Lewis & Short

No entries found. Showing closest matches:

fĕra, ae, f., v. ferus.

fĕrācĭtas, ātis, f. [ferax], fruitfulness (post-Aug. and very rare), Col. 3, 2 fin.

fĕrācĭter, adv., fruitfully; v. ferax fin.

fērālis, e, adj. [fero, from the carrying of the dead in funeral procession; cf. ferculum; cf. also Fest., Varr., Ov. ll. c. infra and v. Corss. Ausspr. 1, 467],

  1. I. of or belonging to the dead or to corpses, funereal (as an adj. only poet. and in post-Aug. prose): tu tamen exstincto feralia munera ferto, offerings to the dead, Ov. Tr. 3, 3, 81: sacra, Luc. 1, 616: cupressus, Verg. A. 6, 216; Ov. Tr. 3, 13, 21; cf.: ferale decus, i. e. the cypress, Sil. 10, 535: vittae, Ov. Ib. 103: reliquiae, i. e. the ashes of the dead, Tac. A. 2, 75: ferali carmine bubo Visa queri, Verg. A. 4, 462: Enyo, Petr. 120.
    1. B. In partic., of or belonging to the festival of the dead (celebrated annually in the month of February): tunc, cum ferales praeteriere dies, the days of the festival of the dead, Ov. F. 2, 34: tempus, id. ib. 5, 486: mensis, i. e. February, Col. poet. 10, 191.
      1. 2. Subst.: Fĕrālĭa, ĭum, n., the general festival of the dead kept on the 17th or 21st of February, the feast of All Souls (cf.: inferiae, justa, pompa, exsequiae, funus): hanc, quia justa ferunt, dixere Fĕralia lucem: Ultima placandis Manibus illa dies, Ov. F. 2, 569: feralia ab inferis et ferendo, quod ferunt tum epulas ad sepulcrum, quibus jus ibi parentare, Varr. L. L. 6, § 13 Müll.; cf.: feralium diem ait Varro a ferendis in sepulcra epulis dici, Macr. S. 1, 4: feralia diis Manibus sacrata festa, a ferendis epulis, vel a feriendis pecudibus appellata, Paul. ex Fest. p. 85 Müll.: eodem die video Caesarem a Corfinio profectum esse, id est, Feralibus, Cic. Att. 8, 14, 1: diem finiri placuit Feralia, quae proxime fuissent, Liv. 35, 7, 3 Drak. N. cr.
  2. II. Transf., in gen., deadly, fatal, dangerous = funestus: tune, Licha, dixit, feralia dona tulisti? Ov. M. 9, 214: arma, Luc. 2, 260; 374: bellum, Tac. H. 5, 25: papilio, Ov. M. 15, 374; cf.: papilio pestifer, Plin. 11, 19, 21, § 65: Idus Mart. ferales Caesari, Plin. 18, 26, 65, § 237: annus, Tac. A. 4, 64: tenebrae, id. ib. 2,31: aula, a term applied to the abode of the great African serpent, Sil. 6, 216.
    Comp.: feralior, Pacat. Pan. Theod. 46, 4.
    Sup.: nefas feralissimum, Salv. Gub. Dei, 1, p. 23.
    In neutr. adv.: ferale gemiscere, Claud. Rapt. Pros. 3, 130.
    Hence, adv.: fērālĭter, fatally (late Lat.): ut leo feraliter invadit, Fulg. Myth. 3, 1 med.

feratrina, a word in Non. 63, 26, compared as to its form with moletrina, but without an explanation of its meaning.

fĕrax, ācis, adj. [fero], fruit-bearing, fruitful, fertile (rare but class.).

  1. I. Lit.
    Absol.: terrae, * Lucr. 2, 1098: agri, Cic. Verr. 2, 3, 44, § 104; cf.: feracissimosque agros possidere, * Caes. B. G. 2, 4, 6: Sardinia, Hor. C. 1, 31, 4: Algidus, id. ib. 4, 4, 58: Aegyptus, Suet. Aug. 18: plantae, Verg. G. 2, 79.
          1. (β) With gen., abounding in, productive of (poet. and in post-Aug. prose): Iberia, venenorum ferax, Hor. Epod. 5, 22: Peparethos nitidae olivae, Ov. M. 7, 470: terra Cereris, id. Am. 2, 16, 7: terra arborum, Plin. Ep. 2, 17, 15: acini musti, Plin. 15, 24, 29, § 100.
          2. (γ) With dat.: terra ferax Cereris multoque feracior uvis, Ov. Am. 2, 16, 7: illa (terra) ferax oleo est, Verg. G. 2, 222.
    1. B. Act., making fruitful: venti, Pall. Nov. 5.
  2. II. Trop., rich, fertile, fruitful: nullus feracior in philosophia locus est, nec uberior, quam de officiis, Cic. Off. 3, 2, 5: nihil est feracius ingeniis, id. Or. 15, 48: prolisque novae feraci Lege marita, Hor. Carm. Sec. 19: ferax saeculum bonis artibus, Plin. Ep. 4, 15, 8: sitne feracius et uberius non ad laudem modo, sed ad pecuniam principi, si, etc., id. Pan. 43, 3.
    Hence, * adv.: fĕrācĭter, fruitfully: velut ab stirpibus laetius feraciusque renata urbs, Liv. 6, 1, 3.

ferbui, v. ferveo init.

ferctum, i, n., v. fertum.

fercŭlum (or uncontr. fĕrĭcŭlum, Sen. Ep. 90, 15; 122, 3 al.), i, n. [fero], that on which any thing is carried or borne.

  1. I. A frame, a barrow, litter, bier for carrying the spoils, the images of the gods, etc., in public processions: spolia ducis hostium caesi suspensa fabricato ad id apte ferculo gerens in Capitolium ascendit, Liv. 1, 10, 5; Suet. Caes. 37; id. Calig. 15: (Caesar) tensam et ferculum Circensi pompa, etc. (recepit), id. Caes. 76: ut pomparum ferculis similes esse videamur, * Cic. Off. 1, 36, 131.
  2. II. A dish on which food is served; and hence a dish or mess of food, a course (perh. not anteAug.; cf.: epulum, daps, commissatio; merenda, prandium, etc.): ubi multa de magna superessent fercula cena, Hor. S. 2, 6, 104: cenae fercula nostrae Malim convivis quam placuisse cocis, Mart. 9, 82; so Petr. 35; 36; Suet. Aug. 74; Plin. 33, 10, 47, § 136; Juv. 1, 94; 7, 184; 11, 64.

fĕrē and fermē (fĕrĕ, Aus. Epigr. 10, 5, 5), adv. [Sanscr. dhar-, dhar-ami, to bear, support; Gr. root, θρα-, in θρῆνυς, stool, θρόνος, seat; Lat. firmus; cf.: forma, forum. Ferme is perh. a sup. form for ferime, v. Rib. Lat. Part. p. 6 sq. Erroneously, Varr.: ferme dicitur quod nunc fere: utrumque dictum a ferendo, quod id quod fertur est in motu atque adventat, L. L. 7, § 92 Müll.], approximately, closely, in two senses.

  1. I. With the idea of approach predominant, nearly, almost, well-nigh, within a little, for the most part, about (esp. with words of number, quantity, multitude; cf.: plerumque, vulgo).
        1. a. Form fere: fere sexennis, Plaut. Poen. 4, 2, 80: abhinc menses decem fere, Ter. Hec. 5, 3, 24; cf.: fere abhinc annos quindecim, id. Phorm. 5, 8, 28: fere in diebus paucis, quibus haec acta sunt, Chrysis vicina haec moritur, soon, only a few days after, id. And. 1, 1, 77: quinta fere hora, about the fifth hour, Cic. Pis. 6, 13: hora fere tertia, id. Att. 14, 20, 1: tertia fere vigilia, Caes. B. G. 4, 23, 1: sexcentos fere annos, Cic. Rep. 1, 48: sexto decimo fere anno, id. ib. 2, 33: anno fere ante, quam consul est declaratus, id. ib. 1, 5: anno fere centesimo et quadragesimo post mortem Numae, id. ib. 2, 15; cf.: anno trecentesimo et quinquagesimo fere post Romam conditam, id. ib. 1, 16: decem fere annis post primos consules, id. ib. 2, 32; cf. also: decessit fere post annum quartum quam, etc., Nep. Arist. 3 fin.: meus fere aequalis, Cic. Brut. 48, 179; cf. id. Off. 3, 1, 1: ipsa Peloponnesus fere tota in mari est, id. Rep. 2, 4, 8; cf.: totius fere Galliae legati ad Caesarem gratulatum convenerunt, Caes. B. G. 1, 30, 1: totis fere a fronte et ab sinistra parte nudatis castris, id. ib. 2, 23, 4: rerum omnium fere modus, Cic. Rep. 6, 18; cf.: quam fere omnium constans et moderata ratio vitae, id. Clu. 16, 46: ex omnibus fere partibus, Caes. B. G. 7, 19: in reliquis fere rebus, id. ib. 6, 13, 3: omnes fere, Cic. Fam. 6, 10, 3; Caes. B. G. 2, 25, 1; 4, 20, 1; Nep. Arist. 2, 3; id. Chabr. 3, 4; Liv. 21, 60, 9; Suet. Caes. 87; and in the order fere omnes, Caes. B. G. 5, 13, 1; 5, 23, 4: cujus disputationis fuit extremum fere de immortalitate animorum, Cic. Lael. 4, 14; cf.: Phalereus ille Demetrius ultimus est fere ex Atticis. Quint. 10, 1, 80: cum fere e regione castris castra poneret, Caes. B. G. 7, 35, 1; id. ib. 3, 12, 1: plus fere, Plaut. Truc. 1, 1, 45: semper fere, Cic. de Or. 2, 6, 22: satis fere diximus, id. Off. 1, 18, 60: tantum fere, almost only, id. Rep. 2, 18 fin.: Lycurgus eadem vidit fere, id. ib. 2, 23: haec fere, id. ib. 1, 34 fin.; cf.: hoc fere ab reliquis differunt, quod, in this chiefly, Caes. B. G. 6, 18, 3: haec fere dicere habui, Cic. N. D. 3, 39, 93: haec erant fere, quae, etc., id. Fam. 12, 5 fin.; 12, 30 fin.; id. Att. 2, 16, 1; id. Or. 54, 182; id. Ac. 2, 32, 102: exposui fere non philosophorum judicia, sed, etc., id. N. D. 1, 16, 42; cf.: sic fere componendum, quomodo pronuntiandum erit, Quint. 9, 4, 138: fere eodem pacto, quo, Hor. Ep. 1, 6, 10: et fere apparet, quid in invidiam, etc. … dicendum sit, Quint. 5, 12, 16.
        2. b. Form ferme: hoc factum est ferme abhinc biennium, Plaut. Bacch. 3, 2, 4; so, abhinc annos ferme L., Vell. 2, 90 fin.: nam ferme ante annos DCCCCL. floruit, id. 1, 5, 3: intra XII. ferme annos, id. 2, 11 fin.: duodequadragesimo ferme anno, ex quo regnare coeperat Tarquinius, Liv. 1, 40: mille ferme delecti propugnatores onerariis imponuntur, id. 30, 10; cf.: pars ferme dimidia, id. 42, 51: a quo (flumine) aberat mons ferme milia viginti, Sall. J. 48, 3; cf.: in tumulo quatuor ferme milia distante ab castris regiis consedit, Liv. 30, 8: abest ab Carthagine quindecim milia ferme passuum locus, id. 30, 9: ferme eadem omnia, quae, etc., Ter. Phorm. 5, 7, 21: cum ferme cunctos proceres cum honore nominavisset, Tac. A. 3, 76: mihi quidem aetas acta est ferme, for the most part, about, Plaut. Trin. 2, 2, 38.
  2. II. With the idea of nearness or closeness predominant, quite, entirely, just.
        1. a. Form fere: domum revortor maestus atque animo fere conturbato, quite distracted, Ter. Heaut. 1, 1, 69: quod statuas quoque videmus ornatu fere militari, quite military, Cic. Off. 1, 18, 61: paria esse fere peccata, quite equal, Hor. S. 1, 3, 96: etsi nobis, qui id aetatis sumus, evigilatum fere est, tamen, etc., entirely, sufficiently, Cic. Rep. 3, 29: cum circa hanc fere consultationem disceptatio omnis verteretur, just on this debated point, Liv. 36, 7, 1: jamque fere, just now, Enn. ap. Non. 217, 11; and ap. Charis. p. 114 P. (Ann. v. 286 and 580 ed. Vahl.); Verg. A. 3, 135; 5, 327; 835; cf.: jam fere, Enn. ap. Non. 355, 17 (Trag. v. 201 ed. Vahl.); and: jamfere, id. ap. Varr. L. L. 7, § 46 Müll. (Ann. v. 447 ed. Vahl.): sermo qui tum fere multis erat in ore, just then, Cic. Lael. 1, 2.
        2. b. Form ferme: circumvenire video ferme injuria, altogether wrong, Naev. ap. Varr. L. L. 7, § 92 Müll. (Rib. Trag. Fragm. p. 12); cf.: ferme aderant ratibus, just, Enn. ib. § 23 Müll. (Ann. v. 602 ed. Vahl.); so, quod ferme dirum in tempus cecidere Latinae, Cic. Poët. Div. 1, 11, 18; and: sed eum constabat virum esse ferme bonum, Gell. 14, 2, 5: ferme ut quisque rem accurat suam, Sic ei procedunt post principia denique, Plaut. Pers. 4, 1, 4; so, ferme ut pueri, Ter. Hec. 3, 1, 32: jam ferme moriens me vocat, just dying, id. And. 1, 5, 49.
    1. B. In partic.
      1. 1. With negatives, scarcely, hardly.
        1. a. (= vix, non facile.) Form fere: nihil aut non fere multum differre, Cic. Brut. 40, 150: nemo fere saltat sobrius, id. Mur. 6; id. de Or. 1, 25, 116: nihil fere intelligit, id. Off. 3, 3, 15: non fere labitur, id. Fin. 1, 6, 18: quod non fere ante auctumnum Elaver vado transiri solet, Caes. B. G. 7, 35, 1: duo spondei non fere jungi patiuntur, Quint. 9, 4, 101: in se dicere non est fere nisi scurrarum, id. 6, 3, 82: denique ex bellica victoria non fere quemquam est invidia civium consecuta, hardly any one, Cic. Sest. 23, 51: rationem sententiae suae non fere reddere, id. Tusc. 1, 17, 38: nec adhuc fere inveni, qui, etc., id. Att. 7, 6, 1; cf.: quod non fere contingit, nisi, etc., id. Lael. 20, 72: nec rei fere sane amplius quicquam fuit, Ter. Heaut. 1, 1, 3: in qua (disputatione) nihil fere, quod magno opere ad rationes omnium rerum pertineret, praetermissum puto, Cic. Rep. 1, 8 fin.: tum est Cato locutus; quo erat nemo fere senior temporibus illis, nemo prudentior, id. Lael. 1, 5: dixit, hunc ne in convivio quidem ullo fere interfuisse, id. Rosc. Am. 14: neque ullum fere totius hiemis tempus sine sollicitudine Caesaris intercessit, Caes. B. G. 5, 53, 5: neque enim fere iam est ullus dies occupatus, ut nihil, etc., Quint. 10, 7, 27.
          With a neg. interrog.: nam quid fere undique placet? Quint. 1, 2, 15.
        2. b. Form ferme: hoc non ferme sine magnis principum vitiis evenit, Cic. Rep. 1, 45 fin.; id. Tusc. 5, 38, 111: quod non ferme decernitur, nisi, etc., Liv. 22, 9, 8; 24, 25, 9: voluptatibus erant inferiores, nec pecuniis ferme superiores, Cic. Rep. 2, 34 fin.; so, nec ferme res antiqua alia est nobilior, Liv. 1, 24: facio, quod manifesto moechi haud ferme solent, Plaut. Poen. 4, 2, 40; so Ter. And. 3, 1, 2: haud ferme, Liv. 21, 7, 9; 27, 28, 14: ut eo nihil ferme quisquam addere posset, Cic. Brut. 43, 161: quia nemo ferme huc sine damno devortitur, Plaut. Men. 2, 1, 39: non ferme facilius aliquid tenere, Cic. Rep. 2, 5 fin.; 1, 45, 69.
      2. 2. Of time (in the usual course of things; opp. to sometimes, now and then), in general, generally, usually, commonly.
        1. a. Form fere: Fit fere, ut, etc., Cic. Rep. 6, 10; cf.: jam hoc fere sic fieri solere accepimus, id. de Imp. Pomp. 9, 24: quod fere solet fieri, id. Inv. 1, 29, 46; cf. also: ut fere fit, id. ib. 2, 4, 14: nam fere maxima pars morem hunc homines habent, Plaut. Capt. 2, 1, 36: quod fere libenter homines id, quod volunt, credunt, Caes. B. G. 3, 18, 6: aedificio circumdato silva (ut sunt fere domicilia Gallorum, etc.), id. ib. 6, 30, 3: ruri fere se continebat, Ter. Ph. 2, 3, 16: nam fere non difficile est invenire, quid, etc., Auct. Her. 2, 18, 27: in eum fere est voluntas nostra propensior, Cic. Off. 2, 20, 69: sic omnia nimia in contraria fere convertuntur, id. Rep. 1, 44: quod in illis singuli fuissent fere, qui, etc., id. ib. 2, 1: nominatim fere referri, quid, etc., id. de Or. 2, 33, 142: nigra fere terra, commonly black, Verg. G. 2, 203: qui timet his adversa, fere miratur eodem quo cupiens pacto, Hor. Ep. 1, 6, 9.
          Strengthened by plerumque or plerique: hic solebamus fere Plerumque eam operiri, Ter. Ph. 1, 2, 39; cf. corresp. to plerumque: fortuna eos plerumque efficit caecos, quos complexa est: itaque efferuntur fere fastidio et contumacia, Cic. Lael. 15, 54: adducto fere vultu, plerumque tacitus, Suet. Tib. 68: non sunt vitiosiores, quam fere plerique, qui avari avarosreprehendunt, Cic. Tusc. 3, 30, 73.
          Opp. raro, interdum, saepe: fere praedicta aetas laeto solo truncoque tres materias, raro quatuor desiderat, Col. 4, 17, 5; cf.: fereque id in capillo fit, rarius in barba, Cels. 6, 2: ipse Circenses ex amicorum fere libertinorumque cenaculis spectabat, interdum e pulvinari, Suet. Aug. 15: in consulatu pedibus fere, extra consulatum saepe adaperta sella per publicum incessit, id. ib. 53.
        2. b. Form ferme: quod ferme evenit, Cic. Rep. 1, 42: nam ferme apud Numidas in omnibus proeliis magis pedes quam arma tuta sunt, Sall. J. 74 fin.: inculta ferme vestiuntur virgultis vepribusque, Liv. 21, 54: intacta invidia media sunt: ad summa ferme tendit, id. 45, 35; cf.: mobilis et varia est ferme natura malorum, Juv. 13, 236: ceterum parva quoque (ut ferme principia omnia), Liv. 7, 2: ut ferme ad nova imperia, Tac. A. 2, 2: quae antea dictatorum et consulum ferme fuerant beneficia, Liv. 9, 30, 3: nocte ferme proficiscebantur, id. 34, 13, 3.

fĕrentārĭus, ii, m. [Sanscr. dhvar-, laedere, destruere, Corss. Krit. Beitr. p. 178], a sort of light troops who fought with missile weapons (syn. rorarii).

  1. I. Prop.: ferentarii equites hi dicti, qui ea habebant arma, quae ferrentur, ut jaculum, Varr. L. L. 7, § 57 Müll.; cf. id. ap. Non. 520, 11 sq.: erant inter pedites, qui dicebantur funditores et ferentarii, qui praecipue in cornibus locabantur et a quibus pugnandi sumebatur exordium: sed hi et velocissimi et exercitatissimi legebantur, Veg. Mil. 1, 20; cf. also Paul. ex Fest. p. 85, 7; 93, 14; and 369, 5 Müll.: postquam eo ventum est, unde a ferentariis proelium committi posset, Sall. C. 60, 2.
    Sing. collect.: ferentarius gravisque miles, illi telis adsultantes, hi conserto gradu, Tac. A. 12, 35.
  2. * II. Transf., one who is active or ready: illum tibi Ferentarium esse amicum inventum intellego, a friend ready to assist, Plaut. Trin. 2, 4, 55.

Fĕrentīna Aqua, a small river in the neighborhood of Alba Longa, near the modern Marino, at the source of which there was a grove sacred to the deity Ferentina (perh. the same as Diana); here the Latini used to hold their general assemblies: ad caput aquae Ferentinae, Liv. 1, 51, 9; for which: ad caput Ferentinae, Cinc. ap. Fest. p. 241, 12 Müll. N. cr.; and: ad caput Ferentinum, Liv. 2, 38; cf.: ut ad lucum Ferentinae conveniant, id. 1, 50; so id. 1, 52, 5; 7, 25, 5. (This place is different from Ferentinum, the city of the Hernici; see the foll. art.).

Fĕrentīnum, i, n.

  1. I. A small solitary town of the Hernici, in Latium, on the Via Latina, between Anagnia and Frusino, now Ferentino, Liv. 4, 51, 7; 7, 9, 1; 32, 2.
    Used to signify a little solitary countrytown, Hor. Ep. 1, 17, 8.
    1. B. Derivv.
      1. 1. Fĕrentīnus, a, um, adj., of or belonging to Ferentinum; only subst.: Fĕrentīni, ōrum, m., the inhabitants of Ferentinum, Ferentines, Sil. 8, 395.
      2. 2. Fĕrentīnas, ātis, m., Ferentine: ager, Liv. 26, 9, 11: populus, id. 9, 43, 23; also: Ferentinatis populus, Titin. ap. Prisc. p. 629 P.
        In plur. subst.: Fĕrentīnātes, ium, m., the inhabitants of Ferentinum, Ferentines, Plin. 3, 5, 9, § 64; Liv. 34, 42, 5; Inscr. Orell 1011.
  2. II. Fĕrentīnum or Fĕrentium, ĭi, n., a small town in Etruria, the birthplace of the Emperor Otho, now Ferento, Plin. 3, 5, 8, § 52; Suet. Oth. 1; Tac. A. 15, 53; called municipium Ferentium, id. H. 2, 50 Orell. N. cr.; and: municipium Ferenti, Vitr. 2, 7, 4.
    1. B. Deriv.: Fĕrentīnen-sis, e, adj., of or belonging to Ferentinum, Ferentine: Colonia, Front. de Colon. p. 131 Goes.; cf. Inscr. Orell. 3507.
      In the form FERENTIENSIS, Inscr. in Ann. dell’ Inscr. Archeol. 1, p. 176.

Ferentum, i, v. Forentum.

* fereŏla vītis, a sort of vine, Col. 3, 2, 28.

Fĕrētrĭus, ii, m. [ferio; cf. in the foll., Prop. 4 (5), 10, 45; acc. to Liv. 1, 10, 6, from fero], a surname of Jupiter, the subduer of enemies, and to whom the spolia opima were consequently offered.

  1. I. Prop.: nunc spolia in templo tria condita causa Feretri, Omine quod certo dux ferit ense ducem, Prop. 4 (5), 10, 45; cf. id. ib. 1 sq.; Liv. 1, 10, 6; 1, 33 fin.; 4, 20 sq.; Nep. Att. 20, 3; Flor. 1, 1, 11; Paul. ex Fest. p. 92, 1 Müll. al.
  2. * II. Transf., of Amor: opima apposui senex Amori arma Feretrio, Poët. ap. Ter. Maur. p. 2442 P.

fĕrē̆trum, i, n., = φέρετρον, a litter, bier, etc., for carrying trophies in a triumphal procession, the bodies of the dead, their effigies, etc.; pure Lat. ferculum (mostly poet.): quis opima volenti Dona Jovi portet ferĕtro suspensa cruento, Sil. 5, 168; 17, 630: jamque rogum quassasque faces ferĕtrumque parabant, bier, Ov. M. 3, 508; so id. ib. 14, 747 (ferētro); Verg. A. 6, 222 (ferētro); 11, 64 (ferētrum); Val. Fl. 5, 11; Sil. 10, 567; Grat. Cyneg. 488; Inscr. Orell. 4370 al.; cf.: ubi lectus mortui fertur, dicebant feretrum nostri, Graeci φέρετρον, Varr. L. L. 5, § 166 Müll.

fērĭae, ārum (in the sing.: FERIA a feriendis victimis vocata, Paul. ex Fest. p. 85, 12 Müll.), f. [for fes-iae, same root with festus],

  1. I. days of rest, holidays, festivals (syn. justitium), a great number of which, both private and public, were kept by the Romans; the latter being either stativae, fixed, regularly recurring on certain days; or conceptivae, movable, settled every year anew; or imperativae, temporary, ordained by the consuls on account of some particular occurrence; or, lastly, the Nundinae, Macr. S. 1, 16; Varr. L. L. 6, § 13 Müll.; Cic. Leg. 2, 12, 29; 2, 22, 57; Plaut. Capt. 4, 1, 3 et saep.: feriae Domini, Vulg. Levit. 23, 2: feriae denicales, Latinae, novendiales, privatae, etc., v. sub h. vv.
  2. II. Transf., rest, peace, leisure: indutiae sunt belli feriae, Varr. ap. Gell. 1, 25, 2: praestare Hesperiae longas ferias, i. e. peace, Hor. C. 4, 5, 37.
    Comically: venter gutturque resident esuriales ferias, keep hunger-holidays, i. e. fast, Plaut. Capt. 3, 1, 8: tuas possidebit mulier faxo ferias, shall fill, amuse your leisure, id. Ep. 3, 4, 37.
    Prov.: sine ullis feriis, i. e. without rest, incessantly, Arn. 1, 9; cf.: feriis caret necessitas, necessity has no law, Pall. 1, 6, 7.
    Sing. (eccl. Lat.): feria, a week-day, Tert. Jejun. 2.

fērĭātĭcus, a, um, adj. [ferior], free from labor, holiday-: dies, a holiday, Dig. 2, 12, 2.

fērĭātus, a, um, P. a., from ferior.

* fĕrĭcŭlus, a, um, adj. dim. [ferus], somewhat wild: ille, Petr. 39, 4 dub.

fĕrīnus, a, um, adj. [ferior],

  1. I. of or belonging to wild animals (mostly poet.; not in Cic., for Inv. 1, 2, 2, is to be read victu fero): vultus, Ov. M. 2, 523: vox, id. Tr. 5, 12, 55: caedes, id. M. 7, 675: caro, venison, game, Sall. J. 18, 1; 89, 7; Plin. 6, 28, 32, § 161: lac, Verg. A. 11, 571: vestis, of the skins of wild beasts, Lucr. 5, 1418: voluptates, brutal sensuality, Gell. 19, 2 init.
    Transf.: vita, low, Amm. 26, 6; 15, 3.
  2. II. Subst.: fĕrīna, ae, f., the flesh of wild animals, game, Verg. A. 1, 215; Val. Fl. 3, 569: pomum a ceteris distans sapore quodam ferinae, Plin. 13, 4, 9, § 43.

fĕrĭo, īre (archaic FERINVNT for feriunt; acc. to Fest. s. v. nequinunt, p. 162, 24 Müll.; part. fut. feriturus, Serv. Verg. A. 7, 498. The perf. forms are supplied by percutio, v. Varr. L. L. 9, 55, § 98 Müll.), 4, v. a. [perh. Sanscr. dhūr-, injure, destroy; Lat. ferus, ferox; Gr. θήρ; Aeol. φήρ; cf. Gr. θούριος, impetuous, θορεῖν, to leap; and Lat. furere, furia, etc.], to strike, smite, beat, knock, cut, thrust, hit (class.; syn.: icio, percutio, verbero, vapulo, pulso, tundo, pavio).

  1. I. Lit.
    1. A. In gen.: fores, to knock, Plaut. Men. 1, 2, 63; cf. parietem, Cic. Cael. 24, 59: murum arietibus, to batter, shake, Sall. J. 76, 6: pugiles adversarium, Cic. Tusc. 2, 23 fin.: jacere telum, voluntatis est; ferire quem nolueris, fortunae, to strike, id. Top. 17, 64: partem corporis sibi, Lucr. 2, 441: frontem, Cic. Att. 1, 1, 1: femur, Quint. 11, 3, 123: pectora solito plangore, Ov. M. 4, 554; cf.: calce feritur aselli, id. F. 3, 755: uvas pede (rusticus), to stamp or tread, Tib. 2, 5, 85: feriri a serpente, to be stung, Plin. 29, 4, 22, § 71; cf. Ov. Ib. 481: cetera (venenata animalia) singulos feriunt, id. ib. 23: tabulam malleo, Cels. 6, 7 fin.: stricto ferit retinacula ferro, cuts to pieces (shortly before: incidere funes), Verg. A. 4, 580: certatim socii feriunt mare et aequora verrunt, strike, lash (in rowing), id. ib. 3, 290: ut frontem ferias, that you may beat your brow, i. e. be provoked, Cic. Att. 1, 1, 1.
      Poet.: sublimi feriam sidera vertice, hit, touch, Hor. C. 1, 1, 36; cf. in the foll. 2.
      Absol.: pugno ferire vel calce, Quint. 2, 8, 13; cf. Hor. S. 2, 7, 99: occursare capro, cornu ferit ille, caveto, pushes, butts, Verg. E. 9, 25.
      1. 2. Of inanim. and abstr. subjects: principio omnibus a rebus, quascumque videmus, Perpetuo fluere ac mitti spargique necesse est Corpora, quae feriant oculos visumque lacessant, strike, touch, Lucr. 6, 923: oculos (corpora, simulacra), id. 4, 217; 257: oculorum acies (res), id. 4, 691: speciem colore (res), id. 4, 243; cf.: his spectris etiam si oculi possent feriri, etc., Cic. Fam. 15, 16, 2: feriuntque summos fulmina montes, Hor. C. 2, 10, 11: nec semper feriet, quodcumque minabitur, arous, id. A. P. 350; cf.: si fractus illabatur orbis, Impavidum ferient ruinae, id. C. 3, 3, 8: nec levius tabulae laterum feriuntur ab undis, Quam, etc., Ov. Tr. 2, 47.
        Poet.: ferientia terram corpora, smiting (in falling), Luc. 4, 786: sole fere radiis foriente cacumina primis, hitting, touching, Ov. M. 7, 804: palla imos ferit alba pedes, touches, reaches to, Val. Fl. 1, 385: ferit aethera clamor, Verg. A. 5, 140: feriat dum maesta remotas Fama procul terras, extends to, Luc. 5, 774.
    2. B. In partic.
      1. 1. To kill by striking, to give a deathblow, to slay, kill: hostem, Enn. ap. Cic. Balb. 22, 51 (Ann. v. 284 ed. Vahl.); Sall. C. 7, 6; 60, 4; id. J. 85, 33; cf.: aliquem securi feriri, to be beheaded, Cic. Verr. 2, 1, 30, § 75: aliquem telo trabali, Verg. A. 12, 295: retiarium (mirmillo), Quint. 6, 3, 61: te (maritum), Hor. C. 3, 11, 43: leonem atque alias feras primus aut in primis ferire, Sall. J. 6, 1: aprum, Ov. M. 3, 715.
        1. b. Of the animals for sacrifice, to kill, slaughter; and hence, to offer, sacrifice: nos humilem feriemus agnam, Hor. C. 2, 17, 32: vaccam Proserpinae, Verg. A. 6, 251; cf. the form of oath in making a compact (when a swine was sacrificed): SI PRIOR DEFEXIT (populus Romanus) PVBLICO CONSILIO DOLO MALO, TV ILLO DIE IVPPITER, POPVLVM ROMANVM SIC FERITO, VT EGO HVNC PORCVM HIC HODIE FERIAM: TANTOQVE MAGIS FERITO, QVANTO MAGIS POTES POLLESQVE, Liv. 1, 24, 8: Quid aut sponsoribus in foedere opus esset aut obsidibus, ubi precatione res transigitur? per quem populum fiat, quo minus legibus dictis stetur, ut eum ita Juppiter feriat, quemadmodum a Fetialibus porcus feriatur, id. 9, 5, 3. (Cf. also: Jovis ante aram Stabant et caesā jungebant foedera porcă, Verg. A. 8, 641).
          Hence,
      2. 2. Transf., foedus ferire, to make a compact, covenant, or treaty (in Hebrew in precisely the same manner, [??]): accipe daque fidem, foedusque feri bene firmum, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 33 ed. Vahl.): is, quicum foedus feriri in Capitolio viderat, Cic. Rab. Post. 3, 6: videret ut satis honestum foedus feriretur, id. Inv. 2, 30, 92: amorum turpissimorum foedera ferire, to form illicit connections, id. Cael. 14, 34: Tarchon jungit opes foedusque ferit, Verg. A. 10, 154 al.
      3. 3. Of money, to strike, stamp, coin: asses sextantario pondere, Plin. 33, 3, 13, § 44. Thus the designation of a triumvir monetalis is III. VIR. A. A. A. F. F., i. e. Triumvir auro argento aeri flando feriundo, Inscr. Orell. 569.
  2. II. Trop.
    1. A. In gen.: quae faciliora sunt philosophis, quo minus multa patent in eorum vita, quae fortuna feriat, reaches, affects, Cic. Off. 1, 21, 73: accidit, ut ictu simili (i. e. morte propinqui) ferirer, was struck with a similar blow, Quint. 6 praef. § 3: verba palato, to bring out, utter, speak, Hor. S. 2, 3, 274; cf.: sonat vox, ut feritur, Quint. 11, 3, 61: feriunt animum (sententiae), id. 12, 10, 48: ut omnis sensus in fine sermonis feriat aurem, id. 8, 5, 13; cf. id. 9, 3, 4.
      Absol.: binis aut ternis ferire verbis, Cic. Or. 67, 226: videtur Chrysippus medium ferire voluisse, i. e. to avoid extremes, id. Fat. 17, 39.
    2. B. In partic., to cozen, cheat, gull, trick (mostly in vulg. lang.; not in Cic.): ubi illa pendentem ferit, jam amplius orat, Plaut. Trin. 2, 1, 19; Ter. Ph. 1, 1, 13: cum ferit astutos comica moecha Getas, Prop. 4 (5), 5, 44: austeros arte ferire viros, id. 3, 3 (4, 2), 50.
    3. C. To punish, inflict punishment: aliquem condemnatione centum librarum auri, Cod. 11, 11, 1.

fērĭor, ātus, 1, v. dep. n. [feriac], to rest from work, to keep holiday (in the verb. finit. ante- and post-class. and very rare for ferias habere, agere; but class. in the P. a.): Achilles ab armis feriabatur, Macr. Somn. Scip. 1, 7: non fuerunt feriati, Varr. L. L. 6, § 13 Müll.: male feriatos Troas, keeping festival at an unseasonable time, Hor. C. 4, 6, 14: animus feriaturus, Sid. Ep. 9, 11 med.: sabatho etiam a bonis operibus, Ambros. in Luc. 5, § 39.
Hence, fē-rĭātus, a, um, P. a., keeping holiday, unoccupied, disengaged, at leisure, idle.

  1. A. Prop.: familia, Varr. R. R. 1, 16, 4: Deum sic feriatum volumus cessatione torpere, Cic. N. D. 1, 37, 102: feriatus ne sis, be not idle, Plaut. Mil. 2, 2, 62: voluntate sua feriati a negotiis publicis, Cic. de Or. 3, 15, 58: feriatus ab iis studiis, in quae, etc., Trebon. ap. Cic. Fam. 12, 16, 2: meditatio argutiarum, in qua id genus homines consenescunt male feriati quos philosophos vulgus esse putat, with leisure ill employed, Gell. 10, 22, 24: toga feriata, long disused, Plin. Ep. 7, 3, 2; cf. id. ib. 5, 6, 45.
  2. B. Transf., of inanim. and abstr. things (very rare): machaera feriata, unemployed, idle, Plaut. Mil. 1, 7; so, toga, Plin. Ep. 7, 3, 2: freta, quiet, still, Prud. στεφ. 6, 156: dies feriatus, a holiday, Plin. Ep. 3, 14, 6; 10, 24, 3; Dig. 2, 12, 2; 6; 9.

* fĕrĭtans, antis, Part. [‡ ferito, fero], bearing: palmeta caryotas feritantia, Sol. 56 dub. (al. ferentia).

fĕrĭtas, ātis, f. [ferus], wildness, fierceness, savageness, roughness.

  1. I. Lit., of beasts or men (rare but class. in prose and poetry): ista in figura hominis feritas et immanitas beluae, etc., Cic. Off. 3, 6, 32: tauri, Ov. F. 4, 103: leonis, id. ib. 4, 217: magnitudo animi, remota a communitate conjunctioneque humana feritas est quaedam et immanitas, Cic. Off. 1, 44, 157; cf. id. Div. 1, 29, 60: qui primi dissipatos unum in locum congregarunt eosque ex feritate illa ad justitiam atque mansuetudinem transduxerunt, from the savage state, id. Sest. 42, 91; cf. Ov. F. 3, 281: quorum civitas . . . cultu et feritate non multum a Germanis differebat, Hirt. B. G. 8, 25 fin.; Sen. Clem. 2, 4: neque ipse manus feritate dedisset, * Verg. A. 11, 568 al.
  2. II. Transf., of things (perh. only poet. and in post-Aug. prose): Scythici loci, Ov. Pont. 2, 2, 112; cf.: inamoena viae, Stat. S. 2, 2, 33: mitigata arboris, Plin. 16, 12, 23, § 61: mentae, Col. 11, 3, 37: nimia musti, Plin. 14, 20, 25, § 124.

fermē, adv., fuller form of fĕrē, q. v.

fermentārĭus, a, um, adj. [fermentum], pertaining to fermentation: panis, i. e. leavened, Isid. Orig. 20, 2, 15 (al. fermentacius, for the more usual fermentatus panis, v. fermento).

fermentātĭo, ōnis, f. [perh. for ferrumentatio; cf. ferruminatio], a union, uniting: naturarum, Liberat. Breviar. Caus. Nestor. 8.

fermentātus, a, um, Part. and P. a., from fermento.

fermentesco, ĕre, v. inch. n. [fermentum] (lit., to ferment, to rise in fermenting; transf., of the earth), to swell, rise, become loose (Plinian): tellus quoque illo modo (i. e. ab nive diutius sedente) fermentescit, Plin. 17, 2, 2, § 15; 28, 8, 28, § 109.

fermento, āvi, ātum, 1, v. a. [perh. for ferrumentatio; cf. ferruminatio], to cause to rise or ferment; in pass., to rise, ferment.

  1. I. Lit.: panis hordeaceus ervi aut cicerculae farina fermentabatur, Plin. 18, 11, 26, § 103; cf.: fermentato pane ali, with fermented, leavened, or light bread, id. ib.: fermentatus panis, Cels. 2, 25 and 29: ficus sinitur fermentari, Col. 12, 17, 1; Vulg. Matt. 13, 33.
    1. B. Transf., to cause to swell or rise up, to break up, loosen: terram, Varr. R. R. 1, 38, 1; Col. 2, 14, 1; 11, 3, 13.
  2. * II. Trop., to sour, spoil, Paul. Nol. Carm. 10, 263.
    Hence, fermentātus, a, um, P. a.
    1. A. Lit. (acc. to I. B.), loose, soft: si deprimatur scobis in regesto, quod est fermentatum plus dipondio semisse, Col. 4, 1, 3: (optimi canes) debent esse pedibus magnissolo fermentato ac molli, Varr. R. R. 2, 9, 4.
    2. * B. Trop. (acc. to II.), corrupted, spoiled: mores, Prud. Apoth. 354.

fermentum, i, n. [contr. for fervimentum, from fervo, ferveo], that which causes fermentation, leaven, yeast, ferment.

  1. I. Lit., Plin. 18, 11, 26, § 102; 18, 7, 12, § 68: panis sine fermento, unleavened bread, Cels. 2, 24; 30; Vulg. Levit. 2, 4.
    1. B. Transf.
      1. 1. That which loosens the soil, Plin. 17, 21, 35, § 159; cf. Col. 4, 1, 7.
      2. 2. A drink made of fermented barley, malt liquor, beer, Verg. G. 3, 380.
  2. II. Trop., anger, passion (poet. and very rare): (uxor) nunc in fermento tota est, ita turget mihi, Plaut. Cas. 2, 5, 17; id. Merc. 5, 3, 3.
    Poet. transf., of the cause of anger or vexation: accipe et istud Fermentum tibi habe, Juv. 3, 188.

fĕro, tŭli, lātum, ferre (ante-class. redupl. form in the tempp. perff.: tetuli, Plaut. Am. 2, 2, 84; 168; id. Men. 4, 2, 25; 66; id. Rud. prol. 68: tetulisti, Att. and Caecil. ap. Non. 178, 17 sq.: tetulit, Plaut. Most. 2, 2, 40; id. Men. 2, 3, 30; Ter. And. 5, 1, 13: tetulerunt, Lucr. 6, § 672: tetulissem, Ter. And. 4, 5, 13: tetulisse, Plaut. Rud. 4, 1, 2: tetulero, id. Cist. 3, 19: tetulerit, id. Poen. 3, 1, 58; id. Rud. 4, 3, 101), v. a. and n. [a wide-spread root; Sanscr. bhar-, carry, bharas, burden; Gr. φέρω; Goth. bar, bairo, bear, produce, whence barn, child; Anglo-Saxon beran, whence Engl. bear, birth; cf. Curt. Gr. Etym. p. 300; Fick, Vergl. Wört. p. 135. The perf. forms, tuli, etc., from the root tul-, tol-; Sanscr. tol-jami, lift, weigh; Gr. τλῆναι, endure, cf. τάλας, τάλαντον; Lat. tollo, tolerare, (t)latus, etc. Cf. Goth. thulan, Germ. dulden, Geduld; Anglo-Sax. tholian, suffer. Supine lātum, i. e. tlatum; cf. supra; v. Curt. Gr. Etym. p. 220; Corss. Ausspr. 2, 73], to bear, carry, bring. (For syn. cf.: gero, porto, bajulo, veho; effero, infero; tolero, patior, sino, permitto, etc.)

  1. I. Lit.
    1. A. In gen.: ferri proprie dicimus, quae quis suo corpore bajulat, portari ea, quae quis in jumento secum ducit, agi ea, quae animalia sunt, Dig. 50, 16, 235: oneris quidvis feret, Ter. Ph. 3, 3, 29: quin te in fundo conspicer fodere aut arare aut aliquid ferre, id. Heaut. 1, 1, 17: numerus eorum, qui arma ferre possent, Caes. B. G. 1, 29, 1: arma et vallum, Hor. Epod. 9, 13: sacra Junonis, id. S. 1, 3, 11: cadaver nudis humeris (heres), id. ib. 2, 5, 86: argentum ad aliquem, Plaut. As. 3, 3, 142; cf.: symbolum filio, id. Bacch. 2, 3, 30: olera et pisciculos minutos ferre obolo in cenam seni, Ter. And. 2, 2, 32; cf.: vina et unguenta et flores, Hor. C. 2, 3, 14: discerpta ferentes Memora gruis, id. S. 2, 8, 86; cf.: talos, nucesque sinu laxo, id. ib. 2, 3, 172: in Capitolium faces, Cic. Lael. 11, 37: iste opertā lecticā latus per oppidum est ut mortuus, id. Phil. 2, 41, 106: lecticā in Capitolium latus est, Suet. Claud. 2: circa judices latus (puer), Quint. 6, 1, 47: prae se ferens (in essedo) Darium puerum, Suet. Calig. 19.
      Poet. with inf.: natum ad Stygios iterum fero mergere fontes, Stat. Ach. 1, 134.
      Prov.: ferre aliquem in oculis, or simply oculis, i. e. to hold dear, love exceedingly, Cic. Phil. 6, 4, 11; id. Q. Fr. 3, 1, 3, § 9; Q. Cic. Fam. 16, 27, 2.
    2. B. In partic.
      1. 1. With the idea of motion predominating, to set in motion, esp. to move onward quickly or rapidly, to bear, lead, conduct, or drive away; with se or mid. (so esp. freq.), to move or go swiftly, to haste, speed, betake one’s self; and of things, to flow, mount, run down.
          1. (α) Act.: ubi in rapidas amnis dispeximus undas: Stantis equi corpus transvorsum ferre videtur Vis, et in advorsum flumen contrudere raptim: Et, quocumque oculos trajecimus, omnia ferri Et fluere assimili nobis ratione videntur, Lucr. 4, 422 sq.: ubi cernimus alta Exhalare vapore altaria, ferreque fumum, to send up, id. 3, 432; cf.: vis ut vomat ignes, Ad caelumque ferat flammaï fulgura rursum, id. 1, 725; and: caelo supinas si tuleris manus, raisest, Hor. C. 3, 23, 1: te rursus in bellum resorbens Unda fretis tulit aestuosis, id. ib. 2, 7, 16; cf.: ire, pedes quocumque ferent, id. Epod. 16, 21; and: me per Aegaeos tumultus Aura feret, id. C. 3, 29, 64: signa ferre, to put the standards in motion, to break up, Caes. B. G. 1, 39 fin.; 1, 40, 12; Liv. 10, 5, 1 al.: pol, si id scissem, numquam huc tetulissem pedem, have stirred foot, have come, Ter. And. 4, 5, 13: pedem, Verg. A. 2, 756; Val. Fl. 7, 112: gressum, to walk, Lucr. 4, 681; cf.: agiles gressus, Sil. 3, 180: vagos gradus, Ov. M. 7, 185: vestigia, Sil. 9, 101: vagos cursus, id. 9, 243.
            Absol.: quo ventus ferebat, bore, drove, Caes. B. G. 3, 15, 3: interim, si feret flatus, danda sunt vela, Quint. 10, 3, 7: itinera duo, quae extra murum ad portum ferebant, led, Caes. B. C. 1, 27, 4: pergit ad speluncam, si forte eo vestigia ferrent, Liv. 1, 7, 6.
            Prov.: in silvam ligna ferre, to carry coals to Newcastle, Hor. S. 1, 10, 34.
          2. (β) With se or mid., to move or go swiftly, to hasten, rush: cum ipsa paene insula mihi sese obviam ferre vellet, to meet, Cic. Planc. 40, 96; cf.: non dubitaverim me gravissimis tempestatibus obvium ferre, id. Rep. 1, 4: hinc ferro accingor rursusmeque extra tecta ferebam, Verg. A. 2, 672; 11, 779: grassatorum plurimi palam se ferebant, Suet. Aug. 32.
            Of things as subjects: ubi forte ita se tetulerunt semina aquarum, i. e. have collected themselves, Lucr. 6, 672.
            Mid.: ad eum omni celeritate et studio incitatus ferebatur, proceeded, Caes. B. C. 3, 78, 2: alii aliam in partem perterriti ferebantur, betook themselves, fled, id. B. G. 2, 24, 3: (fera) supra venabula fertur, rushes, springs, Verg. A. 9, 553: huc juvenis nota fertur regione viarum, proceeds, id. ib. 11, 530: densos fertur moribundus in hostes, rushes, id. ib. 2, 511: quocumque feremur, danda vela sunt, Cic. Or. 23, 75; cf.: non alto semper feremur, Quint. 12, 10, 37: ego, utrum Nave ferar magna an parva, ferar unus et idem, Hor. Ep. 2, 2, 200: non tenui ferar Penna biformis per liquidum aethera Vates, fly, id. C. 2, 20, 1.
            Of inanimate subjects: (corpuscula rerum) ubi tam volucri levitate ferantur, move, Lucr. 4, 195; cf.: quae cum mobiliter summa levitate feruntur, id. 4, 745; cf.: tellus neque movetur et infima est, et in eam feruntur omnia nutu suo pondera, Cic. Rep. 6, 17 fin.: Rhenus longo spatio per fines Nantuatium, etc. … citatus fertur, flows, Caes. B. G. 4, 10, 3; cf. Hirt. B. G. 8, 40, 3: ut (flamma) ad caelum usque ferretur, ascended, arose, Suet. Aug. 94.
            Rarely ferre = se ferre: quem procul conspiciens ad se ferentem pertimescit, Nep. Dat. 4 fin.
      2. 2. To carry off, take away by force, as a robber, etc.: to plunder, spoil, ravage: alii rapiunt incensa feruntque Pergama, Verg. A. 2, 374: postquam te (i. e. exstinctum Daphnin) fata tulerunt, snatched away, id. E. 5, 34. So esp. in the phrase ferre et agere, of taking booty, plundering, where ferre applies to portable things, and agere to men and cattle; v. ago.
      3. 3. To bear, produce, yield: plurima tum tellus etiam majora ferebat, etc., Lucr. 5, 942 sq.; cf.: quae autem terra fruges ferre, et, ut mater, cibos suppeditare possit, Cic. Leg. 2, 27, 67: quem (florem) ferunt terrae solutae, Hor. C. 1, 4, 10: quibus jugera fruges et Cererem ferunt, id. ib. 3, 24, 13: angulus iste feret piper et thus, id. Ep. 1, 14, 23: (olea) fructum ramis pluribus feret, Quint. 8, 3, 10.
        Absol.: ferundo arbor peribit, Cato, R. R. 6, 2.
      4. 4. Of a woman or sheanimal, to bear offspring, be pregnant: ignorans nurum ventrem ferre, Liv. 1, 34, 3; of animals: equa ventrem fert duodecim menses, vacca decem, ovis et capra quinque, sus quatuor, Varr. R. R. 2, 1, 19; cf.: cervi octonis mensibus ferunt partus, Plin. 8, 32, 50, § 112: nec te conceptam saeva leaena tulit, Tib. 3, 4, 90.
        Poet.: quem tulerat mater claro Phoenissa Laconi, i. e. had borne, Sil. 7, 666.
      5. 5. To offer as an oblation: liba et Mopsopio dulcia melle feram, Tib. 1, 7, 54; so, liba, id. 1, 10, 23: lancesque et liba Baccho, Verg. G. 2, 394: tura superis, altaribus, Ov. M. 11, 577.
      6. 6. To get, receive, acquire, obtain, as gain, a reward, a possession, etc.: quod posces, feres, Plaut. Merc. 2, 3, 106; cf.: quodvis donum et praemium a me optato; id optatum feres, Ter. Eun. 5, 8, 27: fructus ex sese (i. e. re publica) magna acerbitate permixtos tulissem, Cic. Planc. 38, 92: partem praedae, id. Rosc. Am. 37, 107: ille crucem pretium sceleris tulit, hic diadema, Juv. 13, 105: coram rege sua de paupertate tacentes Plus poscente ferent, Hor. Ep. 1, 17, 44.
  2. II. Trop.
    1. A. In gen., to bear, carry, bring: satis haec tellus morbi caelumque mali fert, bears, contains, Lucr. 6, 663; veterrima quaeque, ut ea vina, quae vetustatem ferunt, esse debent suavissima, which carry age, are old, Cic. Lael. 19, 67: scripta vetustatem si modo nostra ferent, will have, will attain to, Ov. Tr. 5, 9, 8: nomen alicujus, to bear, have, Cic. Off. 3, 18, 74; cf.: insani sapiens nomen ferat, aequus iniqui, Hor. Ep. 1, 6, 15: nomen, Suet. Aug. 101; id. Calig. 47: cognomen, id. Aug. 43; id. Galb. 3; cf.: ille finis Appio alienae personae ferendae fuit, of bearing an assumed character, Liv. 3, 36, 1: Archimimus personam ejus ferens, personating, Suet. Vesp. 19; cf. also: (Garyophyllon) fert et in spinis piperis similitudinem, Plin. 12, 7, 15, § 30: fer mi auxilium, bring assistance, aid, help, Enn. ap. Cic. Ac. 2, 28, 29 (Trag. v. 50 ed. Vahl.); cf.: alicui opem auxiliumque ferre, Cic. Verr. 2, 2, 3, § 9: auxilium alicui, Plaut. Stich. 2, 2, 5; Ter. And. 1, 1, 115; Cic. Cat. 2, 9, 19; Caes. B. G. 1, 13, 5; 4, 12, 5; Hor. Epod. 1, 21 et saep.: opem, Enn. ap. Cic. Div. 1, 31, 66 (Trag. v. 86 ed. Vahl.): opem alicui, Plaut. Bacch. 4, 3, 23; Ter. And. 3, 1, 15; id. Ad. 3, 4, 41; Cic. Rab. Perd. 1, 3 (with succurrere saluti); id. Fin. 2, 35, 118 (with salutem); id. Fam. 5, 4, 2: subsidium alicui, Caes. B. G. 2, 26, 2: condicionem, to proffer, id. ib. 4, 11, 3; cf. Cic. Rosc. Am. 11, 30: Coriolanus ab sede sua cum ferret matri obviae complexum, offered, Liv. 2, 40, 5: si qua fidem tanto est operi latura vetustas, will bring, procure, Verg. A. 10, 792: ea vox audita laborum Prima tulit finem, id. ib. 7, 118: suspicionem falsam, to entertain suspicion, Enn. ap. Non. 511, 5 (Trag. v. 348 ed. Vahl.).
    2. B. In partic.
      1. 1. (Acc. to I. B. 1.) To move, to bring, lead, conduct, drive, raise: quem tulit ad scenam ventoso gloria curru, Hor. Ep. 2, 1, 177; so, animi quaedam ingenita naturarecta nos ad ea, quae conveniunt causae, ferant, Quint. 5, 10, 123; cf. absol.: nisi illud, quod eo, quo intendas, ferat deducatque, cognoris, Cic. de Or. 1, 30, 135: exstincti ad caelum gloria fertur, Lucr. 6, 8; cf.: laudibus aliquem in caelum ferre, to extol, praise, Cic. Fam. 10, 26, 2; cf. id. Rep. 1, 43; Quint. 10, 1, 99; Suet. Otho, 12; id. Vesp. 6: eam pugnam miris laudibus, Liv. 7, 10, 14; cf.: saepe rem dicendo subiciet oculis: saepe supra feret quam fieri possit, wilt exalt, magnify, Cic. Or. 40, 139: ferte sermonibus et multiplicate fama bella, Liv. 4, 5, 6: ferre in majus vero incertas res fama solet, id. 21, 32, 7: crudelitate et scelere ferri, to be impelled, carried away, Cic. Clu. 70, 199: praeceps amentia ferebare, id. Verr. 2, 5, 46, § 121; cf.: ferri avaritiā, id. Quint. 11, 38: orator suo jam impetu fertur, Quint. 12 praef. § 3: eloquentia, quae cursu magno sonituque ferretur, Cic. Or. 28, 97; cf.: (eloquentia) feratur non semitis sed campis, Quint. 5, 14, 31: oratio, quae ferri debet ac fluere, id. 9, 4, 112; cf.: quae (historia) currere debet ac ferri, id. 9, 4, 18; so often: animus fert (aliquem aliquo), the mind moves one to any thing: quo cujusque animus fert, eo discedunt, Sall. J. 54, 4; cf.: milites procurrentes consistentesque, quo loco ipsorum tulisset animus, Liv. 25, 21, 5; and: qua quemque animus fert, effugite superbiam regiam, id. 40, 4, 14: si maxime animus ferat, Sall. C. 58, 6; cf. Ov. M. 1, 775.
        With an object-clause, the mind moves one to do any thing, Ov. M. 1, 1; Luc. 1, 67; Suet. Otho, 6; cf. also: mens tulit nos ferro exscindere Thebas, Stat. Th. 4, 753.
      2. 2. (Acc. to I. B. 2.) To carry off, take away: omnia fert aetas, animum quoque, Verg. E. 9, 51: postquam te fata tulerunt, id. ib. 5, 34: invida Domitium fata tulere sibi, Anthol. Lat. 4, 123, 8; like efferre, to carry forth to burial, Ov. Tr. 1, 3, 89.
      3. 3. (Acc. to I. B. 3.) To bear, bring forth, produce: haec aetas prima Athenis oratorem prope perfectum tulit, Cic. Brut. 12, 45: aetas parentum, pejor avis, tulit Nos nequiores, Hor. C. 3, 6, 46: Curium tulit et Camillum Saeva paupertas, id. ib. 1, 12, 42.
      4. 4. (Acc. to I. B. 6.) To bear away, to get, obtain, receive: Cotta et Sulpicius omnium judicio facile primas tulerunt, Cic. Brut. 49, 183: palmam, to carry off, win, id. Att. 4, 15, 6: victoriam ex inermi, to gain, Liv. 39, 51, 10; 2, 50, 2; 8, 8, 18: gratiam et gloriam annonae levatae, id. 4, 12, 8: maximam laudem inter suos, Caes. B. G. 6, 21, 4: centuriam, tribus, i. e. to get their votes, Cic. Planc. 20, 49; 22, 53; id. Phil. 2, 2, 4: suffragia, Suet. Caes. 13 (diff. from 8. a.): responsum ab aliquo, to receive, Cic. Cat. 1, 8, 19; Caes. B. G. 6, 4 fin.: repulsam a populo, Cic. Tusc. 5, 19, 54: repulsam, id. de Or. 2, 69 fin.; id. Phil. 11, 8, 19; id. Att. 5, 19 al.: calumniam, i. e. to be convicted of a false accusation, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 1: ita ut filius partem dimidiam hereditatis ferat, Gai. Inst. 3, 8: singulas portiones, id. ib. 3, 16; 61.
      5. 5. To bear, support any thing unpleasant; or pregn., to suffer, tolerate, endure.
        1. a. To bear in any manner.
          1. (α) With acc.: servi injurias nimias aegre ferunt, Cato ap. Gell. 10, 3, 17: (onus senectutis) modice ac sapienter sicut omnia ferre, Cic. de Sen. 1, 2: aegre ferre repulsam consulatus, id. Tusc. 4, 17, 40: hoc moderatiore animo ferre, id. Fam. 6, 1, 6: aliquid toleranter, id. ib. 4, 6, 2: clementer, id. Att. 6, 1, 3: quod eo magis ferre animo aequo videmur, quia, etc., id. Verr. 2, 5, 48, § 126: ut tu fortunam, sic nos te, Celse, feremus, Hor. Ep. 1, 8, 17.
          2. (β) With an object-clause: ut si quis aegre ferat, se pauperem esse, take it ill, Cic. Tusc. 4, 27, 59: hoc ereptum esse, graviter et acerbe ferre, id. Verr. 2, 1, 58, § 152: quomodo ferant veterani, exercitum Brutum habere, id. Phil. 10, 7, 15.
          3. (γ) With de: de Lentulo scilicet sic fero, ut debeo, Cic. Att. 4, 6, 1: quomodo Caesar ferret de auctoritate perscripta, id. ib. 5, 2, 3: numquid moleste fers de illo, qui? etc., id. ib. 6, 8, 3.
          4. (δ) Absol.: sin aliter acciderit, humaniter feremus, Cic. Att. 1, 2, 1: si mihi imposuisset aliquid, animo iniquo tulissem, id. ib. 15, 26, 4.
        2. b. Pregn., to bear or put up with, to suffer, tolerate, endure, sustain, resist.
          1. (α) With acc.: quis hanc contumeliam, quis hoc imperium, quis hanc servitutem ferre potest? Cato ap. Gell. 10, 3, 17: qui potentissimorum hominum contumaciam numquam tulerim, ferrem hujus asseclae? Cic. Att. 6, 3, 6: cujus desiderium civitas ferre diutius non potest, id. Phil. 10, 10, 21: cogitandi non ferebat laborem, id. Brut. 77, 268: unum impetum nostrorum, Caes. B. G. 3, 19, 3: vultum atque aciem oculorum, id. ib. 1, 39, 1: cohortatio gravior quam aures Sulpicii ferre didicissent, to hear unmoved, Cic. Phil. 9, 4, 9: vultum, Hor. S. 1, 6, 121: multa tulit fecitque puer, sudavit et alsit, id. A. P. 413: spectatoris fastidia, id. Ep. 2, 1, 215: fuisse (Epaminondam) patientem suorumque injurias ferentem civium, Nep. Epam. 7.
            Of personal objects: quem ferret, si parentem non ferret suum? brook, Ter. Heaut. 1, 2, 28: optimates quis ferat, qui, etc., Cic. Rep. 1, 33: vereor, ut jam nos ferat quisquam, Quint. 8, 3, 25: an laturi sint Romani talem regem, id. 7, 1, 24: quis enim ferat puerum aut adolescentulum, si, etc., id. 8, 5, 8.
          2. (β) With an object-clause: ferunt aures hominum, illalaudari, Cic. de Or. 2, 84, 344: non feret assiduas potiori te dare noctes, Hor. Epod. 15, 13; Ov. M. 2, 628: illa quidem in hoc opere praecipi quis ferat? Quint. 11, 3, 27; 11, 1, 69: servo nubere nympha tuli, Ov. H. 5, 12; cf.: alios vinci potuisse ferendum est, id. M. 12, 555.
          3. (γ) With quod: quod rapta, feremus, dummodo reddat eam, Ov. M. 5, 520: illud non ferendum, quod, etc., Quint. 11, 3, 131.
      6. 6. With the access, notion of publicity, to make public, to disclose, show, exhibit: eum ipsum dolorem hic tulit paulo apertius, Cic. Planc. 14, 34; cf.: laetitiam apertissime tulimus omnes, id. Att. 14, 13, 2: neque id obscure ferebat nec dissimulare ullo modo poterat, id. Clu. 19, 54: haud clam tulit iram adversus praetorem, Liv. 31, 47, 4; cf.: tacite ejus verecundiam non tulit senatus, quin, etc., id. 5, 28, 1.
        1. b. Prae se ferre, to show, manifest, to let be seen, to declare: cujus rei tantae facultatem consecutum esse me, non profiteor: secutum me esse, prae me fero, Cic. N. D. 1, 5, 12: noli, quaeso, prae te ferre, vos plane expertes esse doctrinae, id. ib. 2, 18, 47: non mediocres terroresprae se fert et ostentat, id. Att. 2, 23, 3: hanc virtutem prae se ferunt, Quint. 2, 13, 11: liberalium disciplinarum prae se scientiam tulit, id. 12, 11, 21: magnum animum (verba), id. 11, 1, 37.
          Of inanim. and abstr. subjects: (comae) turbatae prae se ferre aliquid affectus videntur, Quint. 11, 3, 148: oratio prae se fert felicissimam facilitatem, id. 10, 1, 11.
      7. 7. Of speech, to report, relate, make known, assert, celebrate: haec omnibus ferebat sermonibus, Caes. B. C. 2, 17, 2: alii alia sermonibus ferebant Romanos facturos, Liv. 33, 32, 3: ferte sermonibus et multiplicate fama bella, id. 4, 5, 6: patres ita fama ferebant, quod, etc., id. 23, 31, 13; cf. with acc.: hascine propter res maledicas famas ferunt, Plaut. Trin. 1, 2, 149: famam, id. Pers. 3, 1, 23: fama eadem tulit, Tac. A. 1, 5; cf. id. ib. 15, 60: nec aliud per illos dies populus credulitate, prudentes diversa fama, tulere, talk about, id. ib. 16, 2: inimici famam non ita, ut nata est, ferunt, Plaut. Pers. 3, 1, 23: quod fers, cedo, tell, say, Ter. Ph. 5, 6, 17: nostra (laus) semper feretur et praedicabitur, etc., Cic. Arch. 9, 21.
        With an object-clause: cum ipseacturum se id per populum aperte ferret, Liv. 28, 40, 2; id. ib. § 1: saepe homines morbos magis esse timendos ferunt quam Tartara leti, Lucr. 3, 42: Prognen ita velle ferebat, Ov. M. 6, 470; 14, 527: ipsi territos se ferebant, Tac. H. 4, 78; id. A. 4, 58; 6, 26 (32); cf.: mihi fama tulit fessum te caede procubuisse, etc., Verg. A. 6, 503: commentarii ad senatum missi ferebant, Macronem praesedisse, etc., Tac. A. 6, 47 (53).
        1. b. Ferunt, fertur, feruntur, etc., they relate, tell, say; it is said, it appears, etc.
          With inf.: quin etiam Xenocratem ferunt, cum quaereretur ex eo, etc … respondisse, etc., Cic. Rep. 1, 2: fuisse quendam ferunt Demaratum, etc., id. ib. 2, 19: quem ex Hyperboreis Delphos ferunt advenisse, id. N. D. 3, 23, 57; Hor. C. 3, 17, 2: homo omnium in dicendo, ut ferebant, accrrimus et copiosissimus, Cic. de Or. 1, 11, 45: Ceres fertur frugesmortalibus instituisse, Lucr. 5, 14: in Syria quoque fertur item locus esse, etc., id. 6, 755: is Amulium regem interemisse fertur, Cic. Rep. 2, 3: qui in contione dixisse fertur, id. ib. 2, 10 fin.: quam (urbem) Juno fertur terris omnibus unam coluisse, Verg. A. 1, 15: non sat idoneus Pugnae ferebaris, you were accounted, held, Hor. C. 2, 19, 27: si ornate locutus est, sicut fertur et mihi videtur, Cic. de Or. 1, 11, 49; cf.: cum quaestor ex Macedonia venissem Athenas florente Academia, ut temporibus illis ferebatur, id. ib. § 45.
        2. c. To give out, to pass off a person or thing by any name or for any thing; and, in the pass., to pass for any thing, to pass current: hunc (Mercurium) omnium inventorem artium ferunt, Caes. B. G. 6, 17, 1: ut Servium conditorem posteri famā ferrent, Liv. 1, 42, 4: qui se Philippum regiaeque stirpis ferebat, cum esset ultimae, set himself up for, boast, Vell. 1, 11, 1: avum M. Antonium, avunculum Augustum ferens, boasting of, Tac. A. 2, 43; cf.: qui ingenuum se et Lachetem mutato nomine coeperat ferre, Suet. Vesp. 23: ante Periclem, cujus scripta quaedam feruntur, Cic. Brut. 7, 27 (quoted paraphrastically, Quint. 3, 1, 12): sub nomine meo libri ferebantur artis rhetoricae, Quint. prooem. 7; cf.: cetera, quae sub nomine meo feruntur, id. 7, 2, 24; Suet. Caes. 55; id. Aug. 31; id. Caes. 20: multa ejus (Catonis) vel provisa prudenter vel acta constanter vel responsa acute ferebantur, Cic. Lael. 2, 6: qua ex re in pueritia nobilis inter aequales ferebatur, Nep. Att. 1, 3.
      8. 8. Polit. and jurid. t. t.
        1. a. Suffragium or sententiam, to give in one’s vote, to vote, Varr. R. R. 3, 2, 1; cf.: ferunt suffragia, Cic. Rep. 1, 31; id. Fam. 11, 27, 7: de quo foedere populus Romanus sententiam non tulit, id. Balb. 15, 34; cf.: de quo vos (judices) sententiam per tabellam feretis, id. Verr. 2, 4, 47, § 104; so of the voting of judges, id. Clu. 26, 72; of senators: parcite, ut sit qui in senatu de bello et pace sententiam ferat, id. Verr. 2, 2, 31, § 76; cf. id. Fam. 11, 21, 2.
        2. b. Legem (privilegium, rogationem) ad populum, or absol., to bring forward or move a proposition, to propose a law, etc.: perniciose Philippus in tribunatu, cum legem agrariam ferret, etc., Cic. Off. 2, 21, 73; cf. id. Sull. 23, 65: quae lex paucis his annis lata esset, id. Corn. 1, 3 (vol. xi. p. 10 B. and K.): familiarissimus tuus de te privilegium tulit, ut, etc., id. Par. 4, 32: Sullam illam rogationem de se nolle ferri (shortly before: Lex ferri coepta), id. Sull. 23, 65: rogationem de aliquo, contra or in aliquem, ad populum, ad plebem, id. Balb. 14, 33; id. Clu. 51, 140; id. Brut. 23, 89; Caes. B. C. 3, 1, 4; Liv. 33, 25, 7: nescis, te ipsum ad populum tulisse, ut, etc., proposed a bill, Cic. Phil. 2, 43, 100: ut P. Scaevola tribunus plebis ferret ad plebem, vellentne, etc., id. Fin. 2, 16, 54; cf. Liv. 33, 25, 6: quod Sulla ipse ita tulit de civitate, ut, etc., Cic. Caecin. 35, 102: nihil de judicio ferebat, id. Sull. 22, 63: cum, ut absentis ratio haberetur, ferebamus, id. Att. 7, 6, 2.
          Impers.: lato ut solet ad populum, ut equum escendere liceret, Liv. 23, 14, 2.
        3. c. Judicem, said of the plaintiff, to offer or propose to the defendant as judge: quem ego si ferrem judicem, refugere non deberet, Cic. Rosc. Com. 15, 45; id. de Or. 2, 70, 285.
          Hence, judicem alicui, in gen., to propose a judge to, i. e. to bring a suit against, to sue a person: se iterum ac saepius judicem illi ferre, Liv. 3, 57, 5; 3, 24, 5; 8, 33, 8.
      9. 9. Mercant. t. t., to enter, to set or note down a sum in a book: quod minus Dolabella Verri acceptum rettulit, quam Verres illi expensum tulerit, etc., i. e. has set down as paid, has paid, Cic. Verr. 2, 1, 39, § 100 sq., v. expendo.
      10. 10. Absol., of abstr. subjects, to require, demand, render necessary; to allow, permit, suffer: ita sui periculi rationes ferre ac postulare, Cic. Verr. 2, 5, 40, § 105; cf.: gravioribus verbis uti, quam natura fert, id. Quint. 18, 57: quid ferat Fors, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. 203 ed. Vahl.): quamdiu voluntas Apronii tulit, Cic. Verr. 2, 3, 23, § 57: ut aetas illa fert, as is usual at that time of life, id. Clu. 60, 168: ad me, ut tempora nostra, non ut amor tuus fert, vere perscribe, id. Q. Fr. 1, 4, 5: quod ita existimabam tempora rei publicae ferre, id. Pis. 2, 5: si ita commodum vestrum fert, id. Agr. 2, 28, 77: proüt Thermitani hominis facultates ferebant, id. Verr. 2, 2, 34, § 83: si vestra voluntas feret, if such be your pleasure, id. de Imp. Pomp. 24, 70: ut opinio et spes et conjectura nostra fert, according to our opinion, hope, and belief, id. Att. 2, 25, 2: ut mea fert opinio, according to my opinion, id. Clu. 16, 46: si occasio tulerit, if occasion require, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21, 6: dum tempus ad eam rem tulit, sivi, animum ut expleret suum, Ter. And. 1, 2, 17: in hac ratione quid res, quid causa, quid tempus ferat, tu perspicies, Cic. Fam. 1, 7, 6: natura fert, ut extrema ex altera parte graviter, ex altera autem acute sonent, id. Rep. 6, 18.
        Impers.: sociam se cujuscumque fortunae, et, si ita ferret, comitem exitii promittebat (sc. res or fortuna), Tac. A. 3, 15; so, si ita ferret, id. H. 2, 44.

fĕrōcĭa, ae, f. [ferox], a wild or untamed spirit, fierceness, in a good or bad sense (class.).

  1. I. In a good sense, spirit, courage, bravery: infirmitas puerorum et ferocitas juvenum et gravitas jam constantis aetatis et senectutis maturitas naturale quiddam habet, Cic. de Sen. 10, 33: Romana virtus et ferocia, Liv. 9, 6 fin.: ferociam animi in vultu retinens, Sall. C. 61, 4: si quid ardoris ac ferociae miles habuit, Tac. H. 2, 76 fin.: plus tamen ferociae Britanni praeferunt, ut quos nondum longa pax emollierit, id. Agr. 11 fin.; cf.: virtus ac ferocia, id. ib. 31: ardor ac ferocia, id. H. 2, 76: ferociā verborum militem incendebat, id. ib. 4, 71.
  2. II. In a bad sense, savageness, ferocity.
    1. A. Prop.: ferocitate atque ferocia, Pac. ap. Non. 490, 19: qui comperit ejus vim et effrenatam illam ferociam, Cic. Fragm. ap. Non. 492, 3 (Rep. 5, 8 ed. Mos.): arrogans atque intoleranda ferocia, id. Agr. 2, 33, 91; 2, 35, 96: per communes liberos oravit exueret ferociam, Tac. A. 2, 72: ingeniorum, Vell. 2, 115, 3: stolida mentis, Ov. Hal. 58.
    2. B. Transf., of wine, harshness, roughness: vini, Plin. 14, 19, 24, § 121.

fĕrōcĭo, īvi or ĭi, 4, v. n. [ferox], to be fierce, unruly, ungovernable; to rage, be furious: Ferocio, ἀγριαίνομαι, Gloss. Labb. (perh. only ante- and post-class.; for in Quint. 10, 3, 10, ferocientes equos is, acc. to the MSS., to be read efferentis se equos): ferocit apud Catonem ferociter agit, Paul. ex Fest. p. 92, 7 Müll.: si permulcti sonis mitioribus non immodice ferocirent, Gell. 1, 11, 2: oratio ferociens saeviensque, id. ib. § 15: in aliquam sectam, Tert. Apol. 5: ferociens, Amm. 14, 9, 9.

fĕrōcĭtas, ātis, f. [ferox], wild or untamed courage, fierceness, in a good or bad sense; cf. ferocia (class.).

  1. I. In a good sense, courage, spirit: corporis viribus et animi ferocitate ceteris praestare, Cic. Rep. 2, 2: equi ferocitate exsultantes, id. Off. 1, 26, 90.
  2. II. In a bad sense, fierceness, savageness, ferocity: ferocitate atque ferocia, Pac. ap. Non. 490, 19: quae haec, malum, ferocia est? Plaut. Ep. 5, 2, 44: ut ferocitatem tuam istam comprimerem et audaciam frangerem, Cic. Vat. 1, 2: ferocitatem reprimere, id. Off. 2, 11, 40: tanta, ut, etc., id. Deiot. 5, 15: Ajax apud Achillem querens de ferocitate Trojanorum, id. Div. 2, 39, 82: nimia contumacia et ferocitas, Suet. Vit. 12: bestiarum, Vulg. 2 Macc. 15, 21.

fĕrōcĭter, adv., courageously, bravely, fiercely, etc., v. ferox fin.

fĕrōcŭlus, a, um, adj. dim. [ferox], somewhat spirited or fierce (very rare): eja, quam ferocula’st! Turp. ap. Non. 75, 30: quid tu, miles tiro, tam feroculus es, Auct. B. Afr. 16, 1.

Fērōnĭa, ae, f. [a Sabine word; cf. Varr. L. L. 5, § 74 Müll.], an old Italian deity related to Tellus, the patroness of freedmen: several groves were dedicated to her, in which, on the festivals of the goddess, great markets were held; in later times identified with Juno, Liv. 1, 30, 5; 22, 1; 26, 11; Verg. A. 7, 800 Serv.; 8, 564; Plin. 3, 5, 8, § 51; Inscr. Orell. 1313 sq.; 1756; 3315; Hor. S. 1, 5, 24; Inscr. ap. Fabrett. p. 451.

fĕrox, ōcis (gen. plur. ferocum, Albin. 1, 275; abl. sing. feroci, Neue, Formenl. 2, 67 sq.), adj. [root in Gr. θήρ, Aeol. φήρ, θηρίον; cf.: ferus, fera; cf. also Zend. dvar, to run, Gr. θρώσκω, θορεῖν, Lat. furere], wild, bold, courageous, warlike, spirited, brave, gallant, savage, headstrong, untamable, fierce, insolent (class.; syn.: dirus, ferus, durus, saevus, crudelis; immanis, immitis, barbarus, etc.).

  1. I. In a good sense: moechus qui formest ferox, Plaut. Mil. 4, 9, 13: naturā ferox, vehemens, manu promptus erat, Sall. C. 43 fin.; cf.: nimium es vehemens feroxque naturā, Cic. Vat. 2, 4: ferox naturā, Sall. J. 11, 3: vicimus vi feroces, Plaut. Am. 1, 1, 82: Aequorum magna gens et ferox, warlike, Cic. Rep. 2, 20: Latium, Hor. C. 1, 35, 10: Roma, id. ib. 3, 3, 44: Parthi, id. ib. 3, 2, 3: Sygambri, id. ib. 4, 2, 34: miles, id. ib. 1, 6, 3: Hector, id. ib. 4, 9, 21: virgo (i. e. Minerva), Mart. 14, 179; cf. Sil. 9, 457: loca amoena, voluptaria facile in otio feroces militum animos molliverat, Sall. C. 11, 5; cf. id. J. 106, 3: ferox bello, Hor. C. 1, 32, 6; cf.: feroces ad bellandum, Liv. 38, 13, 11: adversus pericula ferox, Tac. H. 3, 69 fin.: Triaria ultra feminam ferox, id. ib. 2, 63: vir nobilis ac ferox, id. A. 4, 21.
    With gen.: animi, Tac. A. 1, 32.
    Sup.: globus ferocissimorum juvenum, Liv. 1, 12, 9: auxiliarii, Tac. H. 2, 24: nullo adversante, cum ferocissimi cecidissent, id. A. 1, 2.
  2. II. In a bad sense: equi indomiti, feroces, Plaut. Men. 5, 2, 110: leones, Lucr. 4, 717: aper, Verg. A. 10, 711: indulgentia ferocem fortasse atque arrogantem et infestum facit, Cic. Att. 10, 11, 3: dote fretae, feroces, i. e. arrogant, Plaut. Men. 5, 2, 17; cf.: ferox formā, id. Mil. 4, 9, 13; Titin. ap. Non. 305, 6: Numidae secundis rebus feroces, Sall. J. 94, 4; cf.: ferox viribus, Liv. 1, 7, 5; 7, 5, 6: robore corporis stolide ferox, Tac. A. 1, 3: nequicquam Veneris praesidio ferox, Hor. C. 1, 15, 13: sit Medea ferox invictaque, id. A. P. 123: animus ferox inopiā rei familiaris, Sall. C. 5, 7; cf.: quibus aetas animusque ferox erat, id. ib. 38, 1: oculi, Luc. 5, 211: patribus ferox, haughty toward the senators, Liv. 7, 40, 8.
    Comp.: in bellis civilibus, victoria, etiamsi ad meliores venit, tamen eos ipsos ferociores impotentioresque reddit, Cic. Fam. 4, 9, 3; id. Fragm. ap. Non. 305, 10: et quia tecum eram, propterea animo eram ferocior, Plaut. Mil. 4, 8, 13; id. Rud. 3, 1, 14; Quint. 2, 2, 3.
    Sup.: duas ferocissimas affectiones amoris atque odii coërcere, Gell. 1, 3 fin.: bestiae, Vulg. 2 Macc. 11, 9.
          1. (β) With gen.: linguae feroces, Tac. H. 1, 35: ferox scelerum, eager for, prone to crimes, id. A. 4, 12: deorum Spretor erat mentisque ferox Ixione natus, Ov. M. 8, 614: scelerum, Tac. A. 4, 12.
          2. (γ) With in and acc.: ferox in suos erat miles, ignavus in hostes, Amm. 22, 4, 7.
          3. (δ) With inf.: ferox est, viginti minas meas tractare sese, Plaut. As. 2, 4, 62: odium renovare ferox, Sil. 11, 8.
            Hence, adv.: fĕrōcĭter.
      1. 1. (Acc. to I.) Courageously, valorously, bravely: strenue et ferociter facta in bello plura memorari possunt, Liv. 3, 47, 2: adequitare, id. 9, 22, 4: mandata edere, Tac. A. 15, 5.
        Comp.: pauci ferocius decernunt, Sall. J. 104, 2.
        Sup.: cum quo ferocissime pro Romana societate adversus Punicum foedus steterat, Liv. 23, 8, 3.
      2. 2. (Acc. to II.) Fiercely, savagely, insolently: aspere et ferociter et libere dicta, Cic. Planc. 13, 33: increpare, Plaut. Am. 1, 1, 58: dictae sententiae, Liv. 2, 55, 11.
        Comp.: paulo ferocius (exagitatus), Cic. Q. Fr. 2, 13, 2.
        Sup.: obloqui, Curt. 10, 2 fin.

ferrāmentārĭus, ii, m. [ferramentum], a maker of iron implements, a blacksmith (late Lat.): aerarii, ferramentarii, statuarii, Firm. 3, 13 fin.

ferrāmentum, i, n. [ferrum], an implement or tool of iron, or shod, pointed, etc., with iron, esp. agricultural implements (a hatchet, axe, sickle, etc.): puteum periclo et ferramentis fodimus, Plaut. Rud 2, 4, 19: de ferramentorum varietate scribit (Cato) permultaut falces, palas, rastros, etc., Varr. R. R. 1, 22, 5; Col. 2, 18, 4; 3, 18, 6; 4, 24, 21; 4, 29, 15; Plin. 18, 26, 64, § 236: agrestia, Liv. 1, 40, 5: peditem super arma ferramentis quoque et copiis onerare, axes, etc., Tac. G. 30: bonorum ferramentorum studiosus, swords or daggers, Cic. Cat. 3, 5, 10; id. Sull. 19, 55; id. N. D. 1, 8, 19; cf. id. Top. 15, 59; Hor. Ep. 1, 1, 86: nulla ferramentorum copia, * Caes. B. G. 5, 42, 3: tonsoria, razors, Mart. 14, 36: pugnantium, i. e. swords, Suet. Tit. 9: instrumento medici legatoferramenta legato cedunt, Paul. Sent. 3, 6, 62.

ferrārĭa, ae, f., v. ferrarius.

ferrārĭārĭus, ii, m. [ferraria; v. ferrarius, II. B.], one who works in iron-mines, a miner, Inscr. Orell. 4188.

1. ferrārĭus, a, um, adj. [ferrum], belonging to or occupied with iron.

  1. I. Prop.: fabri, blacksmiths, Plaut. Rud. 2, 6, 47: NEGOTIATOR, an iron-monger, Inscr. Grut. 640, 2 and 4: metalla, iron-mines, Plin. 35, 6, 15, § 35: officina, a smith’s shop, smithy, id. 35, 15, 51, § 182: aqua, for quenching the red-hot iron, id. 28, 16, 63, § 226: faber, Vulg. 1 Reg. 13, 19.
  2. II. Subst.
    1. A. ferrārĭus, ii, m., a blacksmith, a smith, Sen. Ep. 56, 4; Pall. 1, 6, 2; Firm. Math. 4, 7 med.; Inscr. Orell. 4066.
    2. B. ferrārĭa, ae, f.
      1. 1. An iron-mine, iron-works: sunt in his regionibus ferrariae, argenti fodinae pulcherrimae, Cato ap. Gell. 2, 22, 29; Caes. B. G. 7, 22, 2; Liv. 34, 21, 7; Inscr. Orell. 1239.
      2. 2. (Sc. herba.) The plant vervain, App. Herb. 65 and 72.

2. ferrārĭus, ii, m., v. 1. ferrarius, II. A.

* ferrātĭlis, e, adj. [ferratus], furnished with iron; comically said of slaves who are ironed, fettered, Plaut. Most. 1, 1, 18; cf. the foll. art.

ferrātus, a, um, adj. [ferrum], furnished, covered, or shod with iron.

  1. I. Adj.: postes, Enn. ap. Serv. Verg. A. 7, 622 (Ann. v. 271 ed. Vahl.); imitated, Verg. A. 7, 622: orbes rotarum, Lucr. 6, 551; Verg. G. 3, 361: hasta, Liv. 1, 32, 12: sudes, Verg. A. 5, 208: capistra, id. G. 3, 399: calx, armed with a spur, id. A. 11, 714: servi, i. e. fettered (sc. catenis), Plaut. Bacch. 4, 6, 11; cf. the preced. art.: agmina, i. e. iron-clad, in armor, Hor. C. 4, 14, 30: aquae, ferruginous, chalybeate, Sen. Q. N. 3, 2: forma suum, iron, made of iron, Val. Fl. 6, 90.
  2. II. Subst.: ferrāti, ōrum, m. (sc. milites): in fronte statuerat ferratos, in cornibus cohortes, harnessed soldiers, cuirassiers, Tac. A. 3, 45.

ferrea, ae, f., v. ferreus, I.

ferrĕus, a, um, adj. [ferrum], made of iron, iron.

  1. I. Lit.: Britanni utuntur aut aere aut taleis ferreispro nummo, Caes. B. G. 5, 12, 4: vomer, Lucr. 1, 314: ensis, id. 5, 1293: furcae, Varr. R. R. 1, 22, 3; for which absol.: ferreae, Cato, R. R. 10, 3: clavi, Caes. B. G. 3, 13, 4: hami, id. ib. 7, 73 fin.: manus, id. B. C. 1, 57, 2; 1, 58, 4; 2, 6, 2: clathri, Plin. 8, 7, 7, § 21: fibula, Quint. 6, 3, 58: anulus, id. 7, 6, 8; cf. Plin. 33, 1, 4, § 9; Suet. Aug. 100: litterae imagunculae, id. ib. 7: Hercules, an iron statue of Hercules, Plin. 34, 14, 40, § 141.
    Poet.: hastati spargunt hastas, fit ferreus imber, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 287 ed. Vahl.); imitated: imber, Verg. A. 12, 284; cf.: seges telorum, id. ib. 3, 45: ager, i. e. glistening with weapons, id. ib. 11, 601.
    1. B. Transf., like or pertaining to iron: color, iron-color, Plin. 37, 10, 61, § 170: fabrica, the art of working iron, id. 7, 56, 57, § 198.
  2. II. Trop.
    1. A. Hard, unfeeling, hard-hearted, cruel: qui virtutem duram et quasi ferream esse quandam volunt (opp. tenera atque tractabilis), Cic. Lael. 13, 48; cf.: quis tam fuit durus et ferreus, quis tam inhumanus, qui? etc., id. Verr. 2, 5, 46, § 121; and: ferreus essem, si te non amarem, id. Fam. 15, 21, 4: ferus et ferreus, id. Q. Fr. 1, 3, 3: ferus et vere ferreus, Tib. 1, 10, 2: quis tam esset ferreus, qui, etc., Cic. Lael. 23, 87: o te ferreum, qui illius periculis non moveris! id. Att. 13, 30, 2: illa (carmina) tamen numquam ferrea dixit Amo, Prop. 2, 8, 12; Tib. 2, 3, 2; 3, 2, 2: praecordia, Ov. H. 12, 183: bella, id. ib. 13, 64: sors vitae (with difficilis), id. Tr. 5, 3, 28: os ferreum, shameless, impudent, Cic. Pis. 26, 63: ferrea tum vero proles exorta repente est, i. e. the iron age, Cic. poët. N. D. 2, 63, 159; cf. saecula, Tib. 2, 3, 35.
    2. B. With the idea of firmness, fixedness predominating, firm, fixed, rigid, unyielding, immovable: (Cato) in parsimonia, in patientia laboris periculique, ferrei prope corporis animique, Liv. 39, 40, 11: vox, Verg. G. 2, 44; id. A. 6, 626; cf.: scriptor (Atilius), Licin. poët. ap. Cic. Fin. 1, 2, 5: jura, Verg. G. 2, 501: olli dura quies oculos et ferreus urget Somnus, ironsleep, i. e. death (a transl. of the Homeric χάλκεος ὕπνος), Verg. A. 10, 745; 12, 309: decreta Sororum, Ov. M. 15, 781.

* ferrĭcrĕpĭnus, a, um, adj. [ferrum + crepo], resounding with the clanking of irons or fetters; comically formed: apud fustitudinas ferricrepinas insulas, i. e. ergastula, Plaut. As. 1, 1, 18.

ferrĭfŏdīna, ae, f. [ferrum + fodina], an iron-mine, not in use, mentioned by Varr. L. L. 8, 33, § 62 Müll.

* ferrĭtĕrĭum, ii, n. [ferrum + tero], the place of those who are galled with irons; a comically formed word for ergastulum, Plaut. Most. 3, 2, 55.

Ferrĭtĕrus, i, m. [ferrum + tero], a comic name given to a slave who is galled with fetters, Plaut. Trin. 4, 3, 14.

* ferrĭtrībax, ācis, adj. [vox hibrida, from ferrum + τρίβω, tero], iron-galled, i. e. galled with fetters: plagipatidae, ferritribaces viri, Plaut. Most. 2, 1, 9.

* ferrūgĭnans, antis, adj. [ferrugo], that tastes of iron: guttae, Tert. adv. Val. 15.

ferrūgĭnĕus (ferrūgĭnus, Lucr. 4, 76), a, um, adj. [ferrugo].

  1. I. Of color, of the color of iron-rust, dark-red, dusky, ferruginous: palliolum habeas ferrugineum, nam is colos thalassicust, Plaut. Mil. 4, 4, 43: vela lutea, russa, ferrugina, Lucr. 4, 76: cymba, Verg. A. 6, 303 (= κυανέη, for which: caerulea puppis, id. ib. 6, 410): hyacinthi, id. G. 4, 183: frons anguis, Stat. Th. 1, 600: nemus (inferorum), id. ib. 2, 13; cf.: amictus Plutonis, Claud. Rapt. Pros. 2, 275.
  2. II. Of taste, like iron, ferruginous: sapor fontis, Plin. 31, 2, 8, § 12.

ferrūgĭnus, a, um, v. ferrugineus init.

ferrūgo, ĭnis, f. [ferrum; like aerugo from aes], iron-rust (syn.: aerugo, rubigo).

  1. I. Prop., Plin. 23, 8, 79, § 151.
    1. B. Transf., the color of iron-rust, a darkred, dark-chestnut, a dusky color: nuclei vestiti aliā ferruginis tunicā, Plin. 15, 10, 9, § 35; also sea-green: viridis ferrugine barba, Ov. M. 13, 960: excutit obscurā tinctas ferrugine habenas, id. ib. 5, 404; 15, 789: sol caput obscurā nitidum ferrugine texit, gloom, Verg. G. 1, 467: maesta obtenta Ditis ferrugine regna, id. Cul. 273: pectus manu ferrugine tincta Tangit, Ov. M. 2, 798: pictus acu chlamydem et ferrugine clarus Hiberā, purple, Verg. A. 9, 582; cf.: peregrinā ferrugine clarus et ostro, id. ib. 11, 772: violas ferrugine pingit, Claud. Rapt. Pros. 2, 93.
  2. * II. Trop., envy (cf. aerugo): animusque mala ferrugine purus, Auct. Pan. ad Pis. 95.

ferrum, i, n. [cf. Sanscr. dharti, firmness; Lat. firmus], iron.

  1. I. Lit., Plin. 34, 14, 39, § 138; Lucr. 1, 571; 5, 1241; 1286; Cic. N. D. 2, 60, 151; id. Leg. 2, 18, 45; Caes. B. G. 5, 12, 5; Hor. S. 1, 4, 20 et saep.: mustum quod resipit ferrum, has a taste of iron, Varr. R. R. 1, 54, 3.
    1. B. Poet.
      1. 1. As a fig. of hard-heartedness, unfeelingness, cruelty, etc.: gerere ferrum in pectore, Ov. M. 9, 614; cf.: ferrum et scopulos gestare in corde, id. ib. 7, 33: durior ferro, id. ib. 14, 712; hence for the iron age, id. ib. 1, 127; 15, 260; Hor. Epod. 16, 65.
      2. 2. As an image of firmness, endurance, Ov. Pont. 4, 10, 3.
  2. II. Transf., any thing made of iron, an iron implement, as a plough: glebas proscindere ferro, Lucil. ap. Non. 401, 19: solum terrae, Lucr. 5, 1295; cf. also, campum, Ov. M. 7, 119: ferro scindimus aequor, Verg. G. 1, 50; a hatchet: ferro mitiget agrum, Hor. Ep. 2, 2, 186; an axe: mordaci velut icta ferro Pinus, id. C. 4, 6, 9; 4, 4, 60 (for which, shortly before, bipennis); cf. Lucr. 6, 168; a dart: petita ferro belua, Hor. Epod. 5, 10; the tip of an arrow: exstabat ferrum de pectore aduncum, Ov. M. 9, 128; the head (of a spear), Tac. G. 6; an iron stylus: dextra tenet ferrum, id. ib. 9, 522; hair-scissors: solitus longos ferro resecare capillos, id. ib. 11, 182; curling-irons: crines vibratos calido ferro, Verg. A. 12, 100 et saep.
    Esp. freq. a sword: Drusum ferro. Metellum veneno sustulerat, Cic. N. D. 3, 33, 81: in aliquem cum ferro invadere, id. Caecin. 9, 25: aut ferro aut fame interire, Caes. B. G. 5, 30 fin.: uri virgis ferroque necari, Hor. S. 2, 7, 58; cf.: gladiator, ferrum recipere jussus, the stroke of the sword, Cic. Tusc. 2, 17, 41. So, ferrum et ignis, like our fire and sword, to denote devastation, utter destruction: huic urbi ferro ignique minitantur, Cic. Phil. 11, 14, 37; cf.: hostium urbes agrique ferro atque igni vastentur, Liv. 31, 7, 13: pontem ferro, igni, quacumque vi possent, interrumpant, id. 2, 10, 4; 30, 6, 9; 1, 59, 1: ecce ferunt Troës ferrumque ignemque Jovemque In Danaas classes, Ov. M. 13, 91: inque meos ferrum flammasque penates Impulit, id. ib. 12, 551; so, conversely, igni ferroque, Cic. Phil. 13, 21, 47; Liv. 35, 21, 10; cf. Tac. A. 14, 38; Suet. Claud. 21: flamma ferroque, Cic. Verr. 2, 4, 35, § 78; Flor. 2, 17, 15; 3, 18, 14; Sen. Const. Sap. 2, 2: ferrum, i. q. arms, for battle, war, force of arms: ferro, non auro, vitam cernamus, utrique, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 202 ed. Vahl.); cf.: quem nemo ferro potuit superare nec auro, id. ap. Cic. Rep. 3, 3 (Ann. v. 220 ed. Vahl.): adnuit, sese mecum decernere ferro, id. ap. Prisc. p. 822 P. (Ann. v. 136 ed. Vahl.): decernere ferro, Cic. de Or. 2, 78, 317; Liv. 40, 8 fin.; Verg. A. 7, 525; 11, 218: cernere ferro, id. ib. 12, 709: ferro regna lacessere, with war, id. ib. 12, 186; cf.: atque omnis, Latio quae servit purpura ferro, i. e. made subject by the force of arms, Luc. 7, 228.
    Prov.: ferrum meum in igni est, i. q. mea nunc res agitur, Sen. Mort. Claud.

ferrūmen (fērū-), ĭnis, n. [ferrum].

  1. I. Cement, solder, glue (post-Aug.): quod furto calcis sine ferumine suo caementa componuntur, Plin. 36, 23, 55, § 176; Petr. 102; Dig. 41, 1, 27.
    Transf.: esse videtur Homeri (versus) simplicior et sincerior, Vergilii autem ϝεωτερικώτερος et quodam quasi ferumine immisso fucatior, etc., i. e. connection, connecting word, Gell. 13, 26, 3.
  2. * II. Iron-rust: (crystalla) infestantur plurimis vitiis, scabro ferumine, maculosa nube, etc., Plin. 37, 2, 10, § 28.

ferrūmĭnātĭo (fērū-), ōnis, f. [ferrumino], a cementing, soldering (post-class.), Dig. 6, 1, 23, § 5.

ferrūumĭno (fērū-), āvi, ātum, 1, v. a. [ferrumen, I.], to cement, solder, glue, unite, bind, join.

  1. I. Lit. (mostly post-Aug.): ita (bitumine) feruminatis Babylonis muris, Plin. 35, 15, 51, § 182: si tuum scyphum alieno plumbo plumbaveris aut alieno argento feruminaveris, Dig. 41, 1, 27: quare (ossa) fracta non feruminantur, Plin. 11, 37, 86, § 214; cf.: navium commissuras, to caulk the seams, id. 16, 36, 64, § 158.
  2. * II. Transf., comically: labra in labris feruminat, glues his lips, Plaut. Mil. 4, 8, 25 (dub.; Lorenz, labra ab labellis fer mihi).

fertĭlis, e, adj. [fero, I. B. 3.].

  1. I. Fruitful, fertile (class.; syn.: ferax, fecundus, uber).
    1. A. Lit.
          1. (α) Absol.: ager, quamvis fertilis, sine cultura fructuosus esse non potest, Cic. Tusc. 2, 5, 13: Asia tam opima est ac fertilis. ut, etc., id. de Imp. Pomp. 6, 14: agri opimi et fertiles, id. Agr. 2, 19, 51; cf.: agri uberrimi maximeque fertiles, id. Div. 1, 42, 94: agri lati et fertiles, id. Verr. 2, 3, 51, § 120; id. N. D. 2, 53: ager fertilis et praeda onustus, Sall. J. 87, 1; Ov. F. 5, 12, 23: terra, Liv. 45, 30, 4: Africa, Hor. C. 3, 16, 31: Tibur, id. ib. 4, 3, 10: oliveta, id. ib. 2, 15, 8: Bacchus (i. e. vinum), id. ib. 2, 6, 19: herba, Ov. F. 3, 240: annus, Prop. 4 (5), 8, 14: cornu nutricis (i. e. Copiae), Ov. F. 5, 127.
            Poet.: serpens, i. e. the Hydra, continually producing new heads, Ov. H. 9, 95.
            Comp.: uberius solum fertilioremve segetem, Quint. 12, 10, 25.
            Prov.: fertilior seges est alienis semper in agris, Ov. A. A. 1, 349.
            Sup.: quae fertilissima sunt Germaniae loca circum Hercyniam silvam, Caes. B. G. 6, 24, 2: regio agri, id. ib. 7, 13 fin.: ager, Liv. 29, 25, 12: quaestus, Plin. H. N. 14 praef. § 5.
          2. (β) With gen.: proferre possum multos fertiles agros alios aliorum fructuum, fertile, some in one kind of produce, some in another, Cic. N. D. 2, 52, 131; cf.: ager frugum fertilis, Sall. J. 17, 5: fertilis hominum frugumque Gallia, Liv. 5, 34, 2: tellus frugum pecorisque, Hor. C. S. 29: mare testae, id. S. 2, 4, 31: insulae pabuli tantum, Plin. 6, 22, 24, § 86: arenae vitri, id. 5, 19, 17, § 75.
            Comp.: incolae (Taprobanes) auri margaritarumque grandium fertiliores quam Indi, richer in, Plin. 6, 22, 24, § 81.
          3. (γ) With abl.: ager a litore arboribus fertilis, intus frugibus tantum, Plin. 5, 5, 5, § 33: flumen auro, id. 6, 23, 26, § 98.
          4. (δ) With ad: tractus fertilis ad omnia, Plin. 2, 78, 80, § 190.
            (ε) With a and abl.: Aetna a sacro numquam non fertilis igni, Lucil. Aetna, 556.
    2. B. Trop., fertile, productive (poet. and in post-Aug. prose): fertile pectus habes, Ov. Pont. 4, 2, 11: Bacche, soles Phoebo fertilis esse tuo, Prop. 4 (5), 6, 76: tanto priscorum cura fertilior fuit, Plin. H. N. 14 praef. § 3.
  2. II. That makes fruitful or fertile, fertilizing (poet. and in post-Aug. prose): dea (i. e. Ceres), Ov. M. 5, 642: Nilus, Tib. 1, 7, 22; Val. Fl. 7, 608: majores fertilissimum in agro oculum domini esse dixerunt, Plin. 18, 6, 8, § 43.
    Hence, * adv.: fertĭlĭter, fruitfully, abundantly: derelicta (metalla) fertilius revivescunt, Plin. 34, 17, 49, § 164.

fertĭlĭtas, ātis, f. [fertilis], fruitfulness, fertility, abundance.

  1. I. Lit., of plants and animals (class.): quae sit vel sterilitas agrorum vel fertilitas futura, * Cic. Div. 1, 57, 131: loci, Caes. B. G. 2, 4, 1: terrae, Quint. 2, 19, 2; cf.: terrae (Siculae), Ov. M. 5, 481: frugum et vitium olearumque, Plin. 3, 5, 6, § 41: metallorum, id. 3, 20, 24, § 138.
    Of animal fruitfulness: (Rhea) indoluit fertilitate suā, Ov. F. 4, 202: barbara, i. e. of the Oriental women, Poët. ap. Cic. Tusc. 2, 15, 36: animalium ad generandum, Plin. 8, 42, 66, § 164.
  2. II. Trop.: artis ejus (Protogenis) summa intentio, et ideo minor fertilitas, Plin. 35, 10, 36, § 101; Sedul. 4, 10.

fertĭlĭter, adv., v. fertilis fin.

fertor, ōris, m. [fero], one who bears, not in use; cf. Varr. L. L. 8, § 57 Müll.

fertōrĭus, a, um, adj. [fertor], that serves for bearing or carrying (late Lat.).

  1. I. Adj.: sella, a sedan-chair, Cael. Aur. Tard. 1, 4: lectus, id. ib. 5, 1, 14.
  2. II. Subst.: fertōrĭum, ii, n., a sedan-chair, Cael. Aur. Tard. 1, 1, 18.

fertum (ferct-), i, n. [fertor], a sort of oblation-cake, Fab. Pict. ap. Gell. 10, 15, 14; Cato, R. R. 134, 2; 141, 4; Pers. 2, 48.

fertus, a, um, adj. [fero; cf. fertilis], fertile, productive: pini, Avien. Or. Mar. 556; id. Descr. Orb. 1205. (In Cic. Or. 49, 163, and Lucr. 6, 258, recent edd. read effertus, ex. conj. Lachm.)

fĕrŭla, ae, f., the plant fennel-giant, Ferula, Linn., in the pith of which Prometheus is feigned to have preserved the fire which he stole from heaven.

  1. I. Lit., Plin. 13, 22, 42, § 122; 7, 56, 57, § 198; Hyg. Fab. 144; Serv. Verg. E. 6, 42.
  2. II. Transf.
    1. A. The thin or slender branch of a tree, Plin. 17, 21, 35, § 152.
    2. B. A staff, walkingstick (for syn. cf.: baculum, bacillum, scipio, fustis; virga), Plin. 13, 22, 42, § 123.
    3. C. A whip, rod, to punish slaves or schoolboys, Hor. S. 1, 3, 120; Juv. 6, 479; Mart. 14, 80; 10, 62, 10; Juv. 1, 15; Mart. Cap. 3, § 224; for driving draught cattle, Ov. M. 4, 26; cf. id. A. A. 1, 546.
    4. D. As an attribute of Silvanus, Verg. E. 10, 25.
    5. E. A splint for broken bones, Cels. 8, 10, 1.
  3. F. The young stag’s horn, Plin. 8, 32, 50, § 117.

fĕrŭlācĕus, a, um, adj. [ferula].

  1. I. Made of fennel-giant: rudens, Plin. 34, 18, 50, § 170.
  2. II. Resembling fennel-giant: genus, Plin. 19, 9, 56, § 173: caulis, id. 27, 10, 62, § 89.

fĕrŭlāgo, ĭnis, f. [ferula], an inferior species of fennel-giant, Cael. Aur. Acut. 2, 12, 84.

fĕrŭlāris, e, adj. [ferula], of or belonging to fennel-giant, Gargil. Mart. de Arb. Pomif. 3, 3.

fĕrŭlĕus, a, um, adj. [ferula].

  1. I. Made of fennel-giant: tabella, Cael. Aur. Tard. 2, 1, 25.
  2. II. Resembling fennel-giant: vena, Plin. 16, 43, 83, § 226.

fērūmen, fērūmĭno, etc., v. ferrumen, etc.

fĕrus, a, um, adj. [cf. Gr. θήρ, Aeol. φήρ; Lat. ferox, etc.; v. ferio], wild, untamed.

  1. I. Lit., of animals and plants.
    1. A. Adj. (syn. immanis, opp. cicur): quae vero et quam varia genera bestiarum vel cicurum vel ferarum! Cic. N. D. 2, 39, 99; cf.: si hoc apparet in bestiis, volucribus, nantibus, agrestibus, cicuribus, feris, id. Lael. 21, 81: apes (opp. cicures), Varr. R. R. 3, 16, 19: immanes et ferae beluae, Cic. N. D. 2, 64, 161: fera et immanis belua, id. Ac. 2, 34, 108; Nep. Dat. 3, 2; Curt. 5, 4, 19; Suet. Aug. 67: leones, Hor. Epod. 7, 12: equus, id. S. 1, 5, 57: caprae, Verg. A. 4, 152: palumbus, Plin. 30, 7, 20, § 60 et saep.: arbores, Plin. 14, 20, 25, § 127: oliva, Stat. Th. 6, 7: fructus, Verg. G. 2, 36: odor (with solitudinem redolens), disagreeable, Plin. 12, 17, 37, § 76.
    2. B. Subst.
      1. 1. fĕrus, i, m., a wild animal, wild beast (poet.); a lion, Phaedr. 1, 21, 8; a boar, id. 4, 4, 3; a horse, Verg. A. 2, 51; 5, 818; a stag, id. ib. 7, 489; a serpent, Sil. 6, 268.
      2. 2. fĕra, ae (sc. bestia), f., a wild animal, wild beast (class.): immani et vastae insidens beluae, quocumque vult, inflectit illam feram, Cic. Rep. 2, 40; cf. id. Rosc. Am. 26, 71: neque ulla re longius absumus a natura ferarum, id. Off. 1, 16, 50: ipsae ferae nullo insequente saepe incidunt (in plagas), id. ib. 3, 17, 68: multa in ea (silva Hercynia) genera ferarum nasci constat, Caes. B. G. 6, 25 fin.: neque homini neque ferae parcunt, id. ib. 6, 28, 2: formidolosae dum latent silvis ferae, Hor. Epod. 5, 55: more ferarum, id. S. 1, 3, 109: Romulea fera, the she-wolf that suckled Romulus, Juv. 11, 104; a sea-monster, Ov. M. 4, 713; 719; a serpent, Hyg. Astr. 2, 42; the ant, Mart. 6, 15, 2; the constellations of the Great and Little Bear: magna minorque ferae, id. Tr. 4, 3, 1; Vulg. Gen. 37, 20.
        Prov.: ferae inter se placidae sunt, morsuque similium abstinent, Sen. de lra, 2, 8, 3.
  2. II. Transf., of places (syn. incultus): in locis feris arbores plura ferunt, in his, quae sunt culta, meliora, wild, uncultivated, Varr. R. R. 1, 7, 7; cf.: ferus, ager incultus, Paul. ex Fest. p. 86 Müll.: montes, Verg. E. 5, 28: silvae, Hor. S. 2, 6, 92.
  3. III. Trop., wild, rude, uncultivated; savage, barbarous, fierce, cruel (syn.: immanis, agrestis, inhumanus; opp. mansuetus, humanus): ipsis in hominibus nulla gens est neque tam mansueta neque tam fera, quae non, etc., Cic. Leg. 1, 8, 24; cf.: nulla gens tam fera, nemo omnium tam immanis, cujus, etc., id. Tusc. 1, 13, 30; id. Phil. 3, 9, 23: ex feris et immanibus mites reddidit et mansuetos, id. Inv. 1, 2, 2; id. Verr. 2, 2, 21, § 51: ferus atque agrestis, id. Rosc. Am. 27, 74: inhumani ac feri testes, id. Rep. 1, 37 fin.; cf. Ter. And. 1, 5, 43: ferus et ferreus, Cic. Q. Fr. 1, 3, 3: quam ferus et vere ferreus ille fuit! Tib. 1, 10, 2; v. ferreus: nemo adeo ferus est, ut non mitescere possit, Hor. Ep. 1, 1, 39: Britanni hospitibus feri, id. C. 3, 4, 33: Numantia, id. ib. 2, 12, 1: Iberia, id. ib. 4, 5, 27: animi hominum, studiis bellandi jam immanes ac feri, Cic. Rep. 2, 14; id. Fragm. ap. Non. 342, 33 (Rep. 2, 23 ed. Mos.): ingenium immansuetum ferumque, Ov. M. 15, 85; cf.: (ostendere ejus) mores feros immanemque naturam, Cic. Rosc. Am. 13, 37: homines a fera agrestique vita ad hunc humanum cultum civilemque deducere, id. de Or. 1, 8, 33: victus, id. Inv. 1, 2, 2: moenera militiaï, Lucr. 1, 29: munera belli, id. 1, 32: hiems, Ov. Tr. 1, 1, 42; cf.: diluvies, Hor. C. 3, 29, 40: sacra (of death by sacrifice), Ov. M. 13, 454: dolores lenire requie, id. ib. 13, 317.
    With supine: ferum visu dictuque (= δεινὸν ἰδεῖν καὶ λέγειν), Sil. 1, 175.
    No comp. or sup.

fervĕ-făcĭo, fēci, factum, 3 (in tmesi: postea ferve bene facito, Cato, R. R. 157, 9), v. a. [ferveo + facio], to cause to boil, to make hot, to heat, boil, melt: eodem addito et oleum, postea fervefacito, Cato, R. R. 156, 5: muriam, Cels. 4, 24: patinae sese fervefaciunt, Plaut. Ps. 3, 2, 44.
In part. perf.: pix fervefacta, melted pitch, Caes. B. G. 7. 22 fin.; cf.: fervefacta jacula, id. ib. 5, 43, 1: vinum, Plin. 20, 3, 8, § 16.

fervens, entis, Part. and P. a., from ferveo.

ferventer, adv., v. ferveo, P. a. fin.

fervĕo, bŭi, 2, or fervo, vi, 3 (the latter form ante-and post-class., Plaut. Pseud. 3, 2, 51; Lucr. 2, 41 al.; poet. in class. per., e.g. Verg. G. 1, 456; id. A. 8, 677; Prop. 2, 8, 32; not in Hor.: si quis antiquos secutus fervĕre brevi media syllaba dicat, deprehendatur vitiose loqui, etc., Quint. 1, 6, 7), v. n. [root φρυ-, to wave, flicker; Sanscr. bhur-, be restless; cf. φρέαρ, Germ. Brunnen, Lat. fretum; v. Fick, Vergl. Wört. p. 140; Curt. Gr. Etym. p. 304], to be boiling hot, to boil, ferment, glow (class.; most freq. in poets.; syn.: calere, aestuare, ebullire, ardescere, ignescere; ardere, flagrare, tepere).

  1. I. Lit.
          1. (α) Form ferveo: cum aliqua jam parte mustum excoctum in se fervebit, Col. 12, 19, 5: quaecumque immundis fervent allata popinis, steam, smoke, Hor. S. 2, 4, 62: bacas bullire facies: et ubi diu ferbuerint, Pall. Jan. 19: exemptusque testa, Qua modo ferbuerat Lyaeus, Stat. S. 4, 5, 16: stomachus domini fervet vino, Juv. 5, 49.
          2. (β) Form fervo: fervit aqua et fervet: fervit nunc, fervet ad annum, Lucil. ap. Quint. 1, 6, 8: quando (ahenum) fervit, Titin. ap. Non. 503, 5: facite ut ignis fervat, Pomp. ap. Non. 504, 27: postea ferve bene facito (brassicam): ubi ferverit, in catinum indito, Cato, R. R. 157, 9: sol fervit, is hot, Gell. 2, 29, 10.
          3. (γ) In an uncertain form; ferventem, Plin. 32, 5, 18, § 51: fervere, id. 14, 9, 11, § 83.
  2. II. Poet. transf.
      1. 1. To boil up, foam, rage: omne Excitat (turbo) ingenti sonitu mare, fervĕre cogens, Lucr. 6, 442: omnia tunc pariter vento nimbisque videbis Ferĕre, Verg. G. 1, 456.
      2. 2. To be in a ferment, to swarm with numbers; to come forth in great numbers, to swarm forth: fervĕre piratis vastarique omnia circum, Varr. ap. Non. 503, 22: Marte Fervĕre Leucaten, Verg. A. 8, 677; cf.: opere omnis semita fervetQuosque dabas gemitus, cum litora fervĕre late Prospiceres, id. ib. 4, 407 sq.: fora litibus omnia fervent, Mart. 2, 64, 7: forte tuas legiones per loca campi fervere cum videas, Lucr. 2, 41: fervere classem, id. 2, 47; Att. ap. Paul. ex Fest. p. 78 Müll. (Trag. v. 483 Rib.): fervent examina putri De bove, Ov. F. 1, 379; Val. Fl. 6, 588; Sil. 6, 317; 9, 243 al.
  3. III. Trop., to burn or glow, to be heated, inflamed or agitated, to rage, rave.
          1. (α) Form ferveo: usque eo fervet efferturque avaritia, ut, etc., Cic. Quint. 11, 38; cf.: fervet avaritiā miseroque cupidine pectus, Hor. Ep. 1, 1, 33: et fervent multo linguaque corque mero, Ov. F. 2, 732: animus tumida fervebat ab ira, id. M. 2, 602: fervet immensusque ruit profundo Pindarus ore, rages, Hor. C. 4, 2, 7: fervet opus redolentque thymo fragrantia mella, glows, i. e. is carried on briskly, Verg. G. 4, 169; Lucil. Aetna, 167: inter vos libertorumque cohortem Pugna fervet, Juv. 5, 29: equus cui plurima palma fervet, shines, id. 8, 59.
            Poet., with inf.: sceptrumque capessere fervet, burns, i. e. eagerly desires, Claud. ap. Ruf. 2, 295: stagna secare, id. B. Gild. 350.
          2. (β) Form fervo: heu cor irā fervit caecum, amentiā rapior ferorque, Att. ap. Non. 503, 7; cf.: cum fervit maxime, Ter. Ad. 4, 1, 18 (Prisc. p. 866 P.): hoc nunc fervit animus, hoc volo, Afran. ap. Non. 503, 9: domus haec fervit flagiti, Pomp. ib. 8: se fervere caede Lacaenae, Val. Fl. 7, 150; cf.: hostem fervere caede novā, Verg. A. 9, 693.
            Pass. impers.: quanta vociferatione fervitur! Afran. ap. Non. 505, 25.
            Hence, fervens, entis, P. a., boiling hot, glowing, burning.
    1. A. Lit.: foculi, Plaut. Capt. 4, 2, 67: aqua, Cic. Verr. 2, 1, 26, § 67; cf.: ferventissima aqua, Col. 12, 50, 21: ferventes fusili ex argilla glandes, * Caes. B. G. 5, 43, 1: rotae, swift, Sil. 2, 199; cf. Ov. P. 1, 8, 68: aurum, shining, Mart. 10, 74, 6: in cinere ferventi leniter decoquere, Plin. 25, 8, 50, § 90: saxa vapore, Lucr. 1, 491: cera, Plin. 11, 37, 45, § 127: dictamnum fervens et acre gustu, id. 25, 8, 53, § 92: horae diei, id. 17, 22, 35, § 189: vulnus, smoking, warm, Ov. M. 4, 120: ferventia caedibus arva, Sil. 9, 483: (fluvius) Spumeus et fervens, raging, Ov. M. 3, 571: vultus modesto sanguine, glowing, blushing, Juv. 10, 300.
      Subst.: si ferventia os intus exusserint, Plin. 30, 4, 9, § 27.
      1. 2. Transf., of sound, hissing: (sono) resultante in duris, fervente in umidis, Plin. 2, 80, 82, § 193.
    2. B. Trop., hot, heated, inflamed, impetuous: fortis animus et magnus in homine non perfecto nec sapiente ferventior plerumque est, too ardent and impetuous, Cic. Off. 1, 15, 46: ferventes latrones, violent, furious, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 23, 3: quale fuit Cassi rapido ferventius amni Ingenium, impetuous, Hor. S. 1, 10, 62: meum Fervens difficili bile tumet jecur, id. C. 1, 13, 4: fervens ira oculis, sparkling, Ov. M. 8, 466: mero fervens, drunken, Juv. 3, 283.
      Sup.: in re ferventissima friges, Auct. Her. 4, 15, 21.
      Hence, adv.: ferventer, hotly, warmly: ferventer loqui, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 2; cf.: ferventissime concerpi, id. ib. 8, 6, 5: ferventius, Aug. de Genes. ad Lit. 2, 5.

fervesco, ĕre, v. inch. n. [ferveo], to become boiling hot, to begin to boil, begin to glow, to grow hot.

  1. I. Lit. (ante-class. and post-Aug.): possent seriae fervescere, Plaut. Capt. 4, 4, 9: fervescens materia, Plin. 33, 6, 35, § 107: terrae sole, Lucr. 6, 851: summa pars corporis, id. 6, 1164: ventus mobilitate sua, id. 6, 177: ventorum validis fervescunt viribus undae, boil up, id. 3, 491.
  2. * II. Trop.: (animus) in ira cum fervescit, Lucr. 3, 289.

fervĭdus, a, um, adj. [fervor], glowing hot, burning, fiery, glowing (class.; syn.: tepidus, calidus, ignĕus).

  1. I. Lit.: quarta pars mundi (i. e. ignis) tota natura fervida est, Cic. N. D. 2, 10, 27: sol, Lucr. 4, 407; cf.: ictus (solis), Hor. C. 2, 15, 9: ardor, Lucr. 5, 204: ventus, id. 6, 180: aestus, sultry, Hor. S. 1, 1, 38: aequor, raging, id. C. 1, 9, 10: Aetna, id. Epod. 17, 32: sidus, id. ib. 1, 27: vina, id. S. 2, 8, 38: herba sapore acri et fervido, Plin. 20, 11, 44, § 113.
    Comp.: merum, Hor. Epod. 11, 14.
    Sup.: tempus diei, Curt. 3, 5.
  2. II. Trop., glowing, fiery, hot, vehement, impetuous, violent: florente juventā Fervidus (opp. senex), Hor. A. P. 116: juvenes, id. C. 4, 13, 26: puer (i. e. Cupido), id. ib. 1, 30, 5: fervidus ingenio, Ov. M. 14, 485; cf.: mortis fraternae fervidus irā, Verg. A. 9, 736: subitā spe fervidus ardet, id. ib. 12, 325: fervidus ingenii Masinissa et fervidus aevi, Sil. 17, 414: praepropera ac fervida ingenia, Liv. 27, 33, 10: fervidi animi vir, id. 2, 52, 7 Drak. N. cr.: virtus, fiery, eager, Cat. 64, 218: fervidum quoddam et petulans et furiosum genus dicendi, Cic. Brut. 68, 241; cf.: fervida oratio, id. ib. 83, 288: Appii volubilis et paulo fervidior erat oratio, id. ib. 28, 108: dicta, Verg. A. 12, 894.

fervo, ĕre, v. ferveo.

fervor, ōris, m. [ferveo], a boiling or raging heat, a violent heat, a raging, boiling, fermenting (class.; syn.: ardor, tepor, calor, aestus).

  1. I. Lit.: pollens fervore corusco, Lucr. 6, 237; cf. id. 6, 856: mundi ille fervor purior, perlucidior mobiliorque multo quam hic noster calor, Cic. N. D. 2, 11, 30: accepit calido febrim fervore coörtam, Lucr. 6, 656: febris, Plin. 31, 9, 45, § 104; cf.: caput incensum fervore gerebant, a raging heat, fever heat, Lucr. 6, 1145; Plin. 14, 20, 25, § 124: vis venti fervorem mirum concinnat in undis, Lucr. 6, 437; Luc. 4, 461.
    In plur.: solis, Lucr. 5, 215; cf. ib. 605; 611: medii, i. e. noontide heat, Verg. G. 3, 154: capitis, Plin. 15, 4, 5, § 19.
  2. II. Trop., heat, vehemence, ardor, passion: cum hic fervor concitatioque animi inveteraverit, Cic. Tusc. 4, 10, 24; cf.: fervor mentis, id. de Or. 1, 51, 220: pectoris, Hor. C. 1, 16, 24: erat quidam fervor aetatis, Cic. de Sen. 13, 45: fervore carentes anni (i. e. senectus), Sil. 7, 25: ut semel icto Accessit fervor capiti, i. e. intoxication, Hor. S. 2, 1, 25: maris, an excited, i. e. disturbed, unsafe condition of the sea (caused by pirates), Cic. Prov. Cons. 12, 31.
    In plur.: pro vitiorum fervoribus, Gell. 20, 1, 22.

Fŏrentum (in some MSS. of Horace Fĕrentum), i, n., a small town in Apulia, now Forenza, Liv. 9, 20, 9; Hor. C. 3, 4, 16.
Hence, Fŏrentāni, ōrum, its inhabitants, Plin. 3, 11, 16, § 105.