Lewis & Short

No entries found. Showing closest matches:

Nĕcepsus, i (Nĕcepso, ōnis, Jul. Firm. 8), m., a mythic astrologer in Egypt, a disciple of Æsculapius and Anubis, Aus. Ep. 19, 18.

‡ necerim, nec eum, Paul. ex Fest. p. 162, 21 Müll. (acc. to Müll. ib. p. 386, a; erim is acc. for esim, from es = is).

nĕcessārĭē, adv., v. necessarius fin. 1.

nĕcessārĭō, adv., v. necessarius fin. 2.

nĕcessārĭus, a, um, adj. (comp. necessarior, Tert. Patient. 11; id. Test. Anim. 4 al.) [necesse], unavoidable, inevitable, indispensable, needful, requisite, necessary: necessarium ait esse Opilius Aurelius, in quo non sit cessandum, aut sine quo vivi non possit: aut sine quo non bene vivatur: aut quod non possit prohiberi, quin fiat, Paul. ex Fest. p. 162 Müll.

  1. I. Lit.: necessarius et fatalis, opp. voluntarius, Cic. Phil. 10, 9, 9; cf.: id quod imperatur necessarium; illud, quod permittitur, voluntarium est, id. Inv. 2, 49, 145: necessaria conclusio, id. Top. 16, 60: leges fatales et necessariae, id. Univ. 12: omnia quae sint ad vivendum necessaria, id. Off. 1, 4, 11: senatori necessarium est, nōsse rem publicam, id. Leg. 3, 18, 41.
    So without dat., = necesse est: ne tam necessarium quidem est male meritis quam optime referre quod debeas, id. post Red. ad Quir. 9, 22: castra ponere necessarium visum est, Liv. 21, 58, 6; Plin. Ep. 10, 37, 3; Gai. Inst. 3, 216: necessariā re coactus, by necessity, Caes. B. C. 1, 40: quod tam necessario tempore ab iis non sublevetur, time of need or necessity, id. B. G. 1, 16: cum longius necessario procederent, farther than was necessary, too far, id. ib. 7, 16: res magis necessariae, Cic. Inv. 2, 49, 145: res maxime necessaria, id. Fam. 2, 6, 2: necessarior medela, Tert. Patient. 11: necessarior sententia, id. Test. Anim. 4: necessariores operas, id. Cult. Tem. 1, 5; id. Res. Carn. 31: aliquid necessarius, id. Carn. Christ. 7 med.
    Subst.: nĕcessā-rĭa, ōrum, n., the necessaries of life: Persae armis positis ad necessaria ex proximo vico ferenda discurrunt, Curt. 5, 12, 6: plebes sic adcensa uti … sua necessaria post illius honorem ducerent, Sall. J. 73, 6; Front. Strat. 3, 14, 4.
    1. * B. In partic.: necessariae partes, the private parts, Gai. Inst. 3, § 193.
  2. II. Transf., connected with another by natural or moral ties (of blood, friendship, clientship), belonging, related, connected, bound.
          1. (α) Adj.: cum utrique sis maxime necessarius, Balb. et Opp. ap. Cic. Att. 9, 7, A: victoria hominis necessarii, of a friend, Mat. ap. Cic. Fam. 11, 28, 2; so, homo, of a father-in-law, Nep. Dat. 6: ut a latronibus redimeret necessarias mulieri personas, Dig. 24, 3, 21: necessarius heres = suus heres, the natural heir, who was in the potestas of the deceased (opp. to heres extraneus), Gai. Inst. 2, 37; 3, 153; 156; Dig. 38, 16, 1.
          2. (β) Subst.: nĕ-cessārĭus, i, m., a relation, relative, kinsman, connection, friend, client, patron (cf. necessitudo, II.; syn.: familiaris, intimus): necessarii sunt, ut Gallus Aelius ait, qui aut cognati aut affines sunt, in quos necessaria officia conferuntur praeter ceteros, Paul. ex Fest. p. 162 Müll.; necessarius angustus, a very near relative, Fragm. Jur. Civ. p. 86 Mai.: L. Torquatus meus familiaris ac necessarius, Cic. Sull. 1, 2: in iis necessariis, qui tibi a patre relicti sunt, me tibi esse vel conjunctissimum, id. Fam. 13, 29, 1: nĕcessārĭa, ae, f., a female relative or friend: virgo Vestalis hujus propinqua et necessaria, id. Mur. 35, 73: Cerelliae, necessariae meae, rem commendavi tibi, id. Fam. 13, 72, 1.
            Hence, adv.
      1. 1. nĕcessārĭē (rare), unavoidably, necessarily: necessarie demonstrari, Cic. Inv. 1, 29, 44: comparato cibo, Val. Max. 7, 6, 3.
      2. 2. nĕcessārĭō (the most usual form): necessario reviviscere, Cic. Fam. 6, 10, 5: quibuscum vivo necessario, id. ib. 5, 21, 1: quod necessario rem Caesari enuntiārit, Caes. B. G. 1, 17: copias parat, Sall. J. 21, 1; Quint. 10, 1, 29; 5, 10, 80; Lact. 2, 12.

nĕcesse (arch. nĕcessum, v. infra: NECESVS, S. C. de Bacch. l. 4: necessus, Ter. Heaut. 2, 3, 119 Wagn. ad loc.; id. Eun. 5, 5, 28; Gell. 16, 8, 1; v. Lachm. ad Lucr. 6, 815), neutr. adj. (gen. necessis, Lucr. 6, 815 ex conj. Lachm.; cf. Munro ad loc.; elsewhere only nom. and acc. sing., and with esse or habere) [perh. Sanscr. naç, obtain; Gr. root ἐνεκ-; cf. ἀνάγκη; v. Curt. Gr. Etym. 424].

  1. I. Form necesse.
    1. A. Unavoidable, inevitable, indispensable, necessary (class.; cf.: opus, usus est)
      1. 1. With esse.
        1. a. With subject.-clause: edocet quanto detrimento … necesse sit constare victoriam, Caes. B. G. 7, 19: necesse est eam, quae … timere permultos, Auct. Her. 4, 16, 23: emas, non quod opus est, sed quod necesse est, Cato ap. Sen. Ep. 94, 28: nihil fit, quod necesse non fuerit, Cic. Fat. 9, 17: necesse est igitur legem haberi in rebus optimis, id. Leg. 2, 5, 12; id. Verr 2, 3, 29, § 70.
        2. b. With dat. (of the person, emphatic): nihil necesse est mihi de me ipso dicere, Cic. Sen. 9, 30: de homine enim dicitur, cui necesse est mori, id. Fat. 9, 17.
        3. c. With ut and subj.: eos necesse est ut petat, Auct. Her. 4, 16, 23: sed ita necesse fuisse, cum Demosthenes dicturus esset, ut concursus ex totā Graeciā fierent, Cic. Brut. 84, 289; Sen. Ep. 78, 15: hoc necesse est, ut, etc., Cic. de Or. 2, 29, 129; Sen. Q. N. 2, 14, 2: neque necesse est, uti vos auferam, Gell. 2, 29, 9: necesse est semper, ut id … per se significet, Quint. 8, 6, 43.
        4. d. With subj. alone: haec autem oratio … aut nulla sit necesse est, aut omnium irrisione ludatur, Cic. de Or. 1, 12, 50: istum condemnetis necesse est, id. Verr. 2, 2, 18, § 45: vel concidat omne caelum necesse est, id. Tusc. 1, 23, 54: si necesse est aliquid ex se magni boni pariat, Lact. 3, 12, 7.
      2. 2. With habere (class. only with inf.): non habebimus necesse semper concludere, Cic. Part. Or. 13, 47: eo minus habeo necesse scribere, id. Att. 10, 1, 4: Oppio scripsi ne necesse habueris reddere, id. ib. 16, 2, 5: non verbum pro verbo necesse habui reddere, id. Opt. Gen. Or. 5, 14: non necesse habeo omnia pro meo jure agere, Ter. Ad. 1, 1, 26; Quint. 11, 1, 74; Vulg. Matt. 14, 16: necesse habere with abl. (= egere; late Lat.): non necesse habent sani medico, Vulg. Marc. 2, 17.
        In agreement with object of habere: non habet rex sponsalia necesse, Vulg. 1 Reg. 18, 25.
    2. B. Needful, requisite, indispensable, necessary: id quod tibi necesse minime fuit, facetus esse voluisti, Cic. Sull. 7, 22.
  2. II. Form necessum (mostly ante-class.).
    1. A. With subject.-clause: foras necessum est, quicquid habeo, vendere, Plaut. Stich. 1, 3, 66: quod sit necessum scire, Afran. ap. Charis. p. 186 P.: nec tamen haec retineri hamata necessumst, Lucr. 2, 468: externa corpus de parte necessumst tundier, id. 4, 933: necessum est vorsis gladiis depugnarier, Plaut. Cas. 2, 5, 36: necessum est paucis respondere, Liv. 34, 5: num omne id aurum in ludos consumi necessum esset? id. 39, 5: tonsorem capiti non est adhibere necessum, Mart. 6, 57, 3.
    2. B. With dat.: dicas uxorem tibi necessum esse ducere, Plaut. Mil. 4, 3, 25.
    3. C. With subj.: unde anima, atque animi constet natura necessum est, Lucr. 4, 120: quare etiam nativa necessum est confiteare Haec eadem, id. 5, 377.

nĕcessĭtas, ātis (gen. plur. -ātium, Caes. B. G. 7, 89, 1), f. [necesse], unavoidableness, inevitableness, necessity, compulsion, force, exigency.

  1. I. Lit.: hinc exsistit illa fatalis necessitas, quam εἱμαρμένην dicitis, ut, quidquid accidat, id ex aeternā veritate, causarumque continuatione fluxisse dicatis, Cic. N. D. 1, 20, 55: ut, etiam si naturā tales (i. e. feroces) non sint, necessitate esse coguntur, by the compulsion of circumstances, id. Fam. 4, 9, 3: tempori cedere, id est necessitati parere, semper sapientis est habitum, id. ib. 4, 9, 2: veniam necessitati dare, id. Off. 2, 16, 56: necessitatem alicui afferre, id. Phil. 10, 1, 2. necessitas mihi obvenit alicujus rei, id. Off. 2, 21, 74: ex necessitate aliquid facere, Tac. H. 3, 62: ac nescio an majores necessitates vobis, quam captivis vestris, fortuna circumdederit, Liv. 21, 43: extrema necessitas, i. e. death, Sall. H. 1, 41, 15 Dietsch; Tac. A. 15, 61; id. H. 1, 72: necessitate me, mala ut fiam, facis, Plaut. Pers. 3, 1, 54.
    Prov.: facere de necessitate virtutem, to make a virtue of necessity, Hier. in Ruf. 3, n. 2; id. Ep. 54, n. 6: quam cum pecuniam profudisset, et sibi nihil non modo ad cupiditates suas, sed ne ad necessitatem quidem reliquisset, Cic. Clu. 25, 68.
  2. II. Transf.
    1. A. Fate, destiny, a law of nature: signorum ortus et obitus … quadam ex necessitate semper eodem modo fiunt, Cic. Inv. 1, 34, 59: humana consilia divina necessitate esse superata, id. Lig. 6, 17: ut vita, quae necessitati deberetur, id. Sest. 21, 47: ut id fatum vim necessitatis adferret, id. Fat. 17, 39: et vis omnium rerum, id. ib. 20, 48: fati, Liv. 1, 42.
    2. B. In plur. concr., necessaries, necessary things, necessary expenses: reliquis autem tribus virtutibus necessitates propositae sunt ad eas res parandas, quibus actio vitae continetur, Cic. Off. 1, 5, 17: vitae necessitatibus servire, id. Div. 1, 49, 110: suarum necessitatum causa, wants, interests, Caes. B. G. 7, 89: publicae necessitates, Liv. 23, 48, 10: necessitates ac largitiones, Tac. A. 1, 11.
    3. C. Necessity, need, want (mostly post-Aug.): famem et ceteras necessitates tantopere tolerabant, ut, etc., Suet. Caes. 68; id. Tib. 47: quod pro honore acceptum etiam necessitatibus subvenit, Tac. G. 15: neque enim necessitatibus tantummodo nostris provisum est, usque in delicias amamur, Sen. Ben. 4, 5, 1; cf.: sustinere necessitates aliorum, Liv. 6, 15, 9.
    4. D. For necessitudo, connection, relationship, friendship: si nostram necessitatem familiaritatemque violāsset, Cic. Sull. 1, 2: magnam necessitatem possidet paternus maternusque sanguis, bond of affection, intimacy, id. Rosc. Am. 24, 66: equidem mihi videor pro nostrā necessitate non labore defuisse, Caes. ap. Gell. 13, 3, 5 (cited ap. Non. 354, 11).
    5. E. Personified: Necessitas, the goddess of necessity, the Gr. Ἀνάγκη: te semper anteit saeva Necessitas, Hor. C. 1, 35, 17; cf. Macr. S. 1, 19; and v. clavus.

nĕcessĭtūdo, ĭnis, f. [necesse], necessity, inevitableness, want, need, distress.

  1. I. Lit. (in Cic. less freq. than necessitas; in gen. more antiquated; cf. Gell. 13, 3, 3): calamitatis necessitudine inductus, Sisenn. ap. Non. 354, 6: puto hanc esse necessitudinem, cui nullā vi resisti potest: quae neque mutari neque leniri potest, Cic. Inv. 2, 57, 170; cf. the context: an necessitudine, quod alio modo agi non possit, id. ib. 2, 20, 61; 2, 57, 171: neve eam necessitudinem imponatis, ut, etc., Sall. C. 33, 5: non eadem nobis et illis necessitudo impendet, id. ib. 58, 5: necessitudinem alicui facere, Tac. A. 3, 64: miserrima, Vell. 2, 50, 2.
  2. II. Transf., a close connection, in which one person stands to another as relative or friend, relationship, friendship, intimacy, bond, etc.: plerique grammaticorum asseverant, necessitudinem et necessitatem longe differre, ideo, quod necessitas sit vis quaedam premens et cogens: necessitudo autem dicatur jus quoddam et vinculum religiosae conjunctionis idque unum solitarium significet, Gell. 13, 3, 1: nomina necessitudinum mutare, Cic. Clu. 70, 199: sancta necessitudinum nomina, Mos. et Rom. Leg. Coll. 6, 4, 2: liberorum necessitudo, Cic. Fam. 13, 10, 1: etiam antea Jugurthae filia Bocchi nupserat. Verum ea necessitudo apud Numidas Maurosque levis ducitur, Sall. J. 80, 6: in amicitiae conjunctionisque necessitudine, Cic. Lael. 20, 71; cf.: sunt mihi cum illo omnes amicitiae necessitudines, id. Sest. 17, 39: necessitudo et affinitas, id. Quint. 4, 13: summā necessitudine et summā conjunctione adductus, id. Fam. 13, 27, 2: bonos viros ad tuam necessitudinem adjungere, id. ib. 13, 11, 2: cum accusatore tuo satis justam causam conjungendae necessitudinis putant, quod, etc., id. Verr. 2, 4, 65, § 145: necessitudinem sancte colere, id. Fam. 13, 19, 1: familiaritatis necessitudinisque oblitus, id. Mur. 3, 7: caput illud est ut Lysonem … recipias in necessitudinem tuam, id. Fam. 13, 19, 3; cf. id. ib. 13, 12, 1; 9, 13, 3.
      1. 2. Trop., a necessary connection: numerus autem … neque habebat aliquam necessitudinem aut cognationem cum oratione, Cic. Or. 56, 186.
    1. B. Concr.: necessitudines, persons with whom one is closely connected, relatives, connections, friends (post-Aug.): petiit, ut sibi permitteretur revisere necessitudines, i. e. mother and children, Suet. Tib. 11 fin.: remisit tamen hosti judicato necessitudines amicosque omnes, id. Aug. 17; id. Tib. 50; Tac. H. 3, 59 fin.: crederes Alexandrum inter suas necessitudines flere, Curt. 4, 10, 12: relictis obsidum loco necessitudinibus suis, Amm. 15, 5, 6.

nĕcesso, āre, v. a. [necesse], to render necessary (late Lat.): nam cibus et somnus, nisi quod natura necessat, etc., Ven. Vit. S. Mart. 2, 412.

nĕcessum, v. necesse.

‡ nĕcĕunt, non eunt, Paul. ex Fest. pp. 162 and 163 Müll.