Lewis & Short

No entries found. Showing closest matches:

fercŭlum (or uncontr. fĕrĭcŭlum, Sen. Ep. 90, 15; 122, 3 al.), i, n. [fero], that on which any thing is carried or borne.

  1. I. A frame, a barrow, litter, bier for carrying the spoils, the images of the gods, etc., in public processions: spolia ducis hostium caesi suspensa fabricato ad id apte ferculo gerens in Capitolium ascendit, Liv. 1, 10, 5; Suet. Caes. 37; id. Calig. 15: (Caesar) tensam et ferculum Circensi pompa, etc. (recepit), id. Caes. 76: ut pomparum ferculis similes esse videamur, * Cic. Off. 1, 36, 131.
  2. II. A dish on which food is served; and hence a dish or mess of food, a course (perh. not anteAug.; cf.: epulum, daps, commissatio; merenda, prandium, etc.): ubi multa de magna superessent fercula cena, Hor. S. 2, 6, 104: cenae fercula nostrae Malim convivis quam placuisse cocis, Mart. 9, 82; so Petr. 35; 36; Suet. Aug. 74; Plin. 33, 10, 47, § 136; Juv. 1, 94; 7, 184; 11, 64.

fērĭae, ārum (in the sing.: FERIA a feriendis victimis vocata, Paul. ex Fest. p. 85, 12 Müll.), f. [for fes-iae, same root with festus],

  1. I. days of rest, holidays, festivals (syn. justitium), a great number of which, both private and public, were kept by the Romans; the latter being either stativae, fixed, regularly recurring on certain days; or conceptivae, movable, settled every year anew; or imperativae, temporary, ordained by the consuls on account of some particular occurrence; or, lastly, the Nundinae, Macr. S. 1, 16; Varr. L. L. 6, § 13 Müll.; Cic. Leg. 2, 12, 29; 2, 22, 57; Plaut. Capt. 4, 1, 3 et saep.: feriae Domini, Vulg. Levit. 23, 2: feriae denicales, Latinae, novendiales, privatae, etc., v. sub h. vv.
  2. II. Transf., rest, peace, leisure: indutiae sunt belli feriae, Varr. ap. Gell. 1, 25, 2: praestare Hesperiae longas ferias, i. e. peace, Hor. C. 4, 5, 37.
    Comically: venter gutturque resident esuriales ferias, keep hunger-holidays, i. e. fast, Plaut. Capt. 3, 1, 8: tuas possidebit mulier faxo ferias, shall fill, amuse your leisure, id. Ep. 3, 4, 37.
    Prov.: sine ullis feriis, i. e. without rest, incessantly, Arn. 1, 9; cf.: feriis caret necessitas, necessity has no law, Pall. 1, 6, 7.
    Sing. (eccl. Lat.): feria, a week-day, Tert. Jejun. 2.

fērĭātĭcus, a, um, adj. [ferior], free from labor, holiday-: dies, a holiday, Dig. 2, 12, 2.

fērĭātus, a, um, P. a., from ferior.

* fĕrĭcŭlus, a, um, adj. dim. [ferus], somewhat wild: ille, Petr. 39, 4 dub.

fĕrīnus, a, um, adj. [ferior],

  1. I. of or belonging to wild animals (mostly poet.; not in Cic., for Inv. 1, 2, 2, is to be read victu fero): vultus, Ov. M. 2, 523: vox, id. Tr. 5, 12, 55: caedes, id. M. 7, 675: caro, venison, game, Sall. J. 18, 1; 89, 7; Plin. 6, 28, 32, § 161: lac, Verg. A. 11, 571: vestis, of the skins of wild beasts, Lucr. 5, 1418: voluptates, brutal sensuality, Gell. 19, 2 init.
    Transf.: vita, low, Amm. 26, 6; 15, 3.
  2. II. Subst.: fĕrīna, ae, f., the flesh of wild animals, game, Verg. A. 1, 215; Val. Fl. 3, 569: pomum a ceteris distans sapore quodam ferinae, Plin. 13, 4, 9, § 43.

fĕrĭo, īre (archaic FERINVNT for feriunt; acc. to Fest. s. v. nequinunt, p. 162, 24 Müll.; part. fut. feriturus, Serv. Verg. A. 7, 498. The perf. forms are supplied by percutio, v. Varr. L. L. 9, 55, § 98 Müll.), 4, v. a. [perh. Sanscr. dhūr-, injure, destroy; Lat. ferus, ferox; Gr. θήρ; Aeol. φήρ; cf. Gr. θούριος, impetuous, θορεῖν, to leap; and Lat. furere, furia, etc.], to strike, smite, beat, knock, cut, thrust, hit (class.; syn.: icio, percutio, verbero, vapulo, pulso, tundo, pavio).

  1. I. Lit.
    1. A. In gen.: fores, to knock, Plaut. Men. 1, 2, 63; cf. parietem, Cic. Cael. 24, 59: murum arietibus, to batter, shake, Sall. J. 76, 6: pugiles adversarium, Cic. Tusc. 2, 23 fin.: jacere telum, voluntatis est; ferire quem nolueris, fortunae, to strike, id. Top. 17, 64: partem corporis sibi, Lucr. 2, 441: frontem, Cic. Att. 1, 1, 1: femur, Quint. 11, 3, 123: pectora solito plangore, Ov. M. 4, 554; cf.: calce feritur aselli, id. F. 3, 755: uvas pede (rusticus), to stamp or tread, Tib. 2, 5, 85: feriri a serpente, to be stung, Plin. 29, 4, 22, § 71; cf. Ov. Ib. 481: cetera (venenata animalia) singulos feriunt, id. ib. 23: tabulam malleo, Cels. 6, 7 fin.: stricto ferit retinacula ferro, cuts to pieces (shortly before: incidere funes), Verg. A. 4, 580: certatim socii feriunt mare et aequora verrunt, strike, lash (in rowing), id. ib. 3, 290: ut frontem ferias, that you may beat your brow, i. e. be provoked, Cic. Att. 1, 1, 1.
      Poet.: sublimi feriam sidera vertice, hit, touch, Hor. C. 1, 1, 36; cf. in the foll. 2.
      Absol.: pugno ferire vel calce, Quint. 2, 8, 13; cf. Hor. S. 2, 7, 99: occursare capro, cornu ferit ille, caveto, pushes, butts, Verg. E. 9, 25.
      1. 2. Of inanim. and abstr. subjects: principio omnibus a rebus, quascumque videmus, Perpetuo fluere ac mitti spargique necesse est Corpora, quae feriant oculos visumque lacessant, strike, touch, Lucr. 6, 923: oculos (corpora, simulacra), id. 4, 217; 257: oculorum acies (res), id. 4, 691: speciem colore (res), id. 4, 243; cf.: his spectris etiam si oculi possent feriri, etc., Cic. Fam. 15, 16, 2: feriuntque summos fulmina montes, Hor. C. 2, 10, 11: nec semper feriet, quodcumque minabitur, arous, id. A. P. 350; cf.: si fractus illabatur orbis, Impavidum ferient ruinae, id. C. 3, 3, 8: nec levius tabulae laterum feriuntur ab undis, Quam, etc., Ov. Tr. 2, 47.
        Poet.: ferientia terram corpora, smiting (in falling), Luc. 4, 786: sole fere radiis foriente cacumina primis, hitting, touching, Ov. M. 7, 804: palla imos ferit alba pedes, touches, reaches to, Val. Fl. 1, 385: ferit aethera clamor, Verg. A. 5, 140: feriat dum maesta remotas Fama procul terras, extends to, Luc. 5, 774.
    2. B. In partic.
      1. 1. To kill by striking, to give a deathblow, to slay, kill: hostem, Enn. ap. Cic. Balb. 22, 51 (Ann. v. 284 ed. Vahl.); Sall. C. 7, 6; 60, 4; id. J. 85, 33; cf.: aliquem securi feriri, to be beheaded, Cic. Verr. 2, 1, 30, § 75: aliquem telo trabali, Verg. A. 12, 295: retiarium (mirmillo), Quint. 6, 3, 61: te (maritum), Hor. C. 3, 11, 43: leonem atque alias feras primus aut in primis ferire, Sall. J. 6, 1: aprum, Ov. M. 3, 715.
        1. b. Of the animals for sacrifice, to kill, slaughter; and hence, to offer, sacrifice: nos humilem feriemus agnam, Hor. C. 2, 17, 32: vaccam Proserpinae, Verg. A. 6, 251; cf. the form of oath in making a compact (when a swine was sacrificed): SI PRIOR DEFEXIT (populus Romanus) PVBLICO CONSILIO DOLO MALO, TV ILLO DIE IVPPITER, POPVLVM ROMANVM SIC FERITO, VT EGO HVNC PORCVM HIC HODIE FERIAM: TANTOQVE MAGIS FERITO, QVANTO MAGIS POTES POLLESQVE, Liv. 1, 24, 8: Quid aut sponsoribus in foedere opus esset aut obsidibus, ubi precatione res transigitur? per quem populum fiat, quo minus legibus dictis stetur, ut eum ita Juppiter feriat, quemadmodum a Fetialibus porcus feriatur, id. 9, 5, 3. (Cf. also: Jovis ante aram Stabant et caesā jungebant foedera porcă, Verg. A. 8, 641).
          Hence,
      2. 2. Transf., foedus ferire, to make a compact, covenant, or treaty (in Hebrew in precisely the same manner, [??]): accipe daque fidem, foedusque feri bene firmum, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 33 ed. Vahl.): is, quicum foedus feriri in Capitolio viderat, Cic. Rab. Post. 3, 6: videret ut satis honestum foedus feriretur, id. Inv. 2, 30, 92: amorum turpissimorum foedera ferire, to form illicit connections, id. Cael. 14, 34: Tarchon jungit opes foedusque ferit, Verg. A. 10, 154 al.
      3. 3. Of money, to strike, stamp, coin: asses sextantario pondere, Plin. 33, 3, 13, § 44. Thus the designation of a triumvir monetalis is III. VIR. A. A. A. F. F., i. e. Triumvir auro argento aeri flando feriundo, Inscr. Orell. 569.
  2. II. Trop.
    1. A. In gen.: quae faciliora sunt philosophis, quo minus multa patent in eorum vita, quae fortuna feriat, reaches, affects, Cic. Off. 1, 21, 73: accidit, ut ictu simili (i. e. morte propinqui) ferirer, was struck with a similar blow, Quint. 6 praef. § 3: verba palato, to bring out, utter, speak, Hor. S. 2, 3, 274; cf.: sonat vox, ut feritur, Quint. 11, 3, 61: feriunt animum (sententiae), id. 12, 10, 48: ut omnis sensus in fine sermonis feriat aurem, id. 8, 5, 13; cf. id. 9, 3, 4.
      Absol.: binis aut ternis ferire verbis, Cic. Or. 67, 226: videtur Chrysippus medium ferire voluisse, i. e. to avoid extremes, id. Fat. 17, 39.
    2. B. In partic., to cozen, cheat, gull, trick (mostly in vulg. lang.; not in Cic.): ubi illa pendentem ferit, jam amplius orat, Plaut. Trin. 2, 1, 19; Ter. Ph. 1, 1, 13: cum ferit astutos comica moecha Getas, Prop. 4 (5), 5, 44: austeros arte ferire viros, id. 3, 3 (4, 2), 50.
    3. C. To punish, inflict punishment: aliquem condemnatione centum librarum auri, Cod. 11, 11, 1.

fērĭor, ātus, 1, v. dep. n. [feriac], to rest from work, to keep holiday (in the verb. finit. ante- and post-class. and very rare for ferias habere, agere; but class. in the P. a.): Achilles ab armis feriabatur, Macr. Somn. Scip. 1, 7: non fuerunt feriati, Varr. L. L. 6, § 13 Müll.: male feriatos Troas, keeping festival at an unseasonable time, Hor. C. 4, 6, 14: animus feriaturus, Sid. Ep. 9, 11 med.: sabatho etiam a bonis operibus, Ambros. in Luc. 5, § 39.
Hence, fē-rĭātus, a, um, P. a., keeping holiday, unoccupied, disengaged, at leisure, idle.

  1. A. Prop.: familia, Varr. R. R. 1, 16, 4: Deum sic feriatum volumus cessatione torpere, Cic. N. D. 1, 37, 102: feriatus ne sis, be not idle, Plaut. Mil. 2, 2, 62: voluntate sua feriati a negotiis publicis, Cic. de Or. 3, 15, 58: feriatus ab iis studiis, in quae, etc., Trebon. ap. Cic. Fam. 12, 16, 2: meditatio argutiarum, in qua id genus homines consenescunt male feriati quos philosophos vulgus esse putat, with leisure ill employed, Gell. 10, 22, 24: toga feriata, long disused, Plin. Ep. 7, 3, 2; cf. id. ib. 5, 6, 45.
  2. B. Transf., of inanim. and abstr. things (very rare): machaera feriata, unemployed, idle, Plaut. Mil. 1, 7; so, toga, Plin. Ep. 7, 3, 2: freta, quiet, still, Prud. στεφ. 6, 156: dies feriatus, a holiday, Plin. Ep. 3, 14, 6; 10, 24, 3; Dig. 2, 12, 2; 6; 9.

* fĕrĭtans, antis, Part. [‡ ferito, fero], bearing: palmeta caryotas feritantia, Sol. 56 dub. (al. ferentia).

fĕrĭtas, ātis, f. [ferus], wildness, fierceness, savageness, roughness.

  1. I. Lit., of beasts or men (rare but class. in prose and poetry): ista in figura hominis feritas et immanitas beluae, etc., Cic. Off. 3, 6, 32: tauri, Ov. F. 4, 103: leonis, id. ib. 4, 217: magnitudo animi, remota a communitate conjunctioneque humana feritas est quaedam et immanitas, Cic. Off. 1, 44, 157; cf. id. Div. 1, 29, 60: qui primi dissipatos unum in locum congregarunt eosque ex feritate illa ad justitiam atque mansuetudinem transduxerunt, from the savage state, id. Sest. 42, 91; cf. Ov. F. 3, 281: quorum civitas . . . cultu et feritate non multum a Germanis differebat, Hirt. B. G. 8, 25 fin.; Sen. Clem. 2, 4: neque ipse manus feritate dedisset, * Verg. A. 11, 568 al.
  2. II. Transf., of things (perh. only poet. and in post-Aug. prose): Scythici loci, Ov. Pont. 2, 2, 112; cf.: inamoena viae, Stat. S. 2, 2, 33: mitigata arboris, Plin. 16, 12, 23, § 61: mentae, Col. 11, 3, 37: nimia musti, Plin. 14, 20, 25, § 124.