Lewis & Short

No entries found. Showing closest matches:

con-sŭādĕo, ēre, v. a., to advise or counsel strongly (Plautin.; cf. however, consuasor): id consuadeo, Plaut. Merc. 1, 2, 32: consuadet homini, id. Trin. 2, 4, 126: qui consuadet, vetat, id. ib. 3, 2, 46.
Of favorable auspices: picus et cornix ab laevā consuadent, etc., Plaut. As. 2, 1, 13.

Consŭālĭa, ium, v. Consus.

* consŭāsor, ōris, m. [consuadeo], he who strenuously counsels to something, a counsellor, adviser: auctore et consuasore Naevio, Cic. Quint. 5, 18.

con-sŭāvĭo (-sāv-), āre; or con-sŭāvĭor (-sāv-), ātus, 1, v. a., to kiss much or affectionately (only in App.), App. M. 6, p. 182, 18; 2, p. 120, 31.

con-sŭbĭgo, ēre, to work, knead, or mix together (late Lat.): cineres, lixiva, etc., Garg. Mart. de Cura Boum med.

con-substantĭālis, e, adj., of like essence, nature, or substance, consubstantial (eccl. Lat.), Tert. adv. Herm. 44 al.
Hence,

consubstantĭālĭtas, ātis, f. [consubstantialis], a like quality (late Lat.), Cassiod. Hist. Eccl. 2, 7 med.

con-substantīvus, a, um, adj. ( = consubstantialis), of like essence, nature, etc. (eccl. Lat.), Tert. adv. Val. 12 fin. and 18.

* consūdasco (in a few MSS. con-sūdesco), ĕre, v. inch. [consudo], to sweat much; of olives packed up, Col. 12, 48, 2.

con-sūdo, āvi, 1, v. n., to sweat much or profusely (very rare), Cato, R. R. 96, 1; Plaut. Ps. 2, 2, 71; Col. 12, 7, 2.

consŭē-făcĭo, fēci, factum, 3 (in Ter. Ad. 1, 1, 29; 1, 1, 49, and 3, 3, 60, consue feci, consue facere, consue facio, acc. to Lachm. ad Lucr. p. 409), v. a. [consueo], to accustom one to a thing, to inure, habituale (rare, and mostly ante-class. for the class. assuefacio).

        1. (α) With ut or ne, Varr. R. R. 3, 9, 15; in tmesis: consue quoque faciunt, ut, etc., id. ib. 2, 9, 13: ea ne me celet, consuefeci filium, Ter. Ad. 1, 1, 29.
        2. (β) With inf.: consuefacere filium, Suā sponte recte facere, Ter. Ad. 1, 1, 49; so, Gaetulos, ordines habere, signa sequi, etc., * Sall. J. 80, 2.
        3. * (γ) Absol.: nil praetermitto, consuefacio, Ter. Ad. 3, 3, 60.
        4. * (δ) Pass. with dat.: consuefieri alicui rei, Jul. Val. Rer. Gest. Alex. M. 3, 18.

con-sŭĕo, ēre, v. a., to be accustomed, be wont, acc. to Charis. p. 224 P.; Prisc. p. 885 ib. (for consuemus in Prop.; v. consuesco init.).

consŭesco, suēvi, suētum, 3 (in the tempp. perff. the sync. forms prevail: consuesti, consuestis, consuerunt; consueram, etc.; consuero, etc.; consuerim, etc.; consuessem, etc.; consuesse. Thus also consuēmus = consuevimus, Prop. 1, 7, 5), v. a. and n.

  1. I. Act., to accustom, inure, habituate a person or thing (ante-class. and postAug.): tum bracchia consuescunt firmantque lacertos, Lucr. 6, 397: juvencum plostro aut aratro, Col. 6, 2, 9: vitem largo umori, id. Arb. 1, 5: semina falcem pati, Plin. 17, 10, 14, § 70; in perf. part. pass. (mostly poet.): qui consuetus in armis Aevom agere, Pac. ap. Cic. Tusc. 2, 21, 48 (Trag. Rel. v. 261 Rib.): gallus auroram vocare, Lucr. 4, 713; so with inf., id. 5, 209; 6, 788: consueta domi catulorum blanda propago, id. 4, 997 Lachm. N. cr.: copias habebat in Galliā bellare consuetas locis campestribus, Auct. B. Afr. 73, 2: quibus consueti erant uterque agrestibus ferramentis, Liv. 1, 40, 5: socors genus mancipiorum otiis, campo consuetum, Col. 1, 8, 2: proinde ut consuetus antehac, Plaut. Stich. 5, 5, 18: populus si perperam est consuetus, etc., Varr. L. L. 9, § 5 Müll.: grex comparatus ex consuetis unā (capellis), those accustomed to one another, id. R. R. 2, 3, 2.
    Far more freq. in all periods,
  2. II. Neutr.
    1. A. To accustom one’s self; and (esp. freq.) in temp. perf. (to have accustomed one’s self, i. e.), to be accustomed, to be wont; constr. in gen. with the inf., rarely absol., with ad, the dat., or abl.
          1. (α) With inf.: disjungamus nos a corporibus, id est, consuescamus mori, Cic. Tusc. 1, 31, 75: versus multos uno spiritu pronuntiare, id. de Or. 1, 61, 261: cum minus idoneis (verbis) uti consuescerem, id ib. 1, 34, 154; 1, 22, 99: alils parere suā vo luntate, id. Inv. 1, 2, 3: qui mentiri solet pe jerare consuevit, id. Rose. Com. 16, 46: paulatim Rhenum transire, etc., Caes. B. G. 1, 33: in Britanniam navigare, id. ib. 3, 8: obsides accipere, non dare, id. ib. 1, 14: quo magno cum periculo mercatores ire consuerant, id. ib. 3, 1: quem ipse procuratorem relinquere antea consuesset, Cic. Quint. 28, 87: consuesso deos immortaleshis secundiores interdum res concedere, quos, etc., Caes. B. G. 1, 14 et saep.: quam rem pro magnis hominum officiis consuesse tribui docebat, id. ib. 1, 43: qui reges consueris tollere, Hor. S. 1, 7, 34: mulier quae cum eo vivere consuerat, Nep. Alcib. 10, 6; Cels. 6, 6, 8; Suet. Tit. 34; id. Ner. 12.
            Sometimes with ellips. of inf. (cf. β infra): quin eo (equo) quo consuevit libentius utatur (sc. uti), Cic. Lael. 19, 68: eo die quo consuerat intervallo hostes sequitur (sc. sequi), Caes. B. G. 1, 22.
            Impers. (rare): sicuti in sollemnibus sacris fieri consuevit, is wont, Sall. C. 22, 2.
          2. (β) Absol.: bene salutando consuescunt, Plaut. As. 1, 3, 69 (cf. adsuescunt, id. ib. 1, 3, 65): pabulum quod dabis, amurcā conspergito, primo paululum, dum consuescant, postea magis, Cato, R. R. 103: adeo in teneris consuescere multum est, Verg. G. 2, 272.
            Usu. with adv. of manner or time: si liberius, ut consuesti, agendum putabis, Cic. Fam. 5, 12, 4: ut consuevi, Caes. ap. Cic. Att. 9, 16, 3: ut consuemus, Prop. 1, 7, 5: sicut consuerat, Suet. Caes. 73: quo minus pro capite et fortunis alterius, quemadmodum consuerunt, causam velint dicere, Cic. Rosc. Am. 2, 5; id. Off. 2, 15, 55.
            In Gr. attraction: cum scribas et aliquid agas eorum, quorum consuesti, gaudeo, Lucceius ap. Cic. Fam. 5, 14, 1.
          3. (γ) With ad: ad aciem justam, Quint. 2, 10, 8.
          4. (δ) With abl.: quae (aves) consuevere libero victu, Col. 8, 15 fin.; so id. 8, 13, 1; 10, 153.
            (ε) With dat.: ne gravissimo dolori timore consuescerem, Plin. Ep. 8, 23, 8.
    2. B. To have carnal in tercourse with, to cohabit with, in an honorable, or more freq. in a dishonorable sense (freq. and class.); with aliquā or aliquo, with or without cum, Plaut. Cist. 1, 1, 89: quid illiqui illā consuevit prior? Ter. Ad. 4, 5, 32: quācum tot consuesset annos, id. Hec. 4. 1, 40: mulieres quibuscum iste consuerat, Cic. Verr. 2, 5, 12, § 30; Plaut. Am. 5, 1, 70; Caecil. ap. Gell. 2, 23, 10; cf. in a double sense, Plaut. As. 3, 3, 113; id. Capt. 4, 2, 88.
      Hence, consŭētus (in the poets trisyl.), a, um, P. a.; of inanim. things which one is accustomed to, commonly employs, uses, possesses, etc., used, accustomed; usual, ordinary, wonted, customary (mostly poet.; not in Cic.): amor, Ter. And. 1, 1, 108: antra, Verg. G, 4, 429: cubilia, Ov. M. 11, 259: lectus, id. Tr. 3, 3, 39: in auras, id. M. 2, 266: pectora, id. ib. 13, 491: canistris, * Juv. 5, 74: finis, Ov. H. 20, 242 al.: labores, pericula, Sall. J. 85, 7: libido, id. ib. 15, 3: numerus, Vulg. Exod. 5, 18; id. Num. 16, 29.
      Sup.: consuetissima cuique Verba, Ov. M. 11, 638.
      * Adv.: consŭētē, in the usual manner, according to custom: suscipere pabulum, Amm. 23, 2, 8.

consú̆ētē, adv., v. consuesco fin.

consŭētĭo, ōnis, f. [consuesco, II. B.], carnal intercourse: clandestina, Plaut. Am. 1, 2, 28; cf. Paul. ex Fest. p. 61, 4 Müll.; Don. ad Ter. Ad. 4, 5, 32.

consŭētūdĭnārĭus, a, um, adj. [consuetudo], customary, ordinary, usual (late Lat.): portitor. Sid. Ep. 7, 11: carnes, Salv. Gub. Dei. 6, p. 219 al.
Adv.: consŭētū-dĭnārĭē, in the usual manner, Cassiod. Var. 12, 2 fin.

consŭētūdo, ĭnis, f. [consuesco].

  1. I. A being accustomed, custom, habit, use, usage.
    1. A. In gen. (very freq. in all periods, esp. in prose): exercitatio ex quā consuetudo gignitur, Cic. de Or. 2, 87, 358: dicuntconsuetudine quasi alteram naturam effici, id. Fin. 5, 25, 74: ad parentium consuetudinem moremque deducimur, id. Off. 1, 32, 118; id. Mil. 1, 1; id. Clu. 38, 96: majorum, id. Div. in Caecil. 21, 67; cf. id. ib. 2, 5: Siculorum ceterorumque Graecorum, id. Verr. 2, 2, 52, § 129; id. de Or. 2, 3, 13; Caes. B. G. 1, 45; cf. id. ib. 1, 43: eorum dierum, id. ib. 2, 17: non est meae consuetudinis rationem reddere, etc., Cic. Rab. Perd. 1, 1: con suetudo mea fert, id. Caecin. 29, 85: consuetudinem tenere, etc., id. Phil. 1, 11, 27: haec ad nostram consuetudinem sunt levia, Nep. Epam. 2, 3: contra morem consuetudinemque civilem aliquid facere, Cic. Off. 1, 41, 148: quod apud Germanos ea consuetudo esset, ut, etc., Caes. B. G. 1, 50; cf. with ut, id. ib. 4, 5: cottidianae vitae, Ter. Heaut. 2, 3, 42: virtutem ex consuetudine vitae sermonisque nostri interpretemur, Cic. Lael. 6, 21; cf.: vitae meae, id. Rab. Perd. 1, 2; and sermonis, id. Fat. 11, 24; Quint. 1, 6, 45: communis sensūs, Cic. de Or. 1, 3, 12: jam in proverbii consuetudinem venit, id. Off. 2, 15, 55: victūs, id. Att. 12, 26, 2; Caes. B. G. 1, 31: otii, Quint. 1, 3, 11 al.: peccandi, Cic. Verr. 2, 3, 76, § 176; Quint. 7, 2, 44: splendidior loquendi, Cic. Brut. 20, 78: loquendi, Quint. 1, 6, 43; 11, 1, 12: dicendi, Cic. Mur. 13, 29; Quint. 2, 4, 16: docendi, id. 2, 5, 2: vivendi, id. 1, 6, 45: immanis ac barbara hominum immolandorum, Cic. Font. 10, 21; cf.: classium certis diebus audiendarum, Quint. 10, 5, 21 al.: indocta, Cic. Or. 48, 161: mala, * Hor. S. 1, 3, 36: assidua, Quint. 1, 1, 13: longa, id. 2, 5, 2: vetus, id. 1, 6, 43: communis, id. 11, 1, 12; 12, 2, 19: vulgaris, id. 2, 13, 11; Cic. de Or. 1, 58, 248: bene facere jam ex consuetudine in naturam vortit, Sall. J. 85, 9: omnia quae in consuetudine probantur, generally, Cic. Ac. 2, 24, 75: negant umquam solam hanc alitem (aquilam) fulmine exanimatam. Ideo armigeram Jovis consuetudo judicavit, the general opinion, Plin. 10, 3, 4, § 15.
          1. (β) With prepp., ex consuetudine, pro consuetudine, and absol. consuetudine, according to or from custom, by or from habit, in a usual or customary manner, etc.: Germani celeriter ex consuetudine suā phalange factā impetus gladiorum exceperunt, Caes. B. G. 1, 52; so with ex, Sall. J. 71, 4; 85, 9; Quint. 2, 5, 1; Suet. Ner. 42 al.: pro meā consuetudine, according to my custom, Cic. Arch. 12, 32: consuetudine suā Caesar sex legiones expeditas ducebat, Caes. B. G. 2, 19; 2, 32: consuetudine animus rursus te huc inducet, Plaut. Merc. 5, 4, 41: huc cum se consuetudine reclinaverunt, Caes. B. G. 6, 27 fin.; so id. ib. 7, 24, 2; Sall. J. 31, 25 al.
            Less freq.: praeter consuetudinem, contrary to experience, unexpectedly (opp. praeter naturam), Cic. Div. 2, 28, 60: plures praeter consuetudinem armatos apparere, contrary to custom, Nep. Hann. 12, 4; cf.: contra consuetudinem, Cic. Off. 1, 41, 148: supra consuetudinem, Cels. 2, 2.
    2. B. Esp.
      1. 1. Customary right, usage as a common law: (jus) constat ex his partibus: naturā, lege, consuetudine, judicatoconsuetudine jus est id, quod sine lege aeque ac si legitimum sit, usitatum est, Auct. Her. 2, 13, 19; Cic. Inv. 2, 54, 162: consuetudine jus esse putatur id, quod voluntate omnium sine lege vetustas comprobavit, id. ib. 2, 22, 67; Varr. ap. Serv. ad Verg. A. 7, 601; Cic. Caecin. 8, 23; id. Div. in Caecil. 2, 5; Dig. 1, 3, 32.
      2. 2. In gram. (instead of consuetudo loquendi; cf. supra), a usage or idiom of language, Varr. L. L. in 8th and 9th books on almost every page; Cic. Or. 47, 157; Quint. 1, 6, 3; 1, 6, 16; 2, 5, 2.
        Hence,
      3. 3. In Col. for language in gen.: consuetudini Latinae oeconomicum Xenophontis tradere, Col. 12, praef. § 7: nostra (opp. Graeca), id. 6, 17, 7.
  2. II. Social intercourse, companionship, familiarity, conversation (freq. and class; in an honorable sense most freq. in Cic.).
    1. A. In gen.: (Deiotarus) cum hominibus nostris consuetudines, amicitias, res rationesque jungebat, Cic. Deiot. 9, 27; so in plur.: victūs cum multis, id. Mil. 8, 21; and in sing.: victūs, id. Or. 10, 33: domesticus usus et consuetudo est alicui cum aliquo, id. Rosc. Am. 6, 15; cf. id. Fam. 13, 23, 1: consuetudine conjuncti inter nos sumus, id. Att. 1, 16, 11: consuetudine ac familiaritate, id. Quint. 3, 12; so with familiaritas, id. Fam. 10, 3, 1: dare se in consuetudinem, id. Pis. 28, 68: insinuare in alicujus consuetudinem, id. Fam. 4, 13, 6; cf.: immergere se in consuetudinem alicujus, id. Clu. 13, 36: epistularum, epistolary correspondence, id. Fam. 4, 13, 1: nutrimentorum, community, Suet. Calig. 9.
    2. B. In partic., intercourse in love, in an honorable, and more freq. in a dishonorable sense, a love affair, an amour, love intrique, illicit intercourse, Ter. And. 3, 3, 28; id. Hec. 3, 3, 44; Suet. Tib. 7; id. Ner. 35; Ter. And. 1, 1, 83; 1, 5, 44; 2, 6, 8; Liv. 39, 9, 6 and 7; Quint. 5, 11, 34; Suet. Tit. 10 al.
      So also freq.: consuetudo stupri, Sall. C. 23, 3; Suet. Calig. 24; id. Oth. 2; Curt. 4, 10, 31.

consŭētus, a, um, Part. and P. a., v. consuesco fin.

consul (in the oldest inscrr. CONSOL, COSOL; abbrev. COS., also in plur. COSS., not before the time of the emperors), ŭlis, m. [prob. from root sal- of salio; Sanscr. sar-, go; hence also exsul, praesul, v. Corss. Ausspr. II. p. 71],

  1. I. a consul, one of the two highest magistrates of the Roman state, chosen annually, after the expulsion of the kings; cf. concerning his election, administration, duties, etc., Dict. Antiq., and the authors there cited (freq. in all periods and species of composition): qui recte consulat, consul cluat, Att. ap. Varr. L. L. 5, § 80 Müll.; Cic. Leg. 3, 3, 8; Quint. 1, 6, 32; Plin. 7, 43, 44, § 136: consul ordinarius, one who entered on his office at the regular time, viz. on the first of January; opp. consul suffectus, one chosen in the course of the year in the place of one who had died, or, after the time of the emperors, as a mere honorary title; v. ordinarius and sufficio: consul designatus, consul elect (so called in the interval between election, at the beginning of August, and entrance on his duties, on the 1st of January), v. designo: consul major, one who had the largest number of votes, or with whom the Fasces were, or one who was oldest (acc. to Nieb., orig. he who was of noble origin); cf. Fest. s. v. majorem consulem, p. 161, 31 Müll.; after the Lex Julia, who had most children, Gell. 2, 15, 4: consulem creare, Cic. Att. 9, 9, 3; Caes. B. C. 3, 1 al.: dicere, Liv. 27, 6, 3: facere, Cic. Agr. 2, 1, 3; id. de Or. 2, 66, 268: sufficere, id. Mur. 38, 82 al.: declarare, id. Agr. 2, 2, 4 al.: renuntiare, id. Mur. 1, 1 al.: aliquem consulem designare, Amm. 21, 12, 25: esse pro consule, Cic. Verr. 2, 3, 91, § 212 al. In reference to the expression bis, iterum, ter, quater, etc.; tertio or tertium, etc, consul, v. the words bis, iterum, etc., and cf. Gell. 10, 1, 3 and 6.
    1. B. Esp.
      1. 1. In abl. with the names of the consuls (in the poets usu. of one consul), for the designation of the year: Orgetorix M. Messalá M. Pisone Coss., regni cupiditate inductus, etc., in the consulship of (i. e. in the year of Rome 693), Caes. B. G. 1, 2: is dies erat a. d. V. Kal. Apr. L. Pisone A. Gabinio Coss. (i. e. the 27th of March, 696 of the city), id. ib. 1, 6 fin.: Romam venit Mario consule et Catulo, Cic. Arch. 3, 5; id. Brut. 43, 161 al.: amphora fumum bibere instituta Consule Tullo, Hor. C. 3, 8, 12; 3, 14, 28; 3, 21, 1; id. Epod. 13, 6 al.; cf.: Bibuli consulis amphora, id. C. 3, 28, 8: amphora centeno consule facta minor, i. e. a hundred years old, Mart. 8, 45, 4.
      2. 2. Sing., as collective term for the magistracy, the consuls, when the office is in view rather than the persons: quod populus in se jus dederit, eo consulem usurum; non ipsos (sc. consules) libidinem ac licentiam suam pro lege habituros, Liv. 3, 9, 5 Weissenb. ad loc.: legatisque ad consulem missis, id. 21, 52, 6 Heerw. ad loc.: aliter sine populi jussu nullius earum rerum consuli jus est, Sall. C. 29, 3.
  2. II. Meton.
    1. A. A proconsul, Liv. 26, 33, 4 Weissenb. ad loc.; cf. id. § 7; 31, 49, 4; Nep. Cato, 1, 3; Aur. Vict. Vir. Ill. 6, 3, 2; Flor. 2, 14, 5; Eutr. 3, 14.
    2. B. The highest magistrate in other states: consul Tusculanorum, Plin. 7, 43, 44, § 136: BARCINONENSIS, Inscr. Grut. 4, 29, 9: COLONLAE ASTIGITANAE, ib. 351, 5; Aus. Clar. Urb. 14, 39.
    3. C. An epithet of Jupiter, Vop. Firm. 3; App. de Mundo, c. 25.
    4. * D. Poet.: est animus tibiconsul non unius anni, continually fulfilling the duties of the highest magistracy, Hor. C. 4, 9, 39 Orell. ad loc.

consŭlāris, e, adj. [consul],

  1. I. of or pertaining to a consul, consular (very freq.): aetas, the age required by law for the consular office, viz. the 43d year, Cic. Phil. 5, 17, 48; cf. annus, II.: comitia, for the choice of consul, id. Mur. 26, 53; id. Att. 9, 9, 3: officium, id. Rab. Perd. 1, 2; cf. imperium, id. Pis. 16, 38; Sall. C. 55, 6: fasces, Liv. 2, 54, 4: lictor, Hor. C. 2, 16, 9: insignia, Vell. 2, 58, 3; Tac. A. 13, 10; id. H. 4, 4: ornamenta, Suet. Caes. 76: exercitus, Liv. 3, 29, 2; 10, 25, 16; cf. arma, Vell. 2, 68: femina, of a consul, Suet. Aug. 69; cf. Dig. 1, 9, 1 res, worthy of a consul, Liv. 4, 8, 4; so, ortio, id. 34, 6, 2; and cf. infra, adv.: vinum, named after the consul during whose administration it was made, Mart. 7, 79.
    Esp.: homo consularis, a man of consular rank, one who has been consul, Cic. Verr. 2, 2, 47, § 118; 2, 3, 79, § 184; id. Phil. 11, 2, 5; ib. Rab. Post. 10, 27; so, vir consularis, id. Sest. 21, 48; id. Cat. 4, 2, 3.
    And,
  2. II. Subst.: consŭlāris, is, m.
    1. A. One who has been consul, an ex-consul, or one of consular rank: egregios consules habemus, sed turpissimos consulares, Cic. Fam. 12, 4, 1; id. Phil. 8, 4, 14; Sall. C. 53, 1; Nep. Hann. 12, 1 al.
    2. B. In the time of the empire, a legate sent by the emperor as governor into a province, Tac. Agr. 8 and 14; Suet. Aug. 33; 47; id. Tib. 41; 63 al.
      Hence, adj.: consularis adoptio, Quint. 6. prooem. § 13 Spald.
      * Adv.: consŭlārĭter, in a manner worthy of a consul: consulariter acta vita, Liv. 4, 10, 9.

consŭlārĭtas, ātis, f. [consularis, II. B.], the dignity or office of consul or imperial governor (late Lat.), Cod. Th. 6, 19, 1; 6, 27, 10; 9, 26, 4 al.

consŭlārĭter, adv., v. consularis fin.

consŭlārĭus, a, um, adj., = consularis (late Lat.): dignitas, Jul. Epit. c. 98, § 359.

consŭlātus, ūs, m. [consul], the office of consul, the consulate or consulship (very frq. in all periods): honorum populi finis est consulatus, Cic. Planc. 25, 60: consulatus ille antiquus, id. Tusc. 2, 17, 41: quo pluris est universa respublica quam consulatus aut praetura, etc., Sall. J. 85, 2; 63, 2 et saep.
In plur. (not ante-Aug.): quinque consulatus eodem tenore gesti, Liv. 4, 10, 9; Tac. Or. 7.
Esp. in the phrases: consulatum petere, Cic. Mur. 3, 8; Sall. C. 16 fin.; Quint. 11, 1, 69; Suet. Caes. 24 et saep.: appetere, Sall. J. 63, 6: mandare alicui, id. C. 23, 5; id. J. 73, 6: adipisci, Cic. Mur. 26, 53: accipere, Suet. Aug. 10: invadere, id. ib. 26: ingredi, Quint. 6, 1, 35: inire, Suet. Ner. 43: obtinere, Cic. Mur. 1, 1: gerere, id. Agr. 1, 8, 25; Sall. J. 35, 2; Suet. Aug. 14 et saep.; v. also abdico, fungor, defungor, etc.

consŭlo, lŭi, ltum, 3, v. n. and a. [from con and root sal-; cf. consul and consilium].

  1. I. To consider, reflect, deliberate, take counsel, reflect upon, consult.
    1. A. Neutr.
      1. 1. In gen.
          1. (α) Absol.: quid nunc? etiam consulis? do you still deliberate, i. e. hesitate? Plaut. Trin. 2, 4, 171; cf. id. Truc. 2, 4, 75 Speng.: ne quid in consulendo adversi eveniat, Cato ap. Gell. 7, 3, 14: consulto opus est, there is need of deliberation, Sall. C. 1, 6: dum tempus consulendi est, Ter. Hec. 5, 1, 19: satis facere consulentibus, Cic. Or. 42, 143: ut omnium rerum vobis ad consulendum potestas esset, Liv. 8, 13, 18: ut tot uno tempore motibus animi turbati trepidarent magis quam consulerent, id. 21, 16, 2: praesidium consulenti curiae, Hor. C. 2, 1, 14 et saep.
          2. (β) With in and acc.: consulere in longitudinem, to take thought for the future, Ter. Heaut. 5, 2, 10: in commune, for the common good, id. And. 3, 3, 16; Liv. 32, 21, 1; Tac. A. 12, 5; id. Agr. 12; Curt. 5, 9, 14; and in the same sense: in medium, Verg. A. 11, 335; Liv. 24, 22, 15; Tac. H. 2, 5; Luc. 5, 46: in unum, Tac. H. 1, 68; 4, 70: in publicum (opp. suscipere proprias simultates), Plin. Ep. 9, 13, 21; Tac. A. 1, 24.
          3. (γ) With de and abl.: bello confecto de Rhodiis consultum est, Sall. C. 51, 5; so, de communibus negotiis, id. J. 105, 1: de salute suorum, Cic. Sull. 22, 63: omnibus de rebus, Tac. A. 4, 40.
          4. (δ) With ut or ne: consulere vivi ac prospicere debemus, ut illorum (liberorum) solitudo munita sit, Cic. Verr. 2, 1, 58, § 153: tu ne qua manus se attollere nobis A tergo possit, custodi et consule longe, Verg. A. 9, 322.
            Impers.: ut urbisatis esset praesidii, consultum atque provisum est, Cic. Cat. 2, 12, 26: ne deficerent, consulendum esse, Cels. 3, 4, 31.
      2. 2. Esp., consulere alicui or alicui rei, to take care for some person or thing, to be mindful of, take care of, look to, have regard for, to counsel or consult for: tuae rei bene consulere cupio, Plaut. Trin. 3, 2, 9: quid me fiat, parvi pendis, dum illi consulas, Ter. Heaut. 4, 3, 37: qui parti civium consulunt, partem neglegunt, Cic. Off. 1, 25, 85: consulere eorum commodis et utilitati salutique servire, id. Q. Fr. 1, 1, 9, § 27; so, famae, pudicitiae tuae, id. Phil. 2, 2, 3: dignitati meae, id. Fam. 11, 29, 1: suae vitae, Caes. B. G. 7, 12: receptui sibi, id. B. C. 3, 69: reipublicae juxta ac sibi, Sall. C. 37, 8; id. J. 58, 2; Hor. Ep. 1, 17, 1: timori magis quam religioni, Caes. B. C. 1, 67; cf.: magis irae quam famae, Sall. C. 51, 7: qui mi consultum optime velit esse, Ter. Phorm. 1, 3, 1: mi ires consultum male? to counsel evil or badly, Plaut. Bacch. 3, 6, 36; so, male patriae, Nep. Epam. 10, 1; id. Phoc. 2, 2.
        With si: melius consulet (sibi), si, etc., Cels. 1, 3, 55.
    2. B. Act.
      1. 1. Consulere aliquem (or aliquid), to consult with one, to ask his opinion or advice, to ask counsel of, to consult, question (for the sake of advice).
        1. a. In gen.: cum te consuluissem, quid mihi faciendum esse censeres, Cic. Fam. 11, 29, 1: te, qui philosophum audis, id. ib. 9, 26, 1: Apellem tragoedum, uter, etc., Suet. Calig. 33 al.
          Of inanim. objects: speculum suum, Ov. A. A. 3, 136; cf.: spectatas undas, quid se deceat, id. M. 4, 312: nares, an olerent aera Corinthōn, Mart. 9, 60, 11: diem de gemmis, etc., Ov. A. A. 1, 251 sq.: animum nostrum, Quint. 4, 2, 52: aures meas, id. 9, 4, 93: suas vires, id. 10, 2, 18 al.
          With two accs.: ibo et consulam hanc rem amicos, quid faciundum censeant, Plaut. Men. 4, 3, 26: nec te id consulo, Cic. Att. 7, 20, 2: consulere prudentiorem coepi aetates tabularum, Petr. 88.
          Freq.,
        2. b. Esp. as t. t.
          1. (α) In the lang. of religion, to consult a deity, an oracle, omens, etc.: Apollinem de re, Cic. Leg. 2, 16, 40: deum consuluit auguriis, quae suscipienda essent, Liv. 1, 20, 7: deos hominum fibris, Tac. A. 14, 30 fin.: Phoebi oracula, Ov. M. 3, 9; Suet. Vesp. 5: Tiresiam conjectorem, Plaut. Am. 5, 1, 76: haruspicem, Cic. Div. 2, 4, 11; Suet. Tib. 63; Cato, R. R. 5, 4: vates nunc extis, nunc per aves, Liv. 2, 42, 10: Cumaeam anum, Ov. F. 4, 158: avem primum visam augur, id. ib. 1, 180: spirantia exta, Verg. A. 4, 64; so, trepidantia exta, Ov. M. 15, 576: sacras sortes, id. ib. 11, 412: Etrusci haruspices male consulentes, Gell. 4, 5, 5.
            Pass. impers.: si publice consuletursin privatim, Tac. G. 10.
            With dependent question: senatus pontificum collegium consuli jussit, num omne id aurum in ludos consumi necessum esset, Liv. 39, 5, 9: consulti per ludibrium pontifices, an concepto necdum edito partu rite nuberet, Tac. A. 1, 10.
          2. (β) In judic. lang., to ask advice of a lawyer, to consult, etc.: quam inanes domus eorum omnium, qui de jure civili consuli solent, Cic. Verr. 2, 1, 46, § 120: consuli quidem te a Caesare scribis: sed ego tibi ab illo consuli mallem, id. Fam. 7, 11, 2: si jus consuleres, peritissimus, Liv. 39, 40, 6: munus hoc eorum qui consuluntur, i. e. who are skilled in the law, Cic. Leg. 1, 4, 14; so id. Quint. 16, 53.
            With dependent question: consulens eum, an seni jam testato suaderet ordinare suprema judicia, Quint. 6, 3, 92.
            The formula usual in asking advice was, licet consulere? Cic. Mur. 13, 28; cf. Hor. S. 2, 3, 192.
          3. (γ) In publicists’ lang., to take counsel with the competent authorities, to consult: Quirites, utrum, etc., Liv. 31, 7, 2; so, senatum, Sall. J. 28, 2: senatum de foedere, id. ib. 39, 2; 62, 10: populum de ejus morte, Cic. Mil. 7, 16: plebem in omnia (tribuni), Liv. 6, 39, 2 al.
      2. 2. Aliquid.
        1. a. To take counsel or deliberate upon something, to consider: est consulere quiddam quod tecum volo, Plaut. Most. 5, 1, 53; id. Pers. 5, 2, 63: rem delatam consulere ordine non licuit, Liv. 2, 28, 2; so, consulere et explorare rem, Cic. Att. 2, 16, 4: consulis rem nulli obscuram, Verg. A. 11, 344 al.: bis repulsi Galli quid agant consulunt, Caes. B. G. 7, 83.
        2. b. To advise something, to give advice: tunconsulis quicquam? Ter. Ad. 1, 2, 47; id. Phorm. 1, 3, 22.
          Absol.: ab re consulit blandiloquentulus, advises to his hurt, Plaut. Trin. 2, 1, 17.
  2. II. Sometimes meton. (causa pro effectu).
    1. A. To take a resolution, resolve, conclude, determine.
      1. 1. Neutr.; constr. absol. or with de aliquo or in aliquem: de nullis quam de vobis infestius aut inimicius consuluerunt, Liv. 28, 29, 8; so, de perfugis gravius quam de fugitivis, id. 30, 43, 13: in humiliores libidinose crudeliterque consulebatur, id. 3, 36, 7; so, crudeliter in deditos victosque, id. 8, 13, 15; cf. Tac. Agr. 16.
      2. 2. Act.: quid in concilio consuluistis? Plaut. Bacch. 1, 1, 6: animum ego inducam tamen, ut illud, quod tuam in rem bene conducat, consulam, id. Cist. 3, 4: ne quid gravius de salute tuā consulas, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 16, 1: pessime istuc in te atque in illum consulis, Ter. Heaut. 3, 1, 28: quae reges irā inpulsi male consuluerint, Sall. C. 51, 4: nisi quod de uxore potuit honestius consuli, id. J. 95, 3.
        Pass. impers.: aliter mihi de illis ac de me ipso consulendum est, Cic. Att. 7, 13, 3.
    2. B. With the access. idea of judging, in the connection boni, optimi aliquid consulere, to excuse, take in good part, interpret favorably; be contented, pleased, or satisfied with: sit consul a consulendo vel a judicando: nam et hoc consulere veteres vocaverunt, unde adhuc remanet illud Rogat boni consulas, id est bonum judices, Quint. 1, 6, 32; cf. Paul. ex Fest. p. 41, 8 Müll.: nemo hoc rex ausus est facere, eane fieri bonis, bono genere gnatis boni consulitis? Cato ap. Gell. 10, 3, 17: boni consulendum, Varr. L. L. 7, § 40 Müll.: tu haec quaeso consule missa boni, Ov. P. 3, 8, 24; cf. id. Tr. 4, 1, 106; so, nostrum laborem, Quint. 6, prooem. § 16; Plin. Ep. 7, 12, 3: hoc munus, Sen. Ben. 1, 1, 8; id. Prov. 2, 4; id. Ep. 9, 20; 17, 9; 88, 17: quaerebat argentum avaritia: boni consuluit interim invenisse minium, Plin. 33, prooem. 2, § 4; 8, 16, 17, § 44: boni et optimi consulere, App. M. 8, p. 205, 28.
      Hence,
      1. 1. consultus, a, um, P. a.
    1. A. Well considered or weighed, deliberated upon, maturely pondered: bene consultum consilium surripitur saepissume, si minus, etc., Plaut. Mil. 3, 1, 5 sq.: ipsi omnia, quorum negotium est, consulta ad nos et exquisita deferunt, Cic. de Or. 1, 58, 250: neque eam usquam invenio, neque quo eam, neque quā quaeram consultum’st, I know neither, etc., Plaut. Rud. 1, 4, 6: operā consultā, with mature reflection, Gell. 7 (6), 17, 3; in the same sense, consulto consilio, Paul. Sent. 1, 9, 6: consultius est huic poenalem quoque stipulationem subjungere, it is better. more advantageous, Dig. 2, 15, 15.
    2. B. (Acc. to I. B. 1.) Knowing, skilful, experienced, practised, esp. in law; skilled or learned in the law: non ille magis juris consultus quam justitiae fuit, Cic. Phil. 9, 5, 10: juris atque eloquentiae, Liv. 10, 22, 7: consultissimus vir omnis divini atque humani juris, id. 1, 18, 1; cf. Gell. 1, 13, 10: insanientis sapientiae, Hor. C. 1, 34, 3: universae disciplinae, Col. 11, 1, 12.
      Hence, subst.: consultus, i, m., a lawyer: tu consultus modo rusticus, Hor. S. 1, 1, 17; id. Ep 2, 2, 87; 2, 2, 159; Ov. A. A. 1, 83.
      Esp. with juris, often written as one word, jūrisconsultus, i, m., v. h. v.
      Absol.: ut natura non disciplinā consultus esse videatur, Cic. Caecin. 27, 78: consultorum alterum disertissimum, disertorum alterum consultissimum fuisse, id. Brut. 40, 148: consultiores sibimet videntur Deo, Tert. adv. Marc. 2, 2.
      1. 2. Subst.: consultum, i, n.
    1. A. (Acc. to I. B. 1. b.) A consultation, inquiry of a deity: Sostratus (sacerdos) ubi laeta et congruentia exta magnisque consultis annuere deam videt, etc., Tac. H. 2, 4.
    2. B. (Acc. to II.) A decree, decision, resolution, plan; so first, Senatus consultum, or in one word, Senatusconsul-tum, a decree of the Senate (most freq. in all periods; the senatus consulta were not, like the plebiscita, the supreme law of the republic; but under the emperors, all new laws took this form, v. esp. Sandars, Introd., Just. Inst. § 15; 1, 2, 5), Sall. C. 42, 3; Cic. Verr. 2, 4, 66, § 149: senatus consultum est quod senatus jubet atque constituit, nam cum auctus esset populus Romanusaequum visum est senatum vice populi consuli, Just. Inst. 1, 2, 5; for which, consulta Patrum, Hor. Ep. 1, 16, 41.
      Of a decree of the Sicilian council: ne senatus consultum Siculi homines facere possent, Cic. Verr. 2, 4, 65, § 146.
      Also in other connections: facta et consulta fortium et sapientium, Cic. Leg. 1, 24, 62; cf.: facta consultaque Alexandri, Sall. H. 3, 7 Dietsch: consulta et decreta, id. J. 11, 5: consulta sese omnia cum illo integra habere, all objects of consultation, plans, id. ib. 108, 2; cf.: ab occultis cavendum hominibus consultisque, plans, Liv. 25, 16, 4; and: approbare collegam consulta, id. 10, 39, 10: dum consulta petis, responses, oracles, divinations, Verg. A. 6, 151: tua magna, decisions, id. ib. 11, 410; so, mollia, Tac. A. 1, 40: mala, id. ib. 6, 6: ex consulto factum, purposely, voluntarily, Auct. Her. 2, 30, 49.
      Hence, adv., considerately, deliberately, designedly, on purpose.
          1. (α) Form consultō (class. in prose and poetry): utrum perturbatione aliquā animi an consulto et cogitata fiat injuria, Cic. Off. 1, 8, 27; Plaut. Poen. 3, 5, 43; Cic. N. D. 1, 31, 85; id. Leg. 1, 8, 25; Caes. B. G. 5, 16; 5, 37; Sall. J. 60, 5; 64, 5; Quint. 8, 4, 19; Tac. A. 4, 16; Suet. Caes. 56; * Hor. S. 1, 10, 14 al.
          2. (β) Form consultē (mostly ante- and post-class.): qui consulte, docte atque astute cavet, Plaut. Rud. 4, 7, 14: caute atque consulte gesta, Liv. 22, 38, 11; Spart. Had. 2.
            Comp., Liv. 22, 24, 3; Tac. H. 2, 24.
            Sup., Capitol. Pert. 7.

consultātĭo, ōnis, f. [2. consulto].

  1. I. A mature deliberation, consideration, consultation.
    1. A. In gen. (rare but class.).
      1. 1. Abstr., * Ter. Hec. 4, 4, 28; Cic. de Or. 2, 33, 142; id. Inv. 2, 25, 76 fin.; id. Off. 3, 12, 50; Suet. Ner. 41 al.
        With ne: per aliquot dies tenuit ea consultatio, ne non reddita bona belli causāessent, Liv. 2, 3, 5.
        In plur., Sall. J. 27, 2.
      2. 2. Concr., a subject of consultation: copiose de consultationibus suis disputare, Cic. Top. 17, 66.
    2. B. Esp., rhet. t. t.
      1. 1. A case proposed for decision, an inquiry concerning a case in law: consultationem proponere, Quint. 3, 8, 59: cum apud C. Caesarem consultatio de poenā Theodoti proponitur, id. 3, 8, 55; Dig. 31, 35.
      2. 2. A general inquiry upon a subject, a consideration of a principle, = quaestio infinita (opp.: definita controversia certis temporibus ac reis), Cic. de Or. 3, 28, 109: sive in infinitis consultationibus disceptatur, sive in iis causis quae in civitate et forensi disceptatione versantur, id. ib. 3, 29, 111; id. Part. Or. 1, 4; id. Off. 3, 7, 33; id Att. 9, 4, 1 sqq.
  2. II. An asking of advice, inquiry (rare).
    1. A. Abstr.: tuas litteras exspecto, ut sciam, quid respondeant consultationi meae, Cic. Att. 8, 4, 3: honesta consultatio, non expedita sententia, Plin. Ep. 7, 18, 1: redeunt illi sermones, illae consultationes, id. ib. 8, 23, 6.
      So of the questioning of the emperor by the prætor, an asking for instructions: visa est enim mihi res digna consultatione, Plin. Ep. 10, 96 (97), 9; Dig. 4, 4, 11.
    2. B. Concr., the inquiry addressed to an oracle (transl. of πεῦσις), Macr. S. 1, 17, 50.
      Plur.: de consultationibus in Aponi fontem talos aureos jacere, Suet. Tib. 14.

consultātor, ōris, m. [2. consulto], one who asks advice, consults (post-Aug. and rare, for the class. consultor, III.), Quint. 6, 3, 87; Dig. 1, 2, 2, § 35.

* consultātōrĭus, a, um, adj. [consultator], of or pertaining to consultation: hostiae (hostiarum genus, in quo voluntas dei per exta disquiritur), opp. animales, Macr. S. 3, 5.

consultē, adv., v. consulo, P. a. fin.

1. consultō, adv., v. consulo, P. a. fin.

2. consulto, āvi, ātum, 1, v. freq. a. [consulo].

  1. I. To reflect, consider maturely, to consult, take counsel, deliberate.
    1. A. In gen. (class.).
          1. (α) With acc.: quid illaec illic in consilio duae secreto consultant? Plaut. Bacch. 5, 2, 38: ad haec consultanda procurandaque, Liv. 1, 21, 1: ad eam rem consultandam, id. 1, 55, 6; 28, 26, 1; 5, 25, 8 al.: cum in senatu res major quaepiam consultata est, Gell. 1, 23, 5.
          2. (β) With a rel.-clause: anquirunt aut consultant, conducat id necne de quo deliberant, Cic. Off. 1, 3, 9; so with utrum, an, etc., id. Att. 16, 8, 2: quid in illis statuamus consultare, Sall. C. 52, 3: decemviri consultant quid opus facto sit, Liv. 3, 38, 4; 4, 31, 8; 6, 19, 4; 36, 8, 6 al.
          3. (γ) With de or super, in, etc.: deliberare et consultare de officio, Cic. Off. 3, 2, 7; de summā rerum, Liv. 10, 25, 11; Suet. Ner. 2 al.: de exitu fortunarum suarum consultabant, Caes. B. G. 7, 77: de bello, id. ib. 5, 53; id. B. C. 1, 71: de rebus dubiis, Sall. C. 51, 1; Liv. 22, 53, 4; 23, 25, 4; 36, 14, 6; 44, 35, 6: consultandum super re magnā et atroci, Tac. A. 2, 28 fin.: in medium, Sall. H. 4, 12 Dietsch; Tac. H. 2, 37: in commune, Plin. Ep. 6, 16, 15: propter ipsam rem, de quā sententiae rogantur, consultabitur, Quint. 3, 8, 18.
          4. (δ) Absol.: male corde consultare, to meditate evil in the heart, Plaut. Truc. 2, 1, 15: nimium consultas diu, id. Curc. 1, 3, 51: si ex re consultas tuā, for your own good, id. As. 3, 1, 35; Sall. H. 4, 12; Liv. 2, 4, 3; 2, 57, 2; 9, 3, 1; 24, 22, 10; Quint. 3, 8, 15; 3, 8, 37; Suet. Ner. 15 al.
      1. 2. Transf., of language used in counsel: pars deliberativa de tempore futuro consultat, quaerit etiam de praeterito, Quint. 3, 8, 6.
    2. B. Esp.: consultare alicui, to take care of one, have a care for (rare): delecti (sc. Patres) reipublicae consultabant, Sall. C. 6, 6; Aur. Vict. Caes. 15 fin.
      1. 2. Meton., to take a resolution, resolve: Phron. Abi, abi. Strab. Consultavi istuc mihi,. Plaut. Truc. 5, 50 Weise (loc. corrupt.; alii aliter).
  2. II. Consultare aliquem, to consult one, to go to for counsel, to ask counsel of, etc. (rare): quid me consultas, quid agas? Plaut. Mil. 4, 3, 4; cf.: senes ab domo ad consultandum arcessunt, Liv. 9, 9, 12: me (amantes), Tib. 1, 4, 78: aves, Plin. Pan. 76, 7: astrologos, Tert. Apol. 35. In this sense also in the form consultor, āri, 1, v. dep. a., Tert. adv. Herm. 18, acc. to Isa. 40, 14 (in Heb. the Niph. [??]).
    P. a. as subst.
    1. A. consultātum, i, n., a resolution, decision, = consultum (poet. and late Lat.) senatus consultata, Sil. 6, 455: Christi, Tert. Pudic. 18.
    2. B. consultantes, ium, m., they who seek advice; of a lawyer, etc., clients, Liv. Epit. 54; of an oracle, Plin. 32, 2, 8, § 17.

1. consultor, ōris, m. [consulo].

  1. * I. One who maturely considers, reflects, takes counsel upon a thing, etc., Afran. ap. Non. p. 5, 6, 8 (Com. Rel. v. 332 Rib.).
  2. II. One who gives counsel, a counsellor, adviser.
    1. A. Prop. (several times in Sallust; elsewh. rare): egomet in agmine, aut in proelio consultor idem et socius periculi vobiscum adero, Sall. J. 85, 47; so id. ib. 103, 7; id. H. 3, 61, 15 Dietsch.
      1. 2. Prov.: malum consilium consultori est pessumum, Annal. Max. ap. Gell. 4, 5 (acc. to Hes. Op. et D. 264: Ἡ δὲ κακὴ βουλὴ τῷ βουλεύσαντι κακίστη), and Varr. R. R. 3, 2, 1; cf.: prava incepta consultoribus noxae esse, Sall. H. 1, 48, 1 Dietsch: sua exempla in consultores recidisse, Tac. A. 6, 10.
    2. B. Trop.: ita cupidine atque irā, pessumis consultoribus, grassari, Sall. J. 64, 5.
  3. III. He who asks counsel of one, a consulter; esp. used of him who consults a lawyer in reference to a suit at law, a client (several times in Cic.; elsewh. rare), Cic. Balb. 19, 45; id. Mur. 9, 22 bis; id. Tusc. 5, 38, 112; * Hor. S. 1, 1, 10: dei, Luc. 5, 187 (i. e. qui consulis deum, Schol.).

2. consultor, āri, v. 2. consulto fin.

* consultrix, īcis, f. [1. consultor], she who has a care for, provides: consultrix et provida utilitatum opportunitatumque omnium natura, Cic. N. D. 2, 22, 58.

consultum, i, n., v. consulo, P. a., 2.

1. consultus, a, um, v. consulo, P. a., 1.

2. consultus, ūs, m., for consultum, only in Isid. Orig. 9, 4, 9: senatusconsultus a consulendo est dictus.

con-sum, fŭi, fŭtūrum or fŏre (found only in the foll. exs.).

  1. I. To be together with or at the same time, to coexist: si neque alia quaelibet passio lumbricis confuerit, Cael. Aur. Tard. 4, 8, 122.
  2. II. To be, to happen: confido confuturum, Plaut. Mil. 3, 3, 66: spero confore, Ter. And. 1, 1, 140; cf.: ab eo quod est confit, id est perficitur, futurum tempus infinitivi modi confore facit, id est perfectum iri, Don. ad loc.

consummābĭlis, e, adj. [consummo], that may be perfected, susceptible of completion (post-Aug. and very rare): ratio in nobis (opp. consummata), Sen. Ep. 92, 27: aevum, Prud. Psych. 846.

consummātĭo, ōnis, f. [consummo] (postAug.).

  1. I. A casting up or reckoning together, a summing up, a summary view.
    1. A. Prop.: operarum, Col. 12, 13, 7: ambitus Europae, Plin. 4, 23, 37, § 121: singulorum mancipiorum, Dig. 21, 1, 36.
    2. B. Transf.
      1. 1. A union, accumulation: ita non haec (poma) sed consummatio omnium nocet, not fruit of itself, but the use of it in addition to all other food, Cels. 1, 3, 83.
      2. 2. In rhet. t. t., a comprehending, connecting together: cum plura argumenta ad unum effectum deducuntur, Quint. 9, 2, 103.
  2. II. A finishing, completing, accomplishing, consummation: susceptae professionis, Col. 9, 2, 2: habet res minime consummationem, id. 1, prooem. § 7: maximarum rerum, Sen. Brev. Vit. 1, 3: operis, Quint. 2, 18, 2; 6, 1, 55: liberalitatis, Plin. Ep. 5, 12, 1; Vulg. Jer. 30, 11 (for the Heb. [??]) et saep.: alvi, i. e. a digestion of food, Plin. 26, 8, 28, § 43: gladiatorum, i. e. the main proof of their skill, id. 8, 7, 7, § 22: PRIMI PILI, i. e. the completed time of service as primipilus, Inscr. Orell. 3453.

consummātor, ōris, m. [consummo], a completer, finisher (eccl. Lat.): novi testamenti (opp. initiator veteris), Tert. adv. Marc. 4, 22 al.

consummātus, a, um, Part. and P. a., from consummo.

con-summo, āvi, ātum, 1, v. a. [summa] (not in use before the Aug. per.; most freq. in Quint.). To cast or sum up.

  1. A. Prop.: sumptus aedificiorum per arithmeticen, Vitr. 1, 1: numerum, Col. 5, 3, 4: pretium in assem, id. 3, 3, 8; 5, 2, 10.
    1. 2. Transf., of number, to make up, amount to: is numerus consummatmilia tria et ducenta, Col. 3, 5, 4; 3, 3, 10.
  2. B. Trop., to bring together, unite: consummatam ejus (sc. Scipionis) belli gloriam, spectare, the gathered glory, Liv. 28, 17, 3 Weissenb. ad loc.
  • II. To bring about, accomplish, complete, finish, perfect, consummate.
    1. A. Prop.
      1. 1. In gen.: quae consummatur partibus una dies, i. e. an intercalary day, Ov. F. 3, 166: rem, Liv. 29, 23, 4; cf. id. 28, 17, 3 supra: opera, Col. 9, 13, 11: operam, Quint. 2, 6, 6: omnia (ars), id. 2, 17, 9: facultatem orandi, id. 3, 5, 1: partum, Col. 8, 5, 5: sacrum, Sen. Herc. Fur. 1039: parricidium, Curt. 6, 10, 14: annum, Dig. 2, 15, 8 al.: nihil felicitate consummari (potest), quod non Augustus repraesentaverit, Vell. 2, 89, 2.
      2. 2. Absol., to complete a time of service (sc. stipendia), Suet. Calig. 44.
  • III. Trop., to make perfect, to complete, perfect, bring to the highest perfection.
    1. A. Of inanimate things: nec denique ars ulla consummatur ibi, unde oriendum est, Quint. 3, 9, 9: vitam ante mortem, Sen. Ep. 32, 3; Quint. 12, 1, 31 (v. the passage in connection): ruris exercendi scientiam, Col. 8, 1, 1.
    2. B. Transf., of persons: Severum consummari mors immatura non passa est, to attain to the highest grade, Quint. 10, 1, 89; 10, 2, 28: cum est consummatus, when his education is complete, id. 10, 5, 14; cf.: unā re consummatur animus, scientiā bonorum ac malorum inmutabili, Sen. Ep. 88, 28.
      Hence, consummātus, a, um, P. a., brought to the highest degree, perfect, complete, consummate.
    1. A. Of inanimate things: eloquentia, Quint. 1, prooem. § 20: scientia, id. 2, 21, 24: ars, Plin. 14, 4, 5, § 48: robur virium, id. 10, 63, 83, § 177: sapientia, Col. 11, 1, 11; cf. Sen. Ep. 72, 6.
    2. B. Of persons: ne se perfectos protinus atque consummatos putent, Quint. 5, 10, 119; 10, 5, 14: orator, id. 2, 19, 1 sq.; 10, 1, 122: professores, id. 1, 9, 3.
      Sup., Plin. Ep. 2, 7, 6.
      Comp. and adv. not in use.

    con-sūmo, sumpsi, sumptum, 3 (perf. sync. consumpsti, Prop. 1, 3, 37; inf. consumpse, Lucr. 1, 234), v. a., to take wholly or completely, i. e.,

    1. I. Lit.
      1. A. In gen. (post-Aug. and rare): vasti surgunt immensis torquibus orbes, tergaque consumunt pelagus, take up, completely cover, Manil. 5, 584: tela omnia solus pectore consumo, Sil. 5, 640; cf.: clipeo tela, id. 10, 129: jugulo ensem, Stat. Th. 10, 813: ferrum pectore, id. ib. 12, 745; cf. id. Achill. 2, 205; Dig. 26, 7, 54.
      2. B. In partic., of food, to eat, consume, devour (class.): agri multa efferunt quae vel statim consumantur vel mandentur condita vetustati, Cic. N. D. 2, 60, 151: frumenta, Caes. B. G. 6, 43; cf. id. ib. 7, 17; 7, 77: fruges, Hor. Ep. 1, 2, 27: vitiatum (aprum), id. S. 2, 2, 92: angues, Cic. N. D. 1, 36, 101: draconem, Suet. Tib. 72: mensas accisis dapibus, Verg. A. 7, 125 al.
    2. II. Transf.
        1. 1. In gen., to consume, devour, waste, squander, annihilate, destroy, bring to naught, kill.
          1. a. Of inanimate things: faciat quod lubet: Sumat, consumat, perdat, Ter. Heaut. 3, 1, 56; cf. Sall. C. 12, 2: patrimonium per luxuriam, Cic. Rosc. Am. 2, 6: bona paterna, Quint. 3, 11, 13; 3, 11, 16: omnem materiam, Ov. M. 8, 876: omne id aurum in ludos, Liv. 39, 5, 9; Val. Max. 3, 1, 1 fin.; cf. 2. β infra: omnes fortunas sociorum, Caes. B. G. 1, 11; cf.: omnes opes et spes privatas meas, Sall. H. Fragm. 2, 96, 2 Dietsch: omnia flammā, Caes. B. C. 2, 14; cf.: aedes incendio, Liv. 25, 7, 6: domum incendio, Suet. Calig. 59: consumpturis viscera mea flammis, Quint. 6, prooem. § 3: viscera fero morsu, Ov. M. 4, 113: anulum usu, id. P. 4, 10, 5; cf.: ferrum rubigine, to eat, consume, Curt. 7, 8, 15.
            Of time, to spend, pass: horas multas saepe suavissimo sermone, Cic. Fam. 11, 27, 5: dicendo tempus, id. Verr. 2, 2, 39, § 96: diem altercatione, id. Fam. 1, 2, 1; id. Univ. 1 fin.; id. Fam. 7, 1, 1: annua tempora, Lucr. 5, 618: consumitur vigiliis reliqua pars noctis, Caes. B. G. 5, 31; id. B. C. 2, 23: magnam partem diei, id. B. G. 5, 9 fin.: omne tempus, Liv. 29, 33, 9; 24, 14, 10: dies decem in his rebus, Caes. B. G. 5, 11: in eo studio aetatem, Cic. Off. 1, 1, 2: tota nox in exinaniendā nave consumitur, id. Verr. 2, 5, 25, § 64; Caes. B. C. 2, 23, 1: multos dies per dubitationem, Sall. J. 62, 9; cf. Tac. H. 4, 43 fin.: omne tempus circa Medeam, id. Or. 3: continuum biduum epulando potandoque, Suet. Tib. 42: precando Tempora cum blandis verbis, to waste or lose time and words in supplications, Ov. M. 2, 575: multis diebus et laboribus consumptis, Sall. J. 93, 1: ubi longa meae consumpsti tempora noctis? Prop. 1, 3, 37.
            Of strength, feeling, voice, etc.: in quo tanta commoveri actio non posset, si esset consumpta superiore motu et exhausta, Cic. de Or. 3, 26, 103: adfectus, Quint. 2, 13, 13; 4, 2, 120: spiritus, id. 11, 3, 53: vocem instans metus, Tac. H. 1, 42: ignominiam, id. ib. 3, 24: gratiam rei nimiā captatione, Quint. 8, 6, 51: vires ipsā subtilitate, id. 12, 2, 13: bona ingenii, id. 12, 5, 2; 3, 11, 23; cf. Sall. J. 25, 11.
            Poet.: cum mare, cum terras consumpserit, aëra tentet, i. e.-seek a refuge therein in vain, Ov. H. 6, 161.
          2. b. Of living beings.
            1. (α) To destroy, kill: si me vis aliqua morbi aut natura ipsa consumpsisset, Cic. Planc. 37, 90; cf.: quos fortuna belli consumpserat, Sall. H. 1, 41, 5 Dietsch: tantum exercitum fame, Caes. B. G. 7, 20 fin.; so, siti, Hirt. B. G. 8, 41 fin.: acie, Vell. 2, 52, 5: morte, Tib. 1, 3, 55: morbo, Nep. Reg. 2, 1: senio et maerore, Liv. 40, 54, 1 al.
              Facete: garrulus hunc consumet, Hor. S. 1, 9, 33.
            2. (β) Rarely, to waste, weaken, enervate: inediā et purgationibus et vi ipsius morbi consumptus es, Cic. Fam. 16, 10, 1; cf. Ov. M. 9, 663; and consumpta membra senectā, id. ib. 14, 148.
        2. 2. In partic.
          1. a. To divide, make an exhaustive division of (very rare): inventio in sex partis consumitur, Auct. Her. 1, 3, 4.
          2. b. Aliquid in aliquā re, rar. in aliquid or absol. (in Cic. only with in and abl.; cf. Madv. ad Cic. Fin. 5, 19, 53), to bestow upon something, to use, employ, spend upon or about something.
            1. (α) In aliquā re: pecuniam in agrorum emptionibus, to lay out, invest, Cic. Agr. 1, 5, 14: aurum in monumento, id. ib. 1, 4, 12; Nep. Timoth. 1, 2: studium in virorum fortium factis memoriae prodendis, Cic. Fam. 6, 12, 5; cf.: in armis plurimum studii, Nep. Epam. 2, 5: tantum laboris in rebus falsis, Quint. 12, 11, 15: curam in re unā, Hor. S. 2, 4, 48: ingenium in musicis, Cic. Fin. 5, 19, 50; cf. id. Phil. 5, 18, 49; id. Sest. 13, 31; Quint. 1, 2, 11.
            2. (β) In aliquid (cf. the Gr. ἀναλίσκειν εἴς τι): tota in dulces consument ubera natos, Verg. G. 3, 178; Prop. 4 (5), 6, 55: umorem in arbusta, Sen. Q. N. 3, 11, 3: bona paterna in opera publica, Quint. 3, 11, 13: pecuniam in monumentum, Dig. 35, 1, 40 fin.
            3. (γ) Absol.: si quid consili Habet, ut consumat nunc, quom nil obsint doli, use up, exhaust, Ter. And. 1, 1, 133.

    consumptĭbĭlis, e, adj. [consumo], that can be consumed or destroyed, transient (late Lat.): vigor, Cassiod. An. 3.

    consumptĭo, ōnis, f. [consumo].

    1. * I. A consuming, wasting, consumption, Cic. Univ. 6.
    2. * II. An employing, bestowing, application, use: operae, Auct. Her. 4, 22, 32 (al. sumptione).

    consumptor, ōris, m. [consumo], a consumer, destroyer (very rare): omnium ignis (connected with confector), * Cic. N. D. 2, 15, 41.
    Of fire, Ambros. in Luc. 7, § 132.
    Of the wasters of their property, spendthrifts, Sen. Exc. Controv. 3, 1, § 3.

    consumptrix, īcis, f. [consumptor], she who wastes, consumes (late Lat.): terra omnium corporum, Serv. ad Verg. A. 6, 395.

    consumptus, a, um, Part., from consumo.

    con-sŭo, sŭi, sūtum, 3, v. a.

    1. I. To sew, stitch, or join together (very rare; mostly ante- and post-class.).
      1. A. Prop.: tunicam, Varr. L. L. 9, § 79 Müll.: lumbulos, Apic. 7, 8; 7, 2; 8, 7.
      2. B. Trop.: consuere dolos, to devise, plan, plot: consutis dolis, Plaut. Am. 1, 1, 211; id. Ps. 1, 5, 126: os, i. e. to forbid to speak, Sen. Ep. 47, 4.
    2. * II. In gen.: consuere aliquid aliquā re, to stuff, stop up, fill with something: pinacothecas veteribus tabulis, Plin. 35, 2, 2, § 4.
      Hence, * consūtum, i, n., a garment stitched together, Gai Inst. 3, § 192.

    con-supplĭcātrix, īcis, f. [supplico], she who supplicates with (rare), Claud. ap. Varr. L. L. 7, § 66 Müll.; Inscr. Orell. 1501.

    con-surgo, surrexi, surrectum, 3, v. n., to raise one’s self, to rise (esp. of a multitude), to rise up together, stand up, arise (class. in prose and poetry).

    1. I. Lit.
      1. A. Of living beings: cum Athenis ludis quidam in theatrum grandis natu venissetconsurrexisse omnes, Cic. Sen. 18, 63; so, out of respect, impers.: itaque in curiam venimus: honorifice consurgitur, id. Verr. 2, 4, 62, § 138; and: in venerationem tui, Plin. Pan. 54, 2: (in concilio Germanorum) consurgunt ii, qui et causam et hominem probant, Caes. B. G. 6, 23: consurrexit senatus cum clamore ad unum, Cic. Q. Fr. 3, 2, 2: ex insidiis, Caes. B. C. 3, 37; cf. Liv. 2, 50, 6: senatumconsurrexisse et petisse, id. 38, 57, 5: ubi triarii consurrexerunt integri, id. 8, 10, 5; cf. id. 8, 8, 12; Cat. 62, 1; Ov. M. 7, 570: consurgere tonsis, Verg. A. 10, 299: consurgitur ex consilio, Caes. B. G. 5, 31; so, in plausus consurrectum est, Phaedr. 5, 7, 28: leniter est consurgendum, Quint. 11, 3, 156 al.: toro consurgere, Ov. M. 7, 344: ad iterandum ictum, Liv. 8, 7, 10; cf.: in ensem, Verg. A. 9, 749: in poenam, Plin. 8, 16, 17, § 43: ad finitimorum motus, Liv. 33, 21, 8: ad novas res, Suet. Caes. 9.
      2. B. Of inanimate subjects (mostly poet.): consurgeret aër, Lucr. 2, 1111.
        With ex, Lucr. 6, 498; 4, 929; 6, 474: de terra ignis corpora, id. 6, 886: in auras corpora sponte suā, id. 6, 1020: mare imo fundo ad aethera, Verg. A. 7, 530: terno ordine remi, id. ib. 5, 120: limen earum in tantam altitudinem consurgit quantam, etc., Col. 7, 9, 13: villa leniter et sensim clivo fallente consurgit, Plin. Ep. 5, 6, 14: consurgunt geminae quercus, grow up, Verg. A. 9, 681: jugata vineta, Col. 4, 1, 5: in gelidas consurgens Caucasus Arctos, Val. Fl. 5, 155: tantamque operis consurgere molem, id. ib. 1, 499.
    2. II. Meton.
      1. A. Of living beings; constr., ad or in aliquid, also absol., to rise or stand up for any (esp. a hostile) action (perh. not ante-Aug.): ad bellum, Liv. 10, 13, 4; 33, 19, 7: ad novas res, Suet. Caes. 9: in arma, Verg. A. 10, 90: in iras truces, Val. Fl. 1, 673: in poenam, Plin. 8, 16, 17, § 43: in aemulationem, Just. 12, 15: consurgunt iterum partes, rise, Luc. 1, 692; cf. Tac. H. 3, 1: in nostri curam consurge tuendi, Ov. Tr. 4, 3, 71: carmine Maeonio, id. P. 3, 3, 31.
      2. B. Of inanimate things, to arise, take rise (like A., perh. not ante-Aug.): vespere ab atro consurgunt venti, Verg. A. 5, 19; so of winds: e terrā, Plin. 2, 43, 44, § 114: subitoque novum consurgere bellum, Verg. A. 8, 637; Sen. Ep. 91, 5: quā concitatione consurgat ira, Quint. 1, 11, 12: fama consurgit, Val. Fl. 1, 75.

    consurrectĭo, ōnis, f. [consurgo], a standing up (as a sign of assent in public transactions) (rare; perh. only in the foll. exs.): judicum, Cic. Att. 1, 16, 4: omnium vestrum, id. Har. Resp. 1, 2.

    Consus, i, m. [perh. from condo], a very ancient deity of Italy, a god of the earth and of agriculture, giver of fertility, presiding over counsels and secret plans: CONSVS. CONSILIO. MARS. DVELLO. LARES. COMITIO. POTENTES., old. inscr. in Tert. Spect. 5; cf. Serv. ad Verg. A. 8, 636; Ascon. Cic. Verr. 1, 10, 31; Mart. Cap. 1, § 54.
    Hence Romulus consecrated to him the games instituted with the purpose of attracting the Sabine women, Liv. 1, 9, 6, where this deity is called Neptunus Equester; cf. also Serv. l. l. Aus. Idyl. 12 de deis. This festival, subsequently celebrated annually by the Romans, called Consŭālĭa, ium, n., fell on the 21st of August, and at this time the altar of the god, at the lower end of the Circus Maximus, was uncovered, though heaped with earth all the rest of the year, Ov. F. 3, 199 sq.; Varr. L. L. 6, § 20 Müll.; Liv. 1, 9, 6; Paul. ex Fest. p. 41, 15 Müll.; Tert. Spect. 5; Dict. of Antiq. s. v. Consualia.

    * con-sŭsurro, āre, v. n., to whisper together: cum aliquo, Ter. Heaut. 3, 1, 64.

    * consūtĭlis, e, adj. [consuo], sewed together: crate praecinctus, Cassiod. Var. 5, 42.

    consūtum, i, n., v. consuo.

    consūtus, a, um, Part., from consuo.