No entries found. Showing closest matches:
1. văs, vădis, m., a bail, security, surety (in gen., while praes is confined to pecuniary matters; cf. also sponsio): vas appellatus, qui pro altero vadimonium promittebat, Varr. L. L. 6, 74 Müll.: vas factus est alter (Damon) ejus sistendi, ut si ille non revertisset, moriendum esset ipsi, Cic. Off. 3, 10, 45: vades poscere, id. Rep. 2, 36, 61: se dare vadem pro amico, id. Fin. 2, 24, 79: deserere vades, Liv. 39, 41, 7; Hor. S. 1, 1, 11 Heind.
- B. Trop.: vestram virtutem rerum quas gesturus sum, vadem praedemque habeo, Curt. 9, 2, 25.
2. vās, vāsis; plur. vāsa, ōrum (anteclass. collat. form of the nom. sing. vāsum, Cato ap. Gell. 13, 23, 1; Fab. Pict. ap. Non. 544, 26; Plaut. Truc. 1, 1, 33 sq.: vasus fictilis, Petr. 57, 8; dat. plur. vasibus, Gargil. Martial. Pomif. Arb. 4, 4; apocopated, vas’ argenteis, for vasis, acc. to Cic. Or. 45, 153), n. [Sanscr. root, vas-, to put on; vastram, clothing; Gr. ἕννυμι, εἷμα; Lat. vestis].
- I. In gen., a vessel, dish; also, a utensil, implement of any kind: vasa ahena ex aedibus (rapere), Plaut. Ps. 2, 2, 61: aliquod vasum argenteum Aut aliquod vasum ahenum, id. Truc. 1, 1, 33: nihil relinquo in aedibus Nec vas nec vestimentum, Ter. Heaut. 1, 1, 89: corpus quasi vas est, aut aliquod animi receptaculum, Cic. Tusc. 1, 22, 52; cf. Vulg. 1 Thess. 4, 4: quassatis undique vasis, Diffluere umorem, Lucr. 3, 435: sincerum est nisi vas, quodcumque infundis acescit, Hor. Ep. 1, 2, 54: vinarium, Cic. Verr. 2, 4, 27, § 62: argentea, id. ib.; Hor. S. 2, 7, 72: Corinthia et Deliaca, Cic. Rosc. Am. 46, 133: Samia, Plaut. Capt. 2, 2, 41; Cic. Mur. 36, 75: escaria, Plin. 37, 2, 7, § 18.
Of implements for supporting any thing: si vasa sint legata, non solum ea continentur, quae aliquid in se recipiunt edendi bibendique causā paratum, sed etiam quae aliquid sustineant: et ideo scutellas vel promulsidaria contineri, Dig. 34, 2, 20.
- 2. Military equipments, baggage: ille ex Siciliā jam castra commoverat et vasa collegerat, had packed up, Cic. Verr. 2, 4, 19, § 40: vasa colligere, Liv. 21, 47, 2; 27, 47, 8; cf. trop.: vasa in senectute colligere, Sen. Ep. 19, 1: vasa conclamare, to give the signal for packing up, Caes. B. C. 1, 66: 3, 37.
- 3. Agricultural implements: vasa quae utilia culturae sunt, aratrum, ligones, sarcula, falces, bidentes, Dig. 33, 7, 8.
- 4. Of beehives, Col. 9, 6, 1.
- 5. Of hunting implements, Grat. Cyn. 219.
- II. In mal. part., Auct. Priap. 70; cf. in a double sense, Plaut. Poen. 4, 2, 41.
vāsārĭum, ii, n. [2. vas].
- I. Furniture-money, equipage-money, given to a governor of a province for his domestic establishment, Cic. Pis. 35, 86.
- II. Money given for the hire of an oil-mill, Cato, R. R. 145, 3.
- III. The furniture, movables in a bath, Vitr. 5, 10.
- IV. Archives, records, Plin. 7, 49, 50, § 162; Cod. Th. 13, 11, 12; Cassiod. Var. 7, 45 fin.
Vā̆sātes, um, and Vā̆sātae, ārum, m., a people of Aquitania, Aus. Parent. 24; Amm. 15, 11, 14.
Hence, Vā̆sātĭcus, a, um, adj., of or belonging to the Vasates: rheda, Aus. Ep. 7, 18.
vāsātus, i, m. [2. vas fin.], i. e. magnā mentulā instructus (late Lat.), Lampr. Heliog. 5; 8; 9, 31.
‡ vascellum, i, n. dim. [2. vas], a small vase or urn, Inscr. Orell. 4555.
Vascŏnes, um, m., a people in Hispania Tarraconensis, on the Pyrenees, in the modern Navarra, the parent stock of the Basques, Plin. 3, 3, 4, § 22; Juv. 15, 93.
As adj.: Vascŏnis, e, of the Vascones: saltu, i. e. the Pyrenees, Paul. Nol. Carm. 10, 311.
- A. Vascŏnĭa, ae, f., the country of the Vascones, Paul. Nol. Carm. 10, 202.
- B. Vascŏnĭcus, a, um, adj., of or belonging to the Vascones, Paul. Nol. Carm. 10, 217.
vascŭlārĭus (contr. VASCLARIVS, Inscr. Maff. Mus. Ver. 291, 9; Inscr. Fabr. p. 17, n. 75), ii, m. [vasculum], one who makes vessels of metal, a worker in metals, a whitesmith, goldsmith, etc., Cic. Verr. 2, 4, 24, § 54; Dig. 19, 5, 21 fin.; 34, 2, 39 pr.; Inscr. Orell. 4276.
vascŭlum, i, n. dim. [2. vas], a small vessel.
- I. Lit.
- 1. Cato, R. R. 111; Plaut. Aul. 2, 3, 3; id. Trin. 4, 2, 46; Quint. 1, 2, 28; 7, 10, 9; Juv. 9, 141.
- 2. A small beehive, Pall. Jun. 7, 8.
- II. Transf.
- 1. The seed-capsule of certain plants, Plin. 15, 28, 34, § 115; 18, 7, 10, § 52.
- 2. = membrum virile, Petr. 24 fin.
vascus, a, um, adj. [perh. incorrectly for vastus]: tibia, a kind of flute, Sol. 5; Serv. Verg. A. 11, 737.
* vastābundus, a, um, adj. [vasto], wasting, desolating, devastating, Amm. 31, 8, 6.
vastātĭo, ōnis, f. [vasto], a laying waste, desolating, ravaging, devastation: omnium, Cic. Cat. 2, 8, 18: domuum, Sall. Or. ad Caes. 1, 4: villarum, Tac. H. 4, 34: agri, Liv. 7, 15 11; 10, 4, 7; Quint. 8, 4, 14: Italiam a vastatione defendere, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 15, 4.
Plur: intactum vastationibus regnum, Tac. A. 15, 27.
vastātor, ōris, m. [vasto], a desolater, ravager, devastater (mostly poet.): Arcadiae aper, Ov. M. 9, 192: ferus (i. e. lupus), id. ib. 11, 395: ferarum Amycus, destroyer, Verg. A. 9, 772: Trojae, Stat. Achill. 2, 318: gentium (Alexander), Sen. Ben. 1, 13, 3.
vastātōrĭus, a, um, adj. [vasto], wasting, ravaging, devastating (late Lat.): manus hostium, Amm. 18, 6, 9: globus, id. 19, 9, 7.
* vastātrix, īcis, f. [vastator], a (female) waster, ravager, devastater; trop.: luxuria terrarum marisque vastatrix, Sen. Ep. 95, 19.
vastē, adv., v. vastus fin.
* vastesco, ĕre, v. inch. n. [vastus], to become desert or waste: ne scelere tuo Thebani vastescant agri, Att. ap. Non. 185, 10.
* vastĭfĭcus, a, um, adj. [vastus-facio], laying waste, ravaging, devastating: Erymanthia vastifica belua, Cic. poët. Tusc. 2, 9, 22.
vastĭtas, ātis, f. [vastus], an empty place, a waste, desert.
- I. Lit.: te propter tot tantasque habemus vastitatis funerum, Att. ap. Non. 417, 12 (Trag. Rel. v. 175 Rib.): audistis, quae solitudo in agris esset, quae vastitas, quae fuga aratorum, quam deserta, quam inculta, quam relicta omnia, Cic. Verr. 2, 4, 5, § 114; so (with solitudo) Tac. A. 13, 55: judiciorum et fori, Cic. Brut. 6, 21.
- II. Transf. (acc. to vastus, II.).
- A. Desolation, devastation, ruin, destruction: cum caedem a vobis, vastitatem a templis, urbe, Italiā depellebam, Cic. Fl. 1, 1: Italiam totam ad exitium et vastitatem vocas, id. Cat. 1, 5, 12: vastitatem efficere, id. Pis. 35, 85: inferre vastitatem tectis atque agris, id. Har. Resp. 2, 3: ut studiis civilibus bellum atque vastitas Italiae finem faceret, Sall. J. 5, 2: vastitatem reddere, Liv. 3, 26, 2: et plus vastitatis hinc urbi secunda nostra fortuna faciet, quam adversa fecit? id. 5, 51, 3: fugam ac vastitatem late fecerunt, id. 8, 9, 12: protritis arboribus ac frugibus dira vastitas, Tac. H. 2, 70.
- 2. Trop., of persons: et has duplices pestis sociorum, publicanorum ruinas, provinciarum vastitates, destroyers, Cic. Prov. Cons. 6, 13.
- B. Terrible size, hugeness, immensity, vastness (post-Aug.; but cf. vastus, II. B.): beluae pari vastitate, of like vast size, Col. 3, 8, 3: roborum Hercyniae silvae, Plin. 16, 2, 2, § 6; cf.: immensa aequorum, id. 3, praef. 1, § 1: hostis formidandae vastitatis, Gell. 9, 13, 4: caeli, Plin. 2, 41, 41, § 110: solis, id. 2, 11, 8, § 49: odoris, id. 31, 6, 32, § 60: vocis, Col. 1, 9, 2.
- 2. Trop.: vastitas instantis laboris, the fearful magnitude, immensity, vastness, Col. 4, 18, 2: scientiae rei rusticae, id. 5, 1, 1.
* vastĭtĭes, ēi, f. [vastus], = vastitas, II. A., ruin, destruction: voluptatum omnium, Plaut. Ps. 1, 1, 68.
vastĭtūdo, ĭnis, f. [vastus].
- I. = vastitas, II. A., ruin, destruction (ante-class.): Mars pater, te precor … ut tu morbos visos invisosque, viduertatem vastitudinemque, calamitates intemperiasque prohibessis, an old formula of prayer ap. Cato, R. R. 141, 2: quae vastitudo haec aut unde invasit mihi? Att. ap. Non. 184, 32 (Trag. Rel. v. 455 Rib.); Pac. ib. (Trag. Rel. v. 314 ib.).
- * II. = vastitas, II. B., fearful size, hugeness, immensity: corporis, Gell. 5, 14, 9.
vasto, āvi, ātum, 1, v. a. [id.; hence, Ital. guastar, and Fr. gāter], to make empty or vacant, to leave untenanted or uninhabited, to desert.
- I. Lit. (rare but class.): lex erat lata de vastato ac relicto foro, Cic. Sest. 24, 53: vastati agri sunt, Liv. 3, 32, 2: venator vastata lustra fugit, i.e. destitute of game, Val. Fl. 1, 480: pati terram stirpium asperitate vastari, to lie waste or untilled, Cic. N. D. 2, 39, 99.
- II. Transf., to empty or deprive of inhabitants, to lay waste, desolate, ravage, devastate; to ruin, destroy (the predom. signif. of the word; syn.: populor, vexo).
- (α) Absol.: cum equitatus liberius praedandi vastandique causā se in agros ejecerat, Caes. B. G. 5, 19.
- (β) With acc.: ipse ad vastandos depopulandosque fines Ambiorigis proficiscitur, Hirt. B. G. 8, 24: agros, Caes. B. G. 1, 11; Cat. 66, 12; Cic. Verr. 2, 3, 50, § 119 (with exinanire): Italiam (with diripere), id. Cat. 4, 6, 13: terram, id. N. D. 2, 39, 99: partem provinciae incursionibus, Caes. B. G. 5, 1: omnia caedibus, incendiis, ruinis, Hirt. B. G. 8, 25: omnia ferro ignique vastata, Liv. 7, 30, 15; 10, 12, 7: omnia (with invadere, polluere), Sall. J. 41, 9: omnia igni ferroque, Vell. 2, 110, 6: Tydides multā vastabat caede cruentus, Verg. A. 1, 471: omnia late vastant, id. G. 4, 16: fana Poenorum tumultu, Hor. C. 4, 4, 47: (zonae) vastantur frigore semper, Tib. 4, 1, 153: cuncta (panthera), Phaedr. 3, 2, 14: direpti vastatique classe, Tac. H. 2, 16: quos (Mardos) vastavit, id. A. 14, 23 fin.
Pass.: ipsi cultores arvaque maturis jam frugibus ut hostile solum vastabantur, Tac. H. 2, 87 fin.
With abl. of that which is destroyed or removed: et latos vastant cultoribus agros, Verg. A. 8, 8: agrosque viris annosaque vastant oppida, Stat. Th. 3, 576.
- B. Trop.: ita conscientia mentem excitam vastabat, harassed, perplexed, Sall. C. 15, 5.
* vastŭlus, a, um, adj. [vastus, II.], rather huge or bulky: corpora, App. M. 2, p. 128, 14.
vastus, a, um, adj. [cf.: vanus, vacuus], empty, unoccupied, i.e. waste, desert.
- I. Lit. (so rare but class.; syn.: vacuus, desertus): genus agrorum propter pestilentiam vastum atque desertum, Cic. Agr. 2, 26, 69: lex erat lata vasto ac relicto foro, id. Sest. 24, 53: agrum vastum ac desertum habere, Liv. 28, 11, 10: vasta ac deserta urbs, id. 24, 3, 11; 28, 7, 12: vasta incendiis ruinisque urbs, id. 5, 53, 1: mons vastus ab naturā et humano cultu, uncultivated, Sall. J. 48, 3: urbs a defensoribus vasta, without, Liv. 23, 30, 7 (al. ex conj. vacua).
- B. Trop. (the fig. taken from tracts of country lying waste or untilled), uncultivated, unpolished, rude, rough, harsh: vultu motuque corporis vasti atque agrestes, Cic. de Or. 1, 25, 115: vastus homo atque foedus, id. ib. 1, 25, 117: vasti quidam et insubidi, Gell. 19, 9, 9: fugiemus crebras vocalium concursiones, quae vastam atque hiantem orationem reddunt, ut hoc est: baccae aeneae amoenissimae impendebant, Auct. Her. 4, 12, 18: omnia vasta ac temeraria esse, Liv. 24, 48, 7: littera vastior, too harsh-sounding, Cic. Or. 45, 153.
- II. Transf.
- A. Desolate, deserted: abs te viduae et vastae virgines sunt, made lonely, Enn. ap. Serv. Verg. A. 1, 52 (Trag. v. 279 Vahl.): dies per silentium vastus, Tac. A. 3, 4.
- B. Wasted by destruction, laid waste, ravaged, devastated, destroyed (rare; cf. vastatus): fit vasta Troja, Plaut. Bacch. 4, 9, 130: jam hanc urbem ferro vastam faciet Peleus, Att. ap. Fest. pp. 372 and 373: haec ego vasta dabo, Verg. A. 9, 323: nec solum modo vastum hosti relictum, sed castellis etiam vicisque illatus ignis, Liv. 10, 12, 8.
- C. With the predom. idea of extent, vast, immense, enormous, huge, monstrous (syn.: ingens, immanis).
- 1. Of size: jamque fere pulvis ad caelum vasta videtur, Enn. ap. Non. 217, 11 (Ann. v. 286 Vahl.): immani et vastae insidens beluae, Cic. Rep. 2, 40, 67: vasta et immanis belua, id. Div. 1, 24, 49; cf.: vastissimae beluae, id. Rep. 2, 26, 49: elephanto beluarum nulla prudentior; ad figuram quae vastior? id. N. D. 1, 35, 97: summa erat vasto atque aperto mari, difficultas navigandi, Caes. B. G. 3, 12; cf.: in vastissimo atque apertissimo Oceano, id. ib. 3, 9, 7: fossa vastissima, Cic. Rep. 2, 6, 11: solitudines, id. ib. 2, 6, 19: campi, Verg. A. 3, 13: Charybdis, Lucr. 1, 722: antiquus crater, quem vastum vastior ipse Sustulit Aegides, Ov. M. 12, 236: antrum, Verg. A. 1, 52: hiatus speluncae, id. ib. 6, 237: suspectus turris, id. ib. 9, 530: manus, Ov. F. 2, 322: arma, Verg. A. 10, 768: corpus, Col. 7, 12, 3.
- 2. Transf., of degree, etc., immense, enormous, prodigious, vast, etc.: iter, i.e. on the vast ocean, Ov. M. 14, 438: certamen, Verg. A. 12, 553: impetus, Hor. C. 4, 14, 30: pugnae Cannensis clades vastissima, Gell. 5, 17, 5: tempestas, Col. 2, 20, 5; cf.: vapores vastissimi, id. 2, 20, 1: clamor, Verg. A. 10, 716; Ov. M. 12, 494: murmur, Verg. A. 1, 245: latratus, Col. 7, 12, 3: tonitru, Val. Fl. 1, 617: pondus, Verg. A. 5, 447; Ov. H. 9, 88.
- 3. Trop.: vastus animus, i.e. insatiable, Sall. C. 5, 4.
Rarely with abstr. nouns: quam vasta potentia nostra est, Ov. M. 2, 520: varia vastaque scientia, Col. 1, pr. 28: nefas, Sen. Herc. Oet. 767.
Adv.: vastē.
- 1. (Acc. to vastus, I. B.) Rudely, harshly: loqui non aspere, non vaste, non rustice, etc., Cic. de Or. 3, 12, 45: ne vastius diducantur verba, id. ib. 3, 43, 172.
- 2. (Acc. to II. B.) Widely, vastly, immensely, violently, enormously: vaste cedentia litora, Mel. 1, 1, 4: vastius insurgens decimae ruit impetus undae, Ov. M. 11, 530: vastius podagra correpti, Scrib. Comp. 107.
vāsum and vāsus, i, v. 2. vas init.