Lewis & Short

No entries found. Showing closest matches:

ĕdĭbĭlis, e, adj. [1. edo], eatable, that may be taken as food: potio, Cassiod. Var. 12, 4.

ē-dīco, xi, ctum, 3 (old form, subj.: EXDEICATIS; gerund.: EXDEICENDUM, S. C. de Bacchan.; imperat.: edice, Verg. A. 11, 463; Stat. Th. 12, 598), v. a.

  1. I. A t. t. of magistrates, to declare, publish, make known a decree, ordinance, etc.; hence, to establish, decree, ordain by proclamation (cf.: praecipio, mando, jubeo).
    1. A. In gen., with ut or ne: consulem edicere, ut senatus senatusconsulto ne obtemperetedicere est ausus, ut senatus ad vestitum rediret, Cic. Pis. 8; so id. Vatin. 14; id. Q. Fr. 1, 1, 9 al.; cf. in the abl. part. perf.: edicto, ut and ne, Liv. 10, 36; 5, 19; Cic. Att. 11, 7, 2; and with a simple subj.: cum tribuni plebis edixissent, senatus adesset, etc., id. Fam. 11, 6; so Verg. A. 10, 258; 3, 235.
      With acc.: non proscriptā neque edictā die, Cic. Verr. 2, 1, 54; so, dies edicta, Liv. 33, 14 fin.: diem comitiis, id. 26, 18; 31, 49 fin.: diem exercitui ad conveniendum, id. 31, 11; cf. id. 22, 12; 29, 1: justitium, Cic. Phil. 6, 1, 2: comitia a. d. XI. Kal. Febr., id. Q. Fr. 2, 2, 2: senatum in diem posterum, Liv. 3, 38 fin.; cf. Suet. Caes. 80: conventum sociis Tarraconem, Liv. 26, 51: novemdiale sacrum, id. 21, 62; cf.: supplicationem populo in diem unum, id. 32, 1 fin.: delectum, id. 2, 55: praedam omnem militibus, id. 8, 36 et saep.
      With an obj. acc. and inf.: edixit, sese judicium injuriarum non daturum, Cic. Verr. 2, 2, 27; so Liv. 21, 11; 26, 27.
      Absol.: quod Vitellius de caerimoniis publicis edixisset, Tac. H. 2, 91; cf.: de natali suo, Suet. Calig. 26: de iisdem, id. Rhet. 1.
    2. B. In partic., of the praetor, to make known, on entering upon his office, the principles on which he intends to administer it: est tibi edicendum quae sis observaturus in jure dicendo, Cic. Fin. 2, 22, 74; v. edictum.
  2. II. Transf. in gen., to make known, dectare, appoint, establish, order, ordain any thing (freq. and class.): ut tu scire possis, edico tibi: Si falsa dices, etc., Plaut. Mil. 3, 2, 29; cf. id. ib. 2, 2, 4; id. Capt. 4, 2, 23.
    With ut or ne, id. Ps. 1, 1, 125; 1, 5, 91; 3, 2, 66; id. Pers. 2, 2, 58; id. Truc. 4, 3, 6; Ter. Eun. 3, 5, 30; id. Hec. 4, 1, 50; Hor. S. 2, 3, 227 al.
    With acc. and inf.: dico, edico vobis, nostrum esse illum erilem filium, Ter. Eun. 5, 5, 20; nullus fere ab eo (sc. Demosthene) locus sine quadam conformatione sententiae edicitur, Cic. Or. 39 fin.
    With rel. clause: jussus a consule, quae sciret edicere, to discover, communicate, give notice, Sall. C. 48, 4 Kritz.: si prius, quid maxime reprehendere Scipio solitus sit, edixero, Cic. Lael. 16, 59: hoc simul edixi, Hor. Ep. 1, 19, 10; id. S. 2, 2, 51: incipiens stabulis edico in mollibus herbam Carpere oves, Verg. G. 3, 295; cf. id. A. 11, 463; Sil. 7, 313; 528: legem remittere edixit (rex), Curt. 6, 11, 20.
    1. B. To explain, interpret (late Lat.): sensum hujus sermonis, Vulg. Dan. 5, 15; 4, 15.

ēdictālis, e, adj. [edictum], by edict, according to edict (late Lat.): possessio bonorum, Dig. 38, 6, 1, § 4: programma, i. e. the imperial edict, Cassiod. Var. 1, 31; 2, 24.

ēdictĭo, ōnis, f. [edico], an order, edict, for the usual edictum; only Plaut. Capt. 4, 2, 31; 43; id. Ps. 1, 2, 10; 39.

ēdicto, āvi, 1, v. freq. a. [edico], to speak out, proclaim, publish (only in Plaut.): tute edictas facta tua, Plaut. Am. 2, 2, 184: aliquid alicui, id. Ep. 1, 2, 2; id. Men. 4, 2, 79.

ēdictum, i, n. [edico].

    1. A. A proclamation, ordinance, edict, manifesto of the Roman magistrates (cf.: senatus consultum, scitum, jussum; decretum, epistola, rescriptum), e. g. of the ediles, Cic. Phil. 9, 7 fin.; id. Off. 3, 17, 71; Gell. 4, 2; Dig. 21, 1; of a tribune of the people, Cic. de Imp. Pomp. 19 fin.; of a dictator, Liv. 8, 34; of the consuls, id. 8, 7; 24, 8; of the proconsuls, id. 26, 12; of Caesar in the civil war, Caes. B. C. 2, 19; of the emperor, Just. Inst. 1, 2, 6; Vulg. Luc. 2, 1 (cf. decretum, epistola, rescriptum) et saep.
      1. 2. Esp. freq. the public announcement of the praetor, in which he states, on entering upon his office, the rules by which he will be guided in administering justice (out of such legal regulations renewed and made more complete every year—edictum perpetuum, in contradistinction to edicta prout res incidit; cf. Eutr. 8, 17there was gradually formed an important part of the body of Roman law), Cic. Verr. 2, 1, 41, § 105; 2, 3, 7; 14 sq.; id. Quint. 19; id. Fl. 28, 67 et saep.; cf. Sanders, Just. Inst. introd. p. xviii. sq.; xxiv. sq.; Just. Inst. 1, 2, 7; Rein’s Privatr. p. 70 sq.; 80; 83, and the sources cited.
    2. B. Transf., in gen.
      1. 1. An order, command, Ter. Heaut. 4, 1, 10.
      2. 2. A play-bill, order of games: edictum et ladorum ordinem perlegere, Sen. Ep. 117: his mane edictum, Pers. 1, 134 Gildersleeve ad loc.

ē-disco, dĭdĭci, 3, v. a., to learn by heart, commit to memory (class.).

  1. I. Prop.: ut non legantur modo (poetae) sed etiam ediscantur, Cic. Tusc. 2, 11, 27; cf.: haec discenda, imo ediscenda sunt, Sen. Ep. 123 fin.: Demosthenem in primis legendum vel ediscendum potius putem, Quint. 10, 1, 105: ad verbum ediscendus libellus, Cic. Ac. 2, 44, 135; id. de Or. 1, 34, 157: ad verbum, Quint. 11, 2, 44: Lepta ediscat Hesiodum et habeat in ore Τῆς δ’ ἀρετῆς ἱδρῶτα, Cic. Fam. 6, 18 fin.: magnum numerum versuum, * Caes. B. G. 6, 14, 3: dicta clarorum virorum, Quint. 1, 1, 36; 1, 11, 14 et saep.; cf.: De ediscendo, Quint. 2, cap. 7,
    Poet.: vultus alicujus, Val. Fl. 1, 368.
  2. II. In gen., to learn, study (so mostly poet., esp. a favorite expression of Ovid): qui istam artem (juris) non ediscant (shortly after: si quis aliam artem didicerit), Cic. de Or. 1, 58, 246: linguam, Val. Max. 8, 7 ext. 6: leges, Ov. Am. 1, 15, 5: linguas duas, id. A. A. 2, 122: ritus pios populi, id. F. 2, 546: usum (herbarum), id. M. 7, 99: artes paternas, id. ib. 2, 639: numeros modosque vitae, Hor. Ep. 2, 2, 144 et saep.: cum edidicisset quemadmodum tractandum bellum foret, Liv. 23, 28: edisco tristia posse pati, Ov. H. 7, 180: edidici, quid perfida Troia pararet, i. e. have experienced, id. M. 13, 246.
    Hence,
    1. B. Poet. in the perf.: edidici, I know, Tib. 2, 2, 12; Ov. Pont. 3, 7, 4.

ē-dissĕro, rŭi, rtum, 3, v. a., to analyze in words, to set forth, unfold, explain, relate, tell (rare but class.): jam animum advorte ac mihi quae dicam edissere, Plaut. Capt. 5, 2, 14; cf.: neque necesse est edisseri a nobis quae finis funestae familiae, Cic. Leg. 2, 22; and: cum agi, non quemadmodum agantur, edisseri oportet, Liv. 44, 41: Laelius eadem edisseruit (for which, shortly before, exposuit), id. 27, 7: res gestas, id. 34, 52: cunctandi utilitates, Tac. H. 3, 52: viam gerendi belli, Just. 31, 5, 2: haec vera roganti, * Verg. A. 2, 149: tantum hoc, * Hor. S. 2, 3, 306: somnium, to interpret, Vulg. Gen. 41, 15: parabolam, id. Matt. 13, 36.
Absol.: quis (Catone) in docendo edisserendoque subtilior? Cic. Brut. 17.
With rel. clause, Vop. Aur. 36.

* ēdissertātor, ōris, m. [edisserto], an explainer: harum rerum, Aus. Sapient. prol. fin.

* ēdissertĭo, ōnis, f. [edissero], an analysis, exposition: Scripturarum, Hier. in Matt. 21.

ē-disserto, āvi, ātum, 1, v. a., to analyze, set forth, explain, relate (rare, and mostly ante- and post-class.; not in Cic. or Caes.): ordine omne uti quidque actum’st, Edissertavit, Plaut. Am. 2, 1, 53; id. Cas. 5, 2, 36; id. Stich. 2, 1, 30; Arn. 1, p. 34; Tert. Res Carn. 33: neque aggrediar narrare, quae edissertando minora vero fecero, * Liv. 22, 54, 8.

ēdĭtīcĭus or -tĭus, a, um, adj. [2. edo, II. C. 2.], set forth, announced, proposed; only in the connection, judices, the judges in the causa sodaliciorum chosen by the plaintiff, Cic. Planc. 15, 36; 17, 41; id. Mur. 23, 47.

ēdĭtĭo, ōnis, f. [2. edo, II.].

  1. I. Prop.
    1. A. A bringing forth, a birth (late Lat.), Dig. 50, 2, 2, § 6; Tert. adv. Jud. 1.
    2. B. A putting forth, publishing of a work (postAug.), Sen. Ben. 4, 28; Quint. Ep. ad Tryph. § 2; prooem. § 7; Plin. Ep. 1, 2, 5; 2, 10, 6; 3, 15, 1 et saep.
      1. 2. Concr., like our edition = ἔκδοσις, qui versus in omni editione invenitur, Quint. 5, 11, 40; 12, 10, 55.
  2. II. Trop.
    1. A. A statement, representation.
      1. 1. In gen.: in tam discrepante editione, Liv. 4, 23.
      2. 2. Jurid. t. t., a declaration, designation of the form of action, Dig. 2, 13, 1 sq.: tribuum, Cic. Planc. 16, 39 and 41, v. 2. edo, II. C. 2., and editicius.
    2. B. An exhibition: operarum, Dig. 38, 1, 50: muneris gladiatorii, Inscr. Orell. 3811; 5020; Symm. Ep. 4, 8.

ēdĭtor, ōris, m. [2. edo, II.].

  1. * I. That which brings forth or produces: nocturnae aurae (Volturnus), Luc. 2, 423.
  2. II. (Acc. to 2. edo, II. D.), an exhibitor (late Lat.): ludorum, Vop. Carin. 21; Capitol. Anton. Phil. 23; Inscr. Orell. 3762.

ēdĭtum, i, n., v. 2. edo fin.

1. ēdĭtus, a, um, Part. and P. a., from 2. edo.

* 2. ēdĭtus, ūs, m. [2. edo], a voiding, excrement: boum, Dig. 32, 1, 55, § 6.

2. ē-do, dĭdi, dĭtum, 3, v. a., to give out, put forth, bring forth (freq. and class.).

  1. I. In gen.: foras per os est editus aër, Lucr. 3, 122; cf.: sputa per fauces tussi, id. 6, 1189: urinam, Plin. 28, 4, 7, § 38; cf. stercus, Col. 2, 14: animam, to breathe out, i. e. to die, expire, Cic. Sest. 38, 83; Ov. H. 9, 62; cf.: extremum vitae spiritum, Cic. Phil. 12, 9: vitam, id. Fin. 5, 2, 4; id. Planc. 37, 90: clamorem, to send forth, utter, id. Div. 2, 23; cf.: miros risus, id. Q. Fr. 2, 10, 2: fremitum patulis sub naribus (equus), Lucr. 5, 1076: voces, Cic. Tusc. 2, 8: dulces modos, Ov. F. 1, 444: questus, id. M. 4, 588: hinnitus, id. ib. 2, 669: latratus, id. ib. 4, 451 et saep.: Maeander in sinum maris editur, discharges itself, Liv. 38, 13; 39, 53 fin.: clanculum ex aedibus me edidi foras, have slipped out, Plaut. Most. 3, 2, 9.
  2. II. In partic., to bring forth any thing new, to produce, beget, form, etc.
    1. A. Of what is born, begotten (mostly poet. and in post-Aug. prose): progeniem in oras luminis, Lucr. 2, 617: crocodilos dicunt, cum in terra partum ediderint, obruere ova, deinde discedere, Cic. N. D. 2, 52; so, partum, Liv. 1, 39; cf.: aliquem partu, Verg. A. 7, 660; Ov. M. 4, 210; 13, 487: aliquem maturis nisibus, id. F. 5, 172: geminos Latona, id. M. 6, 336: nepotem Atlantis (Pleïas), id. F. 5, 664 al.: (draconem) Qui luci ediderat genitor Saturnius, idem Abdidit, Cic. Poëta Div. 2, 30, 64; cf.: Electram maximus Atlas Edidit, Verg. A. 8, 137.
      In the pass.: hebetes eduntur, Quint. 1, 1, 2.
      More freq. in the part.: in lucem editus, Poëta ap. Cic. Tusc. 1, 48, 115 (a transl. of the Euripid. τὸν φύντα); cf. Ov. M. 15, 221: editus partu, id. ib. 5, 517; 9, 678; id. F. 5, 26: Venus aquis, id. H. 7, 60; cf.: Limnate flumine Gange, id. M. 5, 48; for which: de flumine, id. H. 5, 10 (cf. Zumpt, Gramm. § 451): ille hac, Ov. M. 10, 298; cf.: Maecenas atavis regibus, Hor. C. 1, 1, 1: infans ex nepte Julia, Suet. Aug. 65 et saep.
      1. 2. Transf.: (tellus) Edidit innumeras species, Ov. M. 1, 436; cf. Liv. 21, 41: frondem ulmus, puts forth, Col. 5, 6, 2: ea (sc. academia) praestantissimos in eloquentia viros edidit, Quint. 12, 2, 25.
    2. B. Of literary productions, to put forth, to publish (class.): de republica libros, Cic. Brut. 5, 19; so, librum contra suum doctorem, id. Ac. 2, 4, 12: annales suos, id. Att. 2, 16, 4: orationem scriptam, Sall. C. 31, 6: aliquid, Cic. Leg. 1, 2, 7; Quint. 5, 10, 120; 3, 1, 18; 2, 1, 11; Hor. A. P. 390 et saep.
    3. C. Transf., to set forth, publish, relate, tell, utter, announce, declare = exponere; esp. of the responses of priests and oracles, the decrees of authorities, etc.: apud eosdem (sc. censores) qui magistratu abierint edant et exponant, quid in magistratu gesserint, Cic. Leg. 3, 20, 47; cf. Hor. S. 2, 5, 61: ede illa, quae coeperas, et Bruto et mihi, Cic. Brut. 5, 20: nomen parentum, Ov. M. 3, 580; 9, 531; Hor. S. 2, 4, 10: veros ortus, Ov. M. 2, 43; cf.: auctor necis editus, id. ib. 8, 449: mea fata tibi, id. 11, 668 et saep.
      With acc. and inf.: Apollo Pythius oraculum edidit, Spartam nulla re alia esse perituram, etc., Cic. Off. 2, 22, 77; cf. Liv. 40, 45; 22, 10; 42, 2.
      With dupl. acc.: auctorem doctrinae ejus falso Pythagoran edunt, id. 1, 18; cf. id. 1, 46; 27, 27 fin.: haec mihi, quae canerem Titio, deus edidit ore, Tib. 1, 4, 73: iis editis imperiis, id. 29, 25; cf.: edito alio tempore ac loco (with constitutum tempus et locus), Quint. 4, 2, 98: opinio in vulgus edita, spread abroad, Caes. B. C. 3, 29, 3; cf. Nep. Dat. 6, 4: consilia hostium, i. e. to divulge, betray, Liv. 10, 27 et saep.
      Poet.: arma violentaque bella, i. e. to sing, celebrate in song, Ov. Am. 1, 1, 1.
      Hence,
      1. 2. Jurid. and polit. t. t., to give out, promulgate, proclaim, ordain: qua quisque actione agere volet, eam prius edere debet. Nam aequissimum videtur, eum, qui acturus est, edere actionem, etc., Dig. 2, 13 (tit. De edendo), 1 sq.: verba, Cic. Quint. 20, 63; cf. judicium, id. ib. 21: tribus, said of the plaintiff in a causa sodaliciorum, to name the tribus (since he had the right, in order to choose the judges, to propose to the defendant four tribus, from which the latter could reject only one, and then to choose the judges according to his own pleasure out of the remaining three, Cic. Planc. 15, 36 sqq.: judices editi (= editicii), id. ib. 17, 41; cf. Wund. Cic. Planc. p. LXXVI. sq., and see editicius: socium tibi in hujus bonis edidisti Quintium, hast mentioned, Cic. Quint. 24 fin.: quantum Apronius edidisset deberi, tantum ex edicto dandum erat, id. Verr. 2, 3, 29; 2, 2, 42: mandata edita, Liv. 31, 19; cf. id. 34, 35: ederet (consul) quid fieri velit, to command, id. 40, 40; cf. id. 45, 34.
          1. (β) Transf. beyond the jurid. sphere: postquam hanc rationem cordi ventrique edidi, etc., Plaut. Aul. 2, 8, 12.
    4. D. Of other objects, to produce, perform, bring about, cause (freq. and class.): oves nullum fructum edere ex se sine cultu hominum et curatione possent, Cic. N. D. 2, 63, 158: vitales motus, Lucr. 3, 560: proelia pugnasque, id. 2, 119; 4, 1010; Liv. 8, 9; 21, 43 al.; cf. caedem, id. 5, 13; 10, 45 al.: strages, Verg. A. 9, 785 and 527: aliquantum trepidationis, Liv. 21, 28; cf. tumultum, id. 36, 19: ruinas, Cic. Leg. 1, 13 fin.: scelus, facinus, to perpetrate, id. Phil. 13, 9 fin.: annuam operam, i. e. to perform, Liv. 5, 4; cf. id. 3, 63; Suet. Tib. 35: munus gladiatorium (with parare), to exhibit, Liv. 28, 21; Suet. Calig. 18; cf. ludos, Tac. A. 1, 15; 3, 64; Suet. Caes. 10 al.: spectaculum, Tac. A. 14, 17; id. H. 2, 67; Suet. Caes. 44 et saep.: gladiatores, Suet. Aug. 45 et saep.: exemplum severitatis, Cic. Q. Fr. 1, 2, 2, § 5; so more freq.: exempla in aliquem, Ter. Eun. 5, 6, 21; Caes. B. G. 1, 31, 12; Liv. 29, 9 fin. and 27; cf.: scelus in aliquem, Cic. Sest. 27.
  3. III. To raise up, lift, elevate: corpus celerem super equum, Tib. 4, 1, 114.
    Hence,
      1. 1. ēdĭtus, a, um, P. a. (set forth, heightened; hence, like excelsus).
    1. A. Prop., of places, elevated, high, lofty (cf.: altus, celsus, excelsus, sublimis, procerus, arduus, praeceps, profundus), opp. to flat, level (cf.: collis paululum ex planitie editus, Caes. B. G. 2, 8, 3; id. B. C. 1, 43, 2; Sall. J. 92, 5; Tac. A. 15, 27—very freq. and class.): Henna est loco perexcelso atque edito, Cic. Verr. 2, 4, 48; Caes. B. G. 3, 19, 1 (with acclivis); 7, 18, 3; id. B. C. 3, 37, 4; Sall. J. 92, 5; 98, 3; Liv. 2, 50 et saep.
      Comp., Caes. B. C. 1, 7, 5; 1, 43, 2; Sen. N. Q. 7, 5.
      Sup., Auct. B. Alex. 28; 31; 72; Just. 2, 1, 17 al.
    2. * B. Trop.: viribus editior, stronger, Hor. S. 1, 3, 110.
      Adv. does not occur.
      1. 2. ēdĭtum, i, n.
    1. A. A height: in edito, Suet. Aug. 72: ex edito, Plin. 31, 3, 27.
      Plur.: edita montium, Tac. A. 4, 46; 12, 56: in editis, Treb. Trig. Tyr. 26.
    2. B. Transf., a command, order, Ov. M. 11, 647; cf. Liv. 25, 12, 4.