No entries found. Showing closest matches:
crēdĭbĭlis, e, adj. [credo], worthy of belief, credible: credibile est quod sine ullo teste auditoris opinione firmatur, Cic. Inv. 1, 30, 48 (class. in prose and poetry): tametsi verissimum esse intellegebam, tamen credibile fore non arbitrabar, id. Verr. 2, 5, 61, § 158: narrationes, id. Or. 36, 124; cf. Quint. 4, 2, 52: imago rerum, id. 4, 2, 123: ratio, id. 5, 12, 13: suspicio, id. 9, 2, 90 et saep.: magnum narras, vix credibile, * Hor. S. 1, 9, 52; cf.: vix credibile dictu, Curt. 5, 13, 22: credibile est, with acc. and inf., Quint. 2, 3, 5; 5, 6, 2; 5, 10, 19 al.: credibili fortior illa fuit, Ov. F. 3, 618; cf. id. Tr. 1, 5, 49: aliquid credibile facere, Quint. 4, 2, 47; 4, 2, 110; 9, 1, 19; Just. 5, 5, 7: animo tyranni credibile judicium facere, Liv. 24, 5, 13.
Comp., Quint. 4, 2, 124; 6, 3, 4.
Adv.: crēdĭbĭlĭter, credibly, Cic. Deiot. 6, 17; Quint. 2, 15, 36; 3, 11, 1 al.
crēdĭbĭlĭter, adv., v. credibilis fin.
* crēdĭto, āre, v. freq. a. [credo], to believe firmly, Fulg. Myth. 1, p. 6.
crēdĭtor, ōris, m. [credo, I.], a creditor.
- I. Prop., Dig. 50, 16, 10 sq.; Cic. Phil. 6, 4, 11; id. Quint. 23, 74; Liv. 6, 14, 5; Sen. Ep. 87, 6; 119, 1; Quint. 3, 6, 84; * Hor. S. 2, 3, 65 et saep.
- II. Trop., of the belly, Plin. 26, 8, 28, § 43.
crēdĭtrix, īcis, f. [creditor], a female creditor, Dig. 20, 5, 16; 42, 6, 38 al.
crēdĭtum, i, n., v. credo, I. B.
crēdo, dĭdi, dĭtum, 3 (pres. subj. creduam, Plaut. Poen. 3, 5, 2: creduas, id. Bacch. 3, 3, 72; id. Trin. 3, 1, 5: creduat, id. Bacch. 3, 4, 5; 4, 7, 6: creduis, id. Am. 2, 2, 49; id. Capt. 3, 4, 73: creduit, id. Truc. 2, 2, 52; inf. credier, id. Poen. 2, 43; crevi for credidi, id. Cist. 1, 1, 1), v. a. [Sanscr. crat, crad, trust, and dha-; v. 2. do].
- I. Orig. belonging to the lang. of business, to give as a loan, to loan, lend, make or loan to any one: (vilicus) injussu domini credat nemini; quod dominus crediderit, exigat, Cato, R. R. 5, 4: quibus credas male, Plaut. Curc. 4, 1, 20; cf. populis, Cic. Rab. Post. 2, 4: alicui grandem pecuniam, id. ib. 2, 4; so, pecunias ei, id. Fam. 1, 7, 6; and: pecuniae creditae, id. Prov. Cons. 4, 7: centum talenta, Quint. 5, 10, 111: solutio rerum creditarum, Cic. Off. 2, 24, 84 et saep.
Hence,
- B. crēdĭtum, i, n., a loan, Sall. C. 25, 4; Liv. 6, 15, 5; 6, 27, 3; 8, 28, 3; Sen. Ben. 2, 34, 1; Quint. 5, 10, 105; 5, 10, 117; Dig. 12, 1, 19 sq. et saep.
- II. Transf. beyond the circle of business (very freq. in every period and species of composition).
- A. With the prevailing idea of intended protection, to commit or consign something to one for preservation, protection, etc., to intrust to one, = committo, commendo (cf. concredo): ubi is obiit mortem, qui mihi id aurum credidit, Plaut. Aul. prol. 15 (credere est servandum commendare, Non. p. 275, 9); so, nummum, Plaut. Trin. 4, 2, 112 (for which id. ib. 4, 2, 115, concredere): alicujus fidei potestatique (with committere), Cic. Q. Fr. 1, 1, 9, § 27; cf. id. ib. 1, 1, 4, § 14: vitam ac fortunas meas, Lucil. ap. Non. p. 275, 8; cf. Ter. And. 1, 5, 37: militi arma, Liv. 2, 45, 10: se suaque omnia alienissimis, Caes. B. G. 6, 31: se ponto, Ov. M. 14, 222: se perfidis hostibus, Hor. C. 3, 5, 33: se ventis, Quint. 12, prooem. § 2: pennis se caelo, Verg. A. 6, 15; cf. Ov. M. 2, 378: se pugnae, Verg. A. 5, 383 et saep.: crede audacter quid lubet, Plaut. Trin. 2, 4, 118: facinus magnum timido pectori, id. Ps. 2, 1, 3: illi consilia omnia, Ter. Ad. 5, 4, 18: arcanos sensus tibi, Verg. A. 4, 422; cf.: arcana libris, Hor. S. 2, 1, 31: aliquid cerae, Plaut. Pers. 4, 3, 67.
Poet., with in and acc.: inque novos soles audent se germina tuto Credere, Verg. G. 2, 333.
- B. With the prevailing idea of bestowing confidence, to trust to or confide in a person or thing, to have confidence in, to trust.
- 1. With dat.: virtuti suorum satis credere, Sall. J. 106, 3; cf. id. ib. 72, 2: praesenti fortunae, Liv. 45, 8, 6: consules magis non confidere quam non credere suis militibus, rather mistrusted their intentions than their valor, id. 2, 45, 4: nec jam amplius hastae, Verg. A. 11, 808: ne nimium colori, id. E. 2, 17: bibulis talaribus, Ov. M. 4, 731.
Freq. in eccl. Lat.: Moysi et mihi, Vulg. Johan. 5, 46: verbis meis, id. Luc. 1, 20.
- 2. Esp., with in and acc. of pers., to believe in, trust in (eccl. Lat.): hoc est ergo credere in Deum, credendo adhaerere ad bene coöperandum bona operanti Deo, Aug. Enarr. in Psa. 77, 8: qui fidem habet sine spe ac dilectione, Christum esse credit, non in Christum credit, id. Serm. 144, 2: qui credit in Filium habet vitam aeternam, Vulg. Johan. 3, 36 et saep.
- C. To trust one in his declarations, assertions, etc., i. e. to give him credence, to believe: injurato, scio, plus credet mihi, quam jurato tibi, Plaut. Am. 1, 1, 284 sq.: vin’ me istuc tibi, etsi incredibile’st, credere? Ter. Heaut. 4, 1, 11: credit jam tibi de isto, Plaut. Men. 4, 2, 53: cui omnium rerum ipsus semper credit, in every thing, id. As. 2, 4, 59; cf. id. Truc. 2, 2, 52: diu deliberandum et concoquendum est, utrum potius Chaereae injurato in suā lite, an Manilio et Luscio juratis in alieno judicio credatis, Cic. Rosc. Com. 15, 45.
- b. Mihi crede, beliere me, confide in my words, upon my word, ἐμοὶ πιθοῦ, an expression of confirmation, Plaut. Ep. 3, 2, 4; Cic. Cat. 1, 3, 6; id. Mur. 19, 40; 38, 82; id. de Or. 2, 17, 72; id. Off. 3, 19, 75; id. Tusc. 1, 31, 75; 1, 43, 103; id. Fin. 2, 21, 68 et saep.; Hor. S. 1, 7, 35; 2, 6, 93 al.; cf.: mihi credite, Cic. Cat. 2, 7, 15; id. Agr. 3, 4, 16; Liv. 24, 22, 17; Ov. M. 15, 254 al.
In the same sense (but more rare in Cic.): crede mihi, Cic. Att. 6, 6, 1; 14, 15, 2; 11, 6, 1; id. Verr. 2, 4, 59, § 133; Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 4; Ov. A. A. 1, 66; id. M. 1, 361; id. Tr. 3, 4, 25: crede igitur mihi, Cic. Fam. 10, 6, 2: credite mihi, Curt. 6, 11, 25.
- c. Credor in poets several times equivalent to creditur mihi: certe credemur, ait, si verba sequatur Exitus, Ov. F. 3, 351; so id. Tr. 3, 10, 35: creditus accepit cantatas protinus herbas, etc., id. M. 7, 98; so in part., id. H. 17, 129; cf.: (Cassandra) non umquam credita Teucris, Verg. A. 2, 247.
- d. Sibi, to believe one’s self, trust one’s own convictions, be fully convinced: cum multa dicta sunt sapienter et graviter, tum vel in primis, crede nobis, crede tibi, Plin. Pan. 74: fieri malunt alieni erroris accessio, quam sibi credere, Min. Fel. 24, 2: non satis sibi ipsi credebant, Auct. B. Alex. 6:
- 2. With simple reference to the object mentioned or asserted, to believe a thing, hold or admit as true: velim te id quod verum est credere, Lucil. ap. Non. p. 275, 6; cf.: credo et verum est, Afer ap. Quint. 6, 3, 94: me miseram! quid jam credas? aut cur credas? Ter. Ad. 3, 2, 32: quod fere libenter homines id quod volunt credunt, Caes. B. G. 3, 18; cf. Quint. 6, 2, 5: audivi ista … sed numquam sum addictus ut crederem, Cic. Brut. 26, 100: ne quid de se temere crederent, Sall. C. 31, 7: res Difficilis ad credundum, Lucr. 2, 1027; cf. Caes. B. G. 5, 28 et saep.
Pass.: res tam scelesta … credi non potest, Cic. Rosc. Am. 22, 62.
Pass. impers.: in quo scelere, etiam cum multae causae convenisse unum in locum atque inter se congruere videntur, tamen non temere creditur, Cic. Rosc. Am. 22, 62.
- b. In gen. = opinor, arbitror, to be of opinion, to think, believe, suppose.
- (α) With acc.: timeo ne aliud credam atque aliud nunties, Ter. Hec. 5, 4, 4: quae deserta et inhospita tesqua credis, Hor. Ep. 1, 14, 20: fortem crede bonumque, id. ib. 1, 9, 13: quos gravissimos sapientiae magistros aetas vetus credidit, Quint. 12, 1, 36.
Pass.: potest … falsum aliquid pro vero credi, Sall. C. 51, 36: origo animi caelestis creditur, Quint. 1, 1, 1; 8, prooem. § 24: Evander venerabilior divinitate creditā Carmentae matris, Liv. 1, 7, 8.
- (β) With acc. and inf. (so most freq.): jam ego vos novisse credo, ut sit pater meus, Plaut. Am. prol. 104: cum reliquum exercitum subsequi crederet, Caes. B. G. 6, 31: caelo tonantem credidimus Jovem Regnare. Hor. C. 3, 5, 1 et saep.: victos crederes, one would have thought, one might have imagined, Liv. 2, 43, 9; so Curt. 4, 10, 23; cf. Zumpt, Lat. Gr. § 528.
Pass.: navis praeter creditur ire, Lucr. 4, 389: quem (Athin) peperisse Limnate creditur, Ov. M. 5, 49: creditus est optime dixisse, Quint. 3, 1, 11; cf. id. 10, 2, 125 al.
Impers.: credetur abesse ab eo culpam, Quint. 11, 1, 64: neque sine causā creditum est, stilum non minus agere cum delet, id. 10, 4, 1 al.
So in the abl. part. pass. credito, with acc. and inf., Tac. A. 3, 14; 6, 34.
- (γ) Absol.: credo inserted, like opinor, puto, etc., and the Gr. οἶμαι, as a considerate, polite, or ironical expression of one’s opinion, I believe, as I think, I suppose, I dare say, etc.: credo, misericors est, Plaut. Am. 1, 1, 144; so placed first, id. Cas. 2, 6, 3; Ter. And. 2, 1, 13; Cic. Cat. 1, 2, 5; id. Sull. 4, 11; Caes. B. C. 3, 70; Sall. C. 52, 13; Liv. 4, 17, 7; Hor. S. 2, 2, 90: Mulciber, credo, arma fecit, Plaut. Ep. 1, 1, 32; so id. Truc. 2, 5, 27; Caes. B. C. 2, 31; Cic. Fin. 1, 3, 7; id. Tusc. 1, 22, 52; Verg. A. 6, 368 et saep.: aut jam hic aderit, credo hercle, aut jam adest, Plaut. Ep. 2, 2, 74.
crēdŭlĭtas, ātis, f. [credulus], easiness of belief, credulity (first freq. after the Aug. per.; never in Cic.): credulitas error est magis quam culpa, Plancus ap. Cic. Fam. 10, 23, 1; Quint. 5, 3, 7; Tac. A. 2, 40; Curt. 7, 7, 8; Ov. M. 15, 498; id. P. 1, 1, 44.
Of fishes trusting themselves to the hook, Ov. M. 13, 934; 15, 101; cf. credulus.
As a person, together with Error, Ov. M. 12, 59.
crēdŭlus, a, um, adj. [credo, II. C. 2.], that easily believes a thing, credulous, easy of belief, confiding.
- I. Prop. (freq. and class.).
- (α) Absol.: in fabulis stultissima persona est improvidorum et credulorum senum, Cic. Lael. 26, 100: stultus auditor et credulus, id. Font. 6, 13; Quint. 11, 1, 71; Tac. H. 1, 12 fin.; Hor. C. 1, 5, 9; Ov. M. 3, 432 et saep.
Of fishes trusting to the hook, Ov. M. 8, 858; cf. credulitas; and of animals anticipating no danger, Hor. Epod. 16, 33.
- (β) With dat.: non ego credulus illis, Verg. E. 9, 34; Prop. 1, 3, 28; Hor. C. 1, 11, 8; Sil. 10, 478; Tac. H. 2, 23.
- * (γ) With in aliquid: nos in vitium credula turba sumus, Ov F. 4, 312.
- II. Transf., of inanimate subjects: aures regis, Curt. 10, 1, 28: credula res amor est, Ov. H. 6, 21; id. M. 7, 826: spes animi mutui, Hor. C. 4, 1, 30: convivia, full of confidence, confiding, trusting, Just. 2, 10, 10: fama ( = facile credens), Tac. H. 1, 34 fin.; cf. Roth ad Tac. Agr. p. 210.