Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

stăbĭlĭo, īvi, ītum (sync. imperf. stabilibat, Enn. Ann. 44), 4, v. a. [stabilis], to make firm, steadfast, or stable; to fix, stay, establish (class.; esp. in the trop. sense).

  1. I. Lit.: semita nulla pedem stabilibat, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 44 Vahl.): eo stabilita magis sunt, Lucr. 3, 202; cf.: confirmandi et stabiliendi causā singuli ab infimo solo pedes terrā exculcabantur, * Caes. B. G. 7, 73: vineas, Col. 4, 33, 1: loligini pedes duo, quibus se velut ancoris stabiliunt, Plin. 9, 28, 44, § 83.
  2. II. Trop.: regni stabilita scamna solumque, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48 fin. (Ann. v. 99 Vahl.): alicui regnum suom, Plaut. Am. 1, 1, 39; cf.: libertatem civibus, Att. ap. Cic. Sest. 58, 123: rem publicam (opp. evertere), Cic. Fin. 4, 24, 65; so, rem publicam, id. Sest. 68, 143: leges, id. Leg. 1, 23, 62: nisi haec urbs stabilita tuis consiliis erit, id. Marcell. 9, 29: matrimonia firmiter, id. Rep. 6, 2, 2: pacem, concordiam, Pseud.-Sall. Rep. Ordin. 1 fin. (p. 267 Gerl.): res Capuae stabilitas Romana disciplina, Liv. 9, 20: nomen equestre in consulatu (Cicero), Plin. 33, 2, 8, § 34: (aegrum) ad retinendam patientiam, to strengthen, fortify him, Gell. 12, 5, 3.

stăbĭlis, e, adj. [sto, prop. where one can stand; hence, pregn.], that stands firm; firm, steadfast, steady, stable (class.; esp. in the trop. sense; syn.: firmus, constans).

  1. I. Lit.: via plana et stabilis (opp. praeceps et lubrica), Cic. Fl. 42, 105: locus ad insistendum, Liv. 44, 5, 10: solum, id. 44, 9, 7: stabulum, Plaut. Aul. 2, 2, 56: domus, id. Merc. 3, 4, 68: medio sedet insula ponto, Ov. F. 4, 303: per stabilem ratem tamquam viam, Liv. 21, 28, 8: elephanti pondere ipso stabiles, id. 21, 28, 12: stabilior Romanus erat, was more firm, stood his ground better, id. 44, 35, 19; cf.: stabili gradu impetum hostium excipere, id. 6, 12, 8; Tac. H. 2, 35; cf.: Romani stabili pugnae assueti, Liv. 28, 2, 7: pugna, id. 31, 35, 6: acies, id. 30, 11, 9: proelium, Tac. A. 2, 21: quae domus tam stabilis, quae tam firma civitas est, quae? etc., Cic. Lael. 7, 23: stabilis pulsus, a steady pulse, Plin. 11, 37, 89, § 219: venae aquarum, steadily flowing, id. 30, 3, 28, § 48.
  2. II. Trop., firm, enduring, durable, stable; immutable, unwavering; steadfast, intrepid (syn.: firmus, constans, certus): fundamentum, Lucr. 5, 1121: amici firmi et stabiles et constantes, Cic. Lael. 17, 62: stabilem se in amicitiā praestare, id. ib. 17, 64: stabile et fixum et permanens bonum, id. Tusc. 5, 14, 40: decretum stabile, fixum, ratum, id. Ac. 2, 9, 27: stabilis certaque sententia (opp. errans et vaga), id. N. D. 2, 1, 2: urbs sedem stabilem non habebit, id. Marcell. 9, 29: matrimonium stabile et certum, id. Phil. 2, 18, 44: stabilis et certa possessio, id. Lael. 15, 55: praecepta firma, stabilia, id. Off. 1, 2, 6: opinio, id. N. D. 2, 2, 5: oratio stabilis ac non mutata, id. Mil. 34, 92: nihil est tam ad diuturnitatem memoriae stabile quam, etc., id. de Or. 1, 28, 129: animus stabilis amicis, id. Inv. 1, 30, 47: virtus, Quae maneat stabili cum fugit illa (Fortuna) pede, Ov. Tr. 5, 14, 30.
    Of springs: aquae certae, stabilesque et salubres, unfailing, perennial, Plin. 31, 3, 28, § 48: eam (summam voluptatem) tum adesse, cum dolor omnis absit: eam stabilem appellas (opp. in motu), i. e. a fixed state or condition, Cic. Fin. 2, 23, 75.
    Of feet, syllables, etc., in verse: spondei, Hor. A. P. 256; so, pedes, dochmius, syllabae, etc., Quint. 9, 4, 97 sq.: stabilia probant, i. e. consisting of such feet, etc., id. 9, 4, 116.
    Comp.: imperium stabilius, Ter. Ad. 1, 1, 41.
    Sup.: quaestus stabilissimus, Cato, R. R. praef. fin.
        1. * b. Stabile est, with subject-clause, like certum est, it is settled, it is decided: profecto stabile’st, me patri aurum reddere, Plaut. Bacch. 3, 4, 25.
          Hence, adv.: stăbĭlĭter (acc. to I.), firmly, durably, permanently (very rare): includatur tympanum, Vitr. 10, 14.
          Comp.: fundare molem, Suet. Claud. 20.