Lewis & Short

No entries found. Showing closest matches:

ferrāmentārĭus, ii, m. [ferramentum], a maker of iron implements, a blacksmith (late Lat.): aerarii, ferramentarii, statuarii, Firm. 3, 13 fin.

ferrāmentum, i, n. [ferrum], an implement or tool of iron, or shod, pointed, etc., with iron, esp. agricultural implements (a hatchet, axe, sickle, etc.): puteum periclo et ferramentis fodimus, Plaut. Rud 2, 4, 19: de ferramentorum varietate scribit (Cato) permultaut falces, palas, rastros, etc., Varr. R. R. 1, 22, 5; Col. 2, 18, 4; 3, 18, 6; 4, 24, 21; 4, 29, 15; Plin. 18, 26, 64, § 236: agrestia, Liv. 1, 40, 5: peditem super arma ferramentis quoque et copiis onerare, axes, etc., Tac. G. 30: bonorum ferramentorum studiosus, swords or daggers, Cic. Cat. 3, 5, 10; id. Sull. 19, 55; id. N. D. 1, 8, 19; cf. id. Top. 15, 59; Hor. Ep. 1, 1, 86: nulla ferramentorum copia, * Caes. B. G. 5, 42, 3: tonsoria, razors, Mart. 14, 36: pugnantium, i. e. swords, Suet. Tit. 9: instrumento medici legatoferramenta legato cedunt, Paul. Sent. 3, 6, 62.

ferrārĭa, ae, f., v. ferrarius.

ferrārĭārĭus, ii, m. [ferraria; v. ferrarius, II. B.], one who works in iron-mines, a miner, Inscr. Orell. 4188.

1. ferrārĭus, a, um, adj. [ferrum], belonging to or occupied with iron.

  1. I. Prop.: fabri, blacksmiths, Plaut. Rud. 2, 6, 47: NEGOTIATOR, an iron-monger, Inscr. Grut. 640, 2 and 4: metalla, iron-mines, Plin. 35, 6, 15, § 35: officina, a smith’s shop, smithy, id. 35, 15, 51, § 182: aqua, for quenching the red-hot iron, id. 28, 16, 63, § 226: faber, Vulg. 1 Reg. 13, 19.
  2. II. Subst.
    1. A. ferrārĭus, ii, m., a blacksmith, a smith, Sen. Ep. 56, 4; Pall. 1, 6, 2; Firm. Math. 4, 7 med.; Inscr. Orell. 4066.
    2. B. ferrārĭa, ae, f.
      1. 1. An iron-mine, iron-works: sunt in his regionibus ferrariae, argenti fodinae pulcherrimae, Cato ap. Gell. 2, 22, 29; Caes. B. G. 7, 22, 2; Liv. 34, 21, 7; Inscr. Orell. 1239.
      2. 2. (Sc. herba.) The plant vervain, App. Herb. 65 and 72.

2. ferrārĭus, ii, m., v. 1. ferrarius, II. A.

* ferrātĭlis, e, adj. [ferratus], furnished with iron; comically said of slaves who are ironed, fettered, Plaut. Most. 1, 1, 18; cf. the foll. art.

ferrātus, a, um, adj. [ferrum], furnished, covered, or shod with iron.

  1. I. Adj.: postes, Enn. ap. Serv. Verg. A. 7, 622 (Ann. v. 271 ed. Vahl.); imitated, Verg. A. 7, 622: orbes rotarum, Lucr. 6, 551; Verg. G. 3, 361: hasta, Liv. 1, 32, 12: sudes, Verg. A. 5, 208: capistra, id. G. 3, 399: calx, armed with a spur, id. A. 11, 714: servi, i. e. fettered (sc. catenis), Plaut. Bacch. 4, 6, 11; cf. the preced. art.: agmina, i. e. iron-clad, in armor, Hor. C. 4, 14, 30: aquae, ferruginous, chalybeate, Sen. Q. N. 3, 2: forma suum, iron, made of iron, Val. Fl. 6, 90.
  2. II. Subst.: ferrāti, ōrum, m. (sc. milites): in fronte statuerat ferratos, in cornibus cohortes, harnessed soldiers, cuirassiers, Tac. A. 3, 45.

ferrea, ae, f., v. ferreus, I.

ferrĕus, a, um, adj. [ferrum], made of iron, iron.

  1. I. Lit.: Britanni utuntur aut aere aut taleis ferreispro nummo, Caes. B. G. 5, 12, 4: vomer, Lucr. 1, 314: ensis, id. 5, 1293: furcae, Varr. R. R. 1, 22, 3; for which absol.: ferreae, Cato, R. R. 10, 3: clavi, Caes. B. G. 3, 13, 4: hami, id. ib. 7, 73 fin.: manus, id. B. C. 1, 57, 2; 1, 58, 4; 2, 6, 2: clathri, Plin. 8, 7, 7, § 21: fibula, Quint. 6, 3, 58: anulus, id. 7, 6, 8; cf. Plin. 33, 1, 4, § 9; Suet. Aug. 100: litterae imagunculae, id. ib. 7: Hercules, an iron statue of Hercules, Plin. 34, 14, 40, § 141.
    Poet.: hastati spargunt hastas, fit ferreus imber, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 287 ed. Vahl.); imitated: imber, Verg. A. 12, 284; cf.: seges telorum, id. ib. 3, 45: ager, i. e. glistening with weapons, id. ib. 11, 601.
    1. B. Transf., like or pertaining to iron: color, iron-color, Plin. 37, 10, 61, § 170: fabrica, the art of working iron, id. 7, 56, 57, § 198.
  2. II. Trop.
    1. A. Hard, unfeeling, hard-hearted, cruel: qui virtutem duram et quasi ferream esse quandam volunt (opp. tenera atque tractabilis), Cic. Lael. 13, 48; cf.: quis tam fuit durus et ferreus, quis tam inhumanus, qui? etc., id. Verr. 2, 5, 46, § 121; and: ferreus essem, si te non amarem, id. Fam. 15, 21, 4: ferus et ferreus, id. Q. Fr. 1, 3, 3: ferus et vere ferreus, Tib. 1, 10, 2: quis tam esset ferreus, qui, etc., Cic. Lael. 23, 87: o te ferreum, qui illius periculis non moveris! id. Att. 13, 30, 2: illa (carmina) tamen numquam ferrea dixit Amo, Prop. 2, 8, 12; Tib. 2, 3, 2; 3, 2, 2: praecordia, Ov. H. 12, 183: bella, id. ib. 13, 64: sors vitae (with difficilis), id. Tr. 5, 3, 28: os ferreum, shameless, impudent, Cic. Pis. 26, 63: ferrea tum vero proles exorta repente est, i. e. the iron age, Cic. poët. N. D. 2, 63, 159; cf. saecula, Tib. 2, 3, 35.
    2. B. With the idea of firmness, fixedness predominating, firm, fixed, rigid, unyielding, immovable: (Cato) in parsimonia, in patientia laboris periculique, ferrei prope corporis animique, Liv. 39, 40, 11: vox, Verg. G. 2, 44; id. A. 6, 626; cf.: scriptor (Atilius), Licin. poët. ap. Cic. Fin. 1, 2, 5: jura, Verg. G. 2, 501: olli dura quies oculos et ferreus urget Somnus, ironsleep, i. e. death (a transl. of the Homeric χάλκεος ὕπνος), Verg. A. 10, 745; 12, 309: decreta Sororum, Ov. M. 15, 781.

* ferrĭcrĕpĭnus, a, um, adj. [ferrum + crepo], resounding with the clanking of irons or fetters; comically formed: apud fustitudinas ferricrepinas insulas, i. e. ergastula, Plaut. As. 1, 1, 18.

ferrĭfŏdīna, ae, f. [ferrum + fodina], an iron-mine, not in use, mentioned by Varr. L. L. 8, 33, § 62 Müll.

* ferrĭtĕrĭum, ii, n. [ferrum + tero], the place of those who are galled with irons; a comically formed word for ergastulum, Plaut. Most. 3, 2, 55.

Ferrĭtĕrus, i, m. [ferrum + tero], a comic name given to a slave who is galled with fetters, Plaut. Trin. 4, 3, 14.

* ferrĭtrībax, ācis, adj. [vox hibrida, from ferrum + τρίβω, tero], iron-galled, i. e. galled with fetters: plagipatidae, ferritribaces viri, Plaut. Most. 2, 1, 9.

* ferrūgĭnans, antis, adj. [ferrugo], that tastes of iron: guttae, Tert. adv. Val. 15.

ferrūgĭnĕus (ferrūgĭnus, Lucr. 4, 76), a, um, adj. [ferrugo].

  1. I. Of color, of the color of iron-rust, dark-red, dusky, ferruginous: palliolum habeas ferrugineum, nam is colos thalassicust, Plaut. Mil. 4, 4, 43: vela lutea, russa, ferrugina, Lucr. 4, 76: cymba, Verg. A. 6, 303 (= κυανέη, for which: caerulea puppis, id. ib. 6, 410): hyacinthi, id. G. 4, 183: frons anguis, Stat. Th. 1, 600: nemus (inferorum), id. ib. 2, 13; cf.: amictus Plutonis, Claud. Rapt. Pros. 2, 275.
  2. II. Of taste, like iron, ferruginous: sapor fontis, Plin. 31, 2, 8, § 12.

ferrūgĭnus, a, um, v. ferrugineus init.

ferrūgo, ĭnis, f. [ferrum; like aerugo from aes], iron-rust (syn.: aerugo, rubigo).

  1. I. Prop., Plin. 23, 8, 79, § 151.
    1. B. Transf., the color of iron-rust, a darkred, dark-chestnut, a dusky color: nuclei vestiti aliā ferruginis tunicā, Plin. 15, 10, 9, § 35; also sea-green: viridis ferrugine barba, Ov. M. 13, 960: excutit obscurā tinctas ferrugine habenas, id. ib. 5, 404; 15, 789: sol caput obscurā nitidum ferrugine texit, gloom, Verg. G. 1, 467: maesta obtenta Ditis ferrugine regna, id. Cul. 273: pectus manu ferrugine tincta Tangit, Ov. M. 2, 798: pictus acu chlamydem et ferrugine clarus Hiberā, purple, Verg. A. 9, 582; cf.: peregrinā ferrugine clarus et ostro, id. ib. 11, 772: violas ferrugine pingit, Claud. Rapt. Pros. 2, 93.
  2. * II. Trop., envy (cf. aerugo): animusque mala ferrugine purus, Auct. Pan. ad Pis. 95.

ferrum, i, n. [cf. Sanscr. dharti, firmness; Lat. firmus], iron.

  1. I. Lit., Plin. 34, 14, 39, § 138; Lucr. 1, 571; 5, 1241; 1286; Cic. N. D. 2, 60, 151; id. Leg. 2, 18, 45; Caes. B. G. 5, 12, 5; Hor. S. 1, 4, 20 et saep.: mustum quod resipit ferrum, has a taste of iron, Varr. R. R. 1, 54, 3.
    1. B. Poet.
      1. 1. As a fig. of hard-heartedness, unfeelingness, cruelty, etc.: gerere ferrum in pectore, Ov. M. 9, 614; cf.: ferrum et scopulos gestare in corde, id. ib. 7, 33: durior ferro, id. ib. 14, 712; hence for the iron age, id. ib. 1, 127; 15, 260; Hor. Epod. 16, 65.
      2. 2. As an image of firmness, endurance, Ov. Pont. 4, 10, 3.
  2. II. Transf., any thing made of iron, an iron implement, as a plough: glebas proscindere ferro, Lucil. ap. Non. 401, 19: solum terrae, Lucr. 5, 1295; cf. also, campum, Ov. M. 7, 119: ferro scindimus aequor, Verg. G. 1, 50; a hatchet: ferro mitiget agrum, Hor. Ep. 2, 2, 186; an axe: mordaci velut icta ferro Pinus, id. C. 4, 6, 9; 4, 4, 60 (for which, shortly before, bipennis); cf. Lucr. 6, 168; a dart: petita ferro belua, Hor. Epod. 5, 10; the tip of an arrow: exstabat ferrum de pectore aduncum, Ov. M. 9, 128; the head (of a spear), Tac. G. 6; an iron stylus: dextra tenet ferrum, id. ib. 9, 522; hair-scissors: solitus longos ferro resecare capillos, id. ib. 11, 182; curling-irons: crines vibratos calido ferro, Verg. A. 12, 100 et saep.
    Esp. freq. a sword: Drusum ferro. Metellum veneno sustulerat, Cic. N. D. 3, 33, 81: in aliquem cum ferro invadere, id. Caecin. 9, 25: aut ferro aut fame interire, Caes. B. G. 5, 30 fin.: uri virgis ferroque necari, Hor. S. 2, 7, 58; cf.: gladiator, ferrum recipere jussus, the stroke of the sword, Cic. Tusc. 2, 17, 41. So, ferrum et ignis, like our fire and sword, to denote devastation, utter destruction: huic urbi ferro ignique minitantur, Cic. Phil. 11, 14, 37; cf.: hostium urbes agrique ferro atque igni vastentur, Liv. 31, 7, 13: pontem ferro, igni, quacumque vi possent, interrumpant, id. 2, 10, 4; 30, 6, 9; 1, 59, 1: ecce ferunt Troës ferrumque ignemque Jovemque In Danaas classes, Ov. M. 13, 91: inque meos ferrum flammasque penates Impulit, id. ib. 12, 551; so, conversely, igni ferroque, Cic. Phil. 13, 21, 47; Liv. 35, 21, 10; cf. Tac. A. 14, 38; Suet. Claud. 21: flamma ferroque, Cic. Verr. 2, 4, 35, § 78; Flor. 2, 17, 15; 3, 18, 14; Sen. Const. Sap. 2, 2: ferrum, i. q. arms, for battle, war, force of arms: ferro, non auro, vitam cernamus, utrique, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 202 ed. Vahl.); cf.: quem nemo ferro potuit superare nec auro, id. ap. Cic. Rep. 3, 3 (Ann. v. 220 ed. Vahl.): adnuit, sese mecum decernere ferro, id. ap. Prisc. p. 822 P. (Ann. v. 136 ed. Vahl.): decernere ferro, Cic. de Or. 2, 78, 317; Liv. 40, 8 fin.; Verg. A. 7, 525; 11, 218: cernere ferro, id. ib. 12, 709: ferro regna lacessere, with war, id. ib. 12, 186; cf.: atque omnis, Latio quae servit purpura ferro, i. e. made subject by the force of arms, Luc. 7, 228.
    Prov.: ferrum meum in igni est, i. q. mea nunc res agitur, Sen. Mort. Claud.

ferrūmen (fērū-), ĭnis, n. [ferrum].

  1. I. Cement, solder, glue (post-Aug.): quod furto calcis sine ferumine suo caementa componuntur, Plin. 36, 23, 55, § 176; Petr. 102; Dig. 41, 1, 27.
    Transf.: esse videtur Homeri (versus) simplicior et sincerior, Vergilii autem ϝεωτερικώτερος et quodam quasi ferumine immisso fucatior, etc., i. e. connection, connecting word, Gell. 13, 26, 3.
  2. * II. Iron-rust: (crystalla) infestantur plurimis vitiis, scabro ferumine, maculosa nube, etc., Plin. 37, 2, 10, § 28.

ferrūmĭnātĭo (fērū-), ōnis, f. [ferrumino], a cementing, soldering (post-class.), Dig. 6, 1, 23, § 5.

ferrūumĭno (fērū-), āvi, ātum, 1, v. a. [ferrumen, I.], to cement, solder, glue, unite, bind, join.

  1. I. Lit. (mostly post-Aug.): ita (bitumine) feruminatis Babylonis muris, Plin. 35, 15, 51, § 182: si tuum scyphum alieno plumbo plumbaveris aut alieno argento feruminaveris, Dig. 41, 1, 27: quare (ossa) fracta non feruminantur, Plin. 11, 37, 86, § 214; cf.: navium commissuras, to caulk the seams, id. 16, 36, 64, § 158.
  2. * II. Transf., comically: labra in labris feruminat, glues his lips, Plaut. Mil. 4, 8, 25 (dub.; Lorenz, labra ab labellis fer mihi).