Lewis & Short

No entries found. Showing closest matches:

dēdĭcātĭo, ōnis, f. [dedico], dedication, consecration: aedis, Liv. 2, 27: theatri, Plin. 7, 48, 49, § 158; Suet. Claud. 21: pontis, id. Calig. 32: domus Dei, Vulg. 1 Esdr. 6, 16: statuae, id. Dan. 3, 2 al.

dēdĭcātīvus, a, um, adj. [dedico] in the later philosoph. lang. = affirmativus, affirmative (opp. abdicativus): propositio, App. Dogm. Plat. 3, p. 31, 23 al.
Adv.: dēdĭcātīvē, affirmatively: concludere, Mart. Cap. 4, § 409.

dēdĭcātor, ōris, m. [dedico], one who dedicates; hence, a founder, author (eccles. Lat.): damnationis nostrae, Tert. Apol. 5; id. Car. Christ. 17.

dē-dĭco, āvi, ātum, 1 (in the tmesis: data deque dicata, Lucil. ap. Non. 287, 28), v. a., to give out tidings, a notice, etc.; hence, to affirm, declare, announce any thing (cf. de in denuncio and depromo).

  1. I. In gen. (so only ante- and postclass.): legati quo missi sunt, veniunt, dedicant mandata, Cael. ap. Non. 280, 7; Att. ib. (v. 78 Ribbeck); Lucr. 1, 422; cf. id. 1, 367; 3, 208: aliae (propositiones) dedicativae sunt, quod dedicant aliquid de quopiam; ut: Virtus bonum est: dedicat enim virtuti inesse bonitatem, affirms, App. Dogm. Plat. 3, p. 30 al.; cf. dedicativus.
  2. II. Esp.
    1. A. Relig. t. t., to dedicate, consecrate, set apart a thing to a deity or deified person (for syn. cf.: 1. dico, consecro, inauguro, initio.
      Class.): nonne ab A. Postumio aedem Castori ac Polluci in foro dedicatam vides? Cic. N. D. 3, 5, 13: aedem Saturno, Liv. 2, 21: aedem Mercurii, id. 2, 27 et saep.: delubrum Homeri, Cic. Arch. 8 fin.: simulacrum Jovis, id. Verr. 2, 4, 28: loca sacris faciendis, Liv. 1, 21: aram Augusto, Suet. Claud. 2: domum Dei, Vulg. 2 Par. 7, 5; id. 3 Reg. 8, 63.
        1. b. With the deity as object instead of the temple: ut Fides, ut Mens, quas in Capitolio dedicatas videmus (i. e. quarum aedes), Cic. N. D. 2, 23, 61; 2, 31, 79 (cf. however, id. Leg. 2, 11, 28): Junonem, Liv. 5, 52, 10: Apollinem, Hor. Od. 1, 31, 1; and even te quoque magnificā, Concordia, dedicat aede, Livia, Ov. F. 6, 637.
      1. 2. Transf. (post-Aug.)
        1. a. To dedicate, inscribe a composition to any one (for which mittere ad aliquem, or mittere alicui, Cic. Att. 8, 11, 7; 14, 21, 3; id. Div. 2, 1, 3; Varr. L. L. 5, 1): Honori et meritis dedicans illum librum tuis, Phaedr. 3 prol. 30; Plin. H. N. praef. § 12: perfecto operis tibi dedicati tertio libro, Quint. 4 prooem. § 1.
        2. b. In gen., to destine, dispose, prepare, set up a thing for any purpose; to dedicate, consecrate it to any object: equi (sc. Bucephalae) memoriae ac nomini dedicans urbem, Curt. 9, 3 fin.: qui proprie libros huic operi dedicaverunt, Quint. 9, 3, 89; 12, 10, 50; Suet. Tib. 70: Parrhasii tabulam … in cubiculo dedicavit, id. ib. 44: testamentum, to establish, Vulg. Hebr. 9, 18.
        3. c. To dedicate, consecrate, devote a thing to its future use: domum, Suet. Ner. 31: theatrum, id. Aug. 43; cf. id. Vesp. 19: amphitheatrum, id. Tit. 7: thermas atque gymnasium, id. Ner. 12.
    2. B. Law t. t., to specify one’s property in the census (rare): tu in uno scorto majorem pecuniam absumsisti, quam quanti omne instrumentum fundi Sabini in censum dedicavisti, P. Afric. ap. Gell. 7, 11, 9; cf.: at haec praedia in censu (al. censum) dedicavisti? … Illud quaero sintne ista praedia censui censendo? Cic. Flac. 32, 79: omnes in censu villas inde dedicamus aedes, Varr. L. L. 5, § 160 Müll. (dub.).

dēdignātĭo, ōnis, f. [dedignor], a disdaining, refusal (post-Aug., and rare): tacita, Quint. 1, 2, 31: parendi, Plin. Pan. 18, 1.

dē-digno, āvi, 1, v. a., collat. form of dedignor: tumulos aut ossibus urnas dedignant animae, Dracont. Carm. 9, 28 (Duhn).

dē-dignor, ātus, 1, v. a. dep., to reject as unworthy, to disdain, scorn, refuse (most freq. in Ov.; perh. not ante-Aug.).

        1. (α) With two accs.: quos ego sim toties jam dedignata maritos, * Verg. A. 4, 536; so, aliquem maritum, Ov. H. 16, 195: virum, Pelasgum, id. ib. 12, 83: comitem amicum, id. Pont. 1, 7, 33: Philippum patrem ( = abdicare), Curt. 6, 11: nec dedignanda carmina, Sil. 13, 538.
        2. (β) With inf.: magni genibus procumbere non est Dedignata Jovis, Ov. M. 13, 586; id. F. 4, 36; id. Pont. 2, 2, 79; Curt. 10, 5, 33; Tac. A. 2, 34 fin.
        3. (γ) Absol.: accendebat dedignantes, Tac. A. 2, 2.

dē-disco, dĭdĭci, 3, v. a., to unlearn, to forget, sc. what one has learned (rare, but class.).

        1. (α) With acc.: qui, quod didicit, id dediscit, Plaut. Am. 2, 2, 56; cf.: multa oportet discat atque dediscat, Cic. Quint. 17 fin.; so, haec verba, id. Brut. 46, 171; cf. id. de Or. 3, 24, 93: nomen disciplinamque populi Romani, * Caes. B. C. 3, 110: sermonem, Quint. 1, 1, 5: cordaque languentem dedidicere metum, Claud. Praef. Rapt. Pros. 1, 10: dedidicit jam pace ducem, has unlearned the general, i. e. lost his military character, Luc. 1, 131: dedisce captam, Sen. Troad. 887.
          Prov.: dediscit animus sero quod didicit diu, id. ib. 631.
        2. (β) With inf.: (eloquentia) loqui dedisceret, Cic. Brut. 13, 51; so loqui, Ov. Tr. 3, 14, 46: amare, id. R. Am. 297 al.

dēdĭtīcĭus or -tĭus, a, um, adj. [deditio], belonging to a surrender or capitulation; and subst. dediticius, ii, m., one who has surrendered or capitulated, a captive: quicquid deinde patiemur, dediticii vestri passuri, Liv. 7, 31; cf. Gai. Inst. 1, 14; Isid. Orig. 9, 4, 49; so Caes. B. G. 1, 27, 4; 2, 17; Sall. J. 31, 19; Liv. 7, 38 al.
According to a decree of the Lex Aelia Sentia (A. U. C. 757), slaves who had suffered an infamous punishment were to be by manumission only dediticiorum numero, Gai. Inst. 1, 13 and 15; Just. Inst. 1, 5, 3; Sanders ad loc.

dēdĭtim, adv., by surrender; acc. to Diom. p. 402 P. [dedo].

dēdĭtĭo, ōnis, f. [dedo, no. I. B.], a (military) giving up, a surrender, capitulation (freq. in the historians).
With subj. gen.: deditio sui, Curt. 5, 1, 18.
Plur.: deditiones cohortium, Tac. H. 3, 70.
With gen. obj.: ipsius corporis, Dig. 9, 4, 1; Liv. 31, 18, 6; but usually absol.: Helvetii legatos de deditione ad eum miserunt, Caes. B. G. 1, 27; cf.: de deditione agere, id. B. C. 3, 28; 3, 97: aliquem in deditionem petere, Aur. Vict. Vir. Ill. 23, 7: aliquem in deditionem accipere, id. B. G. 1, 28; 2, 13; Sall. J. 29, 5; Liv. 23, 30 et saep.: seque in deditionem ut recipiat, Caes. B. G. 3, 21 fin.: in deditionem redigere, Flor. 3, 10, 25: deditionis condicio, Caes. B. G. 2, 32: deditione facta, id. ib. 2, 33: subire deditionem, id. B. C. 1, 81, 5: in deditionem venire, to surrender, id. ib. 3, 99, 3; Liv. 9, 20; 40, 33: omissa deditione, Sall. J. 66, 1; cf. id. ib. 70, 1 Kritz.: deditio ad tam infestos, Liv. 28, 22; cf.: ad Romanos, id. 8, 25: cum locum tibi reliquum non modo ad pacem, sed ne ad deditionem quidem feceris, Cic. Phil. 13, 21, 48 et saep. An unusual combination is deditionem suam ad aliquem absentem mittere, Flor. 3, 7, 5; v. Graev. ad loc.

dēdĭtus, a, um, v. dedo, P. a.

dē-do, dĭdi, dĭtum (infin. pass. parag.: dedier, Liv. 1, 32), 3, v. a., lit., to give away, give up from one’s self; hence, with respect to the term. ad quem, to give up any thing to one, to surrender, deliver, consign, yield (stronger than do, q. v.—freq. and class.).

  1. I. Lit.
    1. A. In gen.: ancillas, Ter. Hec. 5, 2, 7; cf.: aliquem in pistrinum, id. Andr. 1, 2, 28: aliquem hostibus in cruciatum, Caes. B. G. 7, 71, 3; so, ad supplicium, Liv. 1, 5: ad exitium, Tac. A. 1, 32; id. H. 2, 10: ad necem, Liv. 9, 4; for which neci, Verg. G. 4, 90; Ov. F. 4, 840: telis militum, Cic. Mil. 1, 2: aliquem istis, id. Verr. 2, 4, 42: mihi iratae infamem juvencum, Hor. Od. 3, 27, 46: Assyrios cineri odores, impart, devote, Tib. 1, 3, 7.
    2. B. Esp., milit. t. t., to deliver up, surrender some one or something to the enemy; and with se, to surrender one’s self, capitulate: INIVSTE IMPIEQVE ILLOS HOMINES ILLASQVE RES DEDIER, an old formula in Liv. 1, 32: urbem, agrum, aras, focos seque uti dederent, Plaut. Am. 1, 1, 71: eos, qui sibi Galliaeque bellum intulisset, sibi dedere, Caes. B. G. 4, 16, 3: so, auctores belli, Liv. 9, 1: eum hostibus, Suet. Caes. 24: Cirtam, Sall. J. 35, 1: Ambiani se suaque omnia sine mora dediderunt, Caes. B. G. 2, 15, 2: se suaque omnia Caesari, id. ib. 3, 16, 4; id. B. C. 3, 11 fin.: se alicui, id. B. G. 2, 15 fin.; 2, 28, 2; id. B. C. 2, 44, 1; 3, 28, 4 et saep.: se in ditionem atque in arbitratum Thebano poplo, Plaut. Am. 1, 1, 102; Liv. 7, 31; 26, 33: incolumitatem deditis pollicebatur, Caes. B. C. 3, 28, 2; Tac. Agr. 16 al.: se, without dat., Caes. B. C. 2, 22; Liv. 42, 8 et saep.
  2. II. Trop.
    1. A. In gen., to give up, yield, devote, dedicate; and with se, to give up, apply, devote, dedicate one’s self (esp. freq. in Cic.): Davo ego istuc dedam jam negoti, Ter. Andr. 5, 4, 50: membra molli somno, Lucr. 3, 113: aures suas poetis, Cic. Arch. 10 fin.: animum sacris, Liv. 1, 31 al.: aliquem cupiditati crudelitatique alicujus, Cic. Quint. 18 fin.; so, filiam (Verginiam) libidini App. Claudii, id. Fin. 2, 20 fin.; ef. Tac. A. 3, 23: collegam liberto, id. ib. 16, 10: tuus sum, tibi dedo operam, Plaut. Bacch. 1, 1, 60; cf.: ubi ei dediderit operas, id. ib. 11 al.: corpora paupertate dedita morti, Lucr. 6, 1255: se totum Catoni, Cic. Rep. 2, 1; cf.: cui (sc. patriae) nos totos dederedebemus, id. Leg. 2, 2, 5; cf.: se toto animo huic discendi delectationi, id. Tusc. 5, 39 fin.: se penitus musicis, id. de Or. 1, 3, 10: se literis, id. Q. Fr. 3, 5, 4: se ei studio, id. de Or. 3, 15, 57: se doctrinae, id. Off. 1, 21, 71; Quint. 10, 2, 23; 11, 1, 35: se amicitiae eorum, Caes. B. G. 3, 22, 2 al.: ne me totum aegritudini dedam, Cic. Att. 9, 4; so, se totos libidinibus, id. Tusc. 1, 30; id. Or. 43, 148; id. Tusc. 2, 21, 48 et saep.: cum se ad audiendum, legendum scribendumque dediderit, Cic. de Or. 1, 21, 95: dede neci, Verg. G. 4, 90; Ov. H. 14, 125; id. F. 4, 840: se ad literas memoriasque veteres, Gell. 2, 21, 6: cum se doctrinae penitus dedidissent, Lact. 1, 1, 1.
      Absol.: dediderim periculis omnibus, Cic. Fragm. ap. Quint. 9, 3, 45.
        1. b. dēdĭta ŏpĕra, adverb., purposely, designedly, intentionally, Plaut. Trin. 1, 2, 29; Ter. Eun. 5, 2, 2; Afran. ap. Non. 433, 30; Cic. Att. 10, 3; Liv. 2, 29; 2, 51; Col. 12, 4, 5; in the order opera dedita, Cic. de Or. 3, 50, 193; and in MSS. ellipt., dedita, id. Att. 15, 4, 4; cf. dedita, ἐπιτηδές, Gloss.
    2. B. In Partic.: manus, for the usual dare manus, to give up, to yield: si tibi vera videntur, dede manus; aut, si falsum est, accingere contra, Lucr. 2, 1043.
      Hence, dēdĭtus, a, um, P. a. (acc. to no. II. A.), given up to, addicted, devoted to something; eager, assiduous, diligent (class.; esp. freq. in Cic.).
          1. (α) With dat.: hoc magis sum Publio deditus, quod, etc., Cic. Fam. 5, 8, 4; cf.: nimis equestri ordini deditus, id. Brut. 62, 223: eorum voluntati et gratiae deditus fuit, id. Verr. 2, 3, 24: his studiis, id. de Or. 1, 13, 57; id. Arch. 6, 12: studio literarum, id. Brut. 21, 79: literis, id. Fam. 1, 7 fin.: artibus, id. de Or. 1, 1, 2; cf. id. Cael. 30, 72; Liv. 1, 57: nec studio citharae nec Musae deditus ulli, Hor. S. 2, 3, 105 al.: animus libidini deditus, Cic. Cael. 19, 45: vitiis flagitiisque omnibus, id. Rosc. Am. 13 fin.: ventri atque somno, Sall. C. 2, 8; cf.: somno ciboque, Tac. G. 15: corporis gaudiis, Sall. J. 2, 4; cf. id. ib. 85, 41: quaestui atque sumptui, id. Cat. 13 fin.; Suet. Vit. 13: agriculturae, Vulg. 2 Par. 26, 10: vino, id. 2 Tim. 3, 8.
            Comp.: uxoribus deditior, Eutr. 10, 15.
            Sup.: ab optimo certe animo ac deditissimo tibi, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9, 1.
          2. (β) In Lucret. and Catull. with in: in pugnae studio quod dedita mens est, Lucr. 3, 647: in rebus animus, id. 4, 816; Catull. 61, 102.
          3. * (γ) With an adv. of place: ubi spectaculi tempus venit deditaeque eo (sc. ad spectacula) mentes cum oculis erant, Liv. 1, 9, 10.