Lewis & Short

No entries found. Showing closest matches:

fī̆glīnus, or, in the uncontr. primary form, fĭgŭlīnus, a, um, adj. [1. figulus], of or belonging to a potter, potter’s- (cf. fictilis).

  1. I. Form figlinus: creta, Varr. R. R. 3, 9, 3: opera, Plin. 35, 10, 36, § 66.
    1. B. Subst.
      1. 1. figlīna, ae, f.
        1. a. The art or trade of a potter (sc. ars), Varr. R. R. 1, 2, 23.
        2. b. A potter’s workshop, pottery, Plin. 3, 6, 12, § 82; 35, 12, 46, § 159; Inscr. Orell. 1, p. 371 sq.; in the form FIGVLINA, Inscr. Orell. 935.
      2. 2. figlīnum, i, n., an earthen vessel, crock, Plin. 31, 3, 27, § 46; 34, 18, 50, § 170: opus figulinum, id. 36, 25, 64, § 189: fabricae, id. 7, 56, 57, § 198; Vitr. 5, 10, 3.
  2. II. Form figulinus: opus, Plin. 31, 11, 47, § 130: fornaces, Arn. 6, 200.

figmen, ĭnis, n. [FIG, fingo], formation, figure, image (post-class.), Prud. Apoth. 798; 1035: figminis figura, Mart. Cap. 3, § 222.

figmentum, i, n. [FIG, fingo] (post-class.), formation (cf. fictio).

  1. I. In gen.
    1. A. In abstr.: verborum, the forming of new words, Gell. 20, 9, 1.
    2. B. In concr., a figure, image: animalis, Gell. 5, 12, 12: figmento deae caelitus lapso, Amm. 22, 9: aerea figmenta, id. 14, 6, 8.
    3. C. Any thing made, a production, creation, Vulg. Isa. 29, 16 al.
  2. II. In partic., a fiction: poëtarum, Lact. 7, 22: somniorum, App. M. 4, p. 155.

fīgo, xi, xum, 3 (archaic part. perf. ficta, Lucr. 3, 4; Varr. R. R. 3, 7, 4), v. a. [Gr. σφίγγ-ω, to bind fast; σφιγμός, φῖμός, muzzle; cf. fīlum, for figlum. Curt. Gr. Etym. p. 186; Germ. dick. dicht; Engl. thick. etc., Corss. Krit. Nachtr. p. 233], to fix, fasten, drive or thrust in, attach, affix (class.; cf.: pango, configo, defigo).

  1. I. Lit., constr. aliquid, aliquid in with abl. (poet. also in with acc., or aliquid with abl. only): imbrices medias clavulis, Cato, R. R. 21, 3: palum in parietem, Plaut. Mil. 4, 4, 4: mucrones in cive an in hoste, Cic. Phil. 14, 3, 6: tabulam decreti Caesaris aut beneficii, to post up, id. ib. 1, 1, 3; cf. id. ib. 12, 5 fin.: Antonius accepta grandi pecunia fixit legem a dictatore comitiis latam, i. e. posted it up as having been carried, id. Att. 14, 12, 1; cf.: adsentiri, ne qua tabula ullius decreti Caesaris figeretur, id. Phil. 1, 1, 3: fixit leges pretio atque refixit, Verg. A. 6, 622: quique aera legum vetustate delapsa, noscerent figerentque, Tac. H. 4, 40: nec verba minacia aere fixo legebantur, Ov. M. 1, 91: quam damnatis crucem servis fixeras, hadst fixed in the ground, erected, Cic. Verr. 2, 5, 6, § 12: feraces plantas humo, to plant, set, Verg. G. 4, 115: clavos verticibus, Hor. C. 3, 24, 5: cuneos, Plin. 17, 14, 24, § 109 (dub.): veribus trementia (frusta), to fix on spits, Verg. A. 1, 212: spicula pectore, Prop. 2, 13, 2 (3, 4, 2 M.); for which: harundo in vertice fixa, Hor. S. 1, 8, 7: cristas vertice, Verg. A. 10, 701: fumantes taedas sub pectore, id. ib. 7, 457: notas in collo dente, to impress, Tib. 1, 8, 38: virus in venas per vulnera, injects, Cic. Arat. 432: vestigia, plants his steps, i. e. moves on, Verg. A. 6, 159: arma quae fixa in parietibus fuerant, fastened up, hung up, Cic. Div. 1, 34, 74; cf.: scuta sublime fixa, id. ib. 2, 31, 67: arma ad postem Herculis, Hor. Ep. 1, 1, 5: arma thalamo, Verg. A. 4, 495: arma Troïa hic, id. ib. 1, 248: clipeum postibus, id. ib. 3, 287: dona Laurenti Divo, id. ib. 12, 768: ID AES AD STATVAM LORICATAM DIVI IVLII, S. C. ap. Plin. Ep. 8, 6, 13: qui spolia ex hoste fixa domi haberent, Liv. 23, 23, 6; 38, 43, 11: navalem coronam fastigio Palatinae domus, Suet. Claud. 17: luteum opus celsā sub trabe (hirundo), Ov. F. 1, 158: ipse summis saxis fixus asperis, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 44, 107, and id. Pis. 19, 43 (Trag. v. 413 ed. Vahl.): aliquem cruci, nail, Quint. 7, 1, 30; Suet. Dom. 10: corpus lacerum in crucem (al. cruce), Just. 21, 4 fin.: figit in virgine vultus, fixes, Verg. A. 12, 70: oculos solo, id. ib. 1, 482: oculos in terram, Sen. Ep. 11: in poet. transf.: oculos horrenda in virgine fixus, Verg. A. 11, 507 (cf.: defixus lumina vultu, id. ib. 6, 156; Tac. A. 3, 1): Caesar in silentium fixus, Tac. A. 6, 50 (56): obstipo capite et figentes lumine terram, Pers. 3, 80: foribus miser oscula figit, kisses, Lucr. 4, 1179: oscula dulcia, Verg. A. 1, 687: sedem Cumis, to fix his abode, Juv. 3, 2: domos, Tac. A. 13, 54.
    1. B. Transf., to fix by piercing through, to transfix, pierce (cf. configo, II.): hunc intorto figit telo, Verg. A. 10, 382: hunc jaculo acuto, Ov. M. 10, 131: hostes telis, Auct. B. Alex. 30 fin.: fixisse puellas gestit (Cupido), Tib. 2, 1, 71: cervos, Verg. E. 2, 29: dammas, id. G. 1, 308; id. A. 5, 515; Sil. 1, 305: cutem (clavi), Sen. Prov. 3: olli per galeam fixo stetit hasta cerebro, Verg. A. 12, 537: aprum, Juv. 1, 23: figar a sagitta, Ov. H. 16, 278: vulnus, to inflict, Mart. 1, 61, 4.
  2. II. Trop.
    1. A. To fix, fasten, direct.
      1. 1. With in and abl.: ego omnia mea studia, omnem operam, curam, industriam, cogitationem, mentem denique omnem in Milonis consulatu fixi et locavi, Cic. Fam. 2, 6, 3.
      2. 2. With in and acc. (rare): fixus in silentium, Tac. A. 6, 50.
      3. 3. In other constructions: beneficium, quemadmodum dicitur, trabali clavo, Cic. Verr. 2, 5, 21, § 53: nostras intra te fige querelas, Juv. 9, 94: penitus hoc se malum fixit, Sen. Tranq. 15: nequitiae fige modum tuae, Hor. C. 3, 15, 2.
    2. B. (Acc. to I. B.) Of speech, to sting; taunt, rally a person: aliquem maledictis, Cic. N. D. 1, 34, 93: adversarios, id. Or. 26, 89.
      Hence, fixus, a, um, P. a., fixed, fast, immovable.
    1. A. Lit. (very rare): illud maneat et fixum sit, Cic. Rab. Post. 9, 25: inque tuis nunc Fixa pedum pono pressis vestigia signis, i. e. firmly fixed in, Lucr. 3, 4; cf. in the foll.: astra, the fixed stars, Manil. 2, 35; so, flammae, Ov. Tr. 4, 3, 15.
      Far more freq.,
    2. B. Trop.: vestigia (integritatis) non pressa leviter, sed fixa ad memoriam illius provinciae sempiternam, Cic. Sest. 5, 13: non ita fixum, ut convelli non liceret, id. Clu. 45, 126: fixum et statutum, id. Mur., 30, 62; cf.: consilium fixum, id. Att. 6, 14, 2: animo fixum immotumque sedere, ne, etc., Verg. A, 4, 15: fixum est, with a subj.-clause, it is fixed, determined, Sil. 2, 364; 3, 114: decretum stabile, fixum, ratum, Cic. Ac. 2, 9, 27; cf.: ratum, fixum, firmum, permanent, id. ib. 2, 46, 141: illud fixum in animis vestris tenetote, fixed, impressed, id. Balb. 28, 64: quae perpetuo animo meo fixa manebunt, Lepid. ap. Cic. Fam. 10, 34, 3.
      Adv.: fixe, fixedly (late Lat.): ubi tenacius habitabit et fixius, Aug. Ep. 6 fin.

fĭgŭlāris, e, adj. [figulus], of or belonging to a potter, potter’s-: rota, Plaut. Ep. 3, 2, 35: creta, potter’s clay, Col. 8, 2, 3; 6, 17, 6; Plin. 31, 3, 28, § 47.

fĭgŭlārius, κεραμεύς, Gloss. Lat. Gr.

fĭgŭlātĭo, ōnis, f. [figulo], a forming, fashioning (post-class.): carnis, Tert. Anim. 25; id. Resurr. Carn. 5.

fĭgŭlātor, faber, κεραμεύς, Gloss. Vet.

* Fĭgŭlātus, a, um, adj. [2. Figulus], made a Figulus of, Asin. ap. Quint. 8, 3, 32 Spald. N. cr.; cf. 2. Fimbriatus.

fĭgŭlīnus, a, um, v. figlinus.

fĭgŭlo, āvi, ātum, 1, v. a. [figulus], to form, fashion (post-class.): figulat ita hominem Demiurgus, Tert. adv. Val. 24: corpus hoc nostrum de limo figulatum, id. Carn. Chr. 9.

1. fĭgŭlus, i, m. [v. fingo], a potter, Varr. R. R. 3, 15, 2; Plin. 35, 12, 43, § 159: Col. 11, 1, 9; Inscr. Orell. 4190: SIGILLATOR ( = sigillorum fictor), a seal-maker, ib. 4191: vas figuli, Vulg. Psa. 2, 9 al.
Poet. of the builders of the brick walls of Babylon: a figulis munita urbs, Juv. 10, 171.

2. Fĭgŭlus, i, m., a Roman surname in the gens Marcia and Nigidia. So esp. P. Nigidius Figulus, a learned contemporary of Cicero, Cic. Univ. 1; id. Fam. 4, 13; Suet. Aug. 94.
Marcius Figulus, Cic. Att. 1, 2; id. Leg. 2, 25; Sall. C. 17.

fĭgūra, ae, f. [v. fingo], a form, shape, figure (syn.: forma, species; tropus).

  1. I. Lit.
    1. A. In gen.: corporis nostri partes totaque figura et forma et statura quam apta ad naturam sit, apparet, Cic. Fin. 5, 12, 35; cf.: hominum, vel etiam ceterarum animantium forma et figura, id. de Or. 3, 45, 179; and: quae figura, quae species humanā potest esse pulchrior? … Quod si omnium animantium formam vincit hominis figura, deus autem animans est: ea figura profecto est, quae pulcherrima sit omnium, etc., id. N. D. 1, 18, 47 sq.; with this cf.: esse aliquem humana specie et figura, qui, etc., id. Rosc. Am. 22, 63; Liv. 29, 17, 11: uri sunt specie et colore et figura tauri, Caes. B. G. 6, 28, 1: gemina tauri juvenisque, the Minotaur, Ov. M. 8, 169: Himera in muliebrem figuram habitumque formata, Cic. Verr. 2, 2, 35, § 87; cf.: figura et lineamenta hospitae, id. ib. 36, § 89: conformatio quaedam et figura totius oris et corporis, id. de Or. 1, 25, 114: pulmonum vis et figura, id. Tusc. 1, 16, 37: formae figura, id. N. D. 1, 32, 90: formaï servare figuram, Lucr. 4, 69: navium figura (shortly before: navium species), Caes. B. G. 4, 25, 2: lapidis, Ov. M. 3, 399: dohorum, Plin. 2, 25, 22, § 90: lenticulae dimidiae, id. 27, 12, 98, § 124: quadriangula grani, id. 13, 22, 38, § 118: triquetra, id. 3, 16, 20, § 121: rotunditatis aut proceritatis, id. 13, 4, 9, § 49 et saep.
      1. 2. Concr., a sketch, figure, drawing (lat. Lat.): figurae quae σχηματα vocant, Gell. 1, 20, 1; 2, 21, 10: κύβος est figura ex omni latere quadrata, id. 1, 20, 4.
    2. B. In partic.
      1. 1. In the lang. of the Epicurean philosophy applied to the atoms or molecular parts of bodies: caelestem fulminis ignem Subtilem magis e parvis constare figuris, Lucr. 2, 385; 2, 682 sq.; 778; 3, 190 al.; cf.: illas figuras Epicuri, quas e summis corporibus dicit effluere, Quint. 10, 2, 15 Spald.
      2. 2. Poet., a form, shade, phantom of the dead: in somnis, cum saepe figuras Contuimur miras simulacraque luce carentum, Lucr. 4, 34: morte obita quales fama est volitare figuras, Verg. A. 10, 641: CVM VITA FVNCTVS IVNGAR TIS (i. e. tuis) VMBRA FIGVRIS, Inscr. Orell. 4847.
  2. II. Trop., quality, kind, form, species, nature, manner.
    1. A. In gen.: de figura vocis satis dictum est, Auct. Her. 3, 15, 25: majus et minus et aeque magnum ex vi et ex numero et ex figura negotii consideratur, Cic. Inv. 1, 28, 41: figura orationis plenioris et tenuioris, id. de Or. 3, 55, 212; cf.: suam quandam expressit quasi formam figuramque dicendi, id. ib. 2, 23, 98: occurrunt animo pereundi mille figurae, kinds, Ov. H. 10, 81: edidit innumeras species, partimque figuras rettulit antiquas, etc., id. M. 1, 436; cf.: capiendi figurae (for which, shortly after: species capiendi), Dig. 39, 6, 31: condicionis, ib. 35, 2, 30.
    2. B. In partic.
      1. 1. Gram. t. t., form of a word, inflection: alia nomina, quod quinque habent figuras, habere quinque casus, Varr. L. L. 9, § 52; cf.: non debuisse ex singulis vocibus ternas vocabulorum figuras fieri, ut albus, alba, album, id. ib. 9, § 55: quaedam (verba) tertiae demum personae figura dicuntur, ut licet, piget, Quint. 1, 4, 29; 8, 2, 15 Spald.
      2. 2. Rhet. t. t., a figure of speech, σχῆμα, Cic. de Or. 3, 53 sq.; id. Or. 39 sq.; Quint. 9, 1 sq. et saep.
        1. b. Esp., one which contains hints or allusions, Suet. Vesp. 13; id. Dom. 10; cf. Quint. 9, 2, 82.

fĭgūrālĭtas, ātis, f. [figura], a figurative mode of speaking (late Lat.): Fulg. de Contin. Verg. med. p. 147 Munk.

fĭgūrālĭter, adv. [figura], figuratively (post-class.), Tert. Testim. Anim. 2; Sid. Ep. 8, 14 med.

fĭgūrātē, adv., figuratively, v. figuro, P. a. fin.

fĭgūrātīcĭus, a, um, adj. [figura], = figurativus (very rare): quatenus a figuraticiis transirent ad veritatem, Primas. in Epist. ad Hebr. c. 10.

fĭgūrātĭo, ōnis, f. [figuro] (post-Aug.).

  1. I. A forming, fashioning; shape, form, figure: nervi hic teretes, illic lati, ut in uno quoque poscit figuratio, Plin. 11, 37, 88, § 217: zona duodecim signis conformata exprimit depictam a natura figurationem, Vitr. 9, 4: Apollinis, App. Dogm. Plat. 1.
  2. II. Trop.
    1. A. Imagination, fancy: si spei figuratione tardius cadit, Quint. Decl. 12, 27; vanae, id. ib. 6, 4.
    2. B. Form of a word: (diurnare) ex ea figuratione est, qua dicimus perennare, Gell. 17, 2, 16.
    3. C. Figurative mode of speaking: quisquam illorum his figurationibus uteretur, quae Graeci schemata vocant? Fronto, Ep. ad Anton. 1, 2; Lact. 1, 11, 24; 30.

fĭgūrātīvus, a, um, adj.,

  1. I. pertaining to the figurative mode of speaking, figurative (late Lat.), Cassiod. Varr. 8, 31.
    Hence,
  2. II. Subst.: figurativa, ae, f., figurative mode of speaking, Myth. Vatic. Fab. 127 ap. Mai. Auct. Class. 1, 3, p. 46.

fĭgūrātō, adv., v. figuro, P. a. fin.

fĭgūrātor, ōris, m. [figuro], one who forms or fashions (post-class.), Arn. 6, 196.

fĭgūrātus, a, um, Part. and P. a., v. figuro.

fĭgūro, āvi, ātum, 1, v. a. [figura], to form, fashion, shape (rare but class.).

  1. I. Lit.: mundum ea forma figuravit, qua una omnes reliquae formae concluduntur, Cic. Univ. 6: aes in habitum statuae, Sen. Ep. 65: medullas in lapidis naturam, Plin. 36, 22, 45, § 161: caseos, id. 16, 38, 72, § 181: barbam peregrina ratione, Petr. 102.
    Absol., Cic. N. D. 1, 39, 110.
  2. II. Trop.
    1. A. In gen.: voces lingua, to pronounce, utter, Lucr. 4, 550; cf. id. 2, 413: os tenerum pueri balbumque poëta figurat, forms, trains, Hor. Ep. 2, 1, 126: dum tempora nostra figurat, represents, Prud. Psych. 66.
    2. B. In partic.
      1. 1. To imagine, fancy, picture: qui in crepidine viderat Marium in sella figuravit, Sen. Contr. 3, 17 med.: quales ad bella excitanda exeunt Furiae, talem nobis iram figuremus, Sen. Ira, 2, 35 med.: inanes species anxio animo, Curt. 7, 1 fin.
      2. 2. In rhet. lang., to adorn with figures: tam translatis verbis quam propriis figuratur oratio, Quint. 9, 1, 9: plurima mutatione figuramus, id. 10, 1, 12.
        Absol.: affectus efficaciter movit, figurabat egregie, Sen. Contr. 3 praef.
        Hence, fĭgū-rātus, a, um, P. a.
    1. A. Lit., formed, fashioned, shaped: boum ipsa terga declarant non esse se ad onus accipiendum figurata, Cic. N. D. 2, 63, 159: (hominis) ita figuratum corpus, id. Fin. 5, 12, 34: signum in modum Liburnae figuratum, Tac. G. 9: venter ei, qui a periculo tutus est, reddit mollia, figurata, well-formed stools, Cels. 2, 3; 2, 8 med.
      Of a word, derived: dicatur a Graeca voce figurata esse, Gai. Inst. 3, 93 fin.
    2. B. Trop., of speech, figurative (not in Cic., but very freq. in Quint.): oratio ἐσχηματισμένη, id est figurata (opp. ἀσχημάτιστος, figuris carens), Quint. 9, 1, 13; cf. id. 8, 3, 59: verba, id. 8, 1, 1; 9, 2, 7: controversiae, id. 9, 2, 65; 88; 9, 1, 14.
      Adv. (acc. to B.), figuratively; in two forms: fĭgūrāto, Tert. adv. Marc. 3, 14 al.: fĭgūrāte, Ascon. ap. Cic. Verr. 2, 6: figuratius, Sid. Ep. 5, 8.