa sit, et quasi radicibus suis haereat, an media pendeat? Cic. Ac. 2, 39, 122; so, terra ima sede semper haeret, id. Rep. 6, 18: linguam ad radices ejus haerens excipit stomachus, id. N. D. 2, 54, 135: scalarum gradus male haerentes, holding, adhering, id. Fam. 6, 7, 3; cf.: haerent parietibus scalae, Verg. A. 2, 442: haerere in equo, sit fast, keep his seat, Cic. Deiot. 10, 28; for which: nescit equo rudis Haerere ingenuus puer, Hor. C. 3, 24, 55: male laxus In pede calceus haeret, id. S. 1, 3, 32; cf. Quint. 11, 3, 144: haeret nonnumquam telum illud occultum, id. 9, 2, 75: pugnus in mala haeret, Ter. Ad. 2, 1, 17: haesitque in corpore ferrum, Verg. A. 11, 864; for which: tergo volucres haesere sagittae, id. ib. 12, 415; cf.: scindat haerentem coronam crinibus, Hor. C. 1, 17, 27; and: haerentem capiti cum multa laude coronam, id. S. 1, 10, 49: carinae, Ov. M. 8, 144: alae, id. ib. 12, 570: (fames) utero haeret meo, Plaut. Stich. 1, 3, 16: haeret pede pes, Verg. A. 10, 361: ubi demisi retem atque hamum, quicquid haesit, extraho, Plaut. Rud. 4, 3, 45; cf.: os devoratum fauce cum haereret lupi, Phaedr. 1, 8, 4; and: graves currus illuvie et voraginibus haerebant, Curt. 8, 4: classis in vado haerebat, id. 9, 19: haerentes adverso litore naves, Hor. S. 2, 3, 205: gremioque in Jasonis haerens, Ov. M. 7, 66; cf.: haeret in complexu liberorum, Quint. 6, 1, 42; for which: Avidisque amplexibus haerent, Ov. M. 7, 143; cupide in Veneris compagibus haerent, Lucr. 4, 1113; for which: validis Veneris compagibus haerent, id. 4, 1204; and: (anulus) caecis in eo (lapide) compagibus haesit, id. 6, 1016: communibus inter se radicibus haerent, id. 3, 325; 5, 554: foliis sub omnibus haerent (Somnia), Verg. A. 6, 284: gladius intra vaginam suam haerens, Quint. 8 praef. § 15: ipse inter media tela hostium evasit. Duo turmae haesere, i. e. failed to break through, Liv. 29, 33, 7: alii globo illati haerebant, id. 22, 5, 5.
        1. b. Prov.
          1. (α) Haerere in luto, i. e. to be in trouble, difficulty: tali in luto haerere, Plaut. Pers. 4, 3, 66 (for which: nunc homo in medio luto est, id. Ps. 4, 2, 28); cf. haesito, I.
            In salebra: proclivi currit oratio: venit ad extremum: haeret in salebra, runs aground, i. e. is at a loss, Cic. Fin. 5, 28, 84.
            In a like sense,
          2. (β) Aqua haeret, the water (in the waterclock) stops; v. aqua.
  2. II. Trop.
    1. A. In gen., to hold fast, remain attached or fixed, to keep firm, adhere: improbis semper aliqui scrupus in animis haereat, Cic. Rep. 3, 16; cf.: infixus animo haeret dolor, id. Phil. 2, 26, 64: haerent infixi pectore vultus, Verg. A. 4, 4: haerere in memoria, Cic. Ac. 2, 1, 2; cf.: quae mihi in visceribus haerent, i. e. firmly impressed upon my heart, memory, id. Att. 6, 1, 8; and: in medullis populi Romani ac visceribus haerere, id. Phil. 1, 15, 36: mihi haeres in medullis, id. Fam. 15, 16, 2: in omnium gentium sermonibus ac mentibus semper haerere, id. Cat. 4, 10, 22: hi in oculis haerebunt, i. e. will be always present, id. Phil. 13, 3, 5: in te omnis haeret culpa, adheres, cleaves, Ter. Hec. 2, 1, 32: ut peccatum haereat, non in eo, qui monuerit, sed in eo, qui non obtemperarit, Cic. Div. 1, 16, 30.
      With dat.: potest hoc homini huic haerere peccatum? Cic. Rosc. Com. 6, 17: quod privatarum rerum dedecus non haeret infamiae (tuae)? id. Cat. 1, 6, 13: in quo (Caelio) crimen non haerebat, id. Cael. 7, 15: neque (possit) haerere in tam bona causa tam acerba injuria, id. Fam. 6, 5, 2: cum ante illud facetum dictum emissum haerere debeat, quam cogitari potuisse videatur, must have hit (the figure being that of an arrow shot from the bow), id. de Or. 2, 54, 219: in quos incensos ira vitamque domini desperantes cum incidisset, haesit in iis poenis, quas, etc., fell into, incurred those penalties (the figure is that of a bird which is limed, caught), id. Mil. 21, 56: nec dubie repetundarum criminibus haerebant, Tac. A. 4, 19: in hoc flexu quasi aetatis fama adolescentis paulum haesit ad metas, hung back, was caught (the figure being taken from the race-course), Cic. Cael. 31, 75; v. meta: neu quid medios intercinat actus, Quod non proposito conducat et haereat apte, i. e. fits, suits, Hor. A. P. 195.
    2. B. In partic.
      1. 1. With the idea of nearness predominating, to keep near or close to a person, to join or attach one’s self to, to follow (mostly poet. and in post-Aug. prose): perfice hoc Precibus, pretio, ut haeream in parte aliqua tandem apud Thaidem, may keep about her, Ter. Eun. 5, 9, 25; cf.: ego illum audivi in amorem haerere apud nescio quam fidicinam, Plaut. Ep. 2, 2, 7: haeres ad latus, omnia experiris, Cat. 21, 6: Antorem comitem, qui missus ab Argis, Haeserat Evandro, Verg. A. 10, 780: obtinenti Africam comes haeserat, Plin. Ep. 7, 27, 2; Quint. 1, 2, 10: Curtius Nicia (grammaticus) haesit Cn. Pompeio et C. Memmio, Suet. Gramm. 14.
        Poet.: haeremus cuncti superis, temploque tacente Nil facimus non sponte deo, cling to, depend on, Luc. 9, 573.
        Hence,
        1. b. In a bad sense: in tergis, tergis, in tergo, to hang upon one’s rear, i. e. to pursue closely: haerebit in tergis fugientium victor, Curt. 4, 15 fin.: se cum exercitu tergis eorum haesurum, Tac. H. 4, 19: Haerens in tergo Romanus, Liv. 1, 14 11 Weissenb. (better than terga, the lect. vulg.).
      2. 2. With the idea of duration in time predominating, to remain fixed, to abide or continue anywhere, to keep at, stick to any thing (class.): metui, ne haereret hic (Athenis), Ter. Ad. 3, 3, 49: in obsidione castelli exigui, Curt. 5, 3, 4: circa muros unius urbis, id. 4, 4; cf.: circa libidines, Suet. Aug. 71: volitare in foro, haerere in jure ac praetorum tribulibus, to go loitering or dangling about, Cic. de Or. 1, 38, 173: et siccis vultus in nubibus haerent, hang upon, i. e. remain long looking at, Luc. 4, 331; cf.: vultus, dum crederet, haesit, id. 9, 1036: haerere in eadem commorarique sententia, Cic. Or. 40, 137; cf.: mea ratio in dicendo haec esse solet, ut boni quod habeat, id amplectar, ibi habitem, ibi haeream, id. de Or. 2, 72, 292: quonam modo ille in bonis haerebit et habitabit suis? id. Or. 15, 49: equidem in libris haereo, id. Att. 13, 40, 2; cf.: valde in scribendo haereo, id. ib. 13, 39, 2: plurima sunt, nitidis maculam haesuram figentia rebus, lasting, durable, Juv. 14, 2.
      3. 3. With the idea of hindrance to free motion predominating, to stick fast, be brought to a stand-still, to be embarrassed, perplexed, at a loss, to hesitate, to be suspended or retarded (class.).
          1. (α) Of persons: haerebat nebulo: quo se verteret, non habebat, Cic. Phil. 2, 29, 74; cf.: haerebat in tabulis publicis reus et accusator, id. Clu. 31, 86: cogitate in his iniquitatibus unum haesisse Apollonium: ceteros profecto multos ex his incommodis pecunia se liberasse, id. Verr. 2, 5, 9, § 23: in multis nominibus, id. N. D. 3, 24, 62: in media stultitia, id. Tusc. 3, 28, 70; cf.: isti physici raro admodum, cum haerent aliquo loco, exclamant, abstrusa esse omnia, etc., id. Ac. 2, 5, 14: in quo etiam Democritus haeret, id. Fin. 1, 6, 20: at in altero illo, inquit, haeres. Immo habeo tibi gratiam. Haererem enim, nisi tu me expedisses, id. Pis. 30, 74: in ceteris subvenies, si me haerentem videbis, id. Fin. 3, 4, 16: quid machiner? quid comminiscar? haereo, Plaut. Capt. 3, 3, 17; id. Merc. 3, 4, 15; 4, 3, 38; 24; cf.: aut quia non firmus rectum defendis et haeres, Hor. S. 2, 7, 26: haesit circa formas litterarum (puer), Quint. 1, 1, 21; cf. id. 1, 7, 35: haeres et dubitas, Juv. 3, 135; 6, 281.
          2. (β) Of things: nunc homo in lutost. Nomen nescit: haeret haec res, i. e. is perplexing, cannot be explained, Plaut. Ps. 4, 2, 28; id. Amph. 2, 2, 182; id. Trin. 4, 2, 59; cf.: occisa est haec res; haeret hoc negotium, id. Ps. 1, 5, 8: nec umquam tanta fuerit loquendi facultas, ut non titubet atque haereat, quotiens ab animo verba dissentiunt, Quint. 12, 1, 29: Hectoris Aeneaeque manu victoria Graiūm Haesit, i. e. was retarded, Verg. A. 11, 290; cf.: constitit hic bellum fortunaque Caesaris haesit, Luc. 7, 547: cum in hac difficultate rerum consilium haereret, Liv. 26, 36, 1.

haeres, ēdis, v. heres.

haeresco, ĕre, v. inch. n. [haereo], to stick, adhere (Lucretian): primordia in terris, Lucr. 2, 477; 4, 742.

haerĕsĭarcha, ae, m., = αἱρεσιάρχης, a leader of a sect, heresiarch (eccl. Lat.), Sid. Ep. 7, 6; Aug. Ep. 253.

haerĕsis (scanned hĕrĕsis in Prud. Psych. 725; Ham. 64), is and ĕos, f., = αἵρεσις.

  1. I. A (philosophical or religious) sect, a school of thought (= secta): Cato in ea est haeresi, quae nullum sequitur florem orationis, Cic. Par. prooem. § 2; as Greek, id. Fam. 15, 16, 3: Pythagorae haeresim sequi, Vitr. 5 praef.
      1. 2. Heretical religious doctrine, heresy, Tert. adv. Haer. 1 sq. et saep.: Ariana, the Arian heresy, Sid. Ep. 7, 6: plurimae sectae et haereses, Lact. 4, 30, 2.
        Hĕrĕsis, personif., Prud. Psych. 710.
        Comically: joca tua plena facetiarum de haeresi Vestoriana … risisse me satis, i. e. craft, trade, Cic. Att. 14, 14, 1.
  2. II. A calling, profession: navalis, Cod. Th. 13, 6, 9 sq.

haerĕtĭce, adv., v. the foll. art. I. fin.

haerĕtĭcus, a, um, adj., = αἱρετικός, of or belonging to heretical religious doctrines, heretical (eccl. Lat.).

  1. I. Adj.: commissatio, Tert. adv. Haer. 41: nigredo, Arat. Act. Apost. 1, 611.
    Adv.: haerĕtĭce, heretically, Cassiod. Hist. Eccl. 5, 36.
  2. II. Subst.: haerĕtĭcus, i, m., a heretic, Tert. adv. Hermog. 27; id. de Bapt. 115; so the title of Tertullian’s work: de Praescriptione adversus haereticos.

* haesĭtābundus, a, um, adj. [haesito, II.], stammering, faltering, hesitating: expalluit notabiliter et haesitabundus inquit: Interrogavi, etc., Plin. Ep. 1, 5, 13.

* haesĭtantĭa, ae, f. [haesito, II.], a stammering: linguae, Cic. Phil. 3, 6, 16.

haesĭtātĭo, ōnis, f. [haesito, II.], a hesitating (rare but good prose).

  1. I. Of speech, a stammering: qui timor! quae dubitatio! quanta haesitatio tractusque verborum! Cic. de Or. 2, 50, 202: deformis, Quint. 11, 2, 48.
  2. II. Mental uncertainty, irresolution, perplexity, embarrassment, hesitation (rare but class.): si facile inveneris quid dicas, noli ignoscere haesitationi meae, Cic. Fam. 3, 12, 2: non mediocris haesitatio est, hinc justitiae proposita imagine, inde pietatis, Quint. 12, 1, 40; 11, 2, 48: haesitationem attulit tempus et locus, Tac. H. 1, 39; Sen. Vit. Beat. 8, 5; Plin. Ep. 6, 27, 1.

haesĭtātor, ōris, m. [haesito, II.], one who hesitates, is undecided: sum et ipse in edendo (libros) haesitator, Plin. Ep. 5, 11, 2.

haesĭto, āvi, ātum, 1, v. freq. n. [haereo], to stick fast, remain fixed in a place.

  1. I. Lit. (rare; not in Cic.): ut, si eam paludem Romani perrumpere conarentur, haesitantes premerent ex loco superiore, Caes. B. G. 7, 19, 2: ita in vadis haesitantis frumenti acervos sedisse illitos limo, Liv. 2, 5, 3; Lucr. 6, 334; 5, 697.
        1. b. Prov.: haesitare in eodem luto, i. e. to be exposed to the same danger, Ter. Phorm. 5, 2, 15.
  2. II. Trop. (opp. firmness), to be uncertain, hesitating.
    1. * A. In speech: linguā haesitantes, hesitating, stammering, Cic. de Or. 1, 25, 115.
    2. B. In mind, to be uncertain, undecided, to be at a loss, to hesitate (so most freq.; cf.: cunctor, moror, tardo): dubitant, haesitant, revocant se interdum, Cic. Ac. 2, 17, 52: cum haesitaret, cum teneretur, quaesivi, etc., id. Cat. 2, 6, 13: in novis rebus haesitare, id. Ac. 2, 5, 15; cf.: Carbo ignarus legum, haesitans in majorum institutis, not well versed in, id. de Or. 1, 10, 40: num in eo, qui sint hi testes, haesitatis? id. Fragm. Or. p. Corn. 2, p. 453 Orell.: haesitavit ob eam causam, quod nesciret, id. de Or. 1, 51, 220; id. Fin. 2, 6, 18: itaque non haesitans respondebo, id. Ac. 1, 2, 4: ubi ad pecuniae mentionem ventum erat, haesitabat, Liv. 44, 25, 9: ut deliberare, non haesitare videamur, Quint. 10, 7, 22.
      Impers. pass.: de mutando rei publicae statu haesitatum erat, Suet. Claud. 11.

hāgētēr, ēris, m., = ἁγητήρ, the leader, guide: Hercules, Plin. 34, 8, 19, § 56.

Hăgĭŏgrăpha, ōrum, n., = Αγιόγραφα, the last of the three principal divisions of the Old Testament Scriptures, Hier. in. Reg. praef.; id. Ep. 106, 110.

hăgĭogrăphus, i, m., = ἁγιόγραφος, a sacred writer, Hier. Ep. 1, 12.

hahae, hahahe, v. ha.

Halaesa, Halaesinus, and Ha-laesus, v. Halesa, etc.

hălăgŏra, as, f. [ἅλσ-ἀγορά], the saltmarket, Plaut. Poen. 5, 5, 34 dub.

halapanta significat omnia mentientem, Paul. ex Fest. p. 101, 18 Müll. (perh. the same word as halophanta, q. v.).

hālātĭo, ōnis, f. [halo], a breathing, breath, Cassiod. in Psa. 37, 12.

A maximum of 100 entries are shown.