Lewis & Short

No entries found. Showing closest matches:

văcīvus or vŏcīvus (so always in Plautus; cf. Trin. prol. 11 Brix; Ritschl, Nov. Exc. I. p. 59 sq.), a, um, adj. [vaco], empty, void (ante-class.); absol.: aedes facere alicui, Plaut. Cas. 3, 4, 6: aedes aurium, id. Ps. 1, 5, 54; for which, aures, id. Cas. prol. 29; id. Trin. prol. 11.
With gen.: valens afflictet me vocivum virium, i. e. destitute of strength, powerless, Plaut. Bacch. 1, 2, 46: tempus laboris, Ter. Heaut. 1, 1, 38.
Adv.: văcīvē, at leisure, leisurely: libellum perlegere, Phaedr. 5, praef. 14.

* vŏcābĭlis, e, adj. [voco], vocal: sonus vocabilior est visus, Gell. 30, 20, 14.

vŏcābŭlum, i, n. [voco], an appellation, designation, name of any thing (cf.: nomen, vox).

  1. I. In gen.: philosophorum habent disciplinae ex ipsis Vocabula, Ter. Eun. 2, 2, 33: nomen est, quo suo quaeque (persona) proprio et certo vocabulo appellatur, Cic. Inv. 1, 24, 34: si res suum nomen et proprium vocabulum non habet, ut pes in navi, etc., id. de Or. 3, 40, 159: neque verborum tanta copia sit in nostrā linguā, res ut omnes suis certis ac propriis vocabulis nominentur, id. Caecin. 18, 51: rebus non commutatis immutaverunt vocabula, id. Leg. 1, 13, 38; cf.: ex more imponens cognata vocabula rebus, Hor. S. 2, 3, 280: proferet in lucem speciosa vocabula rerum, id. Ep. 2, 2, 116; cf. Lucr. 5, 1042: Chaldaei non ex artis, sed ex gentis vocabulo nominati, Cic. Div. 1, 1, 2; id. N. D. 1, 15, 38: vocabula tantum pecuniarum, id. Pis. 37, 90: cui nomen neniae: quo vocabulo etiam Graecis cantus lugubres nominantur, id. Leg. 2, 24, 62: liberta, cui vocabulum Acte fuit, Tac. A. 13, 12: artifex, vocabulo Locusta, by name, id. ib. 12, 66: multa renascentur, quae jam cecidere, cadentque, Quae nunc sunt in honore, vocabula, Hor. A. P. 71: juncta vocabula sumere, Ov. F. 3, 511: ululatus, neque enim alio vocabulo potest exprimi theatris quoque indecora laudatio, Plin. Ep. 2, 14, 13.
  2. II. In partic., in gram., a substantive, both in gen. and as an appellative noun in partic. (in contradistinction to nomen, as denoting a proper name; v. nomen): Aristoteles orationis duas partes esse dicit, vocabula et verba, ut homo et equus, et legit et currit, Varr. L. L. 8, §§ 11, 12, 45, 52 sq., 80 Müll; Quint. 1, 4, 20; Sen. Ep. 58, 6.

vōcālis, e, adj. [vox], that utters a voice, sounding, sonorous, speaking, crying, singing, vocal.

  1. I. Lit.
    1. A. Adj.: aves cantu aliquo aut humano sermone vocales, Plin. 10, 51, 72, § 141: ranae (opp. mutae), id. 8, 58, 83, § 227: scarabaei nocturno stridore, id. 11, 28, 34, § 98: piscis, id. 9, 19, 34, § 70: ora (vatis), Ov. M. 5, 332; 11, 8: nympha (of Echo), id. ib. 3, 357: Orpheus, Hor. C. 1, 12, 7: chordae, Tib. 2, 5, 3: carmen, Ov. M. 11, 317: boves, endowed with speech, Tib. 2, 5, 78: genus instrumenti, i. e. slaves (opp. semivocale and mutum), Varr. R. R. 1, 17, 1: ne quem vocalem praeteriisse videamur, speaking, talking, Cic. Brut. 69, 242; cf. Val. Max. 1, 8, ext. 4: antra, in which oracles were given, Stat. Th. 1, 492: terra, Dodonis, Ov. M. 13, 716: genus signorum, Veg. Mil. 3, 5.
      Comp.: vocaliora sunt vacua quam plena, Sen. Q. N. 2, 29; cf.: sunt aliis alia (verba) jucundiora, vocaliora … verba e syllabis magis vocalia (corresp. to melius sonantes syllabae), more vocal, clearer, Quint. 8, 3, 16.
      Sup.: eligere vocalissimum aliquem, qui legeret, i. e. with the most powerful voice, Plin. Ep. 4, 7, 2.
    2. B. Substt.
      1. 1. vōcālis, is, f. (littera), a vowel, Cic. Or. 23, 77; Auct. Her. 4, 12, 18; Quint. 1, 4, 6; 1, 5, 20; 1, 7, 14; 1, 7, 26.
      2. 2. vōcāles, ĭum, m. (homines), vocalists, singers (late Lat.), Lampr. Alex. Sev. 34; Sid. Ep. 1, 2 fin.
  2. II. Transf.: causative, making vocal, causing or inspiring speech or song (rare and poet.): Castaliae vocales undae, Stat. S. 5, 5, 2: de Pieriis vocalis fontibus unda, id. ib. 1, 2, 6.
    Adv.: vōcālĭter, with a loud cry, loudly (post-class.), App. M. 1, p. 112; Tert. adv. Prax. 3.

* vōcālĭtas, ātis, f. [vocalis], open sound, euphony; as transl. of εὐφωνία, Quint. 1, 5, 4.

vōcālĭter, adv., v. vocalis fin.

vŏcāmen, ĭnis, n. [voco], an appellation, designation, name (ante- and postclass. for the class. vocabulum), Lucr. 2, 657; Arn. 4, 128; 7, 251; Sol. 5 med.

Vocātes, ĭum, m., a people in Gallia Aquitania, Caes. B. G. 3, 23; 3, 27.

vŏcātĭo, ōnis, f. [voco, a calling; hence, in partic.],

  1. I. A citing before a court; a summons, Varr. and Atei. Capito ap. Gell. 13, 12, 6; Varr. ib. 13, 13, 3.
  2. II. A bidding, invitation to dinner, etc., Cat. 47, 5.
  3. III. In eccl. Lat., calling, Vulg. 1 Cor. 1, 26; id. Heb. 3, 1: in caelo, Hilar. in Matt. 4, 15.

vŏcātīvē, adv. [vocativus], in the vocative: dicere, Gell. 13, 22, 4.

vŏcātīvus, a, um, adj. [voco], of or belonging to calling: casus, the vocative case, in gram., Gell. 14, 5, 1 sq. al.
As subst.: vŏcātīvus, i, m., the vocative case, Charis. p. 11 P.; Prisc. p. 671 ib. al.

vŏcātor, ōris, m. [voco] (post-Aug.), a caller.

  1. I. In gen.: Paulus vocator gentium, Prud. στεφ. 2, 461; Ambros. in Luc. 3, § 33.
  2. II. In partic., a bidder, inviter to dinner, etc., Sen. Ira, 3, 37, 3; Plin. 35, 10, 36, § 89; Suet. Calig. 39; Mart. 7, 85, 11.

vŏcātōrĭus, a, um, adj. [vocator], of or belonging to calling or invoking, invocatory (post-class.): somnia, Tert. Anim. 47.

vŏcātus, ūs, m. [voco], a calling, calling upon, summoning, invocation (only abl. in prose).

  1. I. In gen.: et ille et senatus frequens vocatu Drusi in curiam venit, Cic. de Or. 3, 1, 2: o numquam frustrata vocatus Hasta meos, my call, my invocation, Verg. A. 12, 95.
  2. II. In partic., an invitation to dinner, etc.: misit qui diceret, cenaturum apud Caesarem vocatu ipsius, Suet Calig. 39.

vōcĭfĕrātĭo, ōnis, f. [vociferor], a loud calling, clamor, outcry, vociferation, Cic. Verr. 2, 5, 60, § 156; id. Clu. 10, 30; id. Rosc. Am. 5, 12; Auct. Her. 3, 12, 22; Petr. 14; Quint. 2, 10, 8; Suet. Claud. 36 al.

vōcĭfĕrātor, ōris, m. [vociferor], one who cries aloud, a crier, vociferator (post-class.): Joannes in solitudine, Tert. adv. Marc. 4, 11.

* vōcĭfĕrātus, ūs, m. [vociferor], a loud cry, outcry, scream, vociferation, Plin. 10, 60, 79, § 164.

vōcĭfĕro, āre, 1, v. a., rare collat. form of vociferor: crescere turba et vociferare ex omnibus locis, Liv. 7, 12, 14; cf. id. 10, 28, 12, s. v. vociferor: qui vociferant saepe, Varr. R. R. 3, 9, 5.
Pass. impers.: vociferatum ferociter, Liv. 24, 21, 2.

vōcĭfĕror, ātus, 1, v. dep. n. and a. [vox-fero], to cry out, cry aloud, exclaim, scream, bawl, vociferate (class.; cf. clamo): vociferari palam, Cic. Verr. 2, 4, 18, § 39: adventu Gallorum vociferatus est (anser) canibus silentibus, Col. 8, 13, 2: me dies, vox, latera deficiant, si hoc nunc vociferari velim, quam miserum indignumque sit, etc., Cic. Verr. 2, 2, 21, § 52: Canuleius pauca in senatu vociferatus, Liv. 4, 1, 6: talia, Verg. A. 2, 679: incendiarium et patinarium, i. e. to call aloud, Suet. Vit. 17.
With objectclause: quod vociferabare decem millia talentūm Gabinio esse promissa, Cic. Rab. Post. 8, 21; so Liv. 2, 65, 3 Drak. N. cr.; 10, 29, 3; 10, 35, 13; Suet. Calig. 36; id. Claud. 40; cf.: vociferans, Q. Vare, legiones redde, id. Aug. 23: vociferari Decius, quo fugerent? quamve in fugā spem haberent? Liv. 10, 28, 12 (MSS. vociferare; cf. Weissenb. ad loc.).
Of things concr. or abstr.: aera, i. e. to sound, resound, Lucr. 2, 450: carmina, id. 1, 732: res ipsa per se vociferatur, proclaims it, id. 2, 1051; cf.: ratio naturam rerum, id. 3, 14.

vōcĭfĭco, āre, v. n. and a. [vox-facio], to cry aloud, utter a loud cry, proclaim (ante- and post-class.).

  1. I. Neutr.: (apes) a se eiciunt fucos, quos vocificantes persequuntur, Varr. R. R. 3, 16, 8.
  2. II. Act.: cujus vim Demosthenis orationes vocificant, Gell. 9, 3, 1.

Vocio, ōnis, m., a king of the Norici, Caes. B. G. 1, 53.

vŏcĭto, āvi, ātum, 1, v. freq. a. and n. [voco].

  1. I. Act., to be wont to call, to call, name (class.): igneus Vertex, quem patrio vocitamus nomine fulmen, Lucr. 6, 298: hanc (Matrem) variae gentesIdaeam vocitant matrem, etc., id. 2, 611: nostri quidem omnes reges vocitaverunt, qui soli, etc., Cic. Rep. 2, 27, 50: has Graeci stellas Hyadas vocitare suerunt, id. poët. N. D. 2, 43, 111: Demetrius qui Phalereus vocitatus est, id. Rab. Post. 9, 23: qui vivum eum tyrannum vocitarant, Nep. Dion, 10, 2: Lipara antea Melogonis vocitata, Plin. 3, 9, 14, § 93; Tac. H. 5, 2.
  2. II. Neutr., to call loudly, call out (very rare): clamor accurrentium, vocitantium, Tac. H. 2, 41.

vŏcīvus, v. vacivus.

vŏco, āvi, ātum (inf. vocarier, Plaut. Capt. 5, 4, 27), 1, v. a. and n. [Sanscr. vak-, to say; Gr. root ϝεπ:, in ἔπος, word; εἶπον, said], to call; to call upon, summon, invoke; to call together, convoke, etc. (cf.: appello, compello).

  1. I. Lit.
    1. A. In gen.: (patrem) blandā voce vocabam, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 51 Vahl.): quis vocat? quis nominat me? Plaut. Curc. 2, 3, 25: He. Vinvocem huc ad te (patrem)? Ly. Voca, id. Capt. 2, 2, 110: Trebonius magnam jumentorum atque hominum multitudinem ex omni provinciā vocat, Caes. B. C. 2, 1: Dumnorigem ad se vocat, id. B. G. 1, 20: populum Romanum ad arma, id. B. C. 1, 7: milites ad concilium classico ad tribunos, Liv. 5, 47, 7: aliquem in contionem, Cic. Ac. 2, 47, 144; for which, contionem, Tac. A. 1, 29: concilium, Verg. A. 10, 2; 6, 433; Ov. M. 1, 167: patribus vocatis, Verg. A. 5, 758: ipse vocat pugnas, id. ib. 7, 614: fertur haec moriens pueris dixisse vocatis, Hor. S. 2, 3, 170.
      With dat. (post-Aug. and rare): populumque ac senatum auxilio vocare, Tac. A. 4, 67 fin.; 12, 45.
      Absol.: in senatum vocare (sc. patres), Liv. 23, 32, 3; 36, 21, 7.
      Impers.: in contionem vocari placuit, Liv. 24, 28, 1: cum in senatum vocari jussissent, id. 2, 55, 10.
      Poet.: tum cornix plenā pluviam vocat improba voce, i. e. announces, Verg. G. 1, 388; so, ventos aurasque, Lucr. 5, 1086: voce vocans Hecaten caeloque Ereboque potentem, invoking, Verg. A. 6, 247: patrios Voce deos, id. A. 4, 680; 12, 638; Tib. 2, 1, 83; Just. 38, 7, 8: ventis vocatis, Verg. A. 3, 253: numina magna, id. ib. 3, 264; 12, 181: auxilio deos, id. ib. 5, 686: divos in vota, id. ib. 5, 234; 7, 471: vos (deos) in verba, as witnesses, Ov. F. 5, 527: quem vocet divum populus, Hor. C. 1, 2, 25; cf. id. ib. 1, 14, 10; 1, 30, 2; 3, 22, 3; id. Epod. 5, 5: votis imbrem, to call down, Verg. G. 1, 157.
      Poet. with inf.: hic (Charon) levare functum Pauperem laboribus Vocatus atque non vocatus audit, Hor. C. 2, 18, 40.
    2. B. In partic.
      1. 1. To cite, summon into court, before a magistrate (syn. cito): in jus vocas: sequitur, Cic. Quint. 19, 61: tribuni etiam consulem in rostra vocari jusserunt, Varr. ap. Gell. 13, 12, 6.
      2. 2. To bid, invite one as a guest, to dinner, etc. (syn. invito): Pa. Solus cenabo domi? Ge. Non enim solus: me vocato, Plaut. Stich. 4, 2, 20: si quis esum me vocat, id. ib. 1, 3, 28: aliquem ad cenam, Ter. And. 2, 6, 22; Cic. Att. 6, 3, 9: vulgo ad prandium, id. Mur. 34, 72: domum suam istum non fere quisquam vocabat, id. Rosc. Am. 18, 52: nos parasiti, quos numquam quisquam neque vocat neque invocat, Plaut. Capt. 1, 1, 7: convivam, id. As. 4, 1, 23: spatium apparandis nuptiis, vocandi, sacrificandi dabitur paululum, Ter. Phorm. 4, 4, 21: Ge. Cenabis apud me. Ep. Vocata est opera nunc quidem, i. e. I have been already invited, I have an engagement, Plaut. Stich. 3, 2, 18; so, too, bene vocas! verum vocata res est, id. Curc. 4, 4, 7: bene vocas; tum gratia’st, id. Men. 2, 3, 36 Brix ad loc.
      3. 3. In gen., to call, invite, exhort, summon, urge, stimulate, etc.: quod me ad vitam vocas, Cic. Att. 3, 7, 2: haec nisi vides expediri, quam in spem me vocas? id. ib. 3, 15, 6: quarum rerum spe ad laudem me vocasti, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 7, 2.
        1. b. Of inanimate or abstract subjects, to invite, call, summon, incite, arouse: quo cujusque cibus vocat atque invitat aventes, Lucr. 5, 524: lenis crepitans vocat Auster in altum, Verg. A. 3, 70; cf.: quāque vo. cant fluctus, Ov. R. Am. 532: Carthaginienses fessos nox imberque ad necessariam quietem vocabat, Liv. 28, 15, 12: me ad studium (feriae), Phaedr. 3, prol. 9: quocumque vocasset defectionis ab Romanis spes, Liv. 24, 36, 9; cf.: arrogantiā offensas vo care, to provoke or excite hostility, Tac. H. 4, 80.
          Pass.: cum ipso anni tempore ad gerendum bellum vocaretur, Caes. B. G. 7, 32.
          Poet., with inf.: sedare sitim fluvii fontesque vocabant, Lucr. 5, 945.
      4. 4. To challenge: centurionesnutu vocibusque hostes, si introire vellent, vocare coeperunt, Caes. B. G. 5, 43: cum hinc Aetoli, haud dubie hostes, vocarent ad bellum, Liv. 34, 43, 5: vocare hostem et vulnera mereri, Tac. G. 14; Verg. G. 3, 194; 4, 76; id. A. 11, 375; 11, 442; Sil. 14, 199; Stat. Th. 6, 747; cf. Verg. A. 6, 172; 4, 223 Heyne ad loc.
      5. 5. To call by name, to name, denominate (freq. and class.; syn. nomino): certabant urbem Romam Remoramne vocarent, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48. 107 (Ann. v. 85 Vahl.): quem Graeci vocant Aërem, id. ap. Varr. L. L. 5, § 65 Müll. (Epicharm. v. 8 Vahl.): cum penes unum est omnium summa rerum, regen illum unum vocamus, Cic. Rep. 1, 26, 42: comprehensio, quam κατάληψιν illi vocant, id. Ac. 2, 6, 17: urbem ex Antiochi patris nomine Antiochiam vocavit, Just. 15, 4, 8: ad Spelaeum, quod vocant, biduum moratus, Liv. 45, 33, 8: me miserum vocares, Hor. Ep. 1, 7, 92: non possidentem multa vocaveris Recte beatum, id. C. 4, 9, 45.
        With de, to call after, to name after: lapis, quem Magneta vocant patrio de nomine Graeci, Lucr. 6, 908: patrioque vocant de nomine mensem, Ov. F. 3, 77.
        Pass.: ego vocor Lyconides, Plaut. Aul. 4, 10, 49: De. Quī vocare? Ge. Geta, Ter. Ad. 5, 6, 3: jam lepidus vocor, id. ib. 5, 7, 13; id. Eun. 2, 2, 33: a se visum esse in eo colle Romulum, qui nunc Quirinalis vocaturse deum esse et Quirinum vocari, Cic. Rep. 2, 10, 20: syllaba longa brevi subjecta vocatur iambus, Hor. A. P. 251: patiens vocari Caesaris ultor, id. C. 1, 2, 43: sive tu Lucina probas vocari, id. C. S. 15.
        With de, to be named for, etc.: Taurini vocantur de fluvio qui propter fuit, Cat. Orig. 3, fr. 1: ludi, qui de nomine Augusti fastis additi, Augustales vocarentur, Tac. A. 1, 15.
      6. 6. In eccl. Lat., to call to a knowledge of the gospel, Vulg. 1 Cor. 1, 2; id. Gal. 1, 6; id. 1 Thess. 2, 12.
  2. II. Transf., to call, i. e. to bring, draw, put, set, place in some position or condition: ne me apud milites in invidiam voces, Cic. Phil. 2, 24, 59: aliquem in odium aut invidiam, id. Off. 1, 25, 86: cujusdam familia in suspitionem est vocata conjurationis, id. Verr. 2, 5, 4, § 10: aliquem in luctum, id. Att. 3, 7, 2: in partem (hereditatis) mulieres vocatae sunt, succeeded to a share, id. Caecin. 4, 12; so, aliquem in partem curarum, Tac. A. 1, 11: in portionem muneris, Just. 5, 2, 9: me ad Democritum vocas, to refer, Cic. Ac. 2, 18, 56.
    With inanimate or abstract objects: ex die ad hanc diem quae fecisti, in judicium voco, I call to account, Cic. Verr. 2, 1, 12, § 34; so, aliquid in judicium, id. de Or. 1, 57, 241; id. Balb. 28, 64 al.: singula verba sub judicium, Ov. P. 1, 5, 20: ad calculos vocare amicitiam, Cic. Lael. 16, 58; Liv. 5, 4, 7; Plin. Pan. 38, 3: nulla fere potest res in dicendi disceptationem aut controversium vocari, quae, etc., Cic. de Or. 2, 72, 291: aliquid in dubium, id. Inv. 2, 28, 84: templa deorum immortalium, tecta urbis, vitam omnium civium, Italiam denique totam ad exitium et vastitatem vocas, bring to destruction, reduce to ruin, destroy, id. Cat. 1, 5, 12.

Vŏcōnĭus, i, m., the name of a Roman gens; so, Q. Voconius Saxa, a tribune of the people 580 A. U. C., author of the Lex Voconia, which restricted the right of women to inherit, Cic. Balb. 8, 21; id. Verr. 2, 1, 42, § 107 sqq.; Liv. Epit. 21; Mart. 7, 28, 1.
Hence, Forum Voconii, a town in Gaul, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 17, 1; Sauppius ap. Orell. Ind. Legum, pp. 294-305, and the authorities there cited.
Hence, Vŏcōnĭus, a, um, adj., of or belonging to a Voconius: Voconia pira, named after a Voconius, Plin. 15, 15, 16, § 56.

Vŏcontii, ōrum, m., a people in Gallia Narbonensis, between the rivers Isara and Druentius, now Vaison, Caes. B. G. 1, 10; Mel. 2, 5, 2; Plin. 3, 4, 5, § 34; Liv. 21, 31, 9; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 32, 2.
Hence, Vŏ-contĭus, a, um, adj., of or belonging to the Vocontii, Vocontian: rura, Sil. 3, 467.

vōcŭla, ae, f. dim. [vox], a small or feeble voice (rare but class.).

  1. I. Lit.: recreandae voculae causā, Cic. Att. 2, 23, 1: mea, Prop. 1, 16, 27.
  2. II. Transf.
    1. A. A soft note or tone: quanto molliores sunt et delicatiores in cantu flexiones et falsae voculae quam certae et severae? Cic. de Or. 3, 25, 98.
    2. B. A little, petty speech; a little word, particle: incurrit haec nostra laurus non solum in oculos, sed jam etiam in voculas malevolorum, Cic. Fam. 2, 16, 2: significatio hujus voculae (saltem), Gell. 12, 14, 5.

vōcŭlātĭo, ōnis, f. [vocula], the intonation, accentuation of words, accent (anteclass.), Nigid. ap. Gell. 13, 25, 1; cf. Gell. 13, 25, 3, and 13, 6, 1.