Lewis & Short

No entries found. Showing closest matches:

con-temno (also contempno; cf. Ritschl Prol. ad Plaut. p. 103), tempsi (-temsi), temptum (-temtum), 3, v. a., to consider a person or thing as unimportant or of small value, to value little, esteem lightly, contemn, despise, disdain, defy, not to fear, etc. (very freq. in connection with irridere, despicere, non curare, pro nihilo ducere, etc.; opp.: expetere, efferre, timere, metuere, etc.; v. the foll. and cf. aspernor; fre[qacute]. and class. in prose and poetry).

  1. I. In gen.
    1. A. With things as objects: quodque ea, quae plerique vehementer expetunt, contemnant et pro nihilo ducant, Cic. Off. 1, 9, 28; id. Fin. 3, 9, 29: corporis voluptatem contemni et reici oportere, id. Off. 1, 30, 106: illum exercitum prae Gallicanis legionibusmagno opere contemno, id. Cat. 2, 3, 5: Romam prae suā Capuā irridebunt atque contemnent, id. Agr. 2, 35, 95: non usque eo L. Catilina rem publicam despexit atque contempsit, ut, etc., id. Mur. 37, 78; cf. id. Verr. 1, 3, 9: quam (virtutem) … reliquā ex collatione facile est conterere atque contemnere, in consequence of, id. Tusc. 5, 30, 85: Isocrates videtur testimonio Platonis aliorum judicia debere contemnere, id. Or. 13, 41: magna sunt ea, quae dico: noli haec contemnere (= levia habere), esteem lightly, id. Div. in Caecil. 12, 39: nullam rem in me esse quam ille contemnat (= non timeat), nullam in se quam pertimescat, id. ib. 7, 23; cf. opp. metuere, id. Imp. Pomp. 15, 43: neque enim refutanda tantum, quae e contrario dicuntur, sed contemnenda, elevanda, ridenda sunt, Quint. 6, 4, 10 Spald.; cf. id. 4, 1, 38 al. (cf. under II.): imperium meum, Plaut. As. 2, 4, 10: tuum consilium, Ter. Hec. 1, 2, 15: mea dona, Lucr. 1, 48: murmura ponti, id. 3, 1045: praeclare res humanas, Cic. Fam. 5, 13, 1: parva ista, Liv. 6, 41, 8: laborem bene dicendi, Quint. 1, prooem. 14: metum jurisjurandi, id. 5, 6, 3: populi voces, Hor. S. 1, 1, 65: honores, id. ib. 2, 7, 85: cantus Apollineos prae se, Ov. M. 11, 155: Antoni gladios potuit contemnere (Cicero), Juv. 10, 123: paucitatem in hoste, Curt. 3, 3, 28.
      Poet.: nullas illa suis contemnet fletibus aras, neglect, leave unvisited, Prop. 1, 4, 23.
          1. (β) With inf.: non contemnas lippus inungi, Hor. Ep. 1, 1, 29; so, coronari Olympia, id. ib. 1, 1, 50: mori, Sen. Phoen. 197.
          2. (γ) Absol.: ut irascatur judexfaveat, contemnat, Cic. Or. 38, 131; cf. Quint. 9, 1, 23.
          3. (δ) In part. fut. pass.: quae (amplitudo animi) maxime eminet contemnendis et despiciendis doloribus, Cic. Tusc. 2, 26, 64: documenta in contemnendis animalibus, despicable, contemptible, Plin. 8, 29, 43, § 104.
            Esp. freq. with a negative: (orationes) non contemnendae saneque tolerabiles, Cic. Brut. 79, 273; cf. under II.
        1. b. Poet., of things as subjects, to defy, be safe from, not to fear, to make light of: adamantina saxa ictus contemnere sueta, Lucr. 2, 448; cf. id. 5, 380; 5, 1216; Tib. 1, 3, 37: contemnere ventos, of the island of Delos, because protected from the winds by the surrounding islands, Verg. A. 3, 77; cf. id. G. 2, 360: contemnunt mediam temeraria lina Charybdim, Juv. 5, 102.
    2. B. With personal objects: a te contemni ac despici ac pro nihilo haberi senatum volunt, Cic. Fragm. ap. Non. p. 436, 27: contemni se putant (senes), despici, illudi, id. Sen. 18, 65; id. Off. 2, 10, 36: omnes istos deridete atque contemnite, id. de Or. 3, 14, 54; Sall. H. 1, 41, 24 Dietsch; Liv. 22, 39, 20; Quint. 6, 2, 3: contemnere miser, Hor. S. 2, 3, 14 et saep.
      Se contemnere, to put a small value upon one’s self, to have an humble or low opinion of one’s self. (opp.: sibi satisplacere), Plaut. Trin. 2, 2, 41; id. Mil. 4, 6, 21; and inversely: se non contemnere, to have a high regard for or estimate of one’s self, Cic. Att. 12, 21, 5; id. Phil. 13, 7, 15; Liv. 4, 35, 9: nec (Batavi) tributis contemnuntur, are humiliated, Tac. G. 29.
          1. (β) Absol.: quae res illis contemnentibus perniciei fuit, Nep. Thras. 2, 2.
        1. b. In part. fut. pass.: ne T. quidem Postumius contemnendus in dicendo, Cic. Brut. 77, 269; 13, 51; id. Or. 69, 231: copiae neque numero neque genere hominum contemnendae, Caes. B. C. 3, 110: manus, i. e. considerable, Suet. Tib. 25.
  2. II. Esp., to slight, speak contemptuously of, disparage: contempsisti L. Murenae genus, extulisti tuum, Cic. Mur. 7, 15; id. de Or. 1, 17, 75; 3, 16, 59: populi contemnere voces, Sic. Hor. S. 1, 1, 65.
    Hence, contemptus (-temtus), a, um, P. a., despised, despicable, contemptible, vile, abject (class.): comtemptus et abjectus homo, Cic. Agr. 2, 34, 93: contempta ac sordida vita, id. Planc. 5, 12: a vili contemptoque, Quint. 6, 1, 16: res, Hor. C. 3, 16, 25 et saep.
    With dat.: Trebellius per avaritiam ac sordes contemptus exercitui invisusque, Tac. H. 1, 60.
    Comp.: quae vox potest esso contemptior, quam Milonis Crotoniatae? Cic. Sen. 9, 27; id. Phil. 3, 6, 16; id. Div. 2, 57, 117; Suet. Tib. 13; id. Ter. 2.
    Sup.: contemptissimorum consulum levitas, Cic. Sest. 16, 36; so Quint. 12, 2, 2; Suet. Dom. 15.
    Adv.: contemptē (-temtē), contemptibly, despicably; only in comp. contemptius, Sen. Brev. Vit. 12, 1; Suet. Dom. 11 (but not Tac. H. 3, 47; v. contemptim).

contempĕrātĭo, ōnis, f. [contempero], a proper or suitable mixture, Aug. Doctr. Chr. 2, 30.

con-tempĕro, āvi, ātum, 1, v. a., to moderate or temper by mixing (very rare; perh. not ante-Aug.): cantharum mulso, App. M. 10, p. 246, 34; so Veg. Art. Vet. 6, 9, 7; Marc. Emp. 16; Apic. 4, 2.

contemplābĭlis, e, adj. [contemplor], aiming, taking aim (only in Amm.): dextera, Amm. 30, 5, 16: artifex, id. 23, 4, 2.
* Adv.: contemplābĭlĭter: ferire aliquid, taking aim, Amm. 20, 7, 9.

* contemplābundus, a, um, adj. [contemplor], considering or contemplating attentively, Tert. adv. Marc. 4, 40.

contemplātĭo, ōnis, f. [contemplor], an attentive considering, a viewing, surveying, contemplation (in good prose).

  1. I. Physical.
    1. A. In gen.: caeli, Cic. Div. 1, 42, 93: injecit contemplationem super umeros, cast a look over, Petr. 12, 4.
    2. B. In partic., an aiming with a weapon, a taking aim: sagittis praecipuā contemplatione utantur, Plin. 6, 30, 35, § 194; cf. contemplabilis.
  2. II. Mental.
    1. A. In gen., a contemplation, survey: est animorum ingeniorumque naturale quoddam quasi pabulum consideratio contemplatioque naturae, Cic. Ac. 2, 41, 127: rerum naturae, Cels. 1 praef.: ipsius naturae, Quint. 3, 6, 86; in plur.: naturae, Gell. 20, 5, 3: recti pravique, Quint. 2, 4, 20: veri, id. 6, 2, 5: iniqui, id. 12, 1, 35: rerum, scripti, id. 3, 6, 89: sui, id. 2, 18, 4: virtutum, Tac. Agr. 46: publicae felicitatis, Curt. 10, 9, 7: summa vis infinitatis et magnā ac diligenti contemplatione dignissima est, Cic. N. D. 1, 19, 50; so absol., id. ib. 1, 12, 18; Plin. Ep. 2, 1, 12.
      Hence,
    2. B. In partic., a consideration, regard (mostly late Lat.; freq. in the jurists): liberorum, Just. 7, 5, 7: justitiae ejus, id. 8, 3, 14: personarum, Dig. 2, 15, 8; 3, 5, 5; 18, 1, 58; Inscr. Orell. 3161 et saep.: contemplatione mortis donatio facta, = mortis causā, Paul. Sent. 2, 23, 6.

contemplātīvus, a, um, adj. [contemplor], contemplative, speculative: philosophia (opp. activa), theoretical (formed after the Gr. θεωρητικός), Sen. Ep. 95, 10: sapientiae pars, Aug. Civ. Dei, 8, 4: vita, Fulg. Myth. 2, 1.

contemplātor, ōris, m. [contemplor].

  1. * I. An observer, surveyor: peritissimus, a marksman, Amm. 19, 1, 7.
  2. II. A contemplator, an observer (very rare): caeli ac deorum, * Cic. Tusc. 1, 28, 69: mundi animus, Sen. Cons. ad Helv. 8, 4: astrorum, App. Flor. 4, n. 18, p. 361, 4.

contemplātōrĭus, στοχαστικός, Gloss. Cyrill.

contemplātrix, īcis, f. [contemplator], she who observes or contemplates (very rare): medicina, Cels. praef. 1, prooem. § 91; App. Dogm. Plat. 2, p. 16, 25.

1. contemplātus, a, um, Part., from contemplor and contemplo.

2. contemplātus, ūs, m. [contemplor].

  1. I. A consideration, contemplation, observance (very rare, and only in abl. sing.): mali, Ov. Tr. 5, 7, 66.
  2. * II. Regard, respect, Macr. Somn. Scip. 1, 1, 5.

contemplo, āvi, ātum, 1, v. a. (anteand post-class.; collat. form of contemplor), to survey, behold, observe, consider, contemplate, etc.; freq. in imper.: adspecta et contempla, Epidice, Plaut. Ep. 5, 1, 16: contempla et templum Cereris ad laevam aspice, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 9 Müll.; id. ap. Non. p. 470, 5; Att. and Titin. ib. p. 469, 31, and 470, 2; Plaut. Mil. 4, 2, 38 al.: contemplo placide formam et faciem virginis, Naev. ap. Non. p. 469, 33; Plaut. Am. 1, 1, 285; id. As. 3, 1, 35; id. Trin. 4, 2, 21 al.
With inf., Nemes. Fragm. de Aucup. 3, p. 49 Stern.

  1. B. contemplātus, a, um, in a pass. signif.: ipse ab contemplato situ Carthaginis rediit, Liv. 30, 36, 6 dub.; so, scripta, Amm. 31, 15, 6; 16, 8, 6: hoc, id. 31, 5, 9.

con-templor, ātus, 1 (arch. inf. contemplarier, Plaut. Poen. 5, 3, 10), v. dep. [templum, I. A.] (orig. pertaining to the lang. of augury; cf. Varr. L. L. 7, § 9 Müll.), to look at, view attentively, to survey, behold, gaze upon, give attention to, observe, consider, contemplate, = considero (class. in prose and poetry).

  1. I. Physically.
          1. (α) Absol.: sed Is hac abiit; contemplabor, Plaut. Cist. 4, 2, 35: satis ut contemplata modo sis, Ter. Heaut. 4, 1, 4: contemplator, cum, etc., Lucr. 2, 113; 6, 189; Verg. G. 1, 187; 4, 61.
          2. (β) With obj. acc.: cum intueor et contemplor unumquemque vestrum, Cic. Planc. 1, 2: contemplari unum quidque otiose et considerare coepit, id. Verr. 2, 4, 15, § 33: cum caelum suspeximus caelestiaque contemplati sumus, id. N. D. 2, 2, 4: oculis pulchritudlnem rerum, id. ib. 2, 38, 98; cf. Hor. S. 1, 2, 91: loci naturam ab omni parte, Liv. 35, 28, 2: aliquem, Plaut. Poen. 5, 3, 10: vultum, Ter. Phorm. 1, 4, 32: lituras codicis, Cic. Verr. 2, 3, 16, § 41: nummos in arcā, Hor. S. 1, 1, 67: udum Tibur, id. C. 3, 29, 6 al.
  2. II. Mentally (several times in Cic.): propone tibi duos reges, et id animo contemplare, quod oculis non potes, Cic. Deiot. 14, 40: aliquid secum considerare et contemplari, id. Off. 1, 43, 153: ut totam causam acerrime contemplemini, id. Fl. 11, 26: res, id. N. D. 1, 27, 77.
    Absol., Cic. de Or. 1, 33, 151.

con-tempŏrālis, e, adj., contemporary; subst., a contemporary (late Lat.), Tert. adv. Herm. 6 sq. al.

con-tempŏrānĕus, a, um, adj. [tempus], contemporary; subst., a contemporary: M. Varro et Nigidius Caesari et Ciceroni, Gell. 19, 14 inscr.

con-tempŏro, āre, v. n. [tempus], to be at the same time, to be contemporary, Tert. Res. Carn. 45.

contemptē (-temtē), adv., v. contemno, P. a. fin.

contemptĭbĭlis (-temt-), e, adj. [contemno], contemptible (post-class.), Dig. 1, 16, 9; 21, 2, 37; Arn. 4, p. 155.
Comp., Lampr. Alex. Sev. 20.

contemptĭbĭlĭtas (-temt-), ātis, f. [contemptibilis], contemptibleness, Cael. Aur. Tard. 1, 5, 158.

contemptim (-temt-), adv. [contemno],

  1. I. contemptuously, with contempt, scornfully (a favorite word of Livy; elsewhere rare): superbiter contemptim conterit legiones, Naev. ap. Non. p. 516, 1; imitated: ne nos tam contemptim conteras, Plaut. Poen. 3, 1, 34: magnifice de se ac contemptim de Romanis loquentes, Liv. 9, 41, 9: superbe quaedam et contemptim in se contionantem, id. 37, 10, 2; 2, 35, 3; 2, 56, 12: morte consulis succedentes ad castra Romana, id. 7, 7, 2; 6, 38, 8 Drak.: a Dioxippo contemptim militarem eludente ferociam, * Curt. 9, 7, 19; Tac. H. 3, 9 fin.; 3, 58 fin.: vagabantur barbari, id. ib. 3, 47 Orell. N. cr.
  2. II. Poet., transf. of an inanimate subject: e summo, quasi fulmen, deicit ictos Invidia contemptim in Tartara, * Lucr. 5, 1126.

contemptĭo (-temt-), ōnis, f. [contemno], a despising; disregard, contempt, scorn, disdain (in good prose): omnium rerum humanarum contemptio ac despicientia, Cic. Tusc. 1, 40, 95: fortitudo est dolorum laborumque contemptio, id. Off. 3, 33, 117; id. Rep. Fragm. ap. Non. p. 201, 30; Hortens. Fragm. ib. p. 202, 1: mortis perpetua, Curt. 10, 8, 29: fortunae, Cic. Par. 4, 1, 27: pecuniae, id. Phil. 3, 6, 16: deorum inmortalium, Liv. 6, 41, 4: ut jam non solum hostibus in contemptionem Sabinus veniret, etc., was despised by, Caes. B. G. 3, 17; 5, 49; id. B. C. 3, 60: (adversarii) in contemptionem adducentur, si, etc., Cic. Inv. 1, 16, 22.

contemptor (-temt-), ōris, m. [contemno],

  1. I. he who puts small value upon or makes light of a thing, a contemner, despiser (freq. after the Aug. per.; not in Cic. or Hor.): divum Mezentius, Verg. A. 7, 648; cf. superūm, Ov. M. 3, 514: magni Olympi cum dis, id. ib. 13, 761: religionum, * Suet. Ner. 56: gratiae, divitiarum (Cato), Liv. 39, 40, 10: famae, id. 44, 22, 7: suae infamiae, Tac. A. 6, 38: opum, id. H. 4, 5; cf. sui (opp. prodigus alieni), id. G. 31: Amulius aequi, Ov. F. 3, 49: ferri, nullo forabilis ictu, id. M. 12, 170; cf.: vulnerum leones, Plin. 8, 16, 18, § 46: nostri, Ov. M. 11, 7; 9, 240: (Cicero) minime sui contemptor, * Quint. 12, 1, 20 (cf. contemno, II.).
  2. II. Of abstract subjects: lucis animus, Verg. A. 9, 205; cf.: ambitionis animus, Plin. Pan. 55, 9; and absol. as adj.: cui inerat contemptor animus et superbia, a proud, disdainful spirit, * Sall. J. 64, 1.

contemptrix (-temt-), īcis, f. [contemptor],

  1. I. she who puts small value upon a thing, a despiser, contemner (rare; not in Cic.): mea, * Plaut. Bacch. 3, 6, 2: superūm propago, * Ov. M. 1, 161.
  2. II. Of inanimate and abstract subjects: contemptrix frigorum eruca, Plin. 19, 8, 44, § 154; 37, 4, 15, § 59: fortitudo contemptrix timendorum est, Sen. Ep. 88, 29: turba periculi, Sil. 17, 411.

1. contemptus (-temt-), a, um, Part. and P. a., from contemno.

2. contemptus (-temt-), ūs, m. [contemno], a despising, contemning; contempt, scorn (first freq. since the Aug. per., but esp. so in Quint.; perh. never in Cic., for in Sen. Tranq. 11, 4, prob. the thought only is Ciceronian).

  1. I. Act., a despising: (naribus labrisque) derisus, contemptus, fastidium significari solet, Quint. 11, 3, 80: pecuniae, id. 7, 2, 30: operis, id. 2, 4, 16: operis et hominum, id. 11, 3, 136: opinionis, id. 12, 1, 12: doloris, id. 12, 2, 30 et saep.: ambitionis, Tac. A. 6, 45: famae, id. ib. 4, 38 fin.; cf.: omnis infamiae, Suet. Ner. 39: sui alienique, Tac. Or. 29: sui, Suet. Vit. 14.
    Plur.: hunc superbum apparatumsequebantur contemptus omnium hominum, Liv. 24, 5, 5.
  2. II. Pass., a being despised: turpis enim ferme contemptus et acris egestas, Lucr. 3, 65: atque ego contemptūs essem patientior hujus, etc., Ov. M. 13, 859: contemptu inter socios nomen Romanum laborare, Liv. 6, 2, 4; cf. Quint. 12, 8, 14: si contemptum ex humilitate tulerit, id. 5, 14, 30; Ov. M. 2, 527 al.
    In plur., Lucr. 5, 831 and 1277.
    1. B. Transf., an object of contempt, in phrase contemptui esse or habere, to despise: plerumque hominibus Gallis prae magnitudine corporum suorum brevitas nostra contemptui est, is despised, Caes. B. G. 2, 30: eviluit, ut contemptui esset, Suet. Claud. 15: ceteras (caerimonias) contemptui habuit, id. Aug. 93 init.