Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

mŏdĕrātus, a, um, P. a., v. modero fin.

mŏdĕro, āvi, ātum, 1, v. a. [modus], to moderate a thing (in verb. fin. only anteand post-class.).

  1. I. Lit.
          1. (α) With acc.: neque tuum te ingenium moderat, Pac. ap. Non. 471, 7.
          2. (β) With dat.: ego voci moderabo meae, Plaut. Mil. 2, 2, 115.
  2. II. Transf., to regulate, Dig. 3, 5, 14: ita res moderatur, ut, etc., ib. 23, 3, 39.
    Hence, mŏdĕrātus, a, um, P. a., keeping within due bounds, observing moderation, moderate (Ciceron.).
    1. A. Of persons: moderati senes tolerabilem agunt senectutem, Cic. Sen. 3, 7: in omnibus vitae partibus moderatus ac temperans, id. Font. 14, 40: moderatum esse in re aliquā, id. Phil. 2, 16, 40; cf.: Gracchis cupidine victoriae haud satis moderatus animus, Sall. J. 42, 2.
    2. B. Of things, moderated, kept within due measure or bounds, moderate: convivium moderatum atque honestum, Cic. Mur. 6, 13: ventus, Ov. Tr. 4, 4, 57: mores, Cic. Fam. 12, 27, 1: otium, id. Brut. 2, 8: doctrina, id. Mur. 29, 60: oratio, id. de Or. 2, 8, 34.
      Comp.: quando annona moderatior? Vell. 2, 126, 3.
      Sup.: moderatissimus sensus, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 5.
      Hence, adv.: mŏdĕ-rātē, with moderation, moderately (Ciceron.): moderate dictum, Cic. Font. 10, 31: omnia humana placate et moderate feramus, id. Fam. 6, 1, 4: moderate et clementer jus dicere, Caes. B. C. 3, 20.
      Comp.: moderatius id volunt fieri, Cic. Fin. 1, 1, 2.
      Sup.: res moderatissime constituta, Cic. Leg. 3, 5, 12.

mŏdĕror, ātus, 1 (inf. moderarier for moderari, Lucr. 5, 1298), v. dep. [modus], to set a measure, set bounds to a thing (syn.: tempero, rego, guberno).

  1. I. Lit., to moderate, mitigate, restrain, allay, temper, qualify; with dat. (class.): moderari linguae, Plaut. Curc. 4, 1, 25: moderare animo, ne sis cupidus, id. Mil. 4, 5, 16: dictis, id. Curc. 1, 3, 39: alicui, Cic. Att. 5, 20, 9; cf.: moderari uxoribus, id. Rep. 4, 6, 16 (also ap. Non. 499, 15): quis illi finem statuet aut quis moderabitur, Sall. C. 51, 36: irae, Hor. Ep. 1, 2, 59: fortunae suae, Liv. 37, 35, 5: animo et orationi, Cic. Q. Fr. 1, 1, 13: cursui, to sail slowly, Tac. A. 2, 70.
          1. (β) With acc. (post-Aug.): gaudium moderans, Tac. A. 2, 75: duritiam legum, Suet. Claud. 14: pretia, id. Dom. 7.
  2. II. Transf., to manage, regulate, rule, guide, govern, direct (class. with acc.): senatum servire populo, cui populus ipse moderandi et regendi sui potestatem tradidisset? Cic. de Or. 1, 52, 226: deus, qui regit et moderatur et movet id corpus, id. Rep. 6, 24, 26: linguam, Sall. J. 82, 2: moderari equos ac flectere, Caes. B. G. 4, 33: habenas, Ov. M. 6, 223: hocine fieri, ut inmodestis te hic moderere moribus? i. e. immodeste te geras, Plaut. Curc. 1, 3, 44: res rusticas, Cic. Verr. 2, 3, 98, § 227: officio consilia, id. Fin. 2, 25, 81: fidem blandius Orpheo, to strike more harmoniously, Hor. C. 1, 24, 14: mens quae omnia moderetur, Cic. Ac. 2, 37, 119: cantus numerosque, id. Tusc. 5, 36, 104.
    With dat.: ego inscitus sum, qui ero me postulem moderarier, Plaut. Men. 2, 3, 88: non vinum hominibus moderari, sed homines vino solent, id. Truc. 4, 3, 57: pleni moderari frena theatri, Juv. 10, 128: funiculo navi moderari, Cic. Inv. 2, 51, 154.
    Absol.: in utroque magis studia partium quam bona aut mala sua moderata (sunt), Sall. J. 73, 4: fortuna, cujus libido gentibus moderatur, id. C. 51, 25.