No entries found. Showing closest matches:
II. dīs, neutr. dite (mostly poet.; in prose very rare before the Aug. per.): dis quidem esses, Ter. Ad. 5, 1, 8: dite solum, Val. Fl. 2, 296: hujus ditis aedes, Ter. Ad. 4, 2, 42; so, ditis domus, Hor. Epod. 2, 65: diti placitura magistro, Tib. 2, 5, 35: ditem hostem, Liv. 9, 40: ditem, Ter. Heaut. 3, 3, 48; id. Phorm. 4, 3, 48; Suet. Galb. 3: diti de pectore, Lucr. 1, 414: in diti domo, Liv. 42, 34, 3: patre diti, Nep. Att. 1, 2: quam estis maxume potentes, dites, fortunati, etc., Ter. Ad. 3, 4, 57; so, dites, Tib. 1, 1, 78; 3, 6, 13; Hor. C. 1, 7, 9; Sil. 3, 673: Persarum campi, Curt. 3, 25, 10: terrae, Tac. A. 4, 55: delubra ditia donis, Ov. M. 2, 77; so, opulenta ac ditia stipendia, Liv. 21, 43: pectora ditum, Sen. Herc. Oet. 649; for which: regem ditium Mycenarum, Aus. Grat. Act. 59: ditibus indulgent epulis, Stat. Th. 5, 187: ditibus promissis, Sil. 3, 512.
- b. Comp.
- (α) dīvĭ-tior (most freq. in prose and poetry, except Hor., v. seq. β), Plaut. Aul. 5, 2; id. Ps. 5, 2, 24; Ter. Ph. 1, 1, 8; Lucr. 5, 1114; Cic. Rep. 1, 17, 28; 1, 32; id. Lael. 16, 58; id. de Or. 3, 48, 185; id. Par. 6, 3, 49; Ov. H. 16, 34; id. M. 6, 452 al.
- (β) dītior, Liv. Praef. § 11; Hor. S. 1, 1, 40; 1, 5, 91; 1, 9, 51; 2, 7, 52; Sil. 13, 684; Stat. Th. 3, 481; Gell. 4, 1, 1.
- c. Sup.
- (α) dīvĭtissi-mus (good prose), Cic. Off. 2, 17; id. Div. 1, 36; id. Par. 6, 2, 48; Nep. Alcib. 2; id. Phoc. 1, 2; Sen. Contr. 2, 9, 7; Curt. 4, 4, 24.
- (β) dītissimus (mostly poet. and in post-Aug. prose), Verg. G. 2, 136; id. A. 1, 343; 7, 537; 9, 360; 10, 563; Ov. M. 5, 129; Val. Fl. 5, 123; Sil. 3, 397; Aus. Epigr. 54 (twice); * Caes. B. G. 1, 2, 1; Nep. Alcib. 2, 1; Liv. 9, 31; 17, 14; 10, 46; Suet. Ner. 9.
Adv.: dītĭus, more richly or splendidly (post-Aug. and very rare): ditius habitare, Stat. S. 1, 5, 31.
Sup.: ditissime domos exornare, App. de Deo Socr. p. 54, 14.
Divĭco, ōnis, m., a distinguished Helvetian, a general in the war against Cassius, and ambassador to Caesar, Caes. B. G. 1, 13, 2; 1, 14, 7.
dīvĭdĭa, ae, f. [dividus] (ante-class.; most freq. in Plaut.; not found in Ter.), division; hence trop.,
- I. Dissension, discord: ne horum dividiae et discordiae dissipent divitias, Att. ap. Non. 101, 20 (Rib. Trag. Fragm. p. 212; cf.: dissensiones, Non.); cf.: dividiam discordiam, Paul. ex Fest. p. 70, 15.
- II. (Like the Gr. μέριμνα, from μερίς, μερίζω, to divide, qs.: affectus animum dividens diverseque trahens; cf. Ter. And. 1, 5, 25; Verg. A. 4, 285.) Care, trouble, disquiet, vexation: dividia ab dividendo dicta, quod divisio distractio est doloris, Varr. L. L. 7, 60 M.: dividias mentis conficit omnis amor, Poëta ap. Fulg. 564, 28: nam quod tibi est Aegre, idem mihi est dividiae, Plaut. Cas. 2, 2, 11; id. Bacch. 4, 6, 1; id. Stich. 1, 1, 19 (with senio, Turp. ap. Non. 96, 23; Rib. Com. Fragm. p. 92); cf. Plaut. Truc. 4, 4, 3: hujus me dividia cogit plus quam est par loqui, Att. ap. Non. 96, 21 (Rib. Trag. Fragm. p. 155): dividia est taedium, Non. ib.
‡ dīvĭdĭcŭla, antiqui dicebant, quae nunc sunt castella, ex quibus a rivo communi aquam quisque in suum fundum ducit, reservoirs, water-works, Paul. ex Fest. p. 70, 12 Müll. [divido].
dī-vĭdo, vīsi, vīsum, 3 (perf. sync. divisse, Hor. S. 2, 3, 169), v. a. [root vidh-, to part, split; Sanscr. vidhyati, to penetrate, whence vidhava; Lat. vidua].
- I. To force asunder, part, separate, divide (very freq. and class.; cf.: distribuo, dispertio; findo, scindo, dirimo, divello, separo, sejungo, segrego, secerno).
- A. Lit.: Europam Libyamque rapax ubi dividit unda, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 20; and id. N. D. 3, 10: discludere mundum membraque dividere, Lucr. 5, 440; cf.: si omne animal secari ac dividi potest, nullum est eorum individuum, Cic. N. D. 3, 12: crassum aërem, id. Tusc. 1, 19 fin. (with perrumpere); cf. nubila, Hor. C. 1, 34, 6: muros, to break through, Verg. A. 2, 234: marmor cuneis, to split, Plin. 36, 5, 4, § 14; cf.: hunc medium securi, Hor. S. 1, 1, 100: mediam frontem ferro, Verg. A. 9, 751; also simply, insulam, for to divide into two parts, Liv. 24, 6.
Poet.: vagam caelo volucrem, i. e. to cleave, to shoot, Sil. 2, 90: sol … in partes non aequas dividit orbem, Lucr. 5, 683; so Galliam in partes tres, Caes. B. G. 1, 1: vicum in duas partes flumine, id. ib. 3, 1, 6: civitatem Helvetiam in quatuor pagos, id. ib. 1, 12, 4: populum unum in duas partes, Cic. Rep. 1, 19; cf. Caes. B. G. 7, 32, 5; id. B. C. 1, 35, 3: divisi in factiones, Suet. Ner. 20 et saep.
- 2. Transf.
- a. For distribuere, to divide among several, to distribute, apportion: praedam, Plaut. Rud. 4, 3, 72: argentum, id. Aul. 2, 2, 3: pecudes et agros, Lucr. 5, 1109; cf. agros, Cic. Rep. 2, 18: agrum viritim, id. Brut. 14, 57; cf.: bona viritim, id. Tusc. 3, 20, 48: munera, vestem, aurum, etc., Suet. Aug. 7 et saep.: nummos in viros, Plaut. Aul. 1, 2, 30: Thracia in Rhoemetalcen inque liberos Cotyis dividitur, Tac. A. 2, 67; cf. id. ib. 3, 38. So of distributing troops in any place: equitatum in omnes partes, Caes. B. G. 6, 43, 4: exercitum omnem passim in civitates, Liv. 28, 2; cf. id. 6, 3 fin.: Romanos in custodiam civitatium, id. 43, 19; cf. id. 37, 45 fin.; cf. also: conjuratos municipatim, Suet. Caes. 14: agros viritim civibus, Cic. Rep. 2, 14; so with dat. (most freq.): agrum sordidissimo cuique, Liv. 1, 47; cf. id. 34, 32; Suet. Caes. 20 et saep.: tabellas toti Italiae, Cic. Sull. 15: praedam militibus, Sall. J. 91, 6: loca praefectis, Liv. 25, 30: duo praedia natis duobus, Hor. S. 2, 3, 169: oscula nulli, id. C. 1, 36, 6 et saep.; cf. in double construction: divisit in singulos milites trecenos aeris, duplex centurionibus, triplex equiti, Liv. 40, 59: inter participes praedam, Plaut. Pers. 5, 1, 5; so, inter se, id. Poen. 3, 5, 30; Nep. Thras. 1 fin.: per populum fumantia (liba), Ov. F. 3, 672; so, agros per veteranos, Suet. Dom. 9: dimidiam partem cum aliquo, Plaut. Aul. 4, 10, 37; so id. Am. 5, 1, 73; id. Stich. 5, 4, 15: praemia mecum, Ov. F. 4, 887.
Absol.: non divides (with dispertire), Plaut. Aul. 2, 4, 4; so Liv. 44, 45; Ov. M. 13, 102 al.
- b. In mercant. lang. like distrahere and divendere, to sell piecemeal, in parcels, to retail, Suet. Caes. 54; id. Ner. 26.
- c. In mal. part., Plaut. Aul. 2, 4, 4 Wagner; 7; cf. Petr. 11 Büch.
- B. Trop.
- 1. In gen.: bona tripartito, Cic. Tusc. 5, 13 fin.: annum ex aequo, Ov. M. 5, 565: horas (bucina), Luc. 2, 689: tempora curarum remissionumque, Tac. Agr. 9: dignitatem ordinum, id. A. 13, 27: et explanare ambigua, Cic. Or. 32 fin.: idem genus universum in species certas partietur et dividet, id. ib. 33, 117; cf. of logical or rhet. division, id. Fin. 2, 9, 28; Quint. 3, 6, 37 et saep.: verba, to divide at the end of the line, Suet. Aug. 87: nos alio mentes, alio divisimus aures, Cat. 62, 15; cf.: animum nunc huc celerem, nunc dividit illuc, Verg. A. 4, 285.
- 2. In partic.
- a. Sententiam, polit. t. t., to divide the question, i. e. to take the vote separately upon the several parts of a motion or proposition: divisa sententia est postulante nescio quo, Cic. Mil. 6, 14; id. Fam. 1, 2; Plin. Ep. 8, 14, 15; Sen. Ep. 21; id. Vit. Beat. 3. The expression used in requiring this was DIVIDE, Ascon. Cic. Mil. 6, 14.
- b. (Acc. to A. 2. a.) To distribute, apportion: sic belli rationem esse divisam, ut, etc., Caes. B. C. 3, 17, 3: haec temporibus, Ter. And. 3, 1, 18; Just. Praef. § 3: ea (negotia) divisa hoc modo dicebantur, etc., Sall. C. 43, 2.
- c. Pregn., to break up, dissolve, destroy = dissolvere: nostrum concentum, Hor. Ep. 1, 14, 31: ira fuit capitalis ut ultima divideret mors, id. S. 1, 7, 13: dividitur ferro regnum, Luc. 1, 109; cf.: dividimus muros, et moenia pandimus urbis, Verg. A. 2, 234.
- d. To accompany, i. e. to share upon an instrument a song sung by a voice: grata feminis Imbelli cithara carmina divides, Hor. C. 1, 15, 15.
- II. To divide, separate, part from; to remove from (class.).
- A. Lit.: flumen Rhenus agrum Helvetium a Germanis dividit … flumen Rhodanus provinciam nostram ab Helvetiis dividit, Caes. B. G. 1, 2, 3; 1, 8, 1; 5, 11, 9: Macedoniam a Thessalia, id. B. C. 3, 36, 3: Gallos ab Aquitanis, id. B. G. 1, 1, 2 al.: tota cervice desecta, divisa a corpore capita, Liv. 31, 34, 4: populum distribuit in quinque classes, senioresque a junioribus divisit, Cic. Rep. 2, 22: tam multa illa meo divisast milia lecto, Quantum, etc., Prop. 1, 12, 3; cf.: dextras miseris complexibus, Stat. Th. 3, 166: tuis toto dividor orbe rogis, Ov. Pont. 1, 9, 48: dividor (sc.: ab uxore) haud aliter, quam si mea membra relinquam, Ov. Tr. 1, 3, 73; cf. Prop. 1, 12, 10: (Italiam) Longa procul longis via dividit invia terris, separates, keeps distant, Verg. A. 3, 383; cf. id. ib. 12, 45: discedite a contactu ac dividite turbidos, Tac. A. 1, 43 fin.
- B. Trop., to separate, distinguish: legem bonam a mala, Cic. Leg. 1, 16, 44: defensionem (opp. se comitem exitii promittebat), Tac. A. 3, 15.
- 2. Transf., for distinguere (II.), to distinguish, decorate, adorn (very rare): qualis gemma micat, fulvum quae dividit aurum, Verg. A. 10, 134: scutulis dividere, Plin. 8, 48, 74, § 196.
Hence, dīvīsus, a, um, P. a., divided, separated: divisior, Lucr. 4, 962.
Adv.
- (α) dīvīse, distinctly, separately, Gell. 1, 22, 16; 7, 2 fin.; Tert. Carn. Chr. 13.
- (β) dīvīsim, separately, Hier. Ep. 100, 14.
* dīvĭdŭĭtas, ātis, f. [dividuus], division, Dig. 35, 2, 80.
* dīvĭdus, a, um, adj. [divido], separated: nosque ut sevorsum dividos leto offeres, Att. ap. Non. 95, 25 (Trag. v. 118 Rib.: separatos, Non.).
dīvĭdŭus, a, um, adj. [divido].
- I. Divisible: omne animal et dissolubile et dividuum sit necesse est, Cic. N. D. 3, 12, 29; id. Univ. 7, 19; Col. 12, praef. 8.
- II. Divided, separated (mostly poet. and in postAug. prose): dividuom talentum faciam, Plaut. Rud. 5, 3, 53; cf. Ter. Ad. 2, 2, 33: munere, * Hor. Ep. 1, 17, 49: coma, Ov. Am. 1, 5, 10: aqua, id. F. 1, 292: equi amne, id. Am. 2, 488: luna, i. e. a half-moon, Plin. 2, 97, 99, § 215: arbores, with a parted trunk, id. 16, 30, 53, § 122: labor apium, Sen. Ep. 121 fin.: dividuum (me) tenent alter et alter amor, Ov. Am. 2, 10, 10.
- B. In the later gramm.: dividuum nomen, quod a duobus vel amplioribus ad singulos habet relationem, vel ad plures in numeros pares distributos, ut uterque, alteruter, quisque, singuli, bini, terni, centeni, Prisc. p. 581 P.
‡ dīvĭgĕna, ae, m., = θεογενής, born of God, Gloss. Lat. Gr.
dīvīnātĭo, ōnis, f. [divino].
- I. The faculty of foreseeing, predicting, divination, μαντική (cf.: augurium, auspicium, vaticinium, praesagium, praedictio), Cic. Div. 1, 1; 2, 5, 13; 2, 63, 130; id. N. D. 1, 22, 55; id. Leg. 2, 13, 32; id. Rosc. Am. 34, 96; Nep. Att. 9, 1; 16 fin.: animi, Cic. Fam. 3, 13: mendax, Vulg. Ezech. 13, 7.
- II. Jurid. t. t., an examination, as to which of several accusers presenting themselves was the most proper to conduct the accusation. So the title of Cicero’s oration against Caecilius: Divinatio in Caecilium; cf. Ascon. Argum.; Quint. 3, 10, 3; 7, 4, 33; Gell. 2, 4; Cic. Q. Fr. 3, 2, 1; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 3; Suet. Caes. 55.
* dīvīnātor, ōris, m. [divino], a soothsayer, diviner, Firm. Math. 5, 5 fin.
dīvīnātrix, īcis, f. [divinator], she who or that which divines; prophetic, divining.
Adjectively: artes, Tert. Anim. 46: virga, Mart. Cap. 1, § 7.
dīvīne, adv., v. divinus fin.
* dīvīnĭ-pŏtens, entis, adj. [divinus], mighty in divination (with saga), App. M. 9, p. 230, 29.
* dīvīni-scĭens, entis, adj. [divinus], skilled in divination: magia, App. Mag. p. 290, 34.
dīvīnĭtas, ātis, f. [divinus], Godhead, divinity.
- I. Prop., Cic. N. D. 1, 13, 34; 14 fin.; id. Div. 2, 11 al.
Of the deified Romulus, Liv. 1, 15; and of Augustus, Suet. Aug. 97.
- II. Transf.
- A. The power of divining, divination, Cic. Div. 2, 58; 38; Plin. 2, 58, 59, § 149.
- B. Divine quality, divine nature, excellence; of the orator, Cic. de Or. 2, 20, 86 (opp. humanitas); 2, 74; 89; id. Or. 19, 62: (memoriae), Quint. 11, 2, 7; Vulg. Rom. 1, 20.
In plur.: divinitates splendoresque astrorum, Vitr. 9, 1 med.
dīvīnĭtus, adv. [divinus], from heaven, by divine providence or influence (class.).
- I. Prop.: divinitus latae suppetiae, Plaut. Am. 5, 1, 53; cf.: non partum per nos, sed divinitus ad nos delatum, Cic. de Or. 1, 46, 202: Lucr. 2, 180; 5, 199: divinitus accidere, Cic. Part. 23 fin.: velut prodigio divinitus facto, Quint. 1, 10, 47: forte quadam divinitus super ripas Tiberis effusus, Liv. 1, 4, 4: casu quodam an divinitus, Suet. Claud. 13 fin.; cf.: seu forte seu divinitus, Aur. Vict. Vir. Ill. 2: quia sit divinitus illis Ingenium, Verg. G. 1, 415.
- II. Transf.
- A. By divine communication, by inspiration, prophetically: solus hic homo’st, qui sciat divinitus, Plaut. Curc. 2, 1, 33; Lucr. 1, 736; 5, 52; Cic. Sull. 15, 43; id. de Or. 1, 7, 26; and opp. conjectura, Suet. Caes. 1 fin. Ruhnk.: inspirata, Vulg. 2 Tim. 3, 16.
- B. Divinely, admirably, excellently (mostly Ciceronian): quae philosophi divinitus ferunt esse dicta, Cic. de Or. 1, 7, 28: dicta, id. de Or. 3, 1 fin.; 2, 2, 7; cf.: loquitur Pompeius, id. Att. 2, 21 fin.: scripta, id. Fam. 1, 9, 12: ille locus inductus a me, id. Att. 1, 16, 9: meriti homines de me, id. de Sen. 12: corpus humare, Varr. L. L. 5, § 148.
dīvīno, āvi, ātum, 1, v. a. [divinus, II. A.], to foresee, divine; also, to foretell, predict, prophesy (class. cf. vaticino, praedico): non equidem hoc divinavi, Cic. Att. 16, 8 fin.: ut nihil boni divinet animus, Liv. 3, 67; cf.: quod mens sua sponte divinat, id. 26, 41; and: animo non divinante futura, Ov. Tr. 4, 8, 29: immortalitatem alicui, Plin. 7, 55, 56, § 188: permulta collecta sunt ab Antipatro, quae mirabiliter a Socrate divinata sunt, Cic. Div. 1, 54, 123; cf.: divinatae opes, Ov. Nux, 80.
With acc. and inf.: neque ego ea, quae facta sunt, divinabam futura, Cic. Fam. 6, 1, 5; so id. de Sen. 4 fin.; id. Rep. 2, 5; id. Quint. 19; Liv. 4, 2 et saep.
With rel. clause: divinare, quid in castris obvenisset, Liv. 8, 23; so id. 40, 36; 41, 24.
Absol.: Venus faciat eam, ut divinaret, Plaut. Mil. 4, 6, 42; so Ter. Hec. 4, 4, 74; Cic. Div. 1, 3; 5; 6 et saep.; Hor. S. 2, 5, 60; Ov. M. 11, 694; id. Tr. 1, 9, 52 al.: si de exitu divinaret, Nep. Ages. 6, 1: quaestum praestare divinando, Vulg. Act. 16, 16.
dīvīnus, a, um, adj. [divus], of or belonging to a deity, divine (class. and very freq.).
- I. Prop.: divinae Matris imago, Lucr. 2, 609: numen, id. 1, 154; 4, 1233; Cic. N. D. 1, 9, 22; id. Mil. 30 fin. al.: stirps, Verg. A. 5, 711; Ov. M. 2, 633; cf. semen, id. ib. 1, 78; and, origo, Liv. 1, 15: Pergamum divina moenitum manu, Plaut. Bacch. 4, 9, 2; cf.: non sine ope divina bellum gerere, Caes. B. G. 2, 31, 2; and: quasi divino consilio, Cic. Fam. 13, 4 fin.: stellae divinis animatae mentibus, Cic. Rep. 6, 15: divina studia colere, id. ib. 6, 18: animos hominum esse divinos, i. e., of divine origin, id. Lael. 4, 13; cf.: hoc divinum animal (homo, shortly before: quasi mortalem deum), id. Fin. 2, 13, 40: aliquis instinctus inflatusque, id. Div. 1, 6 fin.; cf.: causa divinior, id. Fin. 5, 11, 33 et saep.: condimenta, enjoyed by the gods, divine, Plaut. Ps. 3, 2, 37: odor (Veneris), Verg. A. 1, 403; cf. decoris, id. ib. 5, 647: ars Palladis, id. ib. 2, 15 et saep.: divinissima dona, i. e., most worthy of a deity, Cic. Leg. 2, 18: re divina facta, i. e., religious exercise, divine worship, sacrifice, etc., Plaut. Am. 3, 3, 13; in this sense res divina is very freq., id. Epid. 2, 3, 11; 3, 3, 34 et saep.; Ter. Eun. 3, 3, 7; id. Hec. 1, 2, 109; Cic. N. D. 3, 18, 47; id. Div. 2, 10; Nep. Hann. 2, 4; Plin. 18, 2, 2, § 7; Suet. Tib. 44 et saep.; less freq. in the plur. divinae res, Plaut. Mil. 3, 1, 81; Cic. Verr. 2, 4, 8; id. Div. 2, 10; Liv. 23, 11.
In plur. also in gen. for religious affairs, Caes. B. G. 6, 13, 4; 6, 21, 1; Cic. Div. 1, 4 fin.
Also verba, a form of prayer, Cato R. R. 14, 3: religiones (opp. fides humana), Liv. 9, 9; cf. id. 34, 31.
- B. Freq. connected with humanus as a stronger designation for all things, things of every kind, etc. (cf.: di hominesque under deus, I. B. fin.): dedunt se, divina humanaque omnia, Plaut. Am. 1, 1, 102; cf. id. Trin. 2, 4, 78; Liv. 9, 14; Suet. Caes. 84: res, Cic. Lael. 6: jura, id. Rosc. Am. 23 fin.; Caes. B. C. 1, 6 fin.: scelera, Liv. 3, 19; cf. id. 29, 18 fin.: spes, id. 10, 40 et saep. But in the explanation of philosophia by scientia divinarum humanarumque rerum, the term divinae res denotes nature, physics, as distinguished from humanae res, i. e. morals, Cic. Tusc. 5, 3, 7; 4, 26, 57; id. Off. 1, 43, 153; 2, 2, 5; id. Fin. 2, 12, 37; Sen. Ep. 88; 90; Quint. 12, 2, 8; 20 al.; cf. Cic. Or. 34; Quint. 10, 1, 35.
So too in jurid. lang., divinae res signifies natural laws, in opp. to humanae res, positive laws, Cic. Sest. 42, 91; Just. Inst. 1, 1; Dig. 1, 1, 10.—dīvīnum, i, n.,
- 1. The deity, τό θεῖον: divina si faverint, God willing, Pall. 1, 1, 2; Juv. 15, 144; Amm. 23, 6; id. 22, 16 fin.
- 2. The divine, that which comes from God, nihil est divino divinius, Sen. Ep. 66, 11.
- 3. That which is under the sanction of a god; hence: quicquam divini credere alicui; or simply: divini alicui credere, to believe one upon oath (ante-class.): numquam edepol tu mihi divini quicquam creduis, in, etc., Plaut. Am. 2, 2, 40: quid ei divini aut humani aequum est credere? id. Poen. 2, 1, 20: nam mihi divini numquam quisquam creduat, ni, etc., id. Bacch. 3, 3, 99; id. As. 5, 2, 4.
- II. Transf.
- A. Divinely inspired, prophetic: aliquid praesagiens atque divinum, Cic. Div. 1, 38: animus appropinquante morte multo est divinior, etc., id. ib. 1, 30, 63; cf. id. ib. 1, 28 fin.: cum ille potius divinus fuerit, Nep. Att. 9, 1: divinarum sagacem flammarum, Sil. 3, 344: divini quicquam, Plaut. Am. 2, 2, 40; cf. id. Bacch. 3, 4, 5; also joined to humani, id. As. 5, 2, 4; id. Poen. 2, 20.
Poet. of poets: vates, Hor. A. P. 400; cf.: divini pectoris carmina, Lucr. 1, 731.
With gen.: divina futuri Sententia, Hor. A. P. 218: avis imbrium imminentium, id. C. 3, 27, 10.
Subst.: dīvīnus, i, m., a soothsayer, prophet = vates, Cic. Div. 1, 58; 2, 3; id. Fat. 8; Liv. 1, 36; Hor. S. 1, 6, 114; Vulg. Deut. 18, 11 al.
In the fem.: dīvīna, ae, a prophetess, Petr. 7, 2.
- B. Like caelestis (but far more freq. in prose), godlike, superhuman, admirable, excellent: ex maxime raro genere hominum et paene divino, Cic. Lael. 18: ingenio esse divino, id. Rep. 2, 2: magni cujusdam civis et divini viri, id. ib. 1, 29; cf.: caelestes divinaeque legiones, id. Phil. 5, 11: senatus in supplicatione deneganda, id. Q. Fr. 2, 8: homo in dicendo, id. de Or. 1, 10, 40: homo, Crispus ap. Quint. 8, 5, 17: orator, Quint. 4, 3, 13 et saep.: incredibilis quaedam et divina virtus, Cic. Rep. 3, 3: fides, id. Mil. 33 fin.: admurmuratio senatus, id. Verr. 2, 5, 16: memoria, id. Ac. 2, 1, 2: eloquentia M. Tullii, Quint. 2, 16, 7: facultas eloquendi, id. 10, 1, 81: ille nitor loquendi, id. ib. 83: illa ironia, id. ib. 4, 1, 70: haec in te, Sulpici, divina sunt, Cic. de Or. 1, 29 et saep.
In the comp.: ratione nihil est in homine divinius, Cic. Fin. 5, 13 fin.; id. Par. 1, 3, 14. Under the empire an epithet often bestowed on the emperors: domus, Phaedr. 5, 8, 38: princeps, Nazar. Pan. Const. Aug. 35, 3; cf. Inscr. Orell. 277; 339: indulgentia, Dig. 1, 4, 3 et saep.
Adv.: dīvīne.
- 1. (Acc. to I.) In a godlike manner, through godlike power: nunc tu divine fac huc assis Sosia, Plaut. Am. 3, 3, 21.
- 2. (Acc. to II.)
- a. By divine inspiration, prophetically: plura divine praesensa et praedicta reperiri, Cic. Div. 1, 55; id. Att. 10, 4; and in the comp., id. Rep. 2, 5 Mos.
- b. In a godlike, superhuman, admirable manner, divinely: divine Plato escam malorum appellat voluptatem, Cic. de Sen. 13, 44; Quint. 1, 6, 18; 11, 1, 62.
Sup. does not occur.
dīvīse, adv., v. divido, P. a. fin.
dīvīsĭbĭlis, e, adj. [divido], divisible: anima (with dissolubilis), Tert. Anim. 14: non enim divisibilis et comprehensibilis est Deus, Hilar. in Matt. 9, 7.
dīvīsim, adv., v. divido fin.
dīvīsĭo, ōnis, f. [divido], a division, separation.
- I. Lit. (very rare).
- A. In gen.: si divisio fieret, Just. 11, 13, 7: animae ac spiritus, Vulg. Hebr. 4, 12.
- B. In partic.
- 1. I. q. distributio, partition, distribution: agrorum, Tac. A. 1, 10.
- b. Concr., an allotment, portion of food, etc., Dig. 30, 122; 33, 1, 23: POPVLO VIRITIM DIVISIONEM DEDIT, Inscr. Mommsen, 73; cf. Inscr. Orell. 3094; 4396.
- 2. In mal. part., a violation, dishonoring, acc. to Cic. Fam. 9, 22, 4, and Quint. 8, 3, 46.
- 3. Differences, subjects of dispute: diversa, quae divisiones multiplices ingerebant, Amm. 22, 7, 3.
- II. Trop., logical or rhetorical division (freq. in Cic. and Quint.), Cic. N. D. 3, 3; id. Off. 3, 2, 9; id. Ac. 2, 31, 99; Quint. 7, 1, 1; 5, 10, 63; 2 cap. 6: De divisione, etc.
dīvīsor, ōris, m. [divido].
- * I. A divider: divisor et disterminator mundi (axis), Ap. de Mundo, p. 57.
Esp., arithm. t. t., a divisor, Boëth. Geom. 1, p. 1529 al.
More freq.,
- II. A distributer.
- A. In gen.: Italiae, Cic. Phil. 11, 6, 13; 5, 7, 20: regni inter filios, Eutr. 4, 11.
- B. In partic.
- 1. One who superintended the legal distributions to the tribes, Ps. Ascon. ad Cic. Verr. 1, 8, 22, p. 136 Bait.
- 2. A person hired by a candidate to bribe the electors, by distributing money among them (persons regarded as infamous), Q. Cic. Petit. Cons. 14, 57; Cic. Planc. 19, 48; Cornel. Fragm. 1 (18, p. 450 ed. Orell.); id. Mur. 26 fin.; id. Verr. 1, 8, 22; 2, 4, 20, § 45; id. Har. Resp. 20, 42; id. de Or. 2, 63 fin.; Suet. Aug. 3; cf. Smith’s Antiq. p. 46, b.
- C. A judge (late Lat.), Vulg. Luc. 12, 14.
dīvīsūra, ae, f. [divido].
Prop.,
- I. a division.
Concr., the fork of a tree, Plin. 16, 30, 53, § 122.
In plur., Plin. 25, 13, 106, § 167; 25, 5, 21, § 48.
- II. A cut, incision, e. g. in bleeding a person, Cael. Aur. Acut. 3, 4, 27; id. Tard. 2, 12, 146 sq.; in trees: laterum, Pall. 11, 12, 7.
1. dīvīsus, a, um, Part. and P. a., from divido.
2. dīvīsus, ūs, m. [divido], a division, apportionment (very rare, and only in the dat.): quanta Macedonia esset, quam divisui facilis, how easily divided, Liv. 45, 30, 2; id. 33, 46 fin.; 1, 54 fin.; Gell. 20, 1, 40 (but in Liv. 4, 56, 6, the right reading is divisa).
* dīvĭtātĭo, ōnis, f. [dives], an enriching: genus divitationis, Petr. 117.
Divitenses, ium, m., the inhabitants of the town Divitia (the mod. Deutz), opposite to Cologne, Amm. 26, 7; 27, 1; Inscr. Orell. 1085 and 1086.
dīvĭtĭa, ae, f., v. divitiae init.
Divitiăcus, i, m.
- I. The brother of Dumnorix, chief of the Aedui at the period of the Gallic war, and in alliance with the Romans, Caes. B. G. 1, 3; 18 sq.; 31 sq. al.
- II. Chief of the Suessiones, Caes. B. G. 2, 4.
dīvĭtĭae, ārum (sing. acc. divitiam, Att. ap. Non. 475, 24), f. [dives], riches, wealth (cf.: opes, facultates, bona, fortunae, copiae, vis).
- I. Lit., Plaut. Bacch. 2, 3, 99; id. Capt. 2, 2, 31; Cic. Lael. 6 (twice); id. Rep. 1, 34; 3, 14; Hor. C. 2, 3, 20; id. S. 2, 2, 101; id. Ep. 1, 4, 7 et saep.
Prov.: superare Crassum divitiis, to be richer than Crassus, i. e. to be very rich, very fortunate, Cic. Att. 1, 4 fin.
- B. Transf.: templum inclutum divitiis, i. e. for its rich and costly presents, Liv. 26, 11; cf.: demite divitias, i. e. rich, costly ornaments, Ov. F. 4, 136: Palmyra urbs nobilis situ, divitiis soli, etc., richness, fertility, Plin. 5, 25, 21, § 88; cf. Ov. F. 1, 690.
- II. Trop., richness, copiousness, affluence (very rarely): in oratione Crassi divitias atque ornamenta ejus ingenii perspexi (perhaps alluding to the wealth of Crassus), Cic. de Or. 1, 35, 161: quem tu per jocum divitias orationis habere dicis, id. Fam. 4, 4, 1; cf. verborum (with ubertas), Quint. 10, 1, 13.
dīvĭto, āre, v. dito init.