Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

2. pando pandi (acc. to Prisc. p. 891 P.), passum, and less freq. pansum (v. Neue, Formenl. 2, p. 567 sq.), 3, v. a., to spread out, extend; to unfold, expand [from the root pat of pateo, cf. πετάννυμι, q. v.] (syn.: explano, explico, extendo).

  1. I. Lit.: pandere palmas Ante deum delubra, Lucr. 5, 1200; so, ad solem pennas, Verg. G. 1, 398: retia, Plin. 9, 8, 9, § 29: telas in parietibus latissime, id. 29, 4, 27, § 87: aciem, to extend, deploy, = explicare, Tac. H. 2, 25; 4, 33: rupem ferro, i. e. to split, Liv. 21, 37: utere velis, Totos pande sinus, Juv. 1, 150.
          1. (β) With se or pass., to spread one’s self, stretch, open out, extend, etc.: immensa panditur planities, Liv. 32, 4: dum se cornua latius pandunt, id. 2, 31: rosa sese pandit in calices, Plin. 21, 4, 10, § 14: ubi mare coepit in latitudinem pandi, id. 6, 13, 15, § 38: si panditur ultra (gremium), i. e. is not yet full, Juv. 14, 327.
      1. 2. In partic., in econom. lang., to spread out to dry, to dry fruits: ficos pandere, Col. 2, 22, 3: uvas in sole, id. 12, 39, 1.
    1. B. Transf.
      1. 1. To throw open, to open any thing by extending it (mostly poet.; syn.: patefacio, aperio, recludo): pandite atque aperite propere januam hanc Orci, Plaut. Bacch. 3, 1, 1: pandite, sulti’, genas (i. e. palpebras), Enn. ap. Paul. ex Fest. s. v. genas, p. 94 Müll. (Ann. v. 521 Vahl.): dividimus muros et moenia pandimus urbis, Verg. A. 2, 234: (Cerberus) tria guttura pandens, id. ib. 6, 421: limina, id. ib. 6, 525: agros pingues, to lay open, i. e. to plough up, till, Lucr. 5, 1248: piceae tantum taxique nocentes Interdum aut hederae pandunt vestigia nigrae, disclose, Verg. G. 2, 257: torridam incendio rupem ferro pandunt, lay open, split, Liv. 21, 37, 3: pandite nunc Helicona, deae, Verg. A. 7, 641; 10, 1.
      2. 2. Mid., to open itself, to open: panduntur inter ordines viae, Liv. 10, 41: cum caudā omnis jam panditur Hydra, i. e. displays itself, Cic. Arat. 449.
  2. II. Trop.
    1. A. To spread, extend; and with se, to spread or extend itself: cum tempora se veris florentia pandunt, Lucr. 6, 359: illa divina (bona) longe lateque se pandunt caelumque contingunt, Cic. Tusc. 5, 27, 76: quaerebam utrum panderem vela orationis, id. ib. 4, 5, 9: umbriferos ubi pandit Tabrica saltus, Juv. 10, 194.
      Mid.: ab aquilone pandetur malum super omnes, Vulg. Jer. 1, 14; see also under P. a. B.
    2. B. To open: viam alicui ad dominationem, Liv. 4, 15: viam fugae, id. 10, 5.
      1. 2. In partic., to unfold in speaking, to make known, publish, relate, explain (mostly poet.): omnem rerum naturam dictis, Lucr. 5, 54: primordia rerum, id. 1, 55: res altā terrā et caligine mersas, Verg. A. 6, 267; 3, 252; 3, 479: nomen, Ov. M. 4, 679: fata, Luc. 6, 590: Hesiodus agricolis praecepta pandere orsus, Plin. H. N. 14, 1, 1, § 3.
        Hence,
    1. A. pansus, a, um, P. a., spread out, outspread, outstretched, extended (rare and mostly post-Aug.): manibus et pedibus pansis, Vitr. 3, 1: suppliciter pansis ad numina palmis, Germ. Arat. 68: sago porrectius panso, Amm. 29, 5, 48: pansis in altum bracchiis, Prud. Cath. 12, 170: panso currere carbaso, id. adv. Symm. praef. 1, 48.
    2. B. passus, a, um (cf.: ab eo, quod est pando passum veteres dixerunt, non pansum, etc., Gell. 15, 15, 1), P. a., outspread, outstretched, extended, open.
      1. 1. Lit.: velo passo pervenire, under full sail, Plaut. Stich. 2, 2, 45; so, velis passis pervehi, Cic. Tusc. 1, 49, 119: passis late palmis, Caes. B. C. 3, 98: passis manibus, Plin. 7, 17, 17, § 77; Gell. 15, 15, 3: crinis passus, and more freq. in plur., crines passi, loose, dishevelled hair: capillus passus, Ter. Phorm. 1, 2, 56; Caes. B. G. 1. 51; 7, 48; Liv. 1, 13; Verg. A. 1, 480 et saep.
        Hence, verba passa, loose, relaxed, i. e. prose, App. Flor. 2, 15, p. 352, 1.
      2. 2. Transf.
          1. (α) Spread out to dry (v. supra, I. 2.); hence, dried, dry: uvae, i. e. raisins, Col. 12, 39, 4; Front. Ep. ad M. Caes. 4, 4 Mai; Vulg. Num. 6, 4; so, acini, Plin. 14, 1, 3, § 16: racemi, Verg. G. 4, 269: rapa, Plin. 18, 13, 34, § 127: uva passa pendilis, Plaut. Poen. 1, 2, 99: lac passum, boiled milk, Ov. M. 14, 274.
            Hence,
          2. (β) Transf.: rugosi passique senes, dried up, withered, Lucil. ap. Non. 12, 5 (Sat. 19, 11).
            Hence, subst.: passum, i, n. (sc. vinum), wine made from dried grapes, raisin-wine: passum nominabant, si in vindemiā uvam diutius coctam legerent, eamque passi essent in sole aduri, Varr. ap. Non. 551, 27; Plaut. Ps. 2, 4, 51: passo psythia utilior, Verg. G. 2, 93; Juv. 14, 271; cf. Col. 12, 39, 1; Plin. 14, 9, 11, § 81; Pall. 11, 19, 1: passum quo ex sicciore uva est, eo valentius est, Cels. 2, 18.
      3. 3. Trop.: verba passa, prose (post-class.), App. Flor. p. 352, 1.

passum, i, n., v. 2. pando, P. a., B. 2. b.

pătĭor, passus, 3, v. dep. (act. archaic collat. form patiunto, Cic. Leg. 3, 4, 11: patias, Naev. ap. Diom. p. 395 P.) [cf. Greek ΠΑΘ, ΠΕΝΘ-, πέπονθα, πένθος], to bear, support, undergo, suffer, endure (syn.: fero, tolero).

  1. I. Lit.
    1. A. In gen.
      1. 1. Tu fortunatu’s, ego miser: patiunda sunt, Plaut. Most. 1, 1, 46; id. Am. 3, 2, 64: fortiter malum qui patitur, idem post potitur bonum, id. As. 2, 2, 58 Ussing (al. patitur bonum): o passi graviora! Naev. 1, 24; Verg. A. 1, 199; Cic. Univ. 6: belli injurias, id. Phil. 12, 4, 9: servitutem, id. ib. 6, 7, 19: toleranter dolores pati, id. Tusc. 2, 18, 43: gravissimum supplicium, Caes. B. C. 2, 30: omnia saeva, Sall. J. 14, 10: et facere et pati fortiter, Liv. 2, 12: haec patienda censeo potius, quam, etc., id. 21, 13: Hannibal damnum haud aegerrime passus est, id. 22, 41: exilium, Verg. A. 2, 638: pauperiem, Hor. C. 3, 2, 1. aliae nationes servitutem pati possunt, populi Romani propria est libertas, Cic. Phil. 6, 7, 19: extremam pati fortunam, Caes. B. C. 2, 32: aequo animo magnum morbum pati, Sen. Ep. 66, 36: mentietur in tormentis qui dolorem pati potest, Quint. 5, 10, 70: qui nec totam servitutem pati possunt, nec totam libertatem, Tac. H. 1, 16: non potest generosus animus servitutem pati, Sen. Contr. 4, 24, 1: hiemem et aestatem juxta pati, Sall. J. 85, 33.
          1. (β) Absol.: dolor tristis res est . . . ad patiendum tolerandumque difficilis, Cic. Tusc. 2, 7, 18; Ov. Am. 1, 8, 75.
      2. 2. To suffer, have, meet with, be visited or afflicted with (mostly postAug.): poenam, Quint. 11, 3, 32; Plin. Ep. 2, 11, 20; Val. Max. 6, 2, 1; Sen. Contr. 1, 5, 6: incommodum, Quint. 11, 3, 32: vim, Suet. Ner. 29: quicquid in captivum invenire potest, passurum te esse cogita, Curt. 4, 6, 26: mortem pati, Lact. Epit. 50, 1; Sen. Ep. 94, 7: indignam necem, Ov. M. 10, 627: mortem, id. Tr. 1, 2, 42: rem modicam, Juv. 13, 143: adversa proelia, Just. 16, 3, 6: infamiam, Sen. Ep. 74, 2: sterilitatem famemque, Just. 28, 3, 1: cladem pati (post-Aug. for cladem accipere, etc.), Suet. Caes. 36 init.; so, naufragium, Sen. Herc. Oet. 118: morbum, Veg. 1, 17, 11; Gell. 17, 15, 6: cruciatus corporis, Sen. Suas. 6, 10: ultima, Curt. 3, 1, 6: injuriam, Sen. Ep. 65, 21: ut is in culpā sit, qui faciat, non is qui patiatur injuriam, Cic. Lael. 21, 78; cf.: de tribus unum esset optandum: aut facere injuriam nec accipereoptimum est facere, impune si possis, secundum nec facere nec pati, id. Rep. 3, 13, 23.
    2. B. In partic.
      1. 1. In mal. part., to submit to another’s lust, to prostitute one’s self, Plaut. Capt. 4, 2, 87; cf. Sall. C. 13, 3; Sen. Q. N. 1, 16; Petr. 25; 140.
      2. 2. To suffer, to pass a life of suffering or privation (poet.): certum est in silvis inter spelaea ferarum Malle pati, Verg. E. 10, 53: novem cornix secula passa, Ov. M. 7, 274; Luc. 5, 313; Sen. Thyest. 470.
  2. II. Transf.
    1. A. To suffer, bear, allow, permit, let (syn.: sino, permitto): illorum delicta, Hor. S. 1, 3, 141.
      With acc. and inf.: neque tibi bene esse patere, et illis, quibus est, invides, Plaut. Ps. 4, 7, 36; Ter. Phorm. 3, 3, 3: siquidem potes pati esse te in lepido loco, Plaut. Poen. 3, 3, 83: ista non modo homines, sed ne pecudes quidem passurae esse videntur, Cic. Cat. 2, 9, 20: nobiscum versari jam diutius non potes: non feram, non patiar, non sinam, id. ib. 1, 5, 10: quantum illius ineuntis aetatis meae patiebatur pudor, id. de Or. 2, 1, 3: nullo se implicari negotio passus est, id. Lig. 1, 3: duo spondei non fere se jungi patiuntur, Quint. 9, 4, 101: aut persuasurum se aut persuaderi sibi passurum, Liv. 32, 36, 2: ut vinci se consensu civitatis pateretur, id. 2, 2, 9; 6, 23, 8; Curt. 8, 9, 23.
      With acc.: neque enim dilationem pati tam vicinum bellum poterat, Liv. 1, 14, 6: recentis animi alter (consul) … nullam dilationem patiebatur, id. 21, 52, 2.
      With quin: non possum pati, Quin tibi caput demulceam, Ter. Heaut. 4, 5, 13: nullum patiebatur esse diem, quin in foro diceret, Cic. Brut. 88, 302.
      Poet. with part.: nec plura querentem Passa, Verg. A. 1, 385; 7, 421 (= passa queri, etc.).
      Hence, facile, aequo animo pati, to be well pleased or content with, to acquiesce in, submit to: aegre, iniquo animo, moleste pati, to be displeased, offended, indignant at: quaeso aequo animo patitor, Plaut. As. 2, 2, 108: apud me plus officii residere facillime patior, Cic. Fam. 5, 7, 2; 1, 9, 21: consilium meum a te probarifacile patior, id. Att. 15, 2, 2; id. Verr. 2, 3, 2, § 5: cum indigne pateretur nobilis mulier … in conventum suam mimi filiam venisse, id. ib. 2, 5, 12, § 31: periniquo patiebar animo, te a me digredi, id. Fam. 12, 18, 1; Liv. 4, 18.
      1. 2. To submit: patior quemvis durare laborem, Verg. A. 8, 677: pro quo bis patiar mori, Hor. C. 3, 9, 15.
    2. B. To experience, undergo, to be in a certain state of mind or temper: nonne quiddam pati furori simile videatur, Quint. 1, 2, 31.
    3. C. In gram., to be passive, to have a passive sense: (verbum) cum haberet naturam patiendi, a passive nature, Quint. 1, 6, 10: modus patiendi, id. 1, 6, 26; 9, 3, 7.
      Hence, pătĭens, entis, P. a., bearing, supporting, suffering, permitting.
    1. A. Lit.: amnis navium patiens, i. e. navigable, Liv. 21, 31, 10: vomeris, Verg. G. 2, 223: vetustatis, lasting, Plin. 11, 37, 76, § 196: equus patiens sessoris, Suet. Caes. 61.
    2. B. Transf.
      1. 1. That has the quality of enduring, patient: nimium patiens et lentus existimor, Cic. de Or. 2, 75, 305: animus, Ov. P. 4, 10, 9.
        Comp.: meae quoque litterae te patientiorem lenioremque fecerunt, Cic. Q. Fr. 1, 1, 14.
        Sup.: patientissimae aures, Cic. Lig. 8, 24: patientissimus exercitus, Caes. B. C. 3, 96.
      2. 2. That has the power of endurance, firm, unyielding, hard (poet.): patiens aratrum, Ov. Am. 1, 15, 31: saxo patientior illa Sicano, Prop. 1, 16, 29.
        Hence, adv.: pătĭenter, patiently: alterum patienter accipere, non repugnanter, Cic. Lael. 25, 91: patienter et fortiter ferre aliquid, id. Phil. 11, 3, 7: patienter et aequo animo ferre difficultates, Caes. B. C. 3, 15: prandere olus, Hor. Ep. 1, 17, 13.
        Comp.: patientius alicujus potentiam ferre, Cic. Fam. 1, 8, 4.
        Sup.: patientissime ferre aliquid, Val. Max. 4, 3, 11.