No entries found. Showing closest matches:
sŏlĕa, ae, f. [solum].
- I. A slipper consisting of a sole fastened on by a strap across the instep, a sandal: omnia ferme id genus, quibus plantarum calces tantum infimae teguntur, cetera prope nuda et teretibus habenis vincta sunt, soleas dixerunt, nonnumquam voce Graecā crepidulas, Gell. 13, 21, 5 (worn by men in the house only: considered as a mark of effeminacy if worn out of doors): NEIVE QVIS IN POPLICO LVCI PRAETEXTAM NEIVE SOLEAS HABETO, Lex in Marin. Fratr. Arv. p. 569; cf. Hor. S. 1, 3, 128; and v. soleatus: ut vendat soleam dimidiatam, Lucil. ap. Gell. 3, 14, 10; cf. Plaut. Cas. 3, 5, 63; id. Truc. 2, 5, 26; Prop. 2, 29 (3, 27), 40; Ov. A. A. 2, 212; Plin. 34, 6, 14, § 31; Pers. 5, 169; Juv. 6, 612; Mart. 14, 65, 1.
These sandals were taken off on reclining at table, and resumed after the meal: deme soleas: cedo, bibam, Plaut. Truc. 2, 4, 16: cedo soleas mihi: auferte mensam, id. ib. 2, 4, 12: deponere soleas, Mart. 3, 50, 3: poscere soleas, Hor. S. 2, 8, 77; Sen. Contr. 4, 25 med.: soleas festinare, to put on in haste, Sall. H. 1, 105 Dietsch; cf. Becker, Gallus, 3, p. 130 sq.
- II. Transf., of things of a like shape.
- A. A kind of fetter: ligneae, Cic. Inv. 2, 50, 149; Auct. Her. 1, 13, 23.
- B. A kind of shoe for animals (not nailed on, like our horseshoes, which were unknown to the ancients, but drawn on and taken off again when not needed), Cat. 17, 26; Col. 6, 12, 2; Veg. 4, 9, 2 and 4; Suet. Ner. 30 fin.; Plin. 33, 11, 49, § 140.
- * C. A kind of oil-press, Col. 12, 50, 6.
- D. A kind of fish, a sole: Pleuronectes solea, Linn.; Ov. Hal. 124; Col. 8, 16, 7; Plin. 9, 15, 20, § 52; 32, 9, 32, § 102.
In a lusus verbb. with signif. I., Plaut. Cas. 2, 8, 59.
- E. A sill: solea, ut ait Verrius, est non solum ea, quae solo pedis subicitur sed etiam pro materiā robusteā, super quam paries craticius exstruitur, Fest. pp. 300 and 301 Müll.
- * F. The sole of the foot of animals, Veg. 1, 56, 31.
* sŏlĕāris, e, adj. [solea], like a sole or sandal, sandal-shaped: cella, Spart. Car. 9.
sŏlĕārĭus, ii, m. [solea], a sandal-maker, Plaut. Aul. 3, 5, 40; Inscr. Orell. 4085.
sŏlĕātus, a, um, adj. [solea], wearing sandals, having sandals on (if of a man and in public, a mark of effeminacy; v. solea): stetit soleatus praetor populi Romani cum pallio purpureo tunicāque talari, mulierculā nixus, Cic. Verr. 2, 5, 33, § 86; cf. id. Pis. 6, 13; Castric. ap. Gell. 13, 21, 1; Afran. ap. Non. 207, 32; Sen. Ira, 3, 18, 3; Petr. 27, 2; Mart. 12, 83, 6.
sōlemnis (sōlennis), sōlemnĭtas, sōlemnĭtus, v. sollenn-.
† sōlēn, ēnis, m., = σωλήν, a kind of seamussel, the razor-fish: Solen, Linn.; Plin. 32, 11, 53, § 151; 10, 69, 88, § 192; 11, 37, 52, § 139.
sōlennis, sōlennĭtas, sōlennĭ-tus, v. sollenn-.
sŏlĕo, ĭtus, 2 (pres. solinunt, for solent, acc. to Fest. s. v. nequinunt, p. 162 Müll.; perf. solui, Cato and Enn. acc. to Varr. L.L. 9, § 107: soluerint, Cael. ap. Non. 509, 2: soluerat, Sall. Fragm. ap. Prisc. p. 872 P.; or H. 2, 55 Dietsch; no fut., v. Neue, Formenl. 2, 591; 609), v. n. [cf. suesco].
- I. In gen., to use, be wont, be accustomed (cf. assuesco).
- (α) With inf. (so most freq.); act.: qui mentiri solet, pejerare consuevit, Cic. Rosc. Com. 16, 46: ruri crebro esse soleo, Ter. Hec. 2, 1, 18: nihil ego in occulto agere soleo, Plaut. Trin. 3, 2, 86: hi (servi) solent esse eris utibiles, id. Most. 4, 1, 2; id. Capt. 3, 1, 23: nam vi depugnare sues stolidi soliti sunt, Enn. ap. Fest. p. 317 Müll. (Ann. v. 109 Vahl.): quaerunt in scirpo, soliti quod dicere, nodum, Enn. ap. Fest. p. 330 Müll. (Sat. v. 46 Vahl.): qui (paterā) Pterela potitare rex solitus est, Plaut. Am. 1, 1, 105; 1, 1, 263: quā (consuetudine) solitus sum uti, Cic. de Or. 1, 30, 135: soliti prandere, Hor. S. 2, 3, 245: (cum Thucydides), id quod optimo cuique Athenis accidere solitum est, in exsilium pulsus esset, Cic. de Or. 2, 13, 56 et saep.; often solitus eram = solebam, Sall. C. 50, 1; id. J. 4, 7; Liv. 38, 1, 7 al.
- (β) With inf. pass.: majore operā ibi serviles nuptiae, quam liberales etiam, curari solent, Plaut. Cas. prol. 74: verum illud verbum est, vulgo quod dici solet, Ter. And. 2, 5, 15; cf. id. Heaut. 3, 2, 9: unde videri Danaum solitae naves, Verg. A. 2, 462: ad haec illa dici solent, Cic. Rep. 3, 16, 26: permirum mihi videri solet, id. ib. 5, 5, 7: si (domus) alio domino solita est frequentari, id. Off. 1, 39, 139: quod spernerentur ab iis a quibus essent coli soliti, id. Sen. 3, 7: ut solet fieri, Curt. 3, 8, 20; 4, 3, 7: ut fieri solet, Lact. 1, 15, 2 et saep.
- (γ) Without inf.: cave tu idem faxis, alii quod servi solent, Plaut. As. 2, 1, 8: me dico ire, quo saturi solent, id. Curc. 2, 3, 83: artior, quam solebat, somnus complexus est, Cic. Rep. 6, 10, 10: Pl. Nugas garris. Cu. Soleo, Plaut. Curc. 5, 2, 6: ita ego soleo, id. Men. 1, 2, 31: sic soleo, Ter. Ad. 5, 7, 25; cf. id. Eun. 2, 2, 48: eodem pacto ut comici servi solent, Coniciam in collum pallium, Plaut. Capt. 4, 1, 11: credo jam, ut solet, Jurgabit, Ter. Ad. 1, 1, 54: agedum, ut soles, id. Phorm. 5, 3, 1; cf.: ut solitus es, Plaut. Trin. 3, 2, 25: cum audissem Antiochum, ut solebam, Cic. Fin. 5, 1, 1: quod plerumque in atroci negotio solet, Sall. C. 29, 2: quod prava ambitio solet, id. J. 96, 3: ut solebat, Amm. 16, 11, 15: cum quaedam in collibus, ut solet, controversia pastorum esset orta, Cic. Clu. 59, 161; Sall. J. 15, 5; 25, 3; Curt. 4, 1, 24.
So often with Plautus in the part. pres.: Di. Mala femina es. As. Solens sum: ea est disciplina, that’s my way, Plaut. Truc. 1, 2, 29; cf. id. Am. 1, 1, 43: lubens fecero et solens, id. Cas. 5, 1, 14: ego abscessi solens Paulum ab illis, id. Ep. 2, 2, 53.
- II. In partic., to have intercourse with, in mal. part. (rare): viris cum suis praedicant nos solere; Suas pellices esse aiunt, Plaut. Cist. 1, 1, 38; Cat. 113, 1.
Hence, sŏlĭtus, a, um, P. a., in a passive sense (which one is used to, or which usually happens), wonted, accustomed, usual, habitual, ordinary (freq. since the Aug. per.; not in Cic. or Cæs.; cf. consuetus); absol.: solito membra levare toro, Tib. 1, 1, 44: ad solitum rusticus ibit opus, Ov. F. 4, 168: cunctantibus solita insolitaque alimenta deerant, Tac. H. 4, 60: chori, Prop. 1, 20, 46: locus, Ov. M. 4, 83: torus, Tib. 1, 1, 44: ars, id. 1, 9, 66: artes, Ov. M. 11, 242: virtus, Verg. A. 11, 415: mos, Ov. H. 21, 127; id. P. 3, 1, 165: honores, Tac. A. 3, 5: inertia Germanorum, id. G. 45: exercitationes, Suet. Tib. 13 et saep.
With dat.: armamenta Liburnicis solita, Tac. H. 5, 23; cf. in the foll.
Hence, subst.: sŏlĭtum, i, n., the customary, what is usual: hostibus gratiam habendam, quod solitum quicquam liberae civitatis fieret (opp. res desueta), a usual thing in a free state, Liv. 3, 38, 9: proinde tona eloquio, solitum tibi! according to your custom, Verg. A. 11, 383: ultra solitum, Tac. A. 4, 64, 1.
In plur.: parentum neces aliaque solita regibus ausi, Tac. H. 5, 8 fin.; cf.: praeter solita vitiosis magistratibus, Sall. Fragm. ap. Non. 314, 23: si quando aliquid ex solito variaret, Vell. 2, 41, 3: nescio quā praeter solitum dulcedine laeti, Verg. G. 1, 412; so, praeter solitum, Hor. C. 1, 6, 20: supra solitum, Sen. Ben. 6, 36, 1; and esp. freq. with a comparative in the abl. comp. solito: solito formosior Aesone natus, more than usually handsome, Ov. M. 7, 84; so, solito uberior, id. ib. 9, 105: blandior, id. A. A. 2, 411: exactior, Suet. Tib. 18: frequentiores, id. ib. 37: velocius, Ov. M. 14, 388: citius, id. F. 5, 547: plus, id. H. 15, 47; Liv. 24, 9: magis, id. 25, 7.
sōlers, sōlerter, and sōlertĭa, v. sollers, etc.
Soletum, i, n., a town in Calabria, Plin. 3, 11, 16, § 101.
Sŏli (collat. form Soloe, Mel. 1, 13, 2; Plin. 5, 27, 22, § 92), ōrum, m., = Σόλοι.
- I. A town of Cilicia, afterwards called Pompeiopolis, now Mezetli, Cic. Leg. 2, 16, 41; Liv. 33, 20, 4; 37, 56, 8.
Hence, Sŏleus, ei, m., = Σολεύς, of Soli: Milon, Plin. 35, 11, 40, § 146.
- II. A town of Cyprus, now Solia, Plin. 5, 31, 35, § 130 (Jan. Soloe).
sollemnis (less correctly sōlemnis, sollennis, sōlennis, sollempnis), e, adj. [sollus, i. e. totus-annus], prop. that takes place every year; in relig. lang. of solemnities, yearly, annual; hence, in gen.,
- I. Lit., stated, established, appointed: sollemne, quod omnibus annis praestari debet, Fest. p. 298 Müll. (cf. anniversarius): sollemnia sacra dicuntur, quae certis temporibus annisque fleri solent, id. p. 344 ib.: sacra stata, sollemnia, Cato ap. Fest. s. v. stata, p. 344 ib.; so, ad sollemne et statum sacrificium curru vehi, Cic. Tusc. 1, 47, 113 (v. sisto, P. a.): sacra, id. Leg. 2, 8, 19: sacrificia, id. N. D. 1, 6, 14; id. Leg. 2, 14, 35; Liv. 1, 31: dies festi atque sollemnes, Cic. Pis. 22, 51: ab Aequis statum jam ac prope sollemne in singulos annos bellum timebatur, Liv. 3, 15: Idus Maiae sollemnes ineundis magistratibus erant, id. 3, 36: sollemnis dapes Libare, Verg. A. 3, 301: caerimoniae, Val. Max. 1, 1, 1.
- II. Transf., according as the idea of the religious or that of the established, stated nature of the thing qualified predominates.
- A. With the idea of its religious character predominating, religious, festive, solemn: suscipiendaque curarit sollemnia sacra, Lucr. 5, 1162: sollemni more sacrorum, id. 1, 96: religiones, Cic. Mil. 27, 73: iter ad flaminem, id. ib. 10, 27: epulae, id. de Or. 3, 51, 197: ludi, id. Leg. 3, 3, 7; cf.: coetus ludorum, id. Verr. 2, 5, 72, § 186: precatio comitiorum, id. Mur. 1, 1: omnia sollemnibus verbis dicere, id. Dom. 47, 122: sicuti in sollemnibus sacris fleri consuevit, Sall. C. 22, 2: sollemnia vota Reddere, Verg. E. 5, 74: ferre sollemnia dona, id. A. 9, 626: sollemnis ducere pompas, id. G. 3, 22: sollemnis mactare ad aras, id. A. 2, 202: dies jure sollemnis mihi, sanctiorque natali, Hor. C. 4, 11, 17: fax, Ov. M. 7, 49: sollemni voce movere preces, id. F. 6, 622: ignis, id. Tr. 3, 13, 16: festum sollemne parare, id. F. 2, 247: sollemnes ludos celebrare, id. ib. 5, 597: habitus, Liv. 37, 9: carmen, id. 33, 31: epulae, Tac. A. 1, 50: sacramentum, id. H. 1, 55: nullum esse officium tam sanctum atque sollemne, quod, etc., Cic. Quint. 6, 26.
Comp.: dies baptismo sollemnior, Tert. Bapt. 19.
Sup.: die tibi sollemnissimo natali meo, Front. Ep. ad Anton. 1, 2: preces, App. M. 11, p. 264.
- b. As subst.: sollemne, is, n., a religious or solemn rite, ceremony, feast, sacrifice, solemn games, a festival, solemnity, etc. (so perh. not in Cic.); sing.: inter publicum sollemne sponsalibus rite factis, Liv. 38, 57: sollemne clavi figendi, id. 7, 3 fin.: soli Fidei sollemne instituit, id. 1, 21; cf. id. 9, 34: sollemne allatum ex Arcadiā, festal games, id. 1, 5; cf. id. 1, 9: Claudio funeris sollemne perinde ac divo Augusto celebratur, Tac. A. 12, 69; cf. plur. infra: per sollemne nuptiarum, Suet. Ner. 28; cf. infra.
Plur.: sollemnia (Isidis), Prop. 2, 33 (3, 31), 1: ejus sacri, Liv. 9, 29; cf. id. 2, 27: Quinquatruum, Suet. Ner. 34: triumphi, id. ib. 2: nuptiarum, Tac. A. 11, 26 fin.: funerum, id. ib. 3, 6: tumulo sollemnia mittent, Verg. A. 6, 380: referunt, id. ib. 5, 605; cf. Stat. Th. 8, 208; Juv. 10, 259.
- B. With the idea of stated, regular character predominant, wonted, common, usual, customary, ordinary (syn.: consuetus, solitus; freq. only after the Aug. period): prope sollemnis militum lascivia, Liv. 4, 53, 13: socer arma Latinus habeto, Imperium sollemne socer, Verg. A. 12, 193: arma, Stat. Th. 8, 174: cursus bigarum, Suet. Dom. 4: Romanis sollemne viris opus (venatio), Hor. Ep. 1, 18, 49: mihi sollemnis debetur gloria, Phaedr. 3, prol. 61: sufficit sollemnem numerum (testium) exaudire, Dig. 28, 1, 21: viā sollemni egressi, the public way, Amm. 20, 4, 9: Romae dulce diu fuit et sollemne, reclusa Mane domo vigilare, Hor. Ep. 2, 1, 103: spectari sollemne olim erat, Suet. Aug. 44; Gell. 15, 2, 3: annua complere sollemnia, tribute, Amm. 22, 7, 10.
As subst.: sol-lemne, is, n., usage, custom, practice, etc.: nostrum illud sollemne servemus, ut, etc., usual custom, practice, Cic. Att. 7, 6, 1: novae nuptae intrantes etiamnum sollemne habent postes adipe attingere, Plin. 28, 9, 37, § 135.
Plur.: mos traditus ab antiquis inter cetera sollemnia manet, etc., Liv. 2, 14: proin repeterent sollemnia, their customary avocations, Tac. A. 3, 6 fin.: testamentum non jure factum dicitur, ubi sollemnia juris defuerunt, usages, customary formalities, Dig. 28, 3, 1: testamenti, ib. 28, 1, 20.
Adverb.: mutat quadrata rotundis: Insanire putas sollemnia me neque rides, in the common way, Hor. Ep. 1, 1, 101.
Hence, adv.: sollemnĭter (sollenn-, sōlemn-; very rare; not in Cic.).
- 1. (Acc. to II. A. supra.) In a religious or solemn manner, solemnly, = rite: omnibus (sacris) sollemniter peractis, Liv. 5, 46: intermissum convivium sollemniter instituit, with pomp or splendor, Just. 12, 13, 6: lusus, quem sollemniter celebramus, App. M. 3, p. 134, 13.
- 2. (Acc. to II. B. supra.) According to custom, in the usual or customary manner, regularly, formally: (greges elephantorum) se purificantes sollemniter aquā circumspergi, Plin. 8, 1, 1, § 2: praebere hordeum pullis, Pall. 1, 28 fin.: jurare, Dig. 12, 2, 3: cavere, ib. 26, 7, 27: acta omnia, ib. 45, 1, 30: nullo sollemniter inquirente, Amm. 14, 7, 21: transmisso sollemniter Tigride, id. 20, 6, 1.
Comp. and sup. of adj. (late Lat.); v. supra, II. A. No comp. and sup. of adv.
sollemnĭtas (sollenn-, solenn-, and solemn-), ātis, f. [sollemnis] (postclass.; cf.: sollemne, celebratio).
- I. A solemnity, festival, celebration of a day: dierum variae sollemnitates, Gell. 2, 24, 15: pristina (ludorum Isthmiorum), Sol. 7: condendi honoris, Aus. Grat. Act. 36: sacrorum sollemnitate prisco more completa, Amm. 23, 3, 7; Vulg. Deut. 16, 16 et saep.
- II. A usage, formality: juris, Dig. 26, 8, 19; 1, 7, 25.
* sollemnĭtus (sollenn-, sōlenn-, sōlemn-), adv. [sollemnis], solemnly, Liv. Andron. ap. Non. 176, 14.
sollers (sōlers), tis (abl. regularly sollerti; sollerte, Ov. P. 4, 14, 35), adj. [sollus, i. e. totus-ars, and therefore qs. all art; hence, in gen.], skilled, skilful, clever, dexterous, adroit, expert (class.; syn.; sagax, subtilis, expertus).
- I. Of persons: quae liberum Scire aequom est adulescentem, solertem dabo, to make ready, accomplished, Ter. Eun. 3, 2, 25: vigilans ac sollers, sicca, sana, sobria sum, Afran. ap. Non. 21, 33: in omni vel officio vel sermone sollers, Cic. Rep. 2, 21, 37: pictor sollers in arte, Plin. 35, 11, 40, § 142: sollertem tu me facis, Ov. H. 20, 26: ancilla, id. Am. 1, 8, 87: vir, id. Ib. 279: Ulixes, id. P. 4, 14, 35: agricola, Nep. Cat. 3, 1.
Comp.: sollertior et ingeniosior, Cic. Rosc. Com. 11, 31.
Sup.: Sulla, rudis antea et ignarus belli, sollertissimus omnium factus est, Sall. J. 96, 1: hostis, Suet. Caes. 35.
Poet., with inf.: coloribus Sollers nunc hominem ponere nunc deum, Hor. C. 4, 8, 8; Ov. Am. 2, 7, 17; Sil. 1, 79; 8, 260.
With gen.: Musa lyrae sollers, Hor. A. P. 407: sollers cunctandi Fabius, Sil. 7, 126.
With ad and acc.: cum esset deus ad excogitandum providentissimus, ad faciendum sollertissimus, Lact. 2, 8, 3.
- II. Transf., of things, ingenious, sagacious, intelligent, inventive: opera providae sollertisque naturae, Cic. N. D. 2, 51, 128: animus, Liv. 7, 14; cf.: sollerti corde Prometheus, Cat. 64, 295: sollerti astu, Ov. M. 4, 776: sollers subtilisque descriptio partium, Cic. N. D. 2, 47, 121: frugum et pecudum custodia sollers, Verg. G. 4, 327: genus acuminis in reprehendendis verbis versutum et sollers, Cic. Brut. 67, 236: ingenium, Ov. F. 3, 840: hominum natura, id. Am. 3, 8, 45: manus, Tib. 1, 8, 29.
Comp.: nihil sollertius, Cic. Sen. 15, 54: sollertius est multo genus virile, Lucr. 5, 1356.
Sup.: fundus sollertissimus, qs. most creative, i. e. most productive, fruitful, Cato, R. R. 8 fin.
Hence, adv.: sollerter (sōlert-), skilfully, dexterously, shrewdly, sagaciously, ingeniously: aliquid consequi, Cic. Leg. 1, 8, 26: patefacere futura, Tac. A. 6, 21: explorans, Spart. Hadr. 10.
Comp.: simulata sollertius, Cic. N. D. 2, 35, 88: exprimere incessus, vultum, etc., Ov. M. 11, 635: colere hortos, id. ib. 14, 624: imperare, Treb. Poll. Gall. 13.
Sup.: aliquid sollertissime perspicere, Cic. Verr. 2, 4, 44, § 98: tempora persequi, Vop. Car. 4.
sollertĭa (sōlert-), ae, f. [sollers], skill, shrewdness, quickness of mind, ingenuity, dexterity, adroitness, expertness, etc. (class.; syn.: acumen, subtilitas, scientia): data est quibusdam bestiis machinatio quaedam atque sollertia, Cic. N. D. 2, 48, 123: nulla ars imitari sollertiam naturae potest, id. ib. 1, 33, 92: Chaldaei sollertiā ingeniorum antecellunt, id. Div. 1, 41, 91; cf.: est genus (Gallorum) summae sollertiae, Caes. B. G. 7, 22: hominum adhibita sollertia, id. B. C. 2, 8 fin.: ingenii sollertia, shrewdness, Sall. J. 7, 7: in hac re tanta inest ratio atque sollertia, knowledge and skill, Cic. Rep. 1, 16, 25; so (with ratio) Tac. G. 30: ut artis pariat sollertia, Claud. Rapt. Pros. 3, 33: in omni re fugienda est talis sollertia, such subtlety, Cic. Off. 1, 10, 33: mirari non modo diligentiam sed enim sollertiam ejus, id. Sen. 17, 59: quae tua formosos cepit sollertia? Tib. 1, 4, 3: omnia conando docilis sollertia vicit, Manil. 1, 95; Luc. 8, 283: placuit sollertia tempore etiam adjuta, the ingenious plan, Tac. A. 14, 4.
Plur.: egregiis ingeniorum sollertiis ex aevo collocatis, Vitr. 7 praef. med.
- (β) With gen. obj.: (honestum) aut in perspicientiā veri sollertiāque versatur, aut, etc. (shortly after: perspicere et explicare rationem), the perception and intelligent development of the true, Cic. Off. 1, 5, 14: agendi cogitandique sollertia, adroitness, quickness, id. ib. 1, 44, 157: judicandi, id. Opt. Gen. 4, 11: belli, Sil. 6, 309.