Lewis & Short

No entries found. Showing closest matches:

aeternābĭlis, e, adj. [aeterno], that can last forever, everlasting: divitia, Att. ap. Non. 475, 24 (Trag. Rel. p. 143 Rib.): urbs, i. e. Rome, Cod. Th. 11, 20, 3 (cf. aeternus, II. A.).

aeternālis, e, adj. [aeternus], enduring forever, everlasting (often in inscrr.): aeternali somno sacrum, i. e. to death, Inscr. Grut. 752, 3: domus, Inscr. Orell. 4518: luctus, ib. 4604: memoria, ib. 200: lex temporalis et aeternalis, Tert. adv. Jud. 6.
Adv.: aeternālĭter, forever (late Lat.), Ad. ad H. Prud. March, p. 245.

aeternĭtas, ātis, f. [aeternus], eternity.

  1. I. Lit.
    1. A. Of the past and future: fuit quaedam ab infinito tempore aeternitas, quam nulla temporum circumscriptio metiebatur, Cic. N. D. 1, 9: Tempus generale, quia nec initium nec finem habet, aeternitas est, quam Graeci αἰῶνα appellant, Victorin. in Lib. 1, 26: Tempus est pars quaedam aeternitatis, Cic. Inv. 1, 26, 39: immutabilis aeternitas, id. Tim. 5: deum nihil aliud in omni aeternitate cogitantem, id. Div. 1, 41: haec dicit excelsus et sublimis (Deus) habitans aeternitatem, Vulg. Isa. 57, 15 al.
    2. B. Of the past: ex or ab aeternitate, from eternity: hoc est verum ex aeternitate, Cic. Fat. 14: quod semper ex omni aeternitate rerum fuerit, id esse fatum (dicitis), id. N. D. 3, 6: si negas esse fortunam et omnia, quae fiunt quaeque futura sunt, ex omni aeternitate definita dicis esse fataliter, id. Div. 2, 7: ex omni aeternitate fluens veritas, id. ib. 1, 55: si nihil fieri potest, nisi quod ab omni aeternitate certum fuerit, quae potest esse fortuna, id. ib. 2, 7: egressus ejus ab initio, a diebus aeternitatis (fuerunt), Vulg. Mich. 5, 2.
    3. C. Of the future: aeternitas animorum, Cic. Tusc. 1, 17, 39 (cf.: immortalitas animorum, id. ib. 50): de aeternitate (animorum) dicere, id. ib. 33, 81: quorum (sc. Herculis, etc.) cum remanerent animi atque aeternitate fruerentur, rite di habiti sunt, id. N. D. 2, 24, 62; id. Sen. 21: Confer nostram longissimam aetatem cum aeternitate, id. Tusc. 1, 39, 94: in diem aeternitatis, Vulg. 2 Pet. 3, 18; and plur.: in perpetuas aeternitates, ib. Dan. 12, 3: in domum aeternitatis suae, to his everlasting home (of death), ib. Eccl. 12, 5.
  2. II. Meton., of the future, duration, durability, immortality: cedri materiae aeternitas, Plin. 13, 5, 11, § 53.
  3. III. Trop., of the future.
    1. A. In gen.: mihi populus Romanus aeternitatem immortalitatemque donavit, Cic. Pis. 3; so id. Phil. 14, 13: Quidquid ex Agricola amavimus, manet mansurumque est in aeternitate temporum, famā rerum, Tac. Agr. 46: cupido aeternitatis perpetuaeque famae, Suet. Ner. 55 al.
    2. B. Spec., in the time of the emperors, a title of the emperor (like divinitas, majestas, and the like), Eternity: rogatus per aeternitatem tuam, ut, etc., Plin. Ep. 10, 87 ad Trajan.: adoratus aeternitatem nostram, Imp. Const. Cod. 11, 9, 2: Quae nostra sanxit aeternitas, Nov. 35 fin.

1. aeternō, adv., v. aeternus fin. 3.

2. aeterno, āre, v. a. [aeternus], to perpetuate, to immortalize (rare, perh. extant only in the two foll. exs.): litteris ac laudibus aeternare, Varr. ap. Non. 75, 20: virtutes in aevum, * Hor. C. 4, 14, 5.

aeternus, a, um, adj. [contr. from aeviternus, Varr. L. L. 6, § 11 Müll., from aevum, with the termination -ternus as in sempiternus, hesternus], without beginning or end, eternal (sempiternus denotes what is perpetual, what exists as long as time endures, and keeps even pace with it; aeternus, the eternal, that which is raised above all time, and can be measured only by œons (αἰῶνες, indefinite periods); for Tempus est pars quaedam aeternitatis, Cic. Inv. 1, 27, 39. Thus the sublime thought, without beginning and end, is more vividly suggested by aeternus than by sempiternus, since the former has more direct reference to the long duration of the eternal, which has neither beginning nor end. Sempiternus is rather a mathematical, aeternus a metaphysical, designation of eternity, Doed. Syn. I. p. 3).

  1. I. Lit.
    1. A. Of the past and future, eternal: deus beatus et aeternus, Cic. Fin. 2, 27, 88: nihil quod ortum sit, aeternum esse potest, id. N. D. 1, 8: O Pater, o hominum rerumque aeterna Potestas, Verg. A. 10, 18: di semper fuerunt, nati numquam sunt, siquidem aeterni sunt futuri, Cic. N. D. 1, 32, 90: idem legis perpetuae et aeternae vim Jovem dicit esse, id. ib. 1, 15, 40: nomen Domini Dei aeterni, Vulg. Gen. 21, 33; ib. Rom. 16, 26: aeternum tempus, Lucr. 1, 582: causae immutabiles eaeque aeternae, Cic. Fat. 12, 48.
    2. B. Of the future, everlasting, endless, immortal: natura animineque nata certe est et aeterna est, Cic. Tusc. 1, 23: virorum bonorum mentes divinae mihi atque aeternae videntur esse, id. Rab. 29: aeternam timuerunt noctem, Verg. G. 1, 468: Quod semper movetur, aeternum est, Cic. Tusc. 1, 23: Quidquid est illud quod sentitcaeleste et divinum ob eamque rem aeternum sit, necesse est, id. ib. 1, 27: ut habeam vitam aeternam, Vulg. Matt. 19, 16; ib. Joan. 3, 15; ib. Rom. 2, 7: in sanguine testamenti aeterni, ib. Heb. 13, 20: tu Juppiter bonorum inimicos aeternis suppliciis vivos mortuosque mactabis, Cic. Cat. 2, 13: ibunt in supplicium aeternum, Vulg. Matt. 25, 46: aeternas poenas in morte timendumst, Lucr. 1, 111: mitti in ignem aeternum, Vulg. Matt. 18, 8.
    3. C. Of the past: ex aeterno tempore quaeque Nunc etiam superare necessest corpora rebus, from eternity, Lucr. 1, 578: motum animorum nullo a principio, sed ex aeterno tempore intellegi convenire, Cic. Fin. 1, 6.
    4. D. Spec. of objects of nature, which the ancients regarded as stable and perpetual, everlasting, eternal: aeterna templa caeli, Poët. ap. Varr. L. L. 6, 11, p. 77 Müll.: aeternam lampada mundi, Lucr. 5, 402: micant aeterni sidera mundi, id. 5, 514: aeterna domus, i. e. caelum, Cic. Rep. 6, 23: donec veniret desiderium collium aeternorum, the everlasting hills, Vulg. Gen. 49, 26; ib. Ps. 75, 5; cf. ib. Ps. 103, 5.
  2. II. Meton., of indef. long time.
    1. A. Of the future, lasting, enduring, everlasting, perpetual: aeterni parietes, Plin. 35, 14, 49, § 172: dehinc spero aeternam inter nos gratiam fore, Ter. Eun. 5, 2, 33: aeternus luctus, Lucr. 3, 924: dolor, id. 3, 1003: vulnus, id. 2, 369; so Verg. A. 1, 36: aerumna, Cic. Sen. 34: mala, Verg. Cul. 130: bellum, Cic. Cat. 4, 22: dedecus, id. Font. 88: imperium, id. Rab. 33; so Verg. A. 1, 230: versūs, Lucr. 1, 121: ignis sacerdotis, Cic. Font. 47: gloria, id. Cat. 4, 21: laus, id. Planc. 26: memoria, id. Verr. 4, 69: non dubitat Lentulum aeternis tenebris vinculisque mandare, id. Cat. 4, 10.
      Comic.: spero me ob hunc nuntium aeternum adepturum cibum, Plaut. Capt. 4, 1, 13. Esp. of Rome: aeterna urbs, the Eternal City, Tib. 2, 5, 23; Ov. F. 3, 72; Cod. Th. 10, 16, 1; Symm. Ep. 3, 55; Inscr. Orell. 2, 1140.
      Comp.: nec est ulli ligno aeternior natura. Plin. 14, 1, 2, § 9: aeterniora mala, Lact. Epit. 9.
    2. B. Of the past, of yore, of old: ablue corpus alluvii aeternisque sordibus squalidum, Curt. 4, 1, 22.
  3. III. Adv. phrases.
      1. 1. in aeter-num.
    1. A. Lit., forever, everlastingly: et vivat in aeternum, Vulg. Gen. 3, 22: hoc nomen mihi est in aeternum, ib. Exod. 3, 15: Dominus in aeternum permanet, ib. Psa. 9, 8: vivet in aeternum, ib. Joan. 6, 52: Tu es sacerdos in aeternum, ib. Heb. 5, 6: non habebit remissionem in aeternum, ib. Marc. 3, 29.
    2. B. Meton., of indef. long time, forever, always: urbs in aeternum condita, Liv. 4, 4: leges in aeternum latae, id. 34, 6: (proverbia) durant in aeternum, Quint. 5, 11, 41: delatores non in praesens tantum, sed in aeternum repressisti, Plin. Pan. 35: (famulos) possidebitis in aeternum, Vulg. Lev. 25, 46: (servus) serviet tibi usque in aeternum, ib. Deut. 15, 17: ut sceleris memoria maneat in aeternum, Lact. 1, 11.
      1. 2. aeternum.
    1. A. Lit., forever: sedet aeternumque sedebit Infelix Theseus, Verg. A. 6, 617: ut aeternum illum reciperes, Vulg. Phil. 15 (prob. here an adv.).
    2. B. Meton., of indef. long time, forever, always: serviet aeternum, Hor. Ep. 1, 10, 41.
    3. C. Of what is continually repeated, constantly, again and again (as in colloq. Engl., everlastingly, eternally): glaebaque versis Aeternum frangenda bidentibus, Verg. G. 2, 400: ingens janitor Aeternum latrans (of Cerberus), id. A. 6, 401.
      1. 3. aeternō, meton., of indef. long time, forever, perpetually: viret aeterno hunc fontem igneum contegens fraxinus, Plin. 2, 107, 111, § 240: BVSTA TVTA AETERNO MANEANT, Inscr. Orell. 4517.