Lewis & Short

No entries found. Showing closest matches:

noxa, ae, f. [for noc-sa, from noc-eo, like rixa from ringor], hurt, harm, injury, which one does or suffers (v. Döderl. Synon. 2, p. 153 sqq.; not in Cic., but cf. noxia; syn.: injuria, contumelia).

  1. I. Lit.: QVANDOQVE HICE HOMINESNOXAM NOCVERVNT, an old fetial formula in Liv. 9, 10 fin.; so, too, perhaps, SI SERVVS FVRTVM FAXIT NOXAMVE NOCVIT, Fragm. XII. Tab. in Dig. 9, 4, 2, § 1 (al. NOXIAMVE): servus, qui noxam nocuit, Dig. 35, 2, 63: si eadem (terra) ad noxam genuit aliqua, injurious, Plin. 2, 63, 63, § 158: tristes pellere a foribus noxas, Ov. F. 6, 129: ab noxā curculionum conditas fruges defendere, Col. 1, 6, 15: nihil eam rem noxae faturam, Liv. 34, 19: rempublicam non extra noxam modo, sed etiam extra famam noxae conservandam esse, id. 34, 61: sine ullius noxā urbis, id. 36, 21: prava incepta consultoribus noxae esse, Sall. Or. Phil. contr. Lep.: sine ullā noxā, Cels. 7, 26, 4: veram noxam concipere, i. e. sickness, Col. 12, 3, 7.
  2. II. Transf.
    1. A. An injurious act, i. e. a fault, offence, crime, = delictum: noxae appellatione omne delictum continetur, Dig. 50, 16, 238, § 3: aliquem tenere in noxā, Plaut. Cas. 2, 8, 71: hic in noxā est, Ter. Phorm. 2, 1, 36: in noxā esse, Liv. 32, 26; 7, 4: noxae damnatus, id. 8, 35: reus ejus noxae, id. 5, 47: capitalis, id. 3, 55: neve ea caedes capitalis noxae haberetur, id. 3, 55: qui in furto aut in latrocinio aut aliquā noxā sint comprehensi, * Caes. B. G. 6, 16: graviorem noxam fateri, Ov. P. 2, 9, 72: noxa caput sequitur, Paul. Sent. 2, 31, 8 sq.; cf. also Paul. ex Fest. under noxia init.
    2. B. Punishment (not ante-Aug.; most freq. in jurid. Lat.): noxam merere, Liv. 8, 28, 8 Drak.: aliquem noxā pecuniāque exsolvere, id. 23, 14, 3; 2, 59, 6; 26, 29, 4: noxae dedere aliquem, to deliver one up for punishment, Dig. 4, 3, 9; so ib. 7, 1, 17, § 2; cf. ib. 9, 4, 19; hence: mergi freto, satius illi insulae (Siciliae) esse, quam velut dedi noxae inimico, Liv. 26, 29, 4; and: rem rusticam pessimo cuique servorum, ut carnifici noxae dedimus, Col. 1 prooem.: quod ajunt aediles: noxā solutus non sit (servus) sic intellegendum est, ut non hoc debeat pronuntiari, nullam eum noxam commisisse, sed illud, noxā solutum esse, hoc est noxali judicio subjectum non esse: ergo si noxam commisit nec permanet, noxā solutus videtur, Dig. 21, 1, 17, § 17: non noxae eximitur Q. Fabius, qui contra edictum imperatoris pugnavit; sed, noxae damnatus, donatur populo Romano, Liv. 8, 35, 5: noxae accipere aliquem, to receive one for the purpose of punishing him, Dig. 7, 1, 17, § 2.
    3. C. Concr., that which commits an offence, an offender, criminal (jurid. Lat.): noxa est corpus, quod nocuit, id est servus; noxia ipsum maleficium, veluti furtum, damnum, rapina, injuria, Just. Inst. 4, 8, 1: aut noxiam sarcire aut noxam dedere oportet, the guilty thing, Dig. 9, 1, 1, § 11; so, noxae deditio, ib. 9, 4, 4.

noxālis, e, adj. [noxa], of or relating to an injury (jurid. Lat.): noxalis actio, an action on account of an injury committed: noxales actiones appellantur, quae non ex contractu, sed ex noxā atque maleficio servorum adversus nos instituuntur. Quarum actionum vis et potestas haec est, ut, si damnati fuerimus, liceat nobis deditione ipsius corporis, quod deliquit, evitare litis aestimationem, Dig. 9, 4 (de noxalibus actionibus), 1; so, causa, ib. 9, 4 fin.: judicium, ib. 9, 2; 8; 27; Gai. Inst. 1, 140 sq.; Paul. Sent. 2, 31, 7 et saep.
As subst.: noxāle, is, n., an action on account of an injury: si noxali velit actor experiri, Dig. 9, 4, 21, § 6: noxali condemnatus, ib. 42, 1, 4 fin.