Lewis & Short

No entries found. Showing closest matches:

Cŭpīdĭnĕus, adj., v. cupido, II. A. 2. β.

cŭpĭdĭtas, ātis (gen. plur. rarely -tatium, Cic. Sest. 66, 138; Sen. Ep. 5, 7), f. [cupidus], a desire, wish, longing, in a good and (more freq.) in a bad sense.

  1. I. In a good sense, a longing, desire.
          1. (α) With gen.: insatiabilis quaedam veri videndi, Cic. Tusc. 1, 19, 44: cognoscendi, id. ib.: imitandi, id. Brut. 92, 317: mirabilis pugnandi, Nep. Milt. 5, 1 al.: justi et magni triumphi, Cic. Pis. 25, 59: gloriae, id. ib.: mira studiorum, Tac. Or. 2: cibi, appetite, Cels. 2, 3 al.
          2. (β) With ad: tanta cupiditas ad reditum, Cic. Phil. 1, 4, 9: tanta ad venandum, Curt. 9, 1, 33.
          3. (γ) Absol.: nimis flagrare cupiditate, Cic. de Or. 1, 30, 134: nimis confidere propter cupiditatem, on account of warm desire, id. Off. 1, 21, 73: de voluntate tuā, ut simul simus, vel studio potius et cupiditate non dubito, eager longing, id. Att. 12, 26, 1; cf.: tanta erat magnificentia apud opulentiores, cupiditas apud humiliores, devotion, enthusiasm, Auct. B. G. 8, 51 fin.
  2. II. In a bad sense, a passionate desire, lust, passion, cupidity.
    1. A. In gen.
          1. (α) With gen.: pecuniae, Caes. B. G. 6, 22; Quint. 7, 2, 30 al.: praedae, Caes. B. G. 6, 34: praeceps et lubrica dominandi, Cic. Phil. 5, 18, 50: laedendi, Quint. 5, 7, 30: diutius exigendi mercedulas, id. 12, 11, 14 et saep.
          2. (β) Absol.: vel libido vel cupiditas, Cic. Tusc. 4, 19, 44: vita maxime disjuncta a cupiditate, id. Rosc. Am. 14, 39: caeca ac temeraria dominatrix animi cupiditas, id. Inv. 1, 2, 2: mala, Ter. Heaut. 1, 2, 34: vita hominum sine cupiditate agitabatur, Sall. C. 2, 1: indomitas cupiditates atque effrenatas habere, Cic. Verr. 2, 1, 24, § 62; cf.: domitas habere libidines, coërcere omnes cupiditates, id. de Or. 1, 43, 194 et saep.: P. Naso omni carens cupiditate (i. e. non appetens provinciam), id. Phil. 3, 10, 25: temeritatem cupiditatemque militum reprehendit, immoderate love of fighting, Caes. B. G. 7, 52.
        1. b. Carnal desire, lust, Plin. 36, 5, 4, § 21; of animals, Col. 6, 27, 4.
      1. 2. Transf., the object of desire (cf. ἐπιθυμία): alicujus ex inpurissimis faucibus inhonestissimam cupiditatem eripere, Cic. Q. Fr. 1, 1, 6, § 19; cf. id. Scaur. 14, 45.
    2. B. In partic.
      1. 1. A passionate desire for money or other possessions; avarice, cupidity, covetousness: nisi ipsos caecos redderet cupiditas et avaritia et audacia, Cic. Rosc. Am. 35, 101; so with avaritia, Quint. 12, 1, 6; Suet. Dom. 9: et contemptus pecuniae et cupiditas, Quint. 7, 2, 30; opp. abstinentia, Suet. Dom. 9; 10: cupiditas causa sceleris fuit, Quint. 5, 12, 6 Spald.; 3, 5, 10; 5, 10, 34; Suet. Calig. 44 al.
        1. b. The passion of love: cupiditatis ardor, Curt. 8, 4, 27: insana, Val. Max. 7, 3, 10: aliquam non cupiditate tantā diligere, ut, etc., Suet. Calig. 24.
        2. c. Greediness of gain in trade, usury, overreaching, fraud, Cic. Att. 1, 17, 9.
        3. d. The lust of power, ambition (post-Aug.): non te propria cupiditas, sed aliena utilitas principem fecit, Plin. Pan. 7.
      2. 2. An undue partiality, spirit of party: (testes) aut sine ullo studio dicebant, aut cum dissimulatione aliquā cupiditatis, Cic. Fl. 10, 21; 26, 64; id. Planc. 17, 43; Liv. 24, 28, 8.

cŭpīdo (cūpēdo or cuppēdo, Lucr. 1, 1082; 4, 1090; 5, 45), ĭnis, f. (m., Plant. Am. 2, 2, 210; Hor. C. 2, 16, 15; 3, 16, 39; 3, 24, 51; id. S. 1, 1, 61; id. Ep. 1, 1, 33; Ov. M. 8, 74; 9, 734; Sil. 4, 99; and personified in all authors; v. the foll.) [cupidus], access. form of cupiditas, desire, wish, longing, eagerness, in a good and (more usu.) in a bad sense (very freq. in the poets and histt., esp. in Sall.; twice in Quint., but in Cic. only as personified).

  1. I. In gen.
    1. A. In a good sense: cupido cepit miseram nunc me proloqui, etc. (transl. from Eurip. Med. 57: ἵμερος μ’ ὑπῆλθε, etc.), Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 26, 63 (Trag. Rel. v. 291 Vahl.); cf.: Romulum cupido cepit urbis condendae, Liv. 1, 6, 3: cupido eum ceperat in verticem montis ascendendi, id. 40, 21, 2; and with inf.: cupido incessit Aethiopiam invisere, Curt. 4, 8, 3: aquae, Plaut. Trin. 3, 2, 50; cf.: laticum frugumque, Lucr. 4, 1093: gloriae, Sall. C. 7, 3: aeternitatis perpetuaeque famae, Suet. Ner. 55: lucis, Quint. 6, prooem. § 13: placendi, id. 10, 7, 17 al.
      1. 2. Trop., of things: res medii cuppedine victae, overcome by their tendency to a centre, Lucr. 1, 1082.
    2. B. In a bad sense, desire, passion, lust, greed.
          1. (α) With gen.: honorum caeca (with avarities), Lucr. 3, 59; cf. honoris, Sall. C. 3, 5: mala vitaï, Lucr. 3, 1077: immitis uvae (i. e. virginis immaturae), Hor. C. 2, 5, 9: praedae caeca, Ov. M. 3, 620: intempestiva concubitūs, id. ib. 10, 689; cf. Veneris, id. ib. 14, 634 et saep.: difficilia faciundi, Sall. J. 93, 3: ejus (oppidi) potiundi, id. ib. 89, 6: quarum (rerum) inmodica cupido inter mortales est, Liv. 6, 35, 6: populos ad cupidinem novae fortunae erigere, id. 21, 19, 7.
            In plur.: malae dominationis cupidinibus flagrans, Tac. A. 13, 2.
          2. (β) Absol.: homines cupidine caeci, Lucr. 4, 1153; so id. 4, 1090: cuppedinis acres curae, id. 5, 45; Hor. C. 2, 16, 15 et saep.: femineus, Ov. M. 9, 734; cf. muliebris, Tac. A. 4, 39.
            In plur., Hor. S. 1, 2, 111; 2, 7, 85; Tac. A. 3, 52: eo provectas Romanorum cupidines, ut non corpora, ne senectam quidam aut virginitatem inpollutam relinquant, id. ib. 14, 35.
  2. II. In partic.
    1. A. The desire that springs from love, desire, love: differor Cupidine ejus, Plaut. Poen. 1, 1, 29; cf.: visae virginis, Ov. M. 13, 906; Plaut. Am. 2, 2, 210; cf. id. Poen. 1, 1, 68.
      In plur.: me, Contactum nullis ante cupidinibus, Prop. 1, 1, 2.
      Hence,
      1. 2. Personified: Cŭpīdo, ĭnis, m., the god of love, Cupid, son of Venus, Cic. N. D. 3, 23, 58 sq.; Prop. 2, 14, 5 (3, 18, 21); Ov. M. 1, 453; 5, 366 et saep.; Hor. C. 1, 2, 34; 2, 8, 14 al.; in the form CVPEDO, Inscr. Orell. 1367.
        In plur.: mater saeva Cupidinum, Hor. C. 1, 19, 1 Orell. ad loc.; 4, 1, 5 al.; cf. of sculptured figures: exstant caelati scyphi … Myos in eādem aede Silenos et Cupidines, Plin. 33, 12, 55, § 155; 36, 5, 4, § 41.
        Hence,
          1. (β) Cŭpīdĭnĕus, a, um, adj., of or belonging to Cupid (poet.): tela, Ov. Tr. 4, 10, 65: sagittae, id. R. Am. 157.
            Transf., lovely, charming ( = formosus), Mart. 7, 87, 9.
    2. B. In animals, the sexual impulse: equina, Col. 6, 27, 3: equi cupidine sollicitati, id. 6, 27, 8.
    3. C. (Cf. cupidus, II. A. 2., and cupiditas, II. B. 1.) Avarice, covetousness: Narcissum incusat cupidinis ac praedarum, Tac. A. 12, 57; in plur., id. H. 1, 66.
      1. * 2. Personified: Cupido sordidus, sordid Avarice, Hor. C. 2, 16, 15.