Lewis & Short

No entries found. Showing closest matches:

inclīnātĭo, ōnis, f. [inclino], a leaning, bending, inclining to one side (class., esp. in the trop. signif.).

  1. I. Lit.
    1. A. In gen.: (corporis) ingressus, cursus, accubitio, inclinatio, sessio, etc., Cic. N. D. 1, 34, 94: corporis, Quint. 1, 11, 16: fortis ac virilis laterum, id. ib. 18: incumbentis in mulierculam, id. 11, 3, 90: alternā egerunt scobem, Plin. 16, 43, 83, § 227: merso navigio inclinatione lateris unius, id. 8, 51, 77, § 208.
      In plur.: variis trepidantium inclinationibus, Tac. H. 2, 35; Plin. 37, 10, 58, § 160.
    2. B. In partic.: caeli, a transl. of the Gr. κλίμα, the inclination or slope of the earth from the equator to the pole, a parallel of latitude, clime, Vitr. 1, 1; Gell. 14, 1, 8; for which, mundi, Vitr. 6, 1.
  2. II. Trop., an inclination, tendency.
    1. A. In gen.: ad meliorem spem, Cic. Sest. 31, 67: crudelitas est inclinatio animi ad asperiora, Sen. Clem. 2, 4 med.: alii (loci communes) ad totius causae inclinationem (faciunt), Quint. 5, 13, 57.
    2. B. In partic., inclination, bias, favor: voluntatis, Cic. de Or. 2, 29, 129; cf. voluntatum, id. Mur. 26, 53: judicum ad aliquem, Quint. 6, 1, 20: principum inclinatio in hos, offensio in illos, Tac. A. 4, 20: utendum ea inclinatione Caesar ratus, id. ib. 1, 28: senatus, id. ib. 2, 38: animorum, Liv. 44, 31, 1: in aliquem, Tac. H. 2, 92
    3. C. Transf.
      1. 1. (Qs., a leaning or bending out of its former position; hence.) An alteration, change: communium temporum, Cic. Balb. 26, 58: an ignoratis, populi Romani vectigalia perlevi saepe momento fortunae inclinatione temporis pendere? id. Agr. 2, 29, 80; cf. id. Phil. 5, 10, 26: hoc amplius Theophrastus (scripsit), quae essent in re publica rerum inclinationes et momenta temporum, id. Fin. 5, 4, 11: inclinationes temporum atque momenta, id. Fam. 6, 10, 5; cf. id. Planc. 39, 94.
      2. 2. Rhet. t. t.: vocis, the play of the voice, its elevation and depression in impassioned speech, Cic. Brut. 43, 158; plur., Quint. 11, 3, 168.
      3. 3. In the old gram. lang., the formation or derivation of a word, Varr. L. L. 9, § 1 Müll.

inclīnātīvus, a, um, adj. [inclino], in gram., the Greek ἐγκλιτικός, enclitic: conjunctiones, Prisc. p. 1225 P.: pronomina, id. 1062 P.

1. inclīnātus, a, um, Part. and P. a., from inclino.

* 2. inclīnātus, ūs, m. [inclino], in gram., the formation or derivation of a word: simili inclinatu, Gell. 3, 12, 3.

in-clīno, āvi, ātum, 1, v. a. and n. [clino, clinatus].

  1. I. Act., to cause to lean, bend, incline, turn a thing in any direction; to bend down, bow a thing.
    1. A. Lit.
      1. 1. In gen. (mostly poet. and in post-Aug. prose): vela contrahit malosque inclinat, Liv. 36, 44, 2: genua arenis, Ov. M. 11, 356: (rector maris) omnes Inclinavit aquas ad avarae litora Trojae, id. ib. 11, 209: inclinato in dextrum capite, Quint. 11, 3, 119; id. ib. 69: inclinata utrolibet cervix, id. 1, 11, 9: pollice intus inclinato, id. 11, 3, 99: arbor Inclinat varias pondere nigra comas, Mart. 1, 77, 8: sic super Actaeas agilis Cyllenius arces Inclinat cursus, Ov. M. 2, 721: at mihi non oculos quisquam inclinavit euntes, i. e. closed my sinking eyes, Prop. 4 (5), 7, 23 (Müll. inclamavit euntis): prius sol meridie se inclinavit, quam, etc., i. e. declined, Liv. 9, 32, 6; cf.: inclinato jam in postmeridianum tempus die, Cic. Tusc. 3, 3, 7.
        Mid.: inclinari ad judicem (opp. reclinari ad suos, Quint. 11, 3, 132): (terra) inclinatur retroque recellit, bends down, Lucr. 6, 573: saxa inclinatis per humum quaesita lacertis, Juv. 15, 63.
      2. 2. In partic.
        1. a. In milit. lang., to cause to fall back or give way: ut Hostus cecidit, confestim Romana inclinatur acies, i. e. loses ground, retreats, Liv. 1, 12, 3: tum inclinari rem in fugam apparuit, id. 7, 33, 7: quasdam acies inclinatas jam et labantes, Tac. G. 8; cf. under II.
        2. b. In gen., to turn back, cause to move backward: septemtrio inclinatum stagnum eodem quo aestus ferebat, Liv. 26, 45, 8: cum primum aestu fretum inclinatum est, id. 29, 7, 2.
        3. c. In mal. part., to lie down, stretch out: jam inclinabo me cum liberta tua, Plaut. Pers. 4, 8, 7: quot discipulos inclinet Hamillus, Juv. 10, 224: ipsos maritos, id. 9, 26.
      3. 3. Transf., of color, to incline to: colore ad aurum inclinato, Plin. 15, 11, 10, § 37: coloris in luteum inclinati, id. 24, 15, 86, § 136.
      4. 4. Of a disease, to abate, diminish: morbus inclinatus, Cels. 3, 2: febris se inclinat, id. ib. al.
    2. B. Trop.
      1. 1. In gen., to turn or incline a person or thing in any direction: se ad Stoicos, Cic. Fin. 3, 3, 10: culpam in aliquem, to lay the blame upon, Liv. 5, 8, 12: quo se fortuna, eodem etiam favor hominum inclinat, Just. 5, 1 fin.: judicem inclinat miseratio, moves, Quint. 4, 1, 14: haec animum inclinant, ut credam, etc., Liv. 29, 33, 10.
        Mid.: quamquam inclinari opes ad Sabinos, rege inde sumpto videbantur, Liv. 1, 18, 5.
      2. 2. In partic.
        1. a. To change, alter, and esp. for the worse, to bring down, abase, cause to decline: se fortuna inclinaverat, Caes. B. C. 1, 52, 3: omnia simul inclinante fortuna, Liv. 33, 18, 1: ut me paululum inclinari timore viderunt, sic impulerunt, to give way, yield, Cic. Att. 3, 13, 2: eloquentiam, Quint. 10, 1, 80.
        2. b. To throw upon, remove, transfer: haec omnia in dites a pauperibus inclinata onera, Liv. 1, 43, 9: omnia onera, quae communia quondam fuerint, inclinasse in primores civitatis, id. 1, 47, 12.
          In gram., to form or inflect a word by a change of termination (postclass.): (vinosus aut vitiosus) a vocabulis, non a verbo inclinata sunt, Gell. 3, 12, 3; 4, 9, 12; 18, 5, 9: partim hoc in loco adverbium est, neque in casus inclinatur, id. 10, 13, 1.
  2. II. Neutr., to bend, turn, incline, decline, sink.
    1. A. Lit. (rare, and not in Cic.): paulum inclinare necesse est corpora, Lucr. 2, 243: sol inclinat, Juv. 3, 316: inclinare meridiem sentis, Hor. C. 3, 28, 5 (for which: sol se inclinavit, Liv. 9, 32, 6; v. above I. A. 1.): in vesperam inclinabat dies, Curt. 6, 11, 9.
      1. 2. In partic., in milit. lang., to yield, give way: ita conflixerunt, ut aliquamdin in neutram partem inclinarent acies, Liv. 7, 33, 7: in fugam, id. 34, 28 fin.: inclinantes jam legiones, Tac. A. 1, 64; id. H. 3, 83.
      2. 3. To change for the worse, turn, fail: si fortuna belli inclinet, Liv. 3, 61, 5: inde initia magistratuum nostrum meliora ferme, et finis inclinat, Tac. A. 15, 21.
    2. B. Trop., to incline to, be favorably disposed towards any thing (also in Cic.): si se dant et sua sponte quo impellimus, inclinant et propendent, etc., Cic. de Or. 2, 44, 187: ecquid inclinent ad meum consilium adjuvandum, id. Att. 12, 29, 2: ad voluptatem audientium, Quint. 2, 10, 10: in stirpem regiam studiis, Curt. 10, 7, 12: amicus dulcis, Cum mea compenset vitiis bona, pluribus hisceinclinet, Hor. S. 1, 3, 71: cum sententia senatus inclinaret ad pacem cum Pyrrho foedusque faciendum, Cic. de Sen. 6, 16: color ad crocum inclinans, Plin. 27, 12, 105, § 128: omnia repente ad Romanos inclinaverunt. turned in favor of, Liv. 26, 40, 14.
      With ut: ut belli causa dictatorem creatum arbitrer, inclinat animus, Liv. 7, 9, 5: multorum eo inclinabant sententiae, ut tempus pugnae differretur, id. 27, 46, 7: hos ut sequar inclinat animus, id. 1, 24, 2.
      With inf.: inclinavit sententia, suum in Thessaliam agmen demittere, Liv. 32, 13, 5: inclinavit sententia universos ire, id. 28, 25, 15; cf. id. 22, 57, 11.
      Pass.: consules ad patrum causam inclinati, Liv. 3, 65, 2; cf.: inclinatis ad suspicionem mentibus, Tac. H. 1, 81: inclinatis ad credendum animis, Liv. 1, 51, 7; Tac. H. 2, 1: ad paenitentiam, id. ib. 2, 45.
      1. 2. In partic., to change, alter from its former condition (very rare): inclinant jam fata ducum, change, Luc. 3, 752.
        Hence, in-clīnātus, a, um, P. a.
    1. A. Bent down, sunken: senectus, Calp. 5, 13; of the voice, low, deep: vox, Cic. Or. 17, 56; cf.: inclinata ululantique voce more Asiatico canere, id. ib. 8, 27.
    2. B. Inclined, disposed, prone to any thing: plebs ante inclinatior ad Poenos fuerat, Liv. 23, 46, 3: plebs ad regem Macedonasque, id. 42, 30, 1: ipsius imperatoris animus ad pacem inclinatior erat, id. 34, 33, 9; Tac. H. 1, 81.
    3. C. Sunken, fallen, deteriorated: ab excitata fortuna ad inclinatam et prope jacentem desciscere, Cic. Fam. 2, 16, 1: copiae, Nep. Pelop. 5, 4.
      In neutr. plur. subst.: rerum inclinata ferre, i. e. troubles, misfortunes, Sil. 6, 119.