No entries found. Showing closest matches:
ăpo (or ăpio, Isid. Orig. 19, 30), ĕre, v. a. [cf.: ἅπτω, apiscor, apex].
- I.
- A. To fasten, attach, join, bind, tie to (syn.: ligo, adligo, jungo, conjungo, recto): comprehendere antiqui vinculo apere dicebant, Paul. ex Fest. s. v. apex, p. 18 Müll.; cf. apex; used only in part. perf. pass. aptus (the P. a. v. infra): uteri terrae radicibus apti, fastened to the earth, Lucr. 5, 808 (Lachm., terram and apti = adepti): bracchia validis ex apta lacertis, united with the strong shoulders, id. 4, 829: gladium e lacunari setā equinā aptum demitti jussit, Cic. Tusc. 5, 21, 62: linguam vinclis de pectore imo aptis moveri, Gell. 1, 15.
- B. Trop.: ex aliquā re (like pendere ex aliquā re), depending upon, arising from (so only in Cic.): rerum causae aliae ex aliis aptae et necessitate nexae, Cic. Tusc. 5, 25, 70: honestum, ex quo aptum est officium, id. Off. 1, 18, 60; id. Fin. 2, 14, 47: ex quā re (sc. virtute) una vita omnis apta sit, id. Ac. 2, 10, 31: causa ex aeternis causis apta, id. Fat. 15, 34: cui viro ex se apta sunt omnia, etc., id. Tusc. 5, 12, 36 (as transl. of Plat. Menex. p. 302: Ὅτῳ γὰρ ἀνδρὶ εἰς ἑαυτὸν ἀνήρτηται πάντα, etc.); cf. id. Fam. 5, 13.
Once also with pendere: non ex verbis aptum pendere jus, Cic. Caecin. 18.
Also without ex: vitā modicā et aptā virtute perfrui, Cic. Leg. 1, 21, 56: rudentibus apta fortuna, id. Tusc. 5, 14, 40.
- II.
- A. Joined, bound, or tied together, connected: aptum conexum et colligatum significat, Non. p. 234, 32 (so most freq. in Lucr.): conjugio corporis atque animae consistimus uniter apti, Lucr. 3, 846; 5, 555; 5, 558: genus … validis aptum per viscera nervis, bound together by the strong band of the sinews, id. 5, 928: quae memorare queam inter se singlariter apta, id. 6, 1067 al.: facilius est apta dissolvere quam dissipata conectere, Cic. Or. 71, 235: quā ex conjunctione caelum ita aptum est, ut, etc., id. Tim. 5: qui tam certos caeli motus, tamque omnia inter se conexa et apta viderit, id. N. D. 2, 38, 97; Gell. 6, 2.
- B. Trop.: omnia inter se apta et conexa, Cic. Fin. 4, 19, 53: apta inter se et cohaerentia, id. N. D 3, 1, 4: efficiatur aptum illud, quod fuerit antea diffiuens ac solutum, id. Or. 70, 233.
Poet., with abl., endowed, furnished, or ornamented with something: fides alma, apta pinnis, furnished with wings, winged, Enn. ap. Cic. Off. 3, 29, 105: stellis fulgentibus apta caeli domus, the abode of heaven studded with glittering stars, Lucr. 6, 357 (cf. id. 5, 1205: stellis micantibus aethera fixum); imitated by Verg.: caelum stellis fulgentibus aptum, Verg. A. 11, 202, and: axis stellis ardentibus aptus, id. ib. 4, 482: veste signis ingentibus aptā, Lucr. 5, 1428: magis apta figura, id. 2, 814: lucus opacus teneris fruticibus aptus, Varr. ap. Non. p. 235, 9: Tyrio prodeat apta sinu, Tib. 1, 9, 70.
Hence,
- III. aptus, a, um, P. a., pr., fitted to something; hence, suited, suitable, proper, apposite, fit, appropriate, adapted, conformable to (cf. accommodatus and appositus, 2.).
- A. In gen.: aptus is, qui convenienter alicui junctus est, Paul. ex Fest. s. v. apex, p. 18 Müll. (so most freq. after the Cic. per.); constr. with ad or dat.; of persons always with dat.
- (α) With ad: ossa habent commissuras ad stabilitatem aptas, Cic. N. D. 2, 55, 139: in pulmonibus inest raritas quaedam ad hauriendum spiritum aptissima, id. ib. 2, 55, 136: locus ad insidias aptior, id. Mil. 20: calcei habiles et apti ad pedem, id. de Or. 1, 54, 231: castra ad bellum ducendum aptissima, Caes. B. C. 2, 37; so Vulg. 1 Par. 7, 40; ib. 2 Par. 26, 13: aptum ad proelium, ib. 1 Reg. 14, 52: fornices in muro erant apti ad excurrendum, Liv. 36, 23, 3 al.
- (β) With dat.: non omnia rebus sunt omnibus apta, Lucr. 6, 961: aliis alias animantibus aptas Res, id. 6, 773: initia apta et accommodata naturae, Cic. Fin. 4, 17, 46: quod verum, simplex sincerumque sit, id esse naturae hominis aptissimum, id. Off. 1, 4, 13: haec genera dicendi aptiora sunt adulescentibus, id. Brut. 95, 223; so id. ib. 62, 326; id. Tusc. 1, 36, 87; id. Or. 22, 1 al.: quod aetati tuae esset aptissimum, id. Off. 1, 2, 4; so Nep. Att. 16, 1: apta dies sacrificio, Liv. 1, 45: venti aptiores Romanae quam suae classi, id. 25, 37 al.: notavi portus puppibus aptos, Ov. M. 3, 596; 4, 160: armis apta magis tellus, Prop. 4, 22, 19: aptum equis Argos, Hor. C. 1, 7, 9: apta vinculo conjugali, Vulg. Ruth, 1, 12; ib. Luc. 9, 62: aptus amicis, Hor. S. 2, 5, 43 et saep.
Other constrr.:
- (γ) With in (cf. Rudd. II. p. 96, n. 60): in quod (genus pugnae) minime apti sunt, Liv. 38, 21: formas deus aptus in omnes, apt for, easily changed into, Ov. M. 14, 765: in ceteros apta usus, Vulg. Deut. 20, 20: vasa apta in interitum, ib. Rom. 9, 22.
- (δ) With qui (cf. Zumpt, § 568): nulla videbatur aptior persona, quae de illā aetate loqueretur, Cic. Am. 1, 4: est mihi, quae lanas molliat, apta manus, Ov. H. 3, 70.
(ε) Poet., with inf: (Circe) apta cantu veteres mutare figuras, Tib. 4, 1, 63: aetas mollis et apta regi, Ov. A. A. 1, 10.
Esp. freq., (ζ) Absol., Sall. H. Fragm. ap. Non. p. 235, 16: amor, Prop. 4, 22, 42: saltus, Ov. M. 2, 498: ars, Tib. 1, 7, 60: apta oscula, Tib. 1, 4, 54; Ov. H. 15, 132: lar aptus, an extensive, satisfying possession, Hor. C. 1, 12, 43.
So in prose: aptus exercitus, an army good in fight, ready for battle, Liv. 10, 25: tempus aptum, the right time, id. 35, 19; so Vulg. Eccli. 20, 6 al.
- B. Esp., in rhet., of the fitness, appropriateness of discourse: quid aptum sit, hoc est quid maxime decens in oratione, Cic. de Or. 3, 55, 210; so apta oratio, which has the appropriate rhet. fulness and periodic rounding: numerosa et apta oratio, id. Or. 50, 168; cf. id. ib. 50, 70; so id. Brut. 17, 68: Thucydides verbis aptus et pressus, exact and brief in expression, id. de Or. 2, 13, 56.
Hence, aptē, adv., closely, fitly, suitably, nicely, rightly.
- I. Lit.
- A. Absol.: atque ita apte cohaeret (mundi corpus), ut etc., Cic. Tim. 5: altera est nexa cum superiore et inde apteque pendens, id. ap. Non. p. 235, 18: capiti apte reponere, Liv. 1, 34, 8.
- B. With ad: apte convenire ad pedem, Cic. Fin. 3, 14, 46.
Sup.,
- C. With inter: ut inter se quam aptissime cohaereant extrema (verba) cum primis etc., Cic. Or. 44, 149.
- II. Trop., fitly, suitably, properly, duly, rightly.
- A. Absol.: facile judicabimus, quid eorum apte fiat, Cic. Off. 1, 41, 146: quod est oratoris proprium, apte, distincte, ornate dicere, id. ib. 1, 1, 2: apte et quiete ferre, id. ib. 4, 17, 38: non equite apte locato, Liv. 4, 37, 8: Qui doceant, apte quid tibi possit emi, Ov. Am. 1, 8, 88: nec aliter imperium apte regi potest, Curt. 8, 8, 13: floribus compositis apte et utiliter, Plin. 11, 16, 16, § 46.
Comp.: qualia aptius suis referentur locis, Plin. 2, 62, 62, § 153: Aptius haec puero, quam tibi, dona dabis, Mart. 13, 26.
- B. With dat.: si quid exierit numeris aptius, Quint. 10, 12, 26.
Sup.: seruntur Parilibus tamen aptissime, Plin. 19, 3, 24, § 69.
- C. With ad: (ut) ad rerum dignitatem apte et quasi decore (loquamur), Cic. de Or. 1, 32, 144: spolia ducis hostium caesi suspensa fabricato ad id apte ferculo gerens, Liv. 1, 10, 5.
† ăpŏcălypsis, is, f., = ἀποκάλυψις, a disclosing, revelation (eccl. Lat.): apocalypsim habet, Vulg. 1 Cor. 14, 26: apocalypsis Jesu Christi, ib. Apoc. 1, 1: Joannis, the Revelation, the Apocalypse, Tert. adv. Marc. 4, 5.
† ăpŏcartĕrēsis, is, f., = ἀποκαρτέρησις, a voluntary starvation, Tert. Apol. 46 (in Quint. 8, 5, 23, written as Greek, Halm; cf. Cic. Tusc. 1, 34, 84).
† ăpŏcătastăsis, is, f., = ἀποκατάστασις, a restoring to a former position; in astronomy, the return of the stars to their position of the preceding year, App. Ascl. 84, 6 Elm. (in Col. 3, 6, 4, written as Greek).
† ăpŏcătastătĭcus, a, um, adj., = ἀποκαταστατικός, returning: Mars, to the position of the previous year (cf. apocatastasis), Sid. Ep. 8, 11.
† ăpŏchă, ae, f., = ἀποχή, the receipt of a creditor acknowledging the payment of a debt: apocha non alias contingit quam si pecunia soluta sit, there is no receipt till the money is paid, Dig. 46, 4, 19; 47, 2, 27; 12, 6, 67, § 3.
† Ăpoclēti, ōrum, m., = ἀπόκλητοι (Select); among the Ætolians, the members of the smaller council, a select committee, Liv. 35, 34; 36, 28.
† ăpŏcŏlŏcyntōsis, is, f., = ἀποκολοκύντωσις, the Metamorphosis into a Pumpkin, the title of an insipid lampoon written by the philosopher Seneca upon Claudius Cæsar. who, acc. to this title, instead of being transformed to a god, is changed to a pumpkin; cf. Bähr, Lit. Gesch. pp. 469 and 470; Teuffel, Rom. Lit. § 284, 7.
† ăpŏcŏpē, ēs, f., = ἀποκοπή, a gram. fig., the dropping of a letter or syllable at the end of a word (e. g. bonu’ for bonus, do for domo), Prob. p. 1438 P.; Don. p. 1772 P.; Charis. p. 248 P.; Victor. p. 2499 P.; cf. Wagn. ad Verg. Cat. 2.
ăpocrĭsĭārĭus or ăpocrĭsārĭus, ii, m. [ἀποκρινομαι, to answer; ἀπόκρισις, an answer] (late Lat.), a delegate, deputy, who performs a duty in the place of another, esp. of a high Church officer, called also responsalis, Julian. Epit. 6, 26; cf. Just. Nov. 6, 2; Hon. Aug. G. Anim. 1, 185.
† ăpŏcryphus, a, um, adj., = ἀπόκρυφος (eccl. t. = spurious or uncanonical): libri, in the Church fathers, the apocryphal books incorporated with the Bible.
† ăpŏcynon, i, n., = ἀπόκυνον (dog’sbane).
- I. A little bone in the left side of the venomous frog, Plin. 32, 5, 8, § 51.
- II. A plant, dog’s-bane: Aconitum lycoctonum, Linn.; Plin. 24, 11, 56, § 98.
ăpŏdes, v. apus.
† ăpŏdīctĭcus, a, um, adj., = ἀποδεικτικός, proving clearly, demonstrative: argumentum, Gell. 17, 5, 3.
† ăpŏdīxis, is, f., = ἀπόδειξις, a conclusive proof, demonstration, = evidens prebatio, Quint. 5, 10, 7; Petr. 132, 10; Gell. 17, 5, 5 (in Quint. 5, 10, 7 al., written as Greek).
ăpŏdŏsis, is, f., = ἀπόδοσις, a subsequent proposition, or a clause which refers to one preceding (protasis), by which it is explained; cf. Don. ad Ter. And. 1, 5, 44.
Ăpŏdō̆ti, ōrum, m., a people in Ætolia, Liv. 32, 34, 4.
† ăpŏdȳtērĭum, ii, n., = ἀποδυτήριον, the undressing-room in a bathing-house, * Cic. ad Q. Fr. 3, 1, 1; Plin. Ep. 5, 6; Inscr. Orell. 3278.
† ăpŏgēus, a, um, adj., = ἀπόγαιος, that comes from the land: venti, Plin. 2, 43, 44, § 114.
† ăpŏgrăphon, i, n., = ἀπόγραφον, a transcript, a copy: tabulae exemplar, quod apographon vocant, Plin. 35, 11, 40, § 125 (in Cic. Att. 12, 52, 3, written as Greek).
† ăpŏlactīzo, āre, v. a., = ἀπολακτίζω, to thrust from one with the foot; hence, to spurn, scorn: apolactizo inimicos omnīs, * Plaut. Ep. 5, 2, 13.
† ăpŏlectus, i, m., = ἀπόλεκτος (picked out).
- I. A kind of tunny-fish when not a year old, Plin. 32, 11, 53, § 150.
- II. Apolecti, pieces for salting, cut from the tunnyfish of that age (pelamis), Plin. 9, 15, 18, § 48.
Ăpollĭnar, āris, n. [instead of Apollinal from Apollo, like Frutinal, Supercal, Fagutal, etc.], a temple dedicated to Apollo, Liv. 3, 63, 7, where Weissenb. reads Apollinarem; v. Apollinaris.
* ăpollĭnārĭa, ae, f., the plant commonly called strychnos, App. Herb. 74.
Ăpollĭnāris, e, adj. [Apollo], belonging or sacred to Apollo, of Apollo.
- I. Adj.: laurea, Hor. C. 4, 2, 9: Apollinarem (aedem), Liv. 3, 63, 7 Weissenb.
Hence, Ludi Apollinares, the games celebrated in honor of Apollo, annually, on the 5th of July, Liv. 25, 12; 27, 23; Cic. Att. 2, 19; id. Phil. 10, 3; Plin. 35, 10, 36, § 19 al.
- II. Subst.
- A. ăpol-lĭnāris, is, f. (sc. herba), the herb commonly called hyoscyamus, Plin. 26, 14, 87, § 140.
- B. A species of solanum, App. Herb. 22.
Ăpollĭnĕus, a, um, adj. [Apollo], relating or belonging to Apollo (only poet.): urbs, i. e. Delos, where Apollo was born and specially honored, Ov. M. 13, 631: proles, i. e. Æsculapius, id. ib. 15, 533: mater, i. e. Latona, Stat. Th. 11, 12: vates, i. e. Orpheus, Ov. M. 11, 8: ars, both the art of soothsaying, id. Ib. 264, and that of healing, id. Tr. 3, 3, 10: cantus, id. M. 11, 155 et saep.
Ăpollo, ĭnis (earlier Ăpello, like hemo for homo, Paul. ex Fest. p. 22 Müll.;
- I. gen. APOLONES, Inscr. Orell. 1433, like salutes, v. salus; dat. APOLLONI, Corp. Inscr. III. 567, APOLENEI, ib. I. 167, APOLONE, Inscr. Ritschl, Epigr. Suppl. 3, p. 3; abl. APOLONE; the gen. Apollōnis etc., is often found in MSS., as in Cic. Tusc. 1, 47, 114, and even Apollŏnis is found in Plaut. Men. 5, 2, 119; Neue, Formenl. I. p. 165), m., = Ἀπόλλων, Apollo, son of Jupiter and Latona, twinbrother of Diana, and god of the sun. On account of his omniscience, god of divination; on account of his lightnings (βέλη), god of archery (hence represented with quiver and dart), and of the pestilence caused by heat; but, since his priests were the first physicians, also god of the healing art; and since he communicated oracles in verse, god of poetry and music, presiding over the Muses, etc.; cf. Hor. C. S. 61 sq. In more ancient times, represented as a protecting deity, by a conical pillar in the streets and highways (Apollo Agyieus, v. Agyieus and Müll. Denkm. 2). In the class. period of the arts, represented with weapons, the cithara, a crown of laurel, etc., with hair commonly flowing down upon his neck, but sometimes collected together and fastened up (ἀκερσεκόμης), as a blooming youth (μειράκιον); cf. Müll. Archaeol. §§ 359 and 360. The laurel-tree was sacred to him, Phaedr. 3, 17, 3; Ov. F. 6, 91; hence, arbor Phoebi, the laurel-tree, id. ib. 3, 139; cf. arbor.
After the battle at Actium, Augustus there consecrated a temple to Apollo; hence, Apollo Actiacus, Ov. M. 13, 715, and Actius Phoebus, Prop. 5, 6, 67 (cf. Strabo, 10, 451, and v. Actium and Actius): Pythius Apollo, Naev. ap. Macr. S. 6, 5: crinitus Apollo, Enn. ap. Cic. Ac. 2, 28, 89: dignos et Apolline crines, Ov. M. 3, 421: flavus Apollo, id. Am. 1, 15, 35: Apollinis nomen est Graecum, quem solem esse volunt, Cic. N. D. 2, 27, 68: Apollinem Delium, id. Verr. 1, 18, 48; Verg. A. 4, 162: Apollinem morbos depellere, Caes. B. G. 6, 17; Verg. E. 6, 73; Hor. C. 1, 7, 28: magnus Apollo, Verg. E. 3, 104: formosus, id. ib. 4, 53: pulcher, id. A. 3, 119: vates Apollo, Val. Fl. 4, 445: oraculum Apollinis, Cic. Am. 2, 7.
Hence,
- II. Esp.
- A. Apollinis urbs magna, a town in Upper Egypt, also called Apollonopolis, now the village Edju, Plin. 5, 9, 11, § 60; cf. Mann. Afr. I. 328.
- B. Apollinis promontorium.
- a. In Zeugitana in Africa, a mile east of Utica, now Cape Gobeah or Farina (previously called promontorium pulchrum), Liv. 30, 24, 8; Mel. 1, 7, 2; Plin. 5, 4, 3, § 23; cf. Mann. Afr. II. 293.
- b. In Mauretania, Plin. 5, 2, 1, § 20.
- C. Apollinis oppidum, a town in the eastern part of Ethiopia, Plin. 6, 30, 35, § 189.
- D. Apollinis Phaestii portus, a harbor in the territory of Locri Ozolœ, Plin. 4, 3, 4, § 7.
- E. Apollinis Libystini fanum, a place in Sicily, now Fano, Macr. S. 1, 17.
Ăpollŏdōrus, i, m., = Ἀπολλοδωρος.
- I. A distinguished rhetorician, teacher of Augustus, Suet. Aug. 89; Tac. Or. 19.
Hence, Ăpollŏdōrēi, his pupils, Quint. 2, 11, 2; 3, 1, 18 al.
- II. A distinguished grammarian of Athens, author of a work on mythology still extant, Cic. Att. 12, 23; Macr. S. 1, 13.
- III. An Academic philosopher, Cic. N. D. 1, 34, 93.
- IV. A tyrant of Cassandrea, Cic. N. D. 3, 33, 82.
Ăpollōnĭa, ae, f., = Ἀπολλωνια.
- I. The name of several celebrated towns.
- A. In Ætolia, Liv. 28, 8, 9.
- B. In Crete, Plin. 4, 12, 20, § 59.
- C. In Thrace, on the Pontus Euxinus, Plin. 34, 7, 18, § 39; 4, 11, 18, § 42; Mel. 2, 2.
- D. In Macedonia, Liv. 45, 28; Plin. 4, 10, 17, § 37.
- E. In Illyria, Cic. Phil. 11, 11; Caes. B. C. 3, 12; Plin. 3, 23, 26, § 145.
- F. In Cyrenaica, Plin. 5, 5, 5, § 31; Mel. 1, 8 al.
- II. Derivv.
- A. Ăpol-lōnĭātes, ae, a native of Apollonia (in Crete): Diogenes Apolloniates, Cic. N. D. 1, 12, 29.
Plur.: Ăpollōnĭātae, ārum, m., the inhabitants of Apollonia (in Caria), Plin. 5, 29, 29, § 109; in Illyria, Cic. Pis. 35, 86; Liv. 33, 3, 10; Plin. 2, 106, 110, § 238.
- B. Ăpollōnĭātes, ium, plur. m., the inhabitants of Apollonia (in Illyrĭa), Caes. B. C. 3, 12; Liv. 24, 40, 10; Plin. 3, 11, 16, § 100.
- C. Ăpollōnĭensis, e, adj., belonging to Apollonia, Apollonian: civitas (in Sicily), Cic. Verr. 2, 3, 43.
Plur.: Ăpollōnĭen-ses, ium, m., its inhabitants, Just. 9, 2.
- D. Ăpollōnĭātĭcus, a, um, adj., the same: bitumen, dug in the neighborhood of Apollonia (in Epirus), Plin. 35, 15, 51, § 178.
Ăpollōnĭdenses, ium, m., the inhabitants of Apollonis in Lydia (between Pergamus and Sardes), Cic. Fl. 29; Plin. 5, 30, 33, § 126; Tac. A. 2, 47.
Ăpollōnĭdes, ae, m.
- I. A ruler of Chios in the time of Alexander the Great, Curt. 4, 5.
- II. A famous Greek graver, Plin. 37, 1, 4, § 8.
- III. A writer in the time of Tiberius, Plin. 7, 2, 2, § 17.
Ăpollōnĭus, ii, m., = Ἀπολλώνιος, a distinguished rhetorician in Rhodes, Cic. de Or. 1, 28, 126; Suet. Caes. 4.
† ăpŏlŏgātĭo, ōnis, f. [from ἀπόλογος, with the Lat. ending, atio], a narration in the manner of Æsop, Quint. 5, 11, 20.
† Ăpŏlŏgētĭcus, i, m., = ἀπολογητικός (suitable for defence; sc. liber), Apology, the title of a treatise by Tertullian in defence of Christianity.
† ăpŏlŏgĭa, ae, f., = ἀπολογία, a defence, apology, Hier. ap. Ruf. 2, 4; 2, 6 al.
Also, the title of a work by Apuleius of Madaura; cf. Bähr, Gesch. Rom. Lit. p. 411; Teuffel, Rom. Lit. § 362.
† ăpŏlŏgo, āvi, 1, v. a., = ἀπολέγω, to reject, spurn (only once in Seneca): ipse illum apologavit, Sen. Ep. 47.
† ăpŏlŏgus, i, m., = ἀπολογος.
- I. A narrative: apologum agere, Plaut. Stich. 4, 1, 32; so id. ib. 4, 1, 38 and 64.
More freq.,
- II. A fable after the manner of Æsop, an apologue’ narrationes apologorum, Cic. de Or. 2, 66, 264; so id. Inv. 1, 17; Auct. ad Her. 1, 6; Quint. 6, 3, 45; Gell. 2, 29.
Ăpŏnus, i, m., = ἄπονος (pain-curing).
- I. A warm, medicinal fountain in the vicinity of Padua, now Bagni d’ Albano: Patavinorum aquae calidae, Plin. 2, 103, 106, § 227: Aponi fons, Suet. Tib. 14: Aponi fontes, Mart. 6, 42, 4; Cassiod. Var. 2, 39; cf. Mann. Ital. 1, 91.
Hence,
- II. Ăpŏ-nus, a, um, adj., Aponian: tellus, Mart. 1, 62, 3: Aponinus, dub. in Vop. Firm. Sat. c. 3.
ăpŏphăsis, is, f., = ἀπόφασις (denial), rhet. fig., whereby one, as it were, answers himself, Jul. Rufin. 8.
† ăpŏphlegmătismos, i, m., = ἀποφλεγματισμός, a remedy for expelling phlegm, an expectorant, Cael. Aur. Tard. 1, 4; 2, 4.
† ăpŏphŏrēta, ōrum, n., = ἀποφόρητα (to be borne away), presents which guests received at table, especially at the Saturnalia, to carry home with them, Suet. Calig. 55; id. Vesp. 19; cf. id. Aug. 75; or which candidates distributed, Symm. 2, 87 al.
Also, title of the fourteenth book of the epigrams of Martial.
† ăpŏphygis, is, f., = ἀποφυγη; in archit., the curve of a column at top or bottom, the apophyge, Vitr. 4, 1; 4, 7.
† ăpŏplēctĭcus or ăpŏplēctus, a, um, adj., = ἀποπληκτικός or ἀπόπληκτος, med. t., apoplectic, Firm. Math. 3, 14, n. 8; Cael. Aur. Acut. 3, 5 al.
† ăpŏplēxĭa, ae, or -xis, is, f., = ἀποπληξια or ἀπόπληξις, med. t., apoplexy; form apoplexia, Cael. Aur. Acut. 3, 5.
Form apoplexis, Tert. Anim. 53; Firm. Math. 3, 7, n. 8.
† ăpŏprŏēgmĕnon, i, n., = ἀποπροηγμένον; in the philos, lang. of the Stoics, that which is to be rejected (opp. proegmenon): puto concedi nobis oportere, ut Graeco verbo utamur, si quando minus occurret Latinum, ne hoc ephippiis et acratophoris potius quam proëgmenis et apoproëgmenis concedatur, Cic. Fin. 3, 4, 15.
† ăpopsis, is, f., = ἄποψις (far-sight), an eminence that furnishes an extensive view, Fronto, Fer. Als. 3.
apor, a form of apud, q. v.
† ăpŏrĭa, ae, f., = ἀπορἰα, doubt, perplexity, embarrassment, with the idea of confusion, disorder: aporia hominis in cogitatu illius, Vulg. Eccli. 27, 5 (in Cic. Att. 7, 21, 3 al., written as Greek).
ăpŏrĭātĭo, ōnis, f. [aporior], vacillation of mind, uncertainty, doubt, Tert. adv. Haer. 49.
† ăpŏrĭor, āri, v. dep., = ἀπορέω, to be in uncertainty, to doubt, vacillate (eccl. Lat.), Vulg. Isa. 59, 16; ib. Eccli. 18, 6; ib. 2 Cor. 4, 8.
† ăposcŏpeuōn, ontis, m., = ἀποσκοπεύων (looking far off), a painting by Antiphilus, in which a satyr is represented, with his hand shading his eyes, looking at something far off, Plin. 35, 11, 40, § 138 Hard., Jan, where others read aposcopon.
† ăpŏsĭōpēsis, is, f., = ἀποσιώπησις, a breaking off in the midst of a speech, a rhet. fig. (in pure Lat., reticentia, q. v.), Quint. 9, 2, 54 (e. g. Verg. E. 3, 9; id. A. 1, 135; Ov. H. 13, 164; 20, 51 al.).
† ăposphrāgisma, ătis, n., = ἀποσφράγισμα, the figure engraved upon a signet-ring, Plin. Ep. 10, 16 fin.
† ăpŏsplēnos, i, f. [ἀπό-σπλην], rosemary, App. Herb. 79.
† ăpostăsĭa, ae, f., = ἀποστασία, a departure from one’s religion, apostasy, Salv. Gub. Dei, 6, p. 128; Aug. c. Jul. 56.
† ăpostăta, ae, m., = ἀποστάτης, an apostate (eccl. Lat.).
- I. Lit., Tert. adv. Marc. 5, 11; Sedul. 5, 138; Cod. Th. 16, 7, 1.
- II. In gen., a bad, wicked man: qui dicit regi, apostata, Vulg. Job. 34, 18: homo apostata, vir inutilis etc., ib. Prov. 6, 12.
† ăpostătĭcus, a, um, adj., = ἀποστατικός, relating to apostasy, apostatizing, Tert. adv. Marc. 4, 5; Sedul. 5, 375.
Adv., Cod. Just. 1, 1.
† ăpostăto, āre, v. n., = ἀποστατέω, to forsake one’s religion, to apostatize (eccl. Lat.): apostatare a Deo, Vulg. Eccli. 10, 14: apostatare faciunt sapientes, ib. ib. 19, 2; Cypr. Ep. 1, 2.
ăpostātrix, īcis, f. [apostato], she that apostatizes (eccl. Lat.); adj.: gentes, Vulg. Ezech. 2, 3.
† ăpostēma, ătis, n., = ἀποστημα (separation), the separation of corrupt matter into an ulcer, an abscess, imposthume, Plin. 30, 5, 12, § 40; 28, 15, 61, § 217
ăpostŏlātus, ūs, m. [apostolus], the office of an apostle, apostleship (eccl. Lat.), Vulg. Act. 1, 25; ib. Rom. 1, 5 al.; Tert. adv. Marc. 1, 20; Sid. Ep. 7, 4.
† ăpostŏlĭcus, a, um, adj., = ἀποστολικος, relating to an apostle, apostolic (eccl. Lat.): aetas, Tert. Praescr. adv. Haer. 32: doctrina, id. ib.
Hence, Ăpostŏlĭci, ōrum, m., the pupils and friends of the Apostles, Tert. Praescr. adv. Haer 32; the name of a Christian sect, Isid. 8, 5, p. 257 Lind. al
† ăpostŏlus, i, m., = ἀπόστολος (sent).
- I. In the jurists, a notice sent to a higher tribunal or judge, Dig. 50, 16, 106; Paul. Sent. 5, 33.
- II. In the Vulg. and Church fathers, an Apostle, Vulg. Matt. 10, 2; ib. Marc. 6, 30; ib. Luc. 6, 13; ib. Joan. 13, 16; ib. Rom 1, 1 et persaep.; Tert. Praescr. adv. Haer. 20; Prud. Ham. v 508.
† ăpostrŏphē, ēs, f., = ἀποστροφή (a turning away), a rhetorical figure, when the speaker turns from the judges or his hearers, and addresses some other person or thing, an apostrophe, Quint. 9, 2, 38; 9, 3, 24; Mart. Cap. 5, p. 171 (e. g. Cic. Lig. 3 sq.; id. Verr. 2, 1, 9 al.).
† ăpostrŏphŏs (-phus), i, f., = ἀπόστροφος; in gram., a mark of elision, apostrophe, Don. p. 1742 P.; Diom. p. 430 P.; Prisc. p. 1287 P.
† ăpŏtĕlesma, ătis, n., = ἀποτέλεσμα (effect), the influence of the stars upon human destiny, Firm. Math. 8, 5, 18.
† ăpŏthēca, ae, f., = ἀποθήκη [corrupted in Ital. to bottega, in Fr. to boutique, and in Germ. to Bude = booth, shop], a place where things are put away, laid up, a repository, storehouse, magazine, warehouse, etc., Cic. Phil. 2, 27, so id. Vatin. 5; Dig. 33, 7, 12; esp. for wine, a store-room (not wine-cellar, since the ancients kept their wine in the upper part of the house), * Hor. S. 2, 5, 7; Plin. 14, 14, 16, § 49; 14, 4, 6, § 57; Dig. 47, 2, 21, Arn. 7, p. 236; also for oil: apothecae olei, Vulg. 1 Par. 27, 28; for corn: apothecae frumenti, ib. 2 Par. 32, 28; ib. Joel, 1, 17; for armor, equipments: omnes apothecas supellectilis suae, ib. Isa. 39, 2.
ăpŏthēcārĭus, ii, m. [apotheca], a warehouseman, a clerk, Dig. 12, 58, 12, § 3.
* ăpŏthēco, āre, v. a. [apotheca], to lay up in a storehouse, Ven. Ep. praef. Carm. 6, 1, 5.
† ăpŏthĕōsis, is, f., = ἀποθέωσις, a deification, Tert. Apol. 34: Apotheosis Christi, title of a poem of Prudentius; v. Teuffel, Rom. Lit. § 430, 4.
ăpŏthĕsis, is, i. q. apophygis, q. v., Vitr. 4, 1.
Ăpoxȳŏmĕnŏs, i, m., = ἀποξυόμενος (se destringens, rubbing himself off, i. e. in the bath), the name of a statue by Lysippus, Plin. 34, 8, 19, § 62.
† ăpŏzĕma, ătis, n., = ἀπόζεμα, a decoction, Aem. Mac. Herb. c. de Apio.
ăpozȳmo, āre, v. a. [ἀπό-ζυμόω], to make ferment (in pure Lat., fermento), Theod. Prisc. 119
ăpŭd (apud down to the time of Cæsar, Corp. Inscr. I. 30; I. 196; and after 45 B. C. both apud, Inscr. Orell. 206; 818, and aput, ib. 206; 15; 34; another form of apud was apor, Paul. ex Fest. p. 26 Müll. apud, Ritschl, Rib. in Trag. et Com. Rel., Müll. in Lucil., and Dietsch in Sall.; aput, Lachm., Fleck. in Plaut.; both apud and aput, Müll. in Cat. and Rib. in Verg.) [Corssen once regarded apud as connected with apisci, as juxta with jungo, Ausspr. I. p. 335, 1st ed., but afterwards, ib. 2d ed. I. p. 197, he adopted Pott’s view, that it was comp. of Sanscr. api, = to, toward, near (Gr. ἐπί), and ad, old form ar, which view the form apor favors, and thus its strict meaning would be on to, unto; v. infra, IV.]; prep. gov. acc., with, at, by, near (regularly with words denoting rest, and primarily of persons, while ad properly designates only direction, motion, extension, etc., and is chiefly used of places; the diff. between apud and penes is given in Paul. ex Fest. p. 22 Müll.: apud et penes in hoc differunt, quod alterum personam cum loco significat, alterum personam et dominium ac potestatem; v. penes, and cf. Nep. Them. 7, 2: ad ephoros Lacedaemoniorum accessit, penes quos summum imperium erat, atque apud eos (v. infra, I. B. 2. a.) contendit, etc.; and for the difference between ad and apud, cf. Lucil. 9, 58 sq. Müll.: apud se longe alid est, neque idem valet ad se: Intro nos vocat ad sese, tenet intus apud se; syn.: ad, prope, coram, inter, in with abl.; rare in early Lat.; very freq. in Plaut., less freq. in Ter., seven times in Verg., five times in Juv., three times in Catull., twice in Ov, and once in Hor. and Prop.; never in Tib. or Pers.; very freq. in Cic., the historians, and the Vulg.).
- I.
- A. In designating nearness in respect of persons, with, near: apud ipsum adstas, Att. ap. Non. p. 522, 25: adsum apud te, genitor, id. ib. p. 522, 32: alteram (partem) apud me adponito, Plaut. Trin. 4, 3, 60: nunc hic apud te servio, id. Capt. 2, 2, 62: scriptorum non magnast copia apud me, Cat. 68, 33 Müll.: mane apud me, Vulg. Gen. 29, 19: Advocatum habemus apud Patrem, ib. 1 Joan. 2, 1: cum in lecto Crassus esset et apud eum Sulpicius sederet, Cic. de Or. 2, 3, 12; so id. Pis. 26, and id. Rep. 3, 28.
- B. Esp.
- 1.
- a. With a pron. or subst., apud me, te, se, aliquem, etc., with me, in my house, etc., in one’s house, at the house of a person; Fr. chez moi, chez vous, chez soi, etc.: Quis heri apud te? Naev., Com. Rel. p. 9 Rib.: dico eum esse apud me, Plaut. Capt. 3, 2, 15; 4, 2, 73: hic apud me hortum confodere jussi, id. Aul. 2, 2, 66: si commodumst, apud me, sis, volo, Ter. Heaut. 1, 1, 110: condixerant cenam apud me, Turp., Com. Rel. p. 108 Rib.: quid nunc virgo? Nempe apud test? Plaut. Trin. 1, 2, 159: Quid sibi volunt homines isti apud te? Vulg. Num. 22, 9; ib. Matt. 26, 18: cenabis bene apud me, Cat. 13, 1: apud me habitavit, Cic. Clu. 33; id. Verr. 4, 111; 5, 77: apud te cenavit, id. Div. in Caecil. 58; id. Verr. 4, 49; id. Cael. 26; id. Deiot. 32: in curiā posita potius quam rure apud te, Titin., Com. Rel. p. 142 Rib.: mane apud me etiam hodie, Vulg. Jud. 19, 9: tenet intus apud se, Lucil. 9, 59 Müll.: Pompeius petiit, ut secum et apud se essem cotidie, Cic. Att. 5, 6: apud se fecit manere, Vulg. Jud. 19, 7; ib. Luc. 11, 37: de gladiis, quae apud ipsum erant deprehensa, Cic. Cat. 3, 10: Cum postridie apud eundem ventum exspectans manerem, id. Phil. 1, 8: mansit apud eum quattuor mensibus, Vulg. Jud. 19, 2; ib. Act. 28, 14: apud quem deversatus es, Cic. Verr. 4, 37: apud nympham Calypsonem, Liv. And. ap. Prisc. p. 685 (cf. Hom. Od. 4, 557: Νύμφης ἐν μεγάροισι Καλυψοῦς): habitāsti apud Heium Messanae, Cic. Verr. 4, 18; id. Cael. 51: Fuisti apud Laecam illā nocte, id. Cat. 1, 4, 9; id. de Or. 1, 22, 104; id. Att. 1, 8: apud Ostorium Scapulam epulatur, Tac. A. 14, 48: apud Cornelium Primum juxta Velabrum delituit, id. H. 3, 74; 1, 14: Factum est, ut moraretur apud Simonem quendam, Vulg. Act. 9, 43: invenient hominem apud sororem tuam occultantem se, Cic. Dom. 83: qui apud te esset eductus, id. Quinct. 69: apud quem erat educatus, id. Lael. 20, 75: cum alter ejus filius apud matrem educaretur, id. Clu. 27: disciplinā C. Cassii, apud quem educatus erat, Tac. A. 15, 52: se apud Q. Mucium jus civile didicisse, id. Or. 30: apud eosdem magistratus institutus, Suet. Calig. 24: servorum manus tamquam apud senem festinantes, Tac. H. 1, 7: in convivio apud regem, id. A. 2, 57: Bene vale; apud Orcum te videbo, in the abode of Orcus, Plaut. As. 3, 3, 16: sacrificāsse apud deos, i. e. in templis deorum, Tac. A. 11, 27: frater apud Othonem militans, in the army of Otho, id. H. 2, 26; so, nec solum apud Caecinam (cognoscebatur id damnum composuisse), id. ib. 2, 27: quorum sint legati apud se, in his camp, Caes. B. G. 4, 8; cf.: Quos cum apud se in castris Ariovistus conspexisset, id. ib. 1, 47: dici hoc potest, Apud portitores eas (litteras) resignatas sibi, at the custom-house, Plaut. Trin. 3, 3, 64; 3, 3, 80: Quantillum argenti mihi apud trapezitam siet, at the banker’s, id. Capt. 1, 2, 90: duo genera materiarum apud rhetoras tractantur, i. e. in scholis rhetorum, as he says just before, Tac. Or. 35.
Apud me etc. is sometimes added to domi or in aedibus, or interchanges with domi: Me. Ubi namst, quaeso? Ch. Apud me domi, Ter. Heaut. 3, 1, 21: a me insidias apud me domi positas esse dixerunt, Cic. Sest. 41: domi esse apud sese archipiratas dixit duos, id. Verr. 5, 73; so Vulg. Gen. 27, 15: quae (signa) cognovi apud istum in aedibus, Cic. Verr. 1, 50: esse illa signa domi suae, non esse apud Verrem, id. ib. 4, 16: nihil apud hanc lautum, pistor domi nullus, id. Pis. 67; id. Clu. 165.
Hence,
- b. Trop.: apud se esse, to be at home, i. e. to be in one’s senses, be one’s self, be sane (only in conversational lang.; most freq. in Ter.; cf. Gr. ἐν ἑαυτῷ εἶναι, Ar. Vesp. 642; opp. vecors, amens esse, to be out of one’s wits, beside one’s self; so Gr. φρενῶν ἐξεστάναι, Eur. Or. 1021): Sumne ego apud me? Plaut. Mil. 4, 8, 36: Non sum apud me, Ter. Phorm. 1, 4, 26, and Afran., Com. Rel, p. 170 Rib.: Prae iracundiā, Menedeme, non sum apud me, Ter. Heaut. 5, 1, 48: Vix sum apud me: ita animus commotust metu, spe, gaudio, id. And. 5, 4, 34: Num tibi videtur esse apud sese? id. Hec. 4, 4, 85 (quasi ob amorem meretricis insanus, Don.): proin tu fac, apud te ut sies, id. And. 2, 4, 5 (= ut praeparatus sis, Don.); Petr. 129.
- 2. In respect of persons, in whose presence or before whom any thing is done or takes place, esp. of discussions or debates in which the persons have the right of decision (Web. Uebungsch. p. 33), before, in the presence of, = coram, ad.
- a. Of civil or military affairs, before: cum res agatur apud praetorem populi Romani et apud severissimos judices, Cic. Arch. 3: apud eosdem judices reus est factus, id. Clu. 22, 59: vis de his judicari apud me? Vulg. Act. 25, 9: accusavit fratres suos apud patrem, ib. Gen. 37, 2; ib. 1 Macc. 7, 6; ib. Joan. 5, 45: hoc, quod nunc apud pontifices agis, Cic. Dom. 51; 117: istud ne apud eum quidem dictatorem quisquam egit isto modo, id. Lig. 12: qui hanc causam aliquotiens apud te egit, id. Quinct. 30; so id. Verr. 2, 100; 3, 114; id. Caecin. 69; id. Sest. 120: (populus Romanus) mihi potestatem apud se agendi dedit, id. Verr. 5, 173: Repulsior secundā collatione dixit Cato in eā, quae est contra Cornelium apud populum, Paul. ex Fest. p. 286 Müll.: tutoresne defendent apud istius modi praetorem? Cic. Verr. 1, 153; id. Clu. 126: apud te cum sim defensurus me, Vulg. Act. 26, 2: omnia apud praetores gererentur, Tac. Or. 38: causam nescio quam apud judicem defendebat, Cic. Clu. 74; so Tac. A. 3, 12; id. Or. 19: apud te defendit alium in eā voluntate non fuisse, in quā te, Cic. Lig. 6: apud judicem causam dicere, id. Quinct. 43; id. Verr. 1, 26; id. Sex. Rosc. 85: apud aliquem dicere, id. Lig. 6; id. Deiot. 4: verba apud senatum fecit, id. Verr. 2, 2, 20: habitā apud senatum oratione, Tac. A. 12, 25; 6, 8: haec apud patres disseruit, id. ib. 2, 43; 4, 2; 4, 6: modeste apud vos socius populi Romani questus est, Cic. Verr. 4, 18: Quae est ergo apud Caesarem querella? id. Lig. 25: isne apud vos obtinebit causam, qui etc., id. Caecin. 38: petita multa est apud eum praetorem, id. Verr. 1, 155: causam contra aliquem apud centumviros dicere, id. de Or. 2, 23, 98; Tac. Or. 38: numerus oratorum quot annis apud magistratus publice subscribitur, Cic. Verr. 3, 120: apud eorum quem qui manumitteretur, Liv. 41, 9: apud proconsules aliquem manumittere, Marcian. ap. Dig. 1, 162.
- b. In extra judicial cases, before: apud hunc confessus es et genus etc., Plaut. Capt. 2, 3, 52: nullam causam dico, quin mihi Et parentum et libertatis apud te deliquio siet, id. ib. 3, 4, 93: apud erum qui (servos) vera loquitur, id. Am. 2, 1, 43: apud novercam querere, id. Ps. 1, 3, 80: ego apud parentem loquor, Cic. Lig. 30: plura fateri apud amicos, Tac. A. 14, 62: aliquid apud aliquem laudare, Cic. Att. 2, 25; Tac. A. 13, 46; so Vulg. Gen. 12, 15: aliquem apud aliquos vituperare, Cic. Phil. 2, 11: apud quem tu etiam nos criminari soles, id. Vatin. 29.
- c. Of one’s feelings, views, judgment, with, in the view or sight of, before.
- (α) With verbs: apud Tenedios sanctissimus deus habetur, Cic. Fl. 61; id. Verr. 1, 49: quod apud illos amplissimum sacerdotium putatur, id. ib. 2, 126; 1, 69: si tutoris auctoritas apud te ponderis nihil habebat, id. ib. 2, 55; id. Planc. 4: apud judicem grave et sanctum esse ducetur, id. Q. Rosc. 6: Quae omnia apud nos partim infamia … ponuntur, Nep. praef. 5: justificatur apud Deum, Vulg. Gal. 3, 11: haec apud illos barbatos ridicula videbantur, Cic. Mur. 26; id. Dom. 101: unus dies apud Dominum (est) sicut mille anni, et mille anni sicut dies unus, Vulg. 2 Pet. 3, 8.
- (β) With adjj.: fuisti apud pontifices superior, Cic. Dom. 4: qui honos est apud Syracusanos amplissimus, id. Verr. 4, 137; id. Font. 36: quam clara (expugnatio) apud omnes, id. Verr. 1, 50; 2, 50: Satis clarus est apud timentem quisquis timetur, Tac. H. 2, 76; id. Or. 7: hoc est apud Graecos prope gloriosius quam Romae triumphāsse, Cic. Fl. 31; Tac. H. 5, 17: quod aeque apud bonos miserum est, id. ib. 1, 29: quae justa sunt apud nos, Vulg. 1 Macc. 11, 33; ib. Rom. 2, 13: tunc eritis inculpabiles apud Dominum, ib. Num. 32, 22: si is pretio apud istum idoneus esset, Cic. Verr. 2, 121.
- (γ) With substt.: est tanta apud eos ejus fani religio atque antiquitas, ut etc., Cic. Verr. 1, 46: tanta nominis Romani dignitas est apud omnes nationes, ut etc., id. ib. 5, 150: quā (hic) apud omnes Siculos dignitate atque existimatione sit, id. ib. 2, 111: Dymnus modicae apud regem auctoritatis et gratiae, Curt. 6, 72: abominatio est uterque apud Deum, Vulg. Prov. 17, 15.
Apud animum, apud animum meum, etc. sometimes stand for mihi, mecum, etc., or simply animo: Ea tute tibi subice et apud animum propone, before your mind, before you, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5: ipsi primum statuerint apud animos, quid vellent, Liv. 6, 39, 11: Sic apud animum meum statuo, Sall. de Ord. Rep. 2: sic statuere apud animum meum possum, Liv. 34, 2, 4.
So with pers. pron. in Vulg. after the Greek: haec apud se (πρὸς ἑαυτόν) oravit, within himself, to himself, Luc. 18, 11: Sciens apud semet ipsum (ἐν ἑαυτῷ), in himself, Joan. 6, 62: statui hoc ipsum apud me (ἐμαυτῷ), ne etc., with myself, 2 Cor. 2, 1; so, hoc cogitet apud se (ἐφ’ ἑαυτοῦ), ib. 10, 7.
- d. And simply before, in the presence of: id apud vos proloquar, Plaut. Capt. prol. 6: nemo est meorum amicorum, apud quem expromere omnia mea occulta audeam, Ter. Heaut. 3, 3, 14: se jactant apud eos, quos inviti vident, Cic. Fl. 61: licet mihi, Marce fili, apud te gloriari, ad quem etc., id. Off. 1, 22, 78: de vobis glorior apud Macedones, Vulg. 2 Cor. 9, 2: plus quam apud vos commemorari velitis, Cic. Caecin. 77: non apud indoctos loquor, id. Pis. 68: ostendit, quae quisque de eo apud se dixerit, Caes. B. G. 1, 19: quid apud magnum loquerentur Achillem, Ov. M. 12, 163: neque raro neque apud paucos talia jaciebat, Tac. A. 4, 7: loqui de se apud aliquem, Cic. Att. 1, 3: mentiri apud aliquem, Plaut. Poen. 1, 1, 24: apud aliquem profiteri, Curt. 7, 7, 24: Non est nobis haec oratio habenda apud imperitam multitudinem, Cic. Mur. 61: Caesar apud milites contionatur, Caes. B. C. 1, 7: gratias agere alicui apud aliquem, Cic. Sest. 4; so Tac. A. 15, 22: si quid (in me) auctoritatis est, apud eos utar, qui etc., Cic. Imp. Pomp. 2; so id. Lig. 16, and id. Red. in Sen. 24: Quae fundebat apud Samson lacrimas, Vulg. Jud. 14, 16.
- 3. Of a person with whom, in whose case something is, exists, is done, with, in the case of, often = in with abl.: quom apud te parum stet fides, Plaut. Ps. 1, 5, 62: Et bene apud memores veteris stat gratia facti, Verg. A. 4, 539: At fides mihi apud hunc est, Ter. Heaut. 3, 3, 10: De. Quid est? Ch. Itan parvam mihi fidem esse apud te? id. Phorm. 5, 3, 27: ut apud me praemium esse positum pietati scias, id. Hec. 4, 2, 8: alioqui mercedem non habebitis apud Patrem vestrum, Vulg. Matt. 6, 1: illa res quantam declarat ejusdem hominis apud hostes populi Romani auctoritatem, Cic. Imp. Pomp. 46: (eum) Aeduorum auctoritatem apud omnes Belgas amplificaturum, Caes. B. G. 2, 14: si M. Petrei non summa auctoritas apud milites exstitisset, Cic. Sest. 12: Pompei auctoritas apud omnes tanta est. quanta etc., id. Fl. 14; id. Phil. 13, 7: ecquid auctoritatis apud vos socii populi Romani habere debeant, id. Div. in Caecil. 17; so id. Verr. 2, 14; id. Mur 38: (servi) apud eum sunt in honore et pretio, id. Sex. Rosc. 77; id. Verr. 5, 157; id. Cat. 3, 2: videmus quantā sit in invidiā quantoque in odio apud quosdam virtus et industria, id. Verr. 5, 181: quo majore apud vos odio esse debet quam etc., id. ib. 1, 42: domi splendor, apud exteras nationes nomen et gratia, id. Clu. 154; id. Mur. 38: Dumnorigem, magnā apud plebem gratiā, Caes. B. G. 1, 18: tanti ejus apud se gratiam esse ostendit, uti etc., id. ib. 1, 20: certe apud te et hos, qui tibi adsunt, veritas valebit, Cic. Quinct. 5; id. Div. in Caecil. 17; id. Lig. 30; id. Marcell. 14; id. Mil. 34: utrum apud eos pudor atque officium aut timor valeret, Caes. B. G. 1, 40: apud quem ut multum gratiā valeret, Nep. Con. 2, 1: video apud te causas valere plus quam preces, Cic. Lig. 31; so id. Lael. 4, 13, and Tac. H. 3, 36: quod apud vos plurimum debebit valere, Cic. Div. in Caecil. 11; so Caes. B. G. 1, 17, and Tac. H. 4, 73: qui tantum auctoritate apud suos cives potuit, ut etc., Cic. Verr. 2, 113: speravit sese apud tales viros aliquid posse ad etc., id. Sex. Rosc. 141: (eum) apud finitimas civitates largiter posse, Caes. B. G. 1, 18: quae (pecunia) apud me contra fidem meam nihil potuisset, Cic. Verr. 1, 19: quae (memoria) plus apud eum possit quam salus civitatis, id. Phil. 5, 51; id. Verr. 3, 131: qui apud eum plurimum poterat, id. ib. 3, 130: qui apud me et amicitiā et beneficiis et dignitate plurimum possunt, id. Sex. Rosc. 4; so Caes. B. G. 1, 9.
So very rarely with adjj.: faciles sunt preces apud eos, qui etc., Cic. Har. Resp. 63: nihil me turpius apud homines fuisset, id. Att. 2, 19: apud quos miserum auxilium tolerabile miserius malum fecit, Cels. 3, 23.
- 4. Of persons, of inhabitants of cities or countries, among whom one is, or something is, is done or happens, among = inter: CONSOL. QVEI. FVIT. APVD. VOS., Epit. Scip. ap. Grotef. Gr. II. p. 296: homines apud nos noti, inter suos nobiles, Cic. Fl. 52: Ut vos hic, itidem ille apud vos meus servatur filius, Plaut. Capt. 2, 2, 11; 2, 2, 62: qui (colonus) perigrinatur apud vos, Vulg. Exod. 12, 49: qui regnabat apud vos, ib. 1 Macc. 12, 7; ib. Matt. 13, 56; ib. Luc. 9, 41: si iste apud eos quaestor non fuisset, Cic. Div. in Caecil. 4; 65: Apud eos fuisse regem Divitiacum, Caes. B. G. 2, 4; 2, 2: qui (praetores) apud illos a populo creantur, Cic. Fl. 44: apud quos consul fuerat, id. Div. in Caecil. 66; id. Verr. 2, 5; 4, 108: apud inferos illi antiqui supplicia impiis constituta esse voluerunt, id. Cat. 4, 8; id. Tusc. 1, 5, 10; so Vulg. Eccli. 14, 17: Sunt apud infernos tot milia formosarum, Prop. 3, 2, 63: fateri quae quis apud superos distulit in seram commissa piacula mortem, Verg. A. 6, 568; Vel. 2, 48, 2: studiis militaribus apud juventutem obsoletis, Cic. Font. 42: qui apud socios nominis Latini censi essent, Liv. 41, 9: qui apud gentes solus praestat, Naev., Com. Rel. p. 25 Rib.: quae sacra apud omnes gentes nationesque fiunt, Cic. Verr. 4, 109: id (simulacrum) apud Segestanos positum fuisse, id. ib. 4, 80: si apud Athenienses non deerant qui rem publicam defenderent, id. Sest. 141, and Nep. Milt. 6, 2: ille est magistratus apud Siculos, qui etc., Cic. Verr. 2, 131: si tu apud Persas deprehensus etc., id. ib. 5, 166: Apud Helvetios longe nobilissimus fuit Orgetorix, Caes. B. G. 1, 2: apud omnes Graecos hic mos est, ut etc., Cic. Verr. 2, 158, and id. Fragm. B. 7, 18 B. and K.: quod apud Germanos ea consuetudo esset, ut etc., Caes. B. G. 1, 50: aliis Germanorum populis usurpatum raro apud Chattos in consensum vertit, Tac. G. 31: Cui (mihi) neque apud Danaos usquam locus (est), Verg. A. 2, 71: apud Nahanarvalos antiquae religionis lucus ostenditur, Tac. G. 43; 32; 38; 44; id. H. 4, 56; 4, 61; id. A. 2, 1; 2, 45: apud Graecos magis quam in ceteris nationibus exculta est medicina, Cels. praef. 3, 9.
So of an army, in, with, where in with abl. is commonly used: qui apud exercitum cum Lucio Lucullo est, in the army under L. Lucullus, Cic. Verr. 4, 49; so id. Arch. 11: apud exercitum mihi fueris tot annos, id. Mur. 45: quod Hannibalem etiam nunc cum imperio apud exercitum haberent, in the army with a command, Nep. Hann. 7, 3: simul manere apud exercitus Titum utile videbatur, Tac. H. 5, 10: quod XII. pondo argenti habuisset apud exercitum, with his troops, Plin. 33, 4, 50, § 143.
- 5. In designating the author of a work or of an assertion, apud aliquem, in, by, in the writings of, any one (the work itself being designated by in with abl.; as, de quā in Catone majore satis multa diximus, Cic. Off. 1, 42, 151: Socraiem illum, qui est in Phaedro Platonis, id. de Or. 1, 7, 28: quo in libro, id. ib. 1, 11, 47): ut scriptum apud eundem Caelium est, Cic. Div. 1, 26, 55: apud Xenophontem autem moriens Cyrus major haec dicit, id. Sen. 22, 79: quod apud Platonem est in philosophos dictum, quod etc., id. Off. 1, 9, 28: apud Agathoclem scriptum in historiā est, id. Div. 1, 24, 50: ut est apud poëtam nescio quem, id. Phil. 2, 65: Quod enim est apud Ennium, etc., id. Off. 1, 8, 26: de quā (ambitione) praeclare apud eundem est Platonem, simile etc., id. ib. 1, 25, 87: Apud Varronem ita est, etc., Plin. 18, 35, 79, § 348: ut video scriptum apud Graecos, Cic. Scaur. 4: invenio apud quosdam auctores, Tac. H. 2, 37; so id. A. 1, 81; 3, 3: reperio apud scriptores, id. ib. 2, 88: apud Solonem, i. e. in his laws, Cic. Leg. 2, 26, 64: cui bono est, si apud te Agamemnon diserte loquitur, i. e. in tragoediis tuis, Tac. Or. 9.
Also of speakers: apud quosdam acerbior in conviciis narrabatur, Tac. Agr. 22.
- 6.
- a. Est aliquid apud aliquem = est alicui aliquid, apud aliquem being equivalent to dat. of possessor: quae (scientia auguralis) mihi videtur apud majores fuisse dupliciter, ut etc., Cic. Leg. 2, 13, 33: juris civilis magnum usum apud multos fuisse, id. Brut. 41, 152: cum apud eum summum esset imperium populi, Nep. Phoc. 2, 4: omnis gratia, potentia, honos, divitiae apud illos sunt, Sall. C. 20, 8: par gloria apud Hannibalem hostesque Poenos erat, Liv. 22, 30, 8: apud quos nulla loricarum galearumve tegmina (erant), Tac. A. 12, 35: pecuniam ac dona majora apud Romanos (esse), id. H. 4, 76: minorem esse apud victos animum, id. ib. 3, 1; 2, 75: quando quidem est apud te virtuti honos, Liv. 2, 1, 15: Phoebo sua semper apud me Munera sunt, Phœbus has his gifts with me, i. e. I have his gifts for Phœbus, Verg. E. 3, 62; so Hor. C. 3, 29, 5: apud te est fons vitae, Vulg. Psa. 35, 10: apud Dominum (est) misericordia, ib. ib. 129, 7.
- b. Est aliquid apud aliquem also simply denotes that something is in one’s hands, in his power, at his disposal: erat ei apud me pauxillulum Nummorum, Ter. Phorm. 1, 1, 3: negāsse habere se (phaleras): apud alium quoque eas habuisse depositas, Cic. Verr. 4, 29: multa (signa) deposita apud amicos, id. ib. 4, 36: apud quem inventus est scyphus, Vulg. Gen. 44, 16; ib. Exod. 22, 4; ib. Deut. 24, 12.
So also of persons: te pix atra agitet apud carnuficem, in the hands of, Plaut. Capt. 3, 4, 65: qui (obsides) apud eum sint, Caes. B. G. 1, 31; 1, 33.
- c. Apud aliquem = alicui, the dat. of indir. obj.: remanet gloria apud me, Att., Trag. Rel. p. 194 Rib.: nihil apud Siculum, nihil apud civem Romanum totā in Siciliā reliquisse, Cic. Verr. 4, 2: si (cura rei publicae) apud Othonem relinqueretur, Tac. H. 1, 13; 1, 20: qui judicia manere apud ordinem Senatorium volunt, Cic. Div. in Caecil. 8: neque praemia caedis apud interfectorem mansura, Tac. H. 2, 70; id. A. 15, 7: fidens apud aliquem obligare, Dig. 16, 1, 27.
So rarely with adjj.: Essetne apud te is servos acceptissimus? Plaut. Capt. 3, 5, 56: non dicam amicum tuum, quod apud homines carissimum est, Cic. Verr. 2, 110: apud publicanos gratiosus fuisti, id. ib. 2, 169; 4, 38; id. Fl. 76; id. Lig. 31: Apud homines hoc impossibile est; apud Deum autem omnia possibilia sunt, Vulg. Matt. 19, 26; ib. Marc. 10, 27.
- II. Transf. In designations of place,
- A. At, near, about, around, before (esp. freq. in the post-Aug. histt.) = ad, prope, circum, ante: tibi servi multi apud mensam adstant, Naev. ap. Prisc. p. 893 P. (Com. Rel. p. 10 Rib.): verecundari neminem apud mensam decet, Plaut. Trin. 2, 4, 77: Quid apud hasce aedīs negotii est tibi? id. Am. 1, 1, 194: Quid illisce homines quaerunt apud aedīs meas? id. Most. 4, 2, 26; id. Trin. 4, 2, 25: apud ignem adsidere, Turp. ap. Non. p. 522, 26 (Com. Rel. p. 100 Rib.); Sisenn. ap. Non. p. 86, 16: navem is fregit apud Andrum insulam, Ter. And. 1, 3, 17: apud Tenedum pugna illa navalis, Cic. Arch. 21: ut apud Salamina classem suam constituerent, Nep. Them. 3, 4: apud oppidum morati, Caes. B. G. 2, 7: agri in Hispaniā apud Karthaginem Novam, Cic. Agr. 1, 5: bellatum apud Actium, Tac. H. 1, 1; 1, 72; 3, 76: Pugnabant alii tardis apud Ilion armis, Ov. R. Am. 163: morabatur in castris apud Galgalam, Vulg. Jos. 10, 6: quidquid apud durae cessatum est moenia Trojae, Verg. A. 11, 288: apud vetustam turrem, Att., Trag. Rel. p. 189 Rib.: apud castellum consedisse, Tac. A. 4, 25: Vitellianos, sua quemque apud signa, componunt, id. H. 3, 35: apud vexillum tendentes, id. A. 1, 17: trepidatur apud naves, id. H. 2, 15: hostis est non apud Anienem, sed in urbe, Cic. Mur. 84; id. Fam. 2, 10, 5: quam detraxerat apud rapidum Simoenta sub Ilio alto, Verg. A. 5, 261: apud abunaantem amnem et rapidas undas Inachi, Att., Trag. Rel. p. 175 Rib.: apud gelidi flumina Hebri, Verg. A. 12, 331: octo apud Rhenum legiones, Tac. A. 1, 3: apud ripam Rheni, id. ib. 2, 83: probavi te apud Aquam Contradictionis, Vulg. Psa. 80, 8: repertus apud fretum Siciliae, Tac. A. 6, 14: propitiata Juno apud proximum mare, id. ib. 15, 44: apud promunturium Miseni consedit in villā, id. ib. 6, 50: Ut aput nivem et ferarum gelida stabula forem, for in nive etc., Cat. 63, 53 Müll.: apud altaria deūm pepigere, before, Tac. A. 11, 9: decernuntur supplicationes apud omnia pulvinaria, id. ib. 14, 12 (cf.: unum diem circa omnia pulvinaria supplicatio fuit, Liv. 41, 9): apud Caesaris effigiem procubuit, Tac. A. 12, 17; 13, 23: quartum apud lapidem substiterat, id. ib. 15, 60: laudavit ipse apud rostra (for pro rostris), Tac. A. 16, 6; so, apud forum (cf.: ad forum under ad, I. A. 3., and in Gr. Sophocl. Trach. 371, πρὸς μέσῃ ἀγορᾷ; on the other hand, id. ib. 423, ἐν μέσῃ ἀγορᾷ; id. ib. 524, τηλαυγεῖ παρ’ ὄχθῳ): Quidam apud forum mihi vendidit, Pomp., Com. Rel. p. 250 Rib.: Ch. Quī scis? By. Apud forum modo e Davo audivi, Ter. And. 2, 1, 2; 1, 5, 18: Capuae multa apud forum aedificia de caelo tacta, Liv. 41, 9 (Weissenb., in foro): quod (templum) apud forum holitorium C. Duilius struxerat, Tac. A. 2, 49.
- B. At, in = in with abl. or gen. or abl. of place: CONSVLES SENATVM CONSOLVERVNT N. OCTOB. APVD AEDEM DVELONAI, S. C. de Bacch. I.; so, ejus statuam majores apud aedem matris deūm consecravisse, Tac. A. 4, 64: apud villam est, Ter. Ad. 4, 1, 1; so Cic. Verr. 4, 22, 48: Eum argentum sumpsisse apud Thebas ab danistā fenore, Plaut. Ep. 2, 2, 67: deponere apud Solos in delubro pecuniam, Cic. Leg. 2, 16, 40: ut rationes apud duas civitates possim relinquere, id. Att. 6, 7, 2: qui mense Aprili apud Baias essent, id. Fragm. B. 13, 4, 1 B. and K.; 13, 4, 4 iid.: seditio militum coepta apud Sucronem, Liv. 28, 29: donum apud Antium statuitur, Tac. A. 3, 71: bellis civilibus Maecenatem equestris ordinis cunctis apud Romam atque Italiam praeposuit, id. ib. 6, 11: Titus in consecrando apud Memphim bove Apide diadema gestavit, Suet. Tit. 5: quod Judaeam praeterveniens apud Hierosolymam non supplicāsset, id. Aug. 93: apud Mediolanum, Lact. Mort. Persec. 48: eum pugionem apud Capitolium consecravit, Tac. A. 15, 74: Equitum Romanorum locos sedilibus plebis anteposuit apud Circum, id. ib. 15, 32: quae (effigies) apud theatrum Pompei locaretur, id. ib. 3, 72: qui (rei) apud aerarium pependissent, Suet. Dom. 9 Roth: cujus (scientiae) apiscendae otium apud Rhodum magistrum Thrasullum habuit, Tac. A. 6, 20; 4, 14; so Suet. Aug. 92; Eutr. 7, 13: ut civitati Cibyraticae apud Asiam subveniretur, Tac. A. 4, 13; 4, 18; 16, 15: apud Pharsaliam, Liv. Epit. 111: apud Palaestinam, Eutr. 7, 13: qui erant apud Helladam, Vulg. 1 Macc. 8, 9.
- III. Of time.
- A. With words denoting time or occasion, in, at (rare): apud saeclum prius, Ter. Eun. 2, 2, 15: aliquem apud judicium persequi, at the trial, Cic. Verr. 4, 104.
- B. With words designating persons, with, among, in the time of: hostis apud majores nostros is dicebatur, quem nunc etc., Cic. Off. 1, 12, 36: fecerunt hoc multi apud majores nostros, id. Verr. 2, 118; 5, 148: Fuit eodem ex studio vir eruditus apud patres nostros, id. Mur. 36; id. Off. 2, 24, 85; id. Lael. 2, 6: Apud antiquos fuit Petron quidam, Cels. praef. 3, 9: aliam apud Fabricios, aliam apud Scipiones pecuniam (fuisse), Tac. A. 2, 33.
- IV. For ad with words implying motion (very rare): APVT EVM PERVENIRE, Inscr. Grut. 786, 5: atque apud hunc eo vicinum, Plaut. Mil. 2, 5, 70: Bito apud aurificem, Lucil. 30, 66 Müll.: apud legiones venit, Sall. Fragm. ap. Pomp. Commod. Don. p. 395 Lind.: (naves) apud insulas longius sitas ejectae, Tac. A. 2, 24: qui apud Romanos de societate functus est legatione, Vulg. 2 Macc. 4, 11.
Note: Apud has some peculiarities of position, chiefly in Tac. (cf. ad, I. fin. b.)
- a. It is sometimes placed after its subst.: quae fiunt apud fabros, fictores, item alios apud, Varr. L. L. 6, 78, p. 104 Müll.: Is locus est Cumas aput, Lucr. 6, 747 Lachm.: montem apud Erycum, Tac. A. 4, 43: ripam apud Euphratis, id. ib. 6, 31: Misenum apud et Ravennam, id. ib. 4, 5 (in Suet. Dom. 9 the editt. vary between aerarium apud and apud aerarium; the latter seems preferable, and is adopted by Oudend., Bremi, Baumg.-Crus., and Roth).
- b. It is sometimes placed between the subst. and adj.: barbaras apud gentes, Tac. A. 2, 88, 3, 26; 15, 60: non modo Graecis in urbibus, sed Romana apud templa, id. ib. 14, 14.
- c. Twice in Verg. it stands before the secondary adjunct of its subst.: apud durae moenia Trojae, A. 11, 288: apud gelidi flumina Hebri, ib. 12, 331. Apud is never found in compound words. V. more on this word in Hand, Turs. I. pp. 405-416.