Lewis & Short

No entries found. Showing closest matches:

* dis-percŭtĭo, ĕre, v. a., to dash out: cerebrum, Plaut. Cas. 3, 5, 18.

disperdĭtĭo, v. dispertitio.

dis-perdo, dĭdi, dĭtum, 3, v. a., to destroy, spoil, ruin (rare but class.): bibe, es, disperde rem, Plaut. Cas. 2, 3, 32; cf. id. Trin. 2, 2, 58: ut a majoribus nostris possessiones relictas disperdat et dissipet, * Cic. Agr. 1, 1, 2: imaginem, Gell. 15, 31, 4.
Poet.: stridenti miserum stipula disperdere carmen, to spoil, * Verg. E. 3, 27.
Of personal objects: lenonem, Plaut. Poen. 4, 2, 96: qui tot cives Romanos occidit, arripuit, disperdidit, Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 10: inimicos, Vulg. Psa. 142, 11 et saep.
(The pass. forms are not found, dispereo taking their place. In Lucr. 2, 831, dispergitur is the true reading.)

dis-pĕrĕo, ii, 4,

  1. I. v. n., to go completely to ruin, to be lost or undone, to perish (rare; mostly ante-class.): quin prius disperibit faxo, quam unam calcem civerit, Plaut. Poen. 4, 2, 86: fructus dispereunt, Varr. R. R. 1, 11, 1; cf. Col. 12, 46, 2: fundus, * Cic. Agr. 2, 29, 80: disperit cibus, Lucr. 3, 704: vestis multo sanguine, id. 5, 1422; id. 4, 376; 5, 288 al.: tui labores, Cat. 14, 11.
    Prov.: male partum male disperit, light come, light go, Plaut. Poen. 4, 2, 22 (for which dilabitur, Poëta ap. Cic. Phil. 2, 27).
  2. II. In colloq. lang.: disperii! I am undone! it’s all over with me! Plaut. Bacch. 5, 1, 28; id. Aul. 2, 2, 65; id. Cas. 5, 3, 2; id. Most. 2, 1, 28 et saep.; Ter. Heaut. 2, 4, 24; id. Ad. 3, 3, 1; Afran. ap. Non. 110, 13; for which once Dispereo! Plaut. Stich. 5, 5, 12: Dispeream, si or nisi, may I perish, if or if not; a strong asseveration, Cat. 92, 2, 4; Prop. 2, 21, 9 (3, 14, 9 M.); Hor. S. 1, 9, 47; Suet. Tib. 59 al.

di-spergo, in late Lat. and sometimes in MSS. of the older authors written di-spargo (cf. aspergo and conspergo), si, sum, 3, v. a., to scatter on all sides, to scatter about, disperse (freq. and class., esp. in the part. perf.).

  1. I. Lit.: per agros passim dispergit corpus, Cic. Poet. N. D. 3, 26, 67; cf. per hypallagen: membrorum collectio dispersa (coupled with dissipare), id. de Imp. Pomp. 9, 22 (but in Lucr. 3, 988, the right reading is: dispessis membris, not dispersis, v. dispando): cur (deus) tam multa pestifera terra marique disperserit? id. Ac. 2, 38, 120: nubes dispergunt venti, Lucr. 5, 254: an tibi jam mavis cerebrum dispergam hic? Ter. Ad. 5, 2, 7; for which: ut cerebro dispergat viam, besprinkle, id. ib. 3, 2, 19: caprae dispergunt se, contra oves so congregant et condensant in locum unum, Varr. R. R. 2, 3, 9; cf.: comites dispersi, Lucr. 4, 576; so the mid.: dispersi, of persons, Cic. Fl. 13, 30; id. Sest. 42, 91; and esp. freq. of soldiers, Caes. B. G. 1, 40, 8; 3, 28, 3; id. B. C. 1, 44, 1; 2, 38, 5 et saep.; Sall. J. 98, 4, et saep.; cf.: dispersi a suis pars cedere, etc., id. ib. 51, 1; and in the verb. fin. act.: quae (duo milia evocatorum) tota acie disperserat, had distributed, Caes. B. C. 3, 88, 4: fimum, Plin. 18, 23, 53, § 193: vitem traducibus dispergere atque disrarare, Col. 5, 6, 36: lactuca dispergitur, set out, i. e. planted, id. 11, 3, 25: color dispergitur omnis, Lucr. 2, 831 (not disperditur, v. Lachm. ad h. l.): ubi brachia et crura inaequaliter dispergit, i. e. moves at random, Cels. 2, 6: Mesopotamia vicatim dispersa, i. e. divided, Plin. 6, 26, 30, § 117: magna pars Judaeae vicis dispergitur, Tac. H. 5, 8 et saep.
    Poet.: aries dispergit saxa (with effundere muros), Luc. 1, 384 Cort.: dispersa capillos, id. 10, 84: quo latior (res) est, in cunctas undique partis Plura modo dispargit et ab se corpora mittit, Lucr. 2, 1135; so with in and acc., id. 1, 309; Caes. B. G. 6, 34, 1; Plin. 11, 37, 89, § 220: tripartitum exercitum plures in manus, Tac. A. 3, 74 al.: aër dispargitur ad partis minutas corporis, Lucr. 4, 895.
  2. II. Trop.: in praesentia tantummodo numeros et modos et partes argumentandi confuse et permixte dispersimus: post descripteex hac copia digeremus, Cic. Inv. 1, 30, 49; cf. id. de Or. 1, 42, 187; 191; Quint. 9, 3, 39: bellum tam longe lateque dispersum, Cic. de Imp. Pomp. 12, 35: in re dispersa atque infinita, Q. Cic. Pet. Cons. 1: plebis vis soluta atque dispersa in multitudine, Sall. J. 41, 6: rumorem, Tac. A. 4, 24: falsos rumores, id. H. 2, 96; and with acc. and inf.: volgus fingendi avidum disperserat accitum in adoptionem, had given out, id. ib. 2, 1: membratim oportebit partis rei gestae dispergere in causam, Cic. Inv. 1, 21, 30: vitam in auras, Verg. A. 11, 617; cf.: partem voti in auras, id. ib. 795.
    Hence, adv. in two forms:
      1. 1. dispersē, dispersedly, here and there (very rare): disperse et diffuse dictae res, Cic. Inv. 1, 52, 98: multis in locis dicta, id. Verr. 2, 4, 52, § 116.
      2. 2. dispersim, Varr. R. R. 1, 1, 7; 3, 2, 13; Suet. Caes. 80.

* di-sperno, ĕre, v. a., to despise: jussa, Juvenc. 2, 257.

dispersē and dispersim, advv., v. dispergo fin.

dispersĭo, ōnis, f. [dispergo], a scattering, dispersion.

  1. I. In gen.
          1. (α) Act.: exercitus, Isid. 18, 2, 7: populi, gentis, Tert. adv. Jud. 13: gentium, Vulg. Johan. 7, 35.
          2. (β) Pass.: pascentium equorum, Veg. Mil. 3, 8.
  2. II. Transf.
      1. 1. Destruction: urbis, Cic. Phil. 3, 12, 30 fin. Ed. Halm. (B. & K., dispertitio).
      2. 2. They who are scattered: dispersiones Israëlis congregabit, Vulg. Psa. 146, 2; id. 2 Macc. 1, 27.

dispersus, a, um, Part., from dispergo.

dis-pertĭo (in many MSS. also dis-partio, Liv. 3, 10, 9; Nep. Eum. 2), īvi or ii, ītum, 4 (arch. inf. pass.: dispertirier, Plaut. Ps. 1, 5, 26), v. a. [partio], to distribute, divide (class.).

  1. I. Lit.: dispertiti viri, dispertiti ordines, Plaut. Am. 1, 1, 65: funditores inter manipulos, Sall. J. 49 fin.: auxiliarios equites tribunis legionum in utrumque latus, id. ib. 46, 7: (conjuratos) municipiis, Cic. Cat. 4, 4, 7: exercitum per oppida, Liv. 29, 1 et saep.: opsonium hic bifariam, Plaut. Aul. 2, 4, 3; cf. id. ib. 2, 5, 5: secundam mensam servis, Nep. Ages. 8, 4: epulas trifariam, in jentacula et prandia, etc., Suet. Vit. 13: pecuniam judicibus, Cic. Clu. 25, 69: dispartiantur patris bona pari ter, Afran. ap. Non. 374, 33: portas et proxuma loca tribunis, to assign as posts to be guarded, Sall. J. 59, 1 et saep.
    Pass., with mid. force: Etiam dispertimini? won’t you part yet? Plaut. Curc. 1, 3, 33.
  2. II. Trop. (mostly in Cic.): ea quae ad mortales pertinent, quadrifariam dispertierim, in homines, in loca, in tempora, in res, Varr. ap. Non. 92, 16; cf. Cic. de Or. 1, 42, 190; 3, 29, 114; id. Brut. 44, 162: Romani homines, qui tempora voluptatis laborisque dispertiunt, id. Mur. 35 fin.: cum aliquo dispertitum officium est in aliqua re, id. Fam. 5, 2: Ceres et Libera, a quibus initia vitae atque victus, hominibus et civitatibus data ac dispertita esse dicuntur, id. Verr. 2, 5, 72: tot in curas dispertiti eorum animi erant, Liv. 22, 7, 10.
    Also deponent form, dis-pertion (-partior), īri: jurisconsulti saepe quod positum est in una cognitione, id in infinita dispertiuntur, Cic. Leg. 2, 19, 47: administrationem inter se, Liv. 3, 10, 9.

dispertĭor, īri, v. dep., v. preced. fin.

dispertītĭo, ōnis, f. [dispertio], a division, destruction: urbis, Cic. Phil. 3, 12, 30 fin. (where disperditio is a false reading, but v. dispersio); Tert. adv. Herm. 31.