Lewis & Short

No entries found. Showing closest matches:

1. văs, vădis, m., a bail, security, surety (in gen., while praes is confined to pecuniary matters; cf. also sponsio): vas appellatus, qui pro altero vadimonium promittebat, Varr. L. L. 6, 74 Müll.: vas factus est alter (Damon) ejus sistendi, ut si ille non revertisset, moriendum esset ipsi, Cic. Off. 3, 10, 45: vades poscere, id. Rep. 2, 36, 61: se dare vadem pro amico, id. Fin. 2, 24, 79: deserere vades, Liv. 39, 41, 7; Hor. S. 1, 1, 11 Heind.

  1. B. Trop.: vestram virtutem rerum quas gesturus sum, vadem praedemque habeo, Curt. 9, 2, 25.

2. vās, vāsis; plur. vāsa, ōrum (anteclass. collat. form of the nom. sing. vāsum, Cato ap. Gell. 13, 23, 1; Fab. Pict. ap. Non. 544, 26; Plaut. Truc. 1, 1, 33 sq.: vasus fictilis, Petr. 57, 8; dat. plur. vasibus, Gargil. Martial. Pomif. Arb. 4, 4; apocopated, vasargenteis, for vasis, acc. to Cic. Or. 45, 153), n. [Sanscr. root, vas-, to put on; vastram, clothing; Gr. ἕννυμι, εἷμα; Lat. vestis].

  1. I. In gen., a vessel, dish; also, a utensil, implement of any kind: vasa ahena ex aedibus (rapere), Plaut. Ps. 2, 2, 61: aliquod vasum argenteum Aut aliquod vasum ahenum, id. Truc. 1, 1, 33: nihil relinquo in aedibus Nec vas nec vestimentum, Ter. Heaut. 1, 1, 89: corpus quasi vas est, aut aliquod animi receptaculum, Cic. Tusc. 1, 22, 52; cf. Vulg. 1 Thess. 4, 4: quassatis undique vasis, Diffluere umorem, Lucr. 3, 435: sincerum est nisi vas, quodcumque infundis acescit, Hor. Ep. 1, 2, 54: vinarium, Cic. Verr. 2, 4, 27, § 62: argentea, id. ib.; Hor. S. 2, 7, 72: Corinthia et Deliaca, Cic. Rosc. Am. 46, 133: Samia, Plaut. Capt. 2, 2, 41; Cic. Mur. 36, 75: escaria, Plin. 37, 2, 7, § 18.
    Of implements for supporting any thing: si vasa sint legata, non solum ea continentur, quae aliquid in se recipiunt edendi bibendique causā paratum, sed etiam quae aliquid sustineant: et ideo scutellas vel promulsidaria contineri, Dig. 34, 2, 20.
      1. 2. Military equipments, baggage: ille ex Siciliā jam castra commoverat et vasa collegerat, had packed up, Cic. Verr. 2, 4, 19, § 40: vasa colligere, Liv. 21, 47, 2; 27, 47, 8; cf. trop.: vasa in senectute colligere, Sen. Ep. 19, 1: vasa conclamare, to give the signal for packing up, Caes. B. C. 1, 66: 3, 37.
      2. 3. Agricultural implements: vasa quae utilia culturae sunt, aratrum, ligones, sarcula, falces, bidentes, Dig. 33, 7, 8.
      3. 4. Of beehives, Col. 9, 6, 1.
      4. 5. Of hunting implements, Grat. Cyn. 219.
  2. II. In mal. part., Auct. Priap. 70; cf. in a double sense, Plaut. Poen. 4, 2, 41.

vāsārĭum, ii, n. [2. vas].

  1. I. Furniture-money, equipage-money, given to a governor of a province for his domestic establishment, Cic. Pis. 35, 86.
  2. II. Money given for the hire of an oil-mill, Cato, R. R. 145, 3.
  3. III. The furniture, movables in a bath, Vitr. 5, 10.
  4. IV. Archives, records, Plin. 7, 49, 50, § 162; Cod. Th. 13, 11, 12; Cassiod. Var. 7, 45 fin.

Vā̆sātes, um, and Vā̆sātae, ārum, m., a people of Aquitania, Aus. Parent. 24; Amm. 15, 11, 14.
Hence, Vā̆sātĭcus, a, um, adj., of or belonging to the Vasates: rheda, Aus. Ep. 7, 18.

vāsātus, i, m. [2. vas fin.], i. e. magnā mentulā instructus (late Lat.), Lampr. Heliog. 5; 8; 9, 31.

vascellum, i, n. dim. [2. vas], a small vase or urn, Inscr. Orell. 4555.

Vascŏnes, um, m., a people in Hispania Tarraconensis, on the Pyrenees, in the modern Navarra, the parent stock of the Basques, Plin. 3, 3, 4, § 22; Juv. 15, 93.
As adj.: Vascŏnis, e, of the Vascones: saltu, i. e. the Pyrenees, Paul. Nol. Carm. 10, 311.

  1. A. Vascŏnĭa, ae, f., the country of the Vascones, Paul. Nol. Carm. 10, 202.
  2. B. Vascŏnĭcus, a, um, adj., of or belonging to the Vascones, Paul. Nol. Carm. 10, 217.

vascŭlārĭus (contr. VASCLARIVS, Inscr. Maff. Mus. Ver. 291, 9; Inscr. Fabr. p. 17, n. 75), ii, m. [vasculum], one who makes vessels of metal, a worker in metals, a whitesmith, goldsmith, etc., Cic. Verr. 2, 4, 24, § 54; Dig. 19, 5, 21 fin.; 34, 2, 39 pr.; Inscr. Orell. 4276.

vascŭlum, i, n. dim. [2. vas], a small vessel.

  1. I. Lit.
      1. 1. Cato, R. R. 111; Plaut. Aul. 2, 3, 3; id. Trin. 4, 2, 46; Quint. 1, 2, 28; 7, 10, 9; Juv. 9, 141.
      2. 2. A small beehive, Pall. Jun. 7, 8.
  2. II. Transf.
      1. 1. The seed-capsule of certain plants, Plin. 15, 28, 34, § 115; 18, 7, 10, § 52.
      2. 2. = membrum virile, Petr. 24 fin.

vascus, a, um, adj. [perh. incorrectly for vastus]: tibia, a kind of flute, Sol. 5; Serv. Verg. A. 11, 737.

* vastābundus, a, um, adj. [vasto], wasting, desolating, devastating, Amm. 31, 8, 6.

vastātĭo, ōnis, f. [vasto], a laying waste, desolating, ravaging, devastation: omnium, Cic. Cat. 2, 8, 18: domuum, Sall. Or. ad Caes. 1, 4: villarum, Tac. H. 4, 34: agri, Liv. 7, 15 11; 10, 4, 7; Quint. 8, 4, 14: Italiam a vastatione defendere, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 15, 4.
Plur: intactum vastationibus regnum, Tac. A. 15, 27.

vastātor, ōris, m. [vasto], a desolater, ravager, devastater (mostly poet.): Arcadiae aper, Ov. M. 9, 192: ferus (i. e. lupus), id. ib. 11, 395: ferarum Amycus, destroyer, Verg. A. 9, 772: Trojae, Stat. Achill. 2, 318: gentium (Alexander), Sen. Ben. 1, 13, 3.

vastātōrĭus, a, um, adj. [vasto], wasting, ravaging, devastating (late Lat.): manus hostium, Amm. 18, 6, 9: globus, id. 19, 9, 7.

* vastātrix, īcis, f. [vastator], a (female) waster, ravager, devastater; trop.: luxuria terrarum marisque vastatrix, Sen. Ep. 95, 19.

vastē, adv., v. vastus fin.

* vastesco, ĕre, v. inch. n. [vastus], to become desert or waste: ne scelere tuo Thebani vastescant agri, Att. ap. Non. 185, 10.

* vastĭfĭcus, a, um, adj. [vastus-facio], laying waste, ravaging, devastating: Erymanthia vastifica belua, Cic. poët. Tusc. 2, 9, 22.

vastĭtas, ātis, f. [vastus], an empty place, a waste, desert.

  1. I. Lit.: te propter tot tantasque habemus vastitatis funerum, Att. ap. Non. 417, 12 (Trag. Rel. v. 175 Rib.): audistis, quae solitudo in agris esset, quae vastitas, quae fuga aratorum, quam deserta, quam inculta, quam relicta omnia, Cic. Verr. 2, 4, 5, § 114; so (with solitudo) Tac. A. 13, 55: judiciorum et fori, Cic. Brut. 6, 21.
  2. II. Transf. (acc. to vastus, II.).
    1. A. Desolation, devastation, ruin, destruction: cum caedem a vobis, vastitatem a templis, urbe, Italiā depellebam, Cic. Fl. 1, 1: Italiam totam ad exitium et vastitatem vocas, id. Cat. 1, 5, 12: vastitatem efficere, id. Pis. 35, 85: inferre vastitatem tectis atque agris, id. Har. Resp. 2, 3: ut studiis civilibus bellum atque vastitas Italiae finem faceret, Sall. J. 5, 2: vastitatem reddere, Liv. 3, 26, 2: et plus vastitatis hinc urbi secunda nostra fortuna faciet, quam adversa fecit? id. 5, 51, 3: fugam ac vastitatem late fecerunt, id. 8, 9, 12: protritis arboribus ac frugibus dira vastitas, Tac. H. 2, 70.
      1. 2. Trop., of persons: et has duplices pestis sociorum, publicanorum ruinas, provinciarum vastitates, destroyers, Cic. Prov. Cons. 6, 13.
    2. B. Terrible size, hugeness, immensity, vastness (post-Aug.; but cf. vastus, II. B.): beluae pari vastitate, of like vast size, Col. 3, 8, 3: roborum Hercyniae silvae, Plin. 16, 2, 2, § 6; cf.: immensa aequorum, id. 3, praef. 1, § 1: hostis formidandae vastitatis, Gell. 9, 13, 4: caeli, Plin. 2, 41, 41, § 110: solis, id. 2, 11, 8, § 49: odoris, id. 31, 6, 32, § 60: vocis, Col. 1, 9, 2.
      1. 2. Trop.: vastitas instantis laboris, the fearful magnitude, immensity, vastness, Col. 4, 18, 2: scientiae rei rusticae, id. 5, 1, 1.

* vastĭtĭes, ēi, f. [vastus], = vastitas, II. A., ruin, destruction: voluptatum omnium, Plaut. Ps. 1, 1, 68.

vastĭtūdo, ĭnis, f. [vastus].

  1. I. = vastitas, II. A., ruin, destruction (ante-class.): Mars pater, te precorut tu morbos visos invisosque, viduertatem vastitudinemque, calamitates intemperiasque prohibessis, an old formula of prayer ap. Cato, R. R. 141, 2: quae vastitudo haec aut unde invasit mihi? Att. ap. Non. 184, 32 (Trag. Rel. v. 455 Rib.); Pac. ib. (Trag. Rel. v. 314 ib.).
  2. * II. = vastitas, II. B., fearful size, hugeness, immensity: corporis, Gell. 5, 14, 9.

vasto, āvi, ātum, 1, v. a. [id.; hence, Ital. guastar, and Fr. gāter], to make empty or vacant, to leave untenanted or uninhabited, to desert.

  1. I. Lit. (rare but class.): lex erat lata de vastato ac relicto foro, Cic. Sest. 24, 53: vastati agri sunt, Liv. 3, 32, 2: venator vastata lustra fugit, i.e. destitute of game, Val. Fl. 1, 480: pati terram stirpium asperitate vastari, to lie waste or untilled, Cic. N. D. 2, 39, 99.
  2. II. Transf., to empty or deprive of inhabitants, to lay waste, desolate, ravage, devastate; to ruin, destroy (the predom. signif. of the word; syn.: populor, vexo).
          1. (α) Absol.: cum equitatus liberius praedandi vastandique causā se in agros ejecerat, Caes. B. G. 5, 19.
          2. (β) With acc.: ipse ad vastandos depopulandosque fines Ambiorigis proficiscitur, Hirt. B. G. 8, 24: agros, Caes. B. G. 1, 11; Cat. 66, 12; Cic. Verr. 2, 3, 50, § 119 (with exinanire): Italiam (with diripere), id. Cat. 4, 6, 13: terram, id. N. D. 2, 39, 99: partem provinciae incursionibus, Caes. B. G. 5, 1: omnia caedibus, incendiis, ruinis, Hirt. B. G. 8, 25: omnia ferro ignique vastata, Liv. 7, 30, 15; 10, 12, 7: omnia (with invadere, polluere), Sall. J. 41, 9: omnia igni ferroque, Vell. 2, 110, 6: Tydides multā vastabat caede cruentus, Verg. A. 1, 471: omnia late vastant, id. G. 4, 16: fana Poenorum tumultu, Hor. C. 4, 4, 47: (zonae) vastantur frigore semper, Tib. 4, 1, 153: cuncta (panthera), Phaedr. 3, 2, 14: direpti vastatique classe, Tac. H. 2, 16: quos (Mardos) vastavit, id. A. 14, 23 fin.
            Pass.:
            ipsi cultores arvaque maturis jam frugibus ut hostile solum vastabantur, Tac. H. 2, 87 fin.
            With abl. of that which is destroyed or removed: et latos vastant cultoribus agros, Verg. A. 8, 8: agrosque viris annosaque vastant oppida, Stat. Th. 3, 576.
    1. B. Trop.: ita conscientia mentem excitam vastabat, harassed, perplexed, Sall. C. 15, 5.

* vastŭlus, a, um, adj. [vastus, II.], rather huge or bulky: corpora, App. M. 2, p. 128, 14.

vastus, a, um, adj. [cf.: vanus, vacuus], empty, unoccupied, i.e. waste, desert.

  1. I. Lit. (so rare but class.; syn.: vacuus, desertus): genus agrorum propter pestilentiam vastum atque desertum, Cic. Agr. 2, 26, 69: lex erat lata vasto ac relicto foro, id. Sest. 24, 53: agrum vastum ac desertum habere, Liv. 28, 11, 10: vasta ac deserta urbs, id. 24, 3, 11; 28, 7, 12: vasta incendiis ruinisque urbs, id. 5, 53, 1: mons vastus ab naturā et humano cultu, uncultivated, Sall. J. 48, 3: urbs a defensoribus vasta, without, Liv. 23, 30, 7 (al. ex conj. vacua).
    1. B. Trop. (the fig. taken from tracts of country lying waste or untilled), uncultivated, unpolished, rude, rough, harsh: vultu motuque corporis vasti atque agrestes, Cic. de Or. 1, 25, 115: vastus homo atque foedus, id. ib. 1, 25, 117: vasti quidam et insubidi, Gell. 19, 9, 9: fugiemus crebras vocalium concursiones, quae vastam atque hiantem orationem reddunt, ut hoc est: baccae aeneae amoenissimae impendebant, Auct. Her. 4, 12, 18: omnia vasta ac temeraria esse, Liv. 24, 48, 7: littera vastior, too harsh-sounding, Cic. Or. 45, 153.
  2. II. Transf.
    1. A. Desolate, deserted: abs te viduae et vastae virgines sunt, made lonely, Enn. ap. Serv. Verg. A. 1, 52 (Trag. v. 279 Vahl.): dies per silentium vastus, Tac. A. 3, 4.
    2. B. Wasted by destruction, laid waste, ravaged, devastated, destroyed (rare; cf. vastatus): fit vasta Troja, Plaut. Bacch. 4, 9, 130: jam hanc urbem ferro vastam faciet Peleus, Att. ap. Fest. pp. 372 and 373: haec ego vasta dabo, Verg. A. 9, 323: nec solum modo vastum hosti relictum, sed castellis etiam vicisque illatus ignis, Liv. 10, 12, 8.
    3. C. With the predom. idea of extent, vast, immense, enormous, huge, monstrous (syn.: ingens, immanis).
      1. 1. Of size: jamque fere pulvis ad caelum vasta videtur, Enn. ap. Non. 217, 11 (Ann. v. 286 Vahl.): immani et vastae insidens beluae, Cic. Rep. 2, 40, 67: vasta et immanis belua, id. Div. 1, 24, 49; cf.: vastissimae beluae, id. Rep. 2, 26, 49: elephanto beluarum nulla prudentior; ad figuram quae vastior? id. N. D. 1, 35, 97: summa erat vasto atque aperto mari, difficultas navigandi, Caes. B. G. 3, 12; cf.: in vastissimo atque apertissimo Oceano, id. ib. 3, 9, 7: fossa vastissima, Cic. Rep. 2, 6, 11: solitudines, id. ib. 2, 6, 19: campi, Verg. A. 3, 13: Charybdis, Lucr. 1, 722: antiquus crater, quem vastum vastior ipse Sustulit Aegides, Ov. M. 12, 236: antrum, Verg. A. 1, 52: hiatus speluncae, id. ib. 6, 237: suspectus turris, id. ib. 9, 530: manus, Ov. F. 2, 322: arma, Verg. A. 10, 768: corpus, Col. 7, 12, 3.
      2. 2. Transf., of degree, etc., immense, enormous, prodigious, vast, etc.: iter, i.e. on the vast ocean, Ov. M. 14, 438: certamen, Verg. A. 12, 553: impetus, Hor. C. 4, 14, 30: pugnae Cannensis clades vastissima, Gell. 5, 17, 5: tempestas, Col. 2, 20, 5; cf.: vapores vastissimi, id. 2, 20, 1: clamor, Verg. A. 10, 716; Ov. M. 12, 494: murmur, Verg. A. 1, 245: latratus, Col. 7, 12, 3: tonitru, Val. Fl. 1, 617: pondus, Verg. A. 5, 447; Ov. H. 9, 88.
      3. 3. Trop.: vastus animus, i.e. insatiable, Sall. C. 5, 4.
        Rarely with abstr. nouns: quam vasta potentia nostra est, Ov. M. 2, 520: varia vastaque scientia, Col. 1, pr. 28: nefas, Sen. Herc. Oet. 767.
        Adv.: vastē.
      1. 1. (Acc. to vastus, I. B.) Rudely, harshly: loqui non aspere, non vaste, non rustice, etc., Cic. de Or. 3, 12, 45: ne vastius diducantur verba, id. ib. 3, 43, 172.
      2. 2. (Acc. to II. B.) Widely, vastly, immensely, violently, enormously: vaste cedentia litora, Mel. 1, 1, 4: vastius insurgens decimae ruit impetus undae, Ov. M. 11, 530: vastius podagra correpti, Scrib. Comp. 107.

vāsum and vāsus, i, v. 2. vas init.