No entries found. Showing closest matches:
† dĭmăchae, ārum, m., = διμάχαι, soldiers who fought both on foot and on horseback, Anglice dragoons; a sort of troops among the Macedonians, Curt. 5, 13, 8.
‡ dĭmăchaerus, a, um, adj., = διμάχαιρος, fighting with two swords: gladiator, Inscr. Orell. 2584.
* dī-mădesco, dui, 3, v. inch., to melt away: nives, Luc. 6, 479.
dī-māno (dem-), āre, v. n., to flow different ways, to spread abroad (very rare): meus hic forensis labor dimanavit ad existimationem hominum paulo latius, Cic. Cael. 3, 6.
dīmensĭo, ōnis, f. [dimetior], a measuring.
- I. Prop.: quadrati, Cic. Tusc. 1, 24, 57.
- II. Transf., the axis of the earth, Hygin. Astr. 1, 3.
- 2. Extent, dimensions, in gen., Macr. Somn. Scip. 1, 6, 36; 2, 2, 3 al.
So plur. Amm. 23, 6, 11.
- III. Trop.: vocum, Quint. 9, 4, 45: versuum, id. 48; cf. id. 52 and 85.
dīmensus, a, um, Part., from dimetior.
† dĭmĕter (-trus), a, um, adj., = δίμετρος, of two measures or metres (late Lat.): versus, a dimeter, Diom. p. 506 P.; and simply dimetrus (sc. versus), Ter. Maur. p. 2437 ib.
dī-mētĭor, mensus, 4, v. dep. a., to measure any thing, to measure out (v. demetior init.—rare but class.): studium dimetiendi caeli atque terrae, Cic. de Sen. 14, 49: dimetiri et dinumerare syllabas, id. Or. 43, 147: campum ad certamen, Verg. A. 12, 117: mundum, Quint. 12, 11, 10; cf. id. 9, 4, 112.
Hence, part. as subst.: dīmētĭens, entis, f., the diameter (διάμετρος), Plin. 2, 23, 21, § 86 sq.
Note: In pass. signif.: columnae altitudo dimetiatur in partes duodecim, Vitr. 3, 3; 5, 9; Quint. 8 prooem. § 27: mirari se sollertiam ejus, a quo essent illa dimensa atque descripta, Cic. de Sen. 17, 59; so in the part., Caes. B. G. 2, 19, 5; 4, 17, 3; Quint. 9, 4, 27; Cic. N. D. 2, 62, 155; Verg. G. 1, 231; 2, 284.
Cf. in fut. pass. part.: non cum vitae tempore esse dimetiendam commemorationem nominis nostri, Cic. Arch. 11, 29 Halm (Baiter, dimittendam).
dī-mēto, āvi, ātum, 1, v. a., and dī-mētor, āri, 1, v. dep., to measure out, mark out, to fix the limits of (rare; perh. only in the foll. passages): locum castris, Liv. 8, 38; cf.: dimetata signa, Cic. N. D. 2, 43, 110 (Baiter, demetata).
Depon. form: eorum enim cursus dimetati cognovimus, etc., id. ib. 2, 62, 155.
* dĭmē̆trĭa, ae, f., = διμετρία, a poem consisting of iambic dimeters, Aus. Ep. 16, 104.
dīmĭcātĭo, ōnis, f. [dimico], a fight, combat, furious encounter (cf.: pugna, proelium, certamen, contentio, acies; freq. and good prose).
- I. Lit., Caes. B. C. 3, 111, 2; Hirt. B. G. 8, 11; Liv. 25, 6 fin.; 31, 35 fin.; Suet. Aug. 10; 17; Plin. 8, 7, 7, § 18; Front. Strat. 2, 1, 11 et saep.
In plur., Caes. B. G. 7, 86, 3; Front. Strat. 1, 11, 12.
- (β) With gen.: proelii, Cic. Q. Fr. 1, 1, § 5: universae rei, a pitched battle, general engagement, Liv. 1, 38; for which, universa, id. 22, 32.
- II. Transf. beyond the milit. sphere, a combating, struggling; a contest: non modo contentione, sed etiam dimicatione elaborandum, Cic. Fam. 2, 6 fin.: talis in remp. nostram labor, assiduitas, dimicatio, id. Balb. 2 fin.; Liv. 10, 24; Quint. 5, 7, 3; 6, 4, 4 al.
- (β) With gen.: vitae, i. e. a perilous contest, Cic. Planc. 32: capitis, id. Prov. Cons. 9, 23; cf.: capitis, famae, fortunarumque omnium, id. Rab. Perd. 2, 5: fortunae (c. c. discrimen), id. Sull. 28.
dī-mĭco, āvi (e. g. dimicavere, Vell. 2, 85, 1; dimicaverant, Caes. B. C. 2, 4, 3; dimicassent, Vell. 2, 85, 5 al.; dimicuisse, Ov. Am. 2, 7, 2; 2, 13, 28), ātum, 1, v. n., lit., to brandish one’s weapons against the enemy, i. e. to fight, struggle, contend (freq. and class.).
- I. Lit.: manum conserere atque armis dimicare, Caes. B. C. 1, 20, 4: armis cum aliquo, Nep. Milt. 1, 2: ferro pro patria, Liv. 1, 24: acie cum aliquo, id. 2, 49 fin.; for which: in acie, Caes. B. G. 7, 64, 2: proelio, id. ib. 5, 16, 2; 6, 31, 1 al.: equitatu, Nep. Eum. 3 fin.: adversus aliquem, Nep. Milt. 4 fin.: pro legibus, pro libertate, pro patria, Cic. Tusc. 4, 19 et saep.: tuto dimicare, Caes. B. G. 3, 24, 2; so absol., id. ib. 2, 21, 5; 3, 17 fin. et saep.
Pass. impers.: ancipiti proelio dimicatur, Caes. B. C. 3, 63, 3; so, proelio, id. ib. 1, 41, 3; 3, 72, 3 al.; and without proelio, id. B. G. 5, 16, 1; id. B. C. 3, 85, 3; Cic. Off. 1, 12, 38; cf.: in mortem dimicabatur, Vell. 2, 85, 4 al.
In partic. of gladiatorial combats, Suet. Caes. 26; 39; id. Calig. 27; 30; Plin. 8, 7, 7, § 18 al.
- b. With an abstr. subject: leonum feritas inter se non dimicat, Plin. H. N. 7 prooem. § 5.
- II. Transf. beyond the milit. sphere, to struggle, to strive, to contend: omni ratione erit dimicandum, ut, etc., Cic. Div. ap. Caecil. 22, 72: dimicantes competitores, Liv. 6, 41: de sua potentia periculo civitatis, Cic. Att. 7, 3; esp. with the accessory idea of risk, hazard: reos, de capite, de fama, de civitate, de fortunis, de liberis dimicantes (for which, shortly before: qui auderent se et salutem suam in discrimen offerre), Cic. Sest. 1: de honore et gloria (for which, shortly before: de vita, de gloria in discrimen vocantur), id. Off. 1, 24, 83: de vita gloriae causa, id. Arch. 10, 23; cf.: de vita, id. ib. 11 fin.; Liv. 24, 26: de omnibus fortunis reip., Pompei. ap. Cic. Att. 8, 12 D.: de fama, Nep. Timoth. 4, 3: de liberis, Liv. 3, 44 fin.; and: de repulsa, i. e. at the risk of one, id. 6, 40; cf. also without de: ut in singulas horas capite dimices tuo, Liv. 2, 12 (in Cic. Fin. 2, 17, 56, the reading is dubious, v. Madv. ad h. l.).
- b. In Tertullian, borrowed from the lang. of gladiators (v. supra, no. I.): ad hanc jam lineam dimicabit nostra congressio, Tert. Pudic. 6; id. adv. Marc. 1, 7.
* dīmĭdĭātĭo, ōnis, f. [dimidio], a halving, dividing into halves: salutis, Tert. adv. Marc. 1, 24.
dīmĭdĭātus, P. and P. a., from dimidio.
dīmĭdĭĕtas, ātis, f., a half, Pompei. Gr. 4, n. 8, p. 63.
dīmĭdĭo, no perf., ātum, 1, v. a. [dimidius], to divide into two equal parts, to halve (as a finite verb, very rare): quid dimidias Christum? Tert. de Carn. Chr. 5.
Trop.: viri dolosi non dimidiabunt dies suos, i. e. shall not live half the life of men, Vulg. Psa. 54, 23; cf. also, id. Job, 21, 21; but freq. and class. in the perf. part. dīmĭ-dĭātus, halved, half (acc. to Varr. ap. Gell. 3, 14, 19, applied to a whole, which is divided into halves; whereas dimidius is applied to a half; or, as Gellius rightly explains it, dimidiatum nisi ipsum, quod divisum est, dici haud convenit; dimidium vero est, non quod ipsum dimidiatum est, sed quae ex dimidiato pars altera est; cf. however, dimidius, I.): homines dimidiati, Cato ap. Gell. l. l.; cf. id. R. R. 151, 3; and comic.: procellunt sese in mensam dimidiati (with half the body), dum appetunt, Plaut. Mil. 3, 1, 165; cf. also, transf.: dies quidem jam ad umbilicum est dimidiatus mortuus, id. Men. 1, 2, 45: luna, Cato ap. Plin. 16, 39, 75, § 194; cf. mensis, Cic. Verr. 2, 2, 52; id. Tusc. 2, 16: vas vini, Enn. ap. Gell. l. l.: porcus, Lucil. ib.; cf. Suet. Tib. 34: solea, Lucil. ap. Gell. l. l.: librum, fabulam legi, Varr. ib.; cf.: exesis posterioribus partibus versiculorum, dimidiatis fere, Cic. Tusc. 5, 23, 66; so the comic verse respecting Terence: tu quoque, tu in summis, o dimidiate Menander, etc., Caes. ap. Suet. Vita Ter. fin.
dīmĭdĭum, ii, n., the half, v. the foll. II.
dī-mĭdĭus, a, um, adj. [medius], half (for the diff. between it and dimidiatus, v. dimidio).
- I. As an adj., until the Aug. per. only in connection with pars, e. g.: dimidiam partem nationum subegit, Plaut. Curc. 3, 77; id. Aul. 4, 10, 37; id. Rud. 4, 4, 79; Lucr. 1, 618 sq.; 5, 720; Cic. N. D. 2, 40, 103; id. Rosc. Com. 11, 32; id. Fam. 13, 29, 4; Caes. B. G. 6, 31, 5; id. B. C. 1, 27; 3, 101 (twice); Sall. J. 64, 5; Suet. Caes. 42; Front. Strat. 2, 3, 21; Ov. F. 5, 122; id. Tr. 1, 2, 44 et saep.
- II. Since the Aug. per., esp. in poets, also with other substantives, instead of dimidiatus (v. dimidio), divided into two equal parts, halved: mullus (opp. lupus totus), Mart. 2, 37, 4: crus, Juv. 13, 95: vultus, id. 15, 57: Memnone, id. 15, 5: forma circuli, Plin. 2, 59, 60, § 150: clepsydrae, id. Ep. 6, 2, 5: labro basia dare, i. e. slightly, Mart. 2, 10 and 22; so of busts: Priapus, Mart. 11, 18; cf. Cicero’s pun on the half-length likeness of his brother Quintus: frater meus dimidius major est quam totus, in Macr. S. 2, 3 (the word dimidius, for dimidiatus, belongs prob. to Macr. himself).
- III. Trop., so of persons of mixed descent: dimidius patrum, dimidius plebis, half patrician and half plebeian, Liv. 4, 2, 6.
Hence, subst.
- A. dīmidium, ii, n., the half (very freq. in all periods and kinds of writing): horae, Lucil. ap. Gell. 3, 14, 11; so with gen., Plaut. Am. 5, 1, 73; id. Bacch. 5, 2, 67; 71 et saep.; absol., Plaut. Bacch. 2, 3, 87; id. Ps. 4, 7, 68; 5, 2, 29; id. Pers. 1, 2, 17 et saep.; abl. dimidio, with comparatives: dimidio minus opinor, less by half, Plaut. As. 2, 4, 35; Cic. Att. 9, 9, 2; id. Fl. 20, 46; id. Verr. 2, 3, 33; Caes. B. G. 5, 13, 2; Hor. S. 2, 3, 318 et saep.
- 2. Like a comp. with quam: vix dimidium militum quam quod acceperat successori tradidit, Liv. 35, 1, 2; 45, 18, 7.
Prov.: dimidium facti, qui coepit, habet, well begun is half done, Hor. Ep. 1, 2, 40; cf. Aus. Ep. 81.
- B. Rarely dī-midia, ae, f. (sc. pars), the half: verbenaca decocta in aqua ad dimidias, Plin. 26, 12, 73, § 120.
dī-mĭnŭo (or dimmĭnuo), ĕre,
- I. v. a., to break into small pieces, to dash to pieces, to break (v. deminuo—rare; perh. only ante-class.): qui ego illi speculo dimminuam caput, Plaut. Most. 1, 3, 109; cf.: caput homini, id. Men. 2, 2, 30: caput tuum, Ter. Eun. 4, 7, 33: cerebrum tibi, id. Ad. 4, 2, 32; Lucr. 1, 614.
- II. To violate, outrage, destroy by outrage: veritates, Vulg. Psa. 11, 1: de verbis libri, id. Apoc. 22, 19 (perh. deminuerit is a better reading).
dīmĭnūtĭo, ōnis, f., another reading for deminutio, Hyg. F. 30 in Maj. Auct. Class. v. 3, p. 13, and Vulg. Rom. 11, 12 al.
dīmissĭo, ōnis, f. [dimitto].
- I. A sending in different directions, a sending out, sending forth (very rare): dimissiones libertorum ad faenerandas provincias, Cic. Par. 6, 2, 46: sanguinis, i. e. blood-letting, Gell. 10, 8 in lemm.
- * II. A dismissing, discharging: propugnatorum atque remigum, Cic. Verr. 2, 5, 33, § 86.
- III. The remission (of pain, fever, etc.; opp. accessio), Cael. Aur. Acut. 2, 3, 13; 2, 18, 108 al.
dīmissor, ōris, m. [dimitto], a forgiver, pardoner (eccl. Lat.): peccatorum, Tert. adv. Marc. 4, 10 al.
dīmissōriaelitterae dicuntur, quae vulgo apostoli dicuntur (notice sent to a higher judge): dimissoriae autem dictae, quod causa ad eum, qui appellatus est, dimittitur, Dig. 50, 16, 106; cf. ib. 49, 6, 1.
dīmissus, a, um, Part., from dimitto.
dī-mitto, mīsi, missum, 3, v. a.
- I. With particular reference to the prep., to send different ways, to send apart, i. e.,
- A. To send out or forth in different directions, to send about (class.).
- (α) With acc.: Naevius pueros circum amicos dimittit, Cic. Quint. 6, 2: consules designatos circum provincias, Suet. Aug. 64: litteras circum municipia, Caes. B. C. 3, 22, 1; cf.: litteras circa praefectos, Liv. 42, 51: litteras per omnes provincias, Caes. B. C. 3, 79, 4; with which cf.: nuntios per agros, id. B. G. 6, 31, 2: librum per totam Italiam, Plin. Ep. 4, 7, 2: edicta per provincias, Suet. Galb. 10: certos per litora, Verg. A. 1, 577 et saep.: nuntios tota civitate Aeduorum, Caes. B. G. 7, 38, 9: nuntios in omnes partes, id. ib. 4, 19, 2; 4, 34, 5; cf. ib. 5, 49, 8; and poet.: aciem (i. e. oculos) in omnes partes, Ov. M. 3, 381: praefectos in finitimas civitates, Caes. B. G. 3, 7, 3; cf.: Manlium Faesulas, Sall. C. 27 et saep.: nuntios ad Centrones, etc., Caes. B. G. 5, 39, 1; so with ad, id. ib. 6, 34, 8; id. B. C. 1, 52 fin. al.: legatos quoquoversus, id. B. G. 3, 23, 2; 7, 4, 5; id. B. C. 1, 36, 2: dimissos equites pabulandi causa, id. ib. 1, 80, 3; cf. equitatum, id. B. G. 7, 71, 5: omnem ab se equitatum, id. ib. § 1.
Trop.: animum ignotas in artes, Ov. M. 8, 188, directs, applies (al. demittit).
- (β) Without object acc.: dimisit circum omnes propinquas regiones, Caes. B. C. 3, 112, 6: per provincias, Liv. 29, 37: ad amicos, Cic. Tull. Fragm. § 22; cf.: in omnes partis, Caes. B. G. 6, 43, 1.
- B. To separate a multitude, to break up, dissolve; and subjectively, to dismiss (from one’s self), to discharge, disband: senatu dimisso, Cic. Lael. 3, 12: senatum, id. Verr. 2, 4, 65: concilium, id. Leg. 2, 12, 31; id. Vatin. 2, 5; Caes. B. G. 1, 18; 1, 31; id. B. C. 1, 32, 4 et saep.; cf. conventum, Sall. C. 21 fin.: exercitum (a standing military t. t.; cf. Vell. 2, 52, 4), Caes. B. C. 1, 2, 6; 1, 9, 5 et saep.: plures manus (with diducere, and opp. continere manipulos ad signa), Caes. B. G. 6, 34, 5: delectum, Plaut. Rud. 4, 8, 15: convivium, to break up, Liv. 36, 29; Tac. A. 15, 30 et saep.
- II. With particular reference to the verb, to send away either an individual or a body; to let go, discharge, dismiss, release.
- A. Lit.: aliquem ab se et amandare in ultimas terras, Cic. Sull. 20, 57; so, aliquem ab se, id. Fam. 13, 63; Nep. Att. 4, 2: discedentem aliquem non sine magno dolore, id. ib. 12, 18 fin.: aliquos aequos placatosque, id. Or. 10, 34; so, aliquem incolumem, Caes. B. C. 1, 18, 4; 1, 23, 3: ex custodia, Liv. 23, 2, 14: e carcere, Just. 21, 1, 5: impunitum, Sall. C. 51, 5: saucium ac fugatum, Nep. Hann. 4: neminem nisi victum, id. ib. 3 et saep.; cf.: aliquem ludos pessumos, i. e. pessime ludificatum, Plaut. Rud. 3, 5, 12: uxorem, i. e. to put her away, repudiate her, Suet. Aug. 63 al.: Cossutia dimissa, quae desponsata fuerat, etc., id. Caes. 1: sponsam intactam, id. Aug. 62: cf. also: aliquam e matrimonio, Suet. Tib. 49; v. also under no. B.: creditorem, i. e. to pay him, Dig. 31, ’72: debitorem, i. e. to forgive him the debt, ib. 50, 9, 4: equos, in order to fight on foot, Tac. Agr. 37 fin.; Verg. A. 10, 366; but also in order to flee, Caes. B. C. 3, 69 fin.: hostem ex manibus, id. ib. 1, 64, 2; 3, 49, 2; cf. also: Demosthenem (i. e. his orations) e manibus, to put out of one’s hands, to lay down, Cic. Or. 30; cf.: istos sine ulla contumelia dimittamus, id. de Or. 3, 17, 64: milites, in oppidum, Caes. B. C. 1, 21, 2: a turpissima suspicione, to free, relieve, Petr. 13, 4.
Absol.: dimittam, ut te velle video, Plaut. Trin. 4, 2, 106; Cic. de Or. 1, 28; Quint. 11, 3, 86 al.
- 2. Transf., of inanimate objects: eum locum, quem ceperant, to abandon, desert, Caes. B. C. 1, 44, 4: Italiam, id. ib. 1, 25, 4: ripas, id. B. G. 5, 18 fin.: complura oppida, Hirt. B. G. 8, 5: provinciam, Liv. 40, 43: captam Trojam, Ov. M. 13, 226 et saep.: fortunas morte, Cic. Tusc. 1, 6, 12; cf. patrimonium, id. Caecin. 26 fin.: speratam praedam ex manibus, Caes. B. G. 6, 8, 1: signa ex metu, id. B. C. 3, 69 fin.; cf. arma, Sen. Ep. 66 fin.; Luc. 3, 367 et saep.
Esp.: dimissis manibus, with hands relaxed, i. e. in all haste: ibi odos dimissis manibus in caelum volat, Plaut. Ps. 3, 2, 52; cf.: dimissis pedibus, id. ib. v. 54: dimissis manibus fugere domum, id. Ep. 3, 1, 16.
- B. Trop., to renounce, give up, abandon, forego, forsake: ista philosophia, quae nunc prope dimissa revocatur, Cic. Ac. 2, 4, 11: rem saepius frustra tentatam, Caes. B. C. 1, 26 fin.: exploratam victoriam, id. B. G. 7, 52, 2: oppugnationem, id. ib. 7, 17, 4; id. B. C. 3, 73, 1: occasionem rei bene gerendae, id. B. G. 5, 57, 1; cf. id. B. C. 1, 72, 4; 3, 25, 4: rei gerendae facultatem, id. ib. 1, 28, 2; 3, 97, 1: omnem rei frumentariae spem, id. ib. 1, 73, 1: condiciones pacis, id. ib. 1, 26, 2: principatum, id. B. G. 6, 12, 6: tempus, id. ib. 2, 21 fin.; Cic. de Or. 2, 21, 89: suum jus (opp. retinere), id. Balb. 13, 31: vim suam, id. Fam. 9, 12: libertatem; id. Planc. 34 fin.: amicitias, id. Lael. 21: commemorationem nominis nostri, id. Arch. 11 fin.: quaestionem, id. Verr. 2, 2, 30: curam, id. Att. 14, 11; Tac. Or. 3: praeterita, instantia, futura pari oblivione, id. H. 3, 36: matrimonia, Suet. Calig. 25: fugam, Verg. A. 11, 706: coeptum iter, Ov. M. 2, 598: cursus, id. ib. 11, 446 et saep.: tantam fortunam ex manibus, Caes. B. G. 6, 37 fin.: studium et iracundiam suam rei publicae dimittere, i. q. condonare, to sacrifice to the good of the state, id. B. C. 3, 69, 3; cf.: tributa alicui, i. e. to remit, Tac. H. 3, 55: laudibus nomen alicujus in longum aevum, to transmit, Luc. 1, 448: dimissum quod nescitur, non amittitur, is foregone, not lost, Pub. Syr. 138 (Rib.).
dīmōtus, a, um, Part., from dimoveo.
dī-mŏvĕo, ōvi, ōtum (DISMOTUM, v. infra), 2, v. a. (in MSS. and edd. often confounded with demoveo, q. v.; not freq. before the Aug. per.; not in Caes. and Quint.; perh. not in Cic., where demovere appears everywhere to be the better reading).
- I. To move asunder, to part, put asunder, separate, divide: terram aratro, Verg. G. 2, 513; cf.: glebas aratro, Ov. M. 5, 341: aera (c. c. dispellere umbras), Verg. A. 5, 839; cf. auras, id. ib. 9, 645: cinerem foco, Ov. M. 8, 642: undas, Lucr. 6, 891; Ov. M. 4, 708; cf. aquas, id. H. 18, 80; 19, 48: rubum, Hor. C. 1, 23, 7.
Poet.: ubi sol radiis terram dimovit abortus (preceded by: ubi roriferis terram nox obruit umbris), cleaves the earth, lays it open, Lucr. 6, 869.
- B. Transf.
- 1. Of a multitude of persons or things, to separate from each other, to scatter, disperse, drive away, dismiss: humentem umbram polo, Verg. A. 3, 589; 4, 7; cf.: gelidam umbram caelo, id. ib. 11, 210: obstantes propinquos, Hor. C. 3, 5, 51: turbam, Tac. H. 3, 31; 80; Suet. Galb. 19; cf.: dimotis omnibus, Tac. H. 2, 49; cf.: VTEI EA BACANALIA SEI QVA SVNT … DISMOTA SIENT, i. e. be dissolved, abolished, S. C. de Bacchan. fin.
- 2. To separate from something, to remove.
- a. Lit.: quos (equites) spes societatis a plebe dimoverat, Sall. J. 42, 1; Plin. 8, 7, 7, § 23: dimovit perfregitque custodias Poena, Plin. Pan. 49: parietes (al. demotis), Tac. A. 6, 24: plagulas (lecticae), Suet. Tit. 10 al.
- b. Trop.: gaudentem patrios findere sarculo Numquam dimoveas, ut, etc., thou canst never entice away, in order to, etc., Hor. C. 1, 1, 13 (al. demo-).
- II. To move to and fro, to put in motion (cf. dimitto, no. I.—so perh. only in Celsus): superiores partes, Cels. 3, 27, 3: manus, id. 2, 14 fin.: se inambulatione levi, id. 4, 24 al.