Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

1. in-sānus, a, um, adj., unsound in mind.

  1. I. Lit., mad, insane (syn.: furiosus, fanaticus): quod idem contigit insanis, Cic. Ac. 2, 17, 52: si fecisset Juno maritum insanum, Juv. 6, 620.
  2. II. Transf., that acts like a madman, raging, raving, foolish, frantic.
    1. A. Ex stultis insanos facere, Ter. Eun. 2, 2, 23: acrior et insanior cupiditas, Cic. Verr. 2, 4, 18, § 39: insanissima concio, id. Mil. 17, 45: homo insanissimus, id. Rosc. Am. 12, 33: uter est insanior horum? Hor. S. 2, 3, 102.
      1. 2. Transf., of inanim. and abstr. things: caedis insana cupido, Verg. A. 9, 760: amor duri Martis, id. E. 10, 44: insano verba tonare foro, i. e. where there is a great bustle, Prop. 4 (5), 1, 134: omnis et insana semita nocte sonat, i. e. of women raving about, id. 4 (5), 8, 60: insani enses, Calp. Ecl. 1, 59: fluctus, Verg. E. 9, 43: venti, Tib. 2, 4, 9: vires Austri, Ov. M. 12, 510: insana Caprae sidera, Hor. C. 3, 7, 6.
    2. B. That causes madness (cf. "The insane root, that takes the reason prisoner," Shaks. Macb. 1, 3): laurum insanam vocant, quoniam si quid ex ea decerptum inferatur navibus, jurgia fiunt, donec abiciatur, Plin. 16, 44, 89, § 239: herba, that produces madness, Ser. Samm. 20: fames, that drives one to madness, Luc. 7, 413.
    3. C. Outrageous, monstrous, violent, extravagant, excessive: substructionum insanae moles, Cic. Mil. 31, 85: substructiones Capitolii insanae, Plin. 36, 14, 2, § 104: labor, Verg. A. 6, 135: trepidatio, Liv. 32, 17, 16: cum stupet insanis acies fulgoribus, Hor. S. 2, 2, 5: vites, that bear excessively, three times, Plin. 16, 27, 50, § 115; cf. adv., 3. insanum.
    4. D. Enthusiastic, enraptured, inspired: vates, Verg. A. 3, 443.
      Adv., in three forms.
      1. 1. insānē.
        1. a. Madly, insanely: amare, Plaut. Curc. 1, 3, 20.
          Comp.: in silvam non ligna feras insanius, Hor. S. 1, 10, 34.
          Sup.: insanissime desperare, Aug. Ep. 238.
        2. b. Outrageously, excessively: esuriens insane bene, Plaut. Mil. 1, 1, 24; cf. Varr. L. L. 7, § 86 Müll.
      2. 2. in-sānĭter, madly, violently, excessively: ludit nimium insaniter, Pomp. ap. Non. 509, 31; Prisc. p. 1010 P.
      3. 3. insānum, outrageously, vehemently, excessively: insanum malum = pessimum, Plaut. Trin. 3, 2, 47: porticus, insanum bona, id. Most. 3, 3, 5: magnum molior negotium, id. Bacch. 4, 5, 1: valde, id. Fragm. ap. Non. 127, 26.