Lewis & Short

No entries found. Showing closest matches:

nunc, adv. [Sanscr. nu, nūnam, now; Gr. νύ, νῦν; cf. Lat. num, with demonstr. -ce],

  1. I. now, at present, at this time (prop of that which is present to the speaker or writer).
    1. A. In gen.
      1. 1. Contrasted with past time (opp. tum, tunc, antea, quondam, aliquando, olim, etc.): longe aliam, inquam, praebes nunc atque olim, Plaut. As. 1, 3, 53; Ter. Heaut. 2, 1, 4: alium esse censes nunc me atque olim, id. And. 3, 3, 13: omnia, quae sunt conclusa nunc artibus, dispersa quondam fuerunt, Cic. de Or 1, 42, 187: sed tu illum animum nunc adhibe, quaeso, quo me tum esse oportere censebas, id. Fam. 6, 1, 16; Ter. Ad. 1, 2, 24; Verg. A. 6, 776: sed erat tunc excusatio oppressis; nunc nulla est, Cic. Phil. 7, 5, 14; Liv. 4, 34, 6; 4, 25, 13: arx minus aliquanto nunc munita quam antea, Cic. Div. in Caecil. 5, 13: nunc si videtur, hoc; illud alias, id. Tusc. 1, 11, 23; Liv. 29, 18, 18; Suet. Tib. 29: aut nunc … aut aliquando, Cic. Mil. 25, 67: ante hoc tempus numquam … sed nunc, id. Ac. 1, 1, 3.
      2. 2. Contrasted with future time (opp. postea, mox, olim, etc.): Cluentio nisi nunc satisfecero, postea satisfaciendi potestas non erit, Cic. Clu. 4, 10; Liv. 39, 19, 6: deos nunc testes esse, mox fore ultores, id. 3, 2, 4; 3, 25, 8: qui olim nominabitur, nunc intellegitur, Quint. 10, 1, 104; Verg. A. 4, 627; cf. Liv. 40, 15, 4.
      3. 3. Absol. of present time, without suggestion of contrast, = hodie, nostro tempore: nunc tibi pater hic est, Plaut. Capt. 5, 4, 21: Marcellus, qui nunc aedilis curulis est, Cic. de Or. 1, 13, 57.
        With the interrog. ne, in the form nun-cine (for num-ce-ne; ante-class.): hem, nuncin demum? Ter. And. 4, 1, 59.
    2. B. Strengthened by demum, denique, primum (v. h. vv.): nunc demum intellego, Plaut. Mil. 2, 6, 62; Ter. Heaut. 2, 3, 12: nunc demum rescribo his litteris, Cic. Att. 16, 3, 1: tantum accessit, ut mihi nunc denique amare videar, antea dilexisse, id. ib. 14, 17, A, 5; id. Fam. 9, 14, 11; Ov. A. A. 3, 121: nunc, quam rem oratum huc veni, primum proloquar, Plaut. Am. prol. 50; 2, 2, 63; 2, 2, 52: nunc primum hoc aures tuae crimen accipiunt? Cic. Verr. 2, 2, 8, § 24; 2, 2, 60, § 147: hoc quoque propter tuos ternos denarios nunc primum postulatur, id. ib. 2, 3, 25, § 63.
    3. C. In special phrases.
      1. 1. Ut nunc est, as things now are, in the present state of affairs, as matters stand: constitui, ut nunc est, cum exercitu proficisci, Poll. ap. Cic. Fam. 9, 31, 17: quae (causae) si manebunt … et, ut nunc est, mansurae videntur, Cic. Att. 12, 29, 1: suaviter, ut nunc est, inquam, Hor. S. 1, 9, 5.
      2. 2. Qui nunc sunt, the men of this time, those now living, the present age: judiciis, qui nunc sunt. hominum, Cic. ad Q. Fr. 1, 1, 15, § 43; Plin. 22, 25, 71, § 147; cf.: tace stulta: non tu nunc hominum mores vides? of the men of this day, Plaut. Pers. 3, 1, 57.
      3. 3. Nunc ipsum, just now, at this very time: quin nunc ipsum non dubitabo rem tantam abicere si id erit rectius, Cic. Att. 7, 3, 2; 8, 9, 2; 12, 40, 2: nunc tamen ipsum, id. ib. 12, 16, 11.
        Nunc repeated with emphasis: nunc, nunc o liceat crudelem abrumpere vitam, Verg. A. 8, 579 (al. nunc o nunc); 5, 189: nunc, nunc adeste, nunc in hostiles domos Iram vertite, Hor. Epod. 5, 53.
  2. II. Transf.
    1. A. Of past or future time, conceived as present, now, at that time.
      1. 1. Of past time: id adeo nos nunc factum invenimus, Plaut. Most. 2, 2, 46: item Menandri Phasma nunc nuper dedit (Gr. νῦν ἄρτι), Ter. Eun. prol. 9: nunc in causā refrixit, Cic. Planc. 23, 55: quos ego campos antea nitidissimos vidissem, hos ita vastatos nunc videbam, ut, etc., id. Verr. 2, 3, 18, § 47: nunc reus erat apud Crassum, id. Att. 2, 24, 4: cum eum antea tui similem in dicendo viderim, tum vero nunc … multo videbam similiorem, id. Brut. 71, 250: incerto nunc etiam exitu victoriae signa intulerunt, Caes. B. G. 7, 62, 6; 6, 40, 6: nunc Saliaribus Ornare pul vinar deorum Tempus erat dapibus, Hor C. 1, 37, 2.
        Esp. in orat. obliq., where the nunc of direct narration is retained: dixit, nunc demum se voti esse damnatum, Nep Timol. 5, 3; Liv. 3, 19, 8; 3, 40, 10; 8, 33, 18; 8, 34, 3; 42, 52, 8: nec nunc adulteria objecturum ait, Tac. A. 11, 30; cf. Nipperd. ad Tac. A. 14, 35; Krebs, Antibarb. p. 774.
      2. 2. Of future time (rare): quis nunc te adibit? Cui videberis bella? Quem nunc amabis? Cat. 8, 16 sq.; Just. 8, 2, 10.
    2. B. Of the state of affairs, the condition of the argument, etc., now, under these circumstances, in view of this.
      1. 1. In gen.: nunc quoniam hominem generavit et ornavit deus, perspicuum sit, etc., Cic. Leg. 1, 9, 27; Prop. 4, 9, 73: vera igitur illa sunt nunc omnia, Cic. Ac. 2, 33, 106: non ego nunc vereor, ne sis mihi vilior istis, Prop. 1, 2, 25; Ov. F. 1, 333: nunc itaque et versus et cetera ludicra pono, Hor. Ep. 1, 1, 10: quid nunc? Plaut. As. 3, 3, 71; id. Aul. 2, 3, 77.
      2. 2. Introducing a fact or conclusion opposed to a previous supposition or thought: etiamsi ad vos esset singulos aliquid ex hoc agro perventurum, tamen honestius eum vos universi quam singuli possideretis. Nunc vero cum ad nos nihil pertineat, etc., Cic. Agr. 2, 31, 85; id. Tusc. 3, 1, 2; id. Cat. 2, 7, 16; id. Font. 11, 24: si ecastor nunc habeas quod des, alia verba perhibeas; nunc quia nihil habes, maledictis te eam ductare postulas, Plaut. As. 1, 3, 36; id. Bacch. 3, 3, 8; Quint. 8, 6, 48; 10, 5, 7; Liv. 21, 40, 3: quodsi Mazaeus supervenisset, ingens clades accipi potuit: nunc, dum ille segnis in eo tumulo sedet, etc., Curt. 4, 12, 15.
    3. C. Nunc … nunc, now … now; at one time, at another; sometimes … sometimes: tribuni plebis nunc fraudem, nunc neglegentiam consulum accusabant, Liv. 4, 2: nunc hac parte, nunc illā, id. 34, 13: ut nunc in liminibus starent, nunc errabundi domos suas pervagarentur, id. 1, 29: nunc hos, nunc illos aditus omnemque pererrat Arte locum, Verg. A. 5, 441; 5, 189: nunc huc, nunc illuc curro, Ov. H. 10, 19.
      Also thrice repeated: nunc ad prima signa, nunc in medium, nunc in ultimo agmine aderat, Curt. 7, 3, 17; Just. 4, 1, 4; and even five times, Sen. Dial. 5 (Ira), 3, 6.
      The first nunc is sometimes poetically omitted: pariterque sinistros, Nunc dextros solvere sinus, Verg. A. 5, 830.
        1. b. Nunc … mox, Vell. 2, 63.
        2. c. Nunc … postremo, Liv. 3, 49.
        3. d. Nunc … modo, Liv. 8, 32; Ov. M. 13, 922.
    4. D. In forming a climax, but now, Plaut. Bacch. 3, 3, 8: quae quidem multo plura evenirent, si ad quietem integri iremus: nunc onusti cibo et vino perturbata et confusa cernimus, Cic. Div. 1, 29, 60: si haec non ad cives Romanos, si non ad homines, verum ad bestias conqueri vellem, tamen tantā rerum atrocitate commoverentur. Nunc vero cum loquar apud senatores populi Romani, etc., id. Verr. 2, 5, 67, § 171: si … nunc (vero), id. Font. 11, 25; id. Cat. 2, 7, 14; id. Fam. 15, 13, 3: cum aliquid videbatur caveri posse, tum id neglegi dolebam; nunc vero, eversis omnibus rebus, etc., id. ib. 6, 21, 1: cum … nunc vero, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 19, 1.
    5. E. In a transition, to introduce a new subject, in that case, now, then: abi nunc, populi fidem implora, Auct. ap. Cic. Fam. 10, 32, 3; Sen. Ben. 5, 12, 3 sq.; 6, 35, 5; Plaut. Stich. 1, 3, 17; cf. Sall. J. 14, 17; for nunciam, v. jam, I. A. 1. b.

nuncĭa (nunt-), ae, v. nuntius.

nuncĭnĕ (nuncc-), v. nunc, I. A. fin.

nuncŭbī, adv. [from num with -cubi],

  1. I. anywhere? whether anywhere? (ante-class.): nuncubi hic vides citrum, aut aurum? Varr. R. R. 3, 2, 4; 2, 5, 2.
  2. * II. Transf., at any time? ever? nuncubi meam Benignitatem sensisti in te claudier? Ter. Eun. 1, 2, 83.

nuncŭpātim, adv. [nuncupo], by name (post-class.), Sid. Ep. 9, 16 in carm.; Claud. Mam. Stat. Anim. 2, 9 fin.

nuncŭpātĭo, ōnis, f. [nuncupo], a naming, calling; a name, appellation (post-Aug.).

  1. I. In gen.: justitiam universae virtutis nuncupatione complectitur, App. Dogm. Plat. 2, p. 15, 39: regum, id. de Mundo, p. 68, 24: nuncupatio Augusta, the title of Augustus, Amm. 23, 6, 2.
  2. II. In partic.
    1. A. A naming or appointing as heir: cum a parentibus inter liberos palam heres nuncuparetur, derisores vocabat, quod post nuncupationem vivere perseverarent, Suet. Calig. 38; cf. Gai. Inst. 2, §§ 104, 109; Ulp. Reg. t. 20, § 9; Dig. 28, 6, 18; 28, 16, 20.
    2. B. A dedication of a book: mihi patrocinia ademi nuncupatione, Plin. H. N. praef. § 8.
    3. C. A public pronouncing of vows: votorum nuncupationes, Tac. A. 16, 22; Suet. Ner. 46: sollennium verborum, at the consecration of a temple, Val. Max. 5, 10, n. 1.

nuncŭpātīvus, a, um [nuncupo], so-called, nominal, Ambros. de Fide, 5, 1, 22.
Hence, adv.: nuncŭpātīvē, nominally, Hier. in Psa. 26; Facund. Def 1, 4.

nuncŭpātor, ōris, m. [nuncupo], a namer (post-class.): Pythagoras primus philosophiae nuncupator et conditor, App. Flor. p. 352, 13.

nuncŭpo, āvi, ātum, 1 (nuncupassit for nuncupaverit;

  1. I. v. in the foll.), v. a. [nomencapio], to call by name, to call, name (mostly ante-class. and post-Aug.; esp. in jurid. lang.: quem cultrix nomine nostro nuncupat, Ov. F. 1, 246; cf. Cic. de Or. 3, 38, 153; Quint. 8, 3, 27 Spald. N. cr.; cf.: designo, declaro, dico): nuncupare nominare valere apparet in legibus, ubi nuncupatae pecuniae sunt scriptae; item in choro, in quo est: Aenea! Quis est qui meum nomen nuncupat? Item in Medio: Quis tu es mulier, quae me insueto nuncupāsti nomine? Varr. L. L. 6, § 60 Müll.: CVM NEXVM FACIET MANCIPIVMQVE VTI LINGVA NVNCVPASSIT ITA IVS ESTO, Fragm. XII. Tab. ap. Paul. ex Fest. p. 173 Müll.; cf. Cic. Off. 3, 16, 65; cf. also id. de Or. 1, 57, 245: nuncupata pecunia est nominata, certa (nomine certa?), nominibus propriis pronuntiata, Paul. ex Fest. p. 173 Müll.: tum illud, quod erat a deo donatum, nomine ipsius dei nuncupabant, Cic. N. D. 2, 23, 60; cf. id. ib. 2, 28, 71: res utiles deorum vocabulis, id. ib. 1, 15, 38; Plin. 4, 12, 27, § 91: Pompeii M. titulos omnes triumphosque hoc in loco nuncupari, id. 7, 26, 27, § 95: aliquam reginam, Just. 24, 2, 9: aliquem Caesarem, Aur. Vict. Caes. 23, 2: Indigetem, Ov. M. 14, 608.
    Poet.: alicujus fidem, to invoke, Pac. ap. Non. 90, 11 (Trag. Rel. p. 78, v 141 Rib.).
  2. II. In partic.
    1. A. Nuncupare heredem, to name publicly before witnesses as one’s heir: heredes palam, ita ut exaudiri possint nuncupandi sunt, Dig. 28, 1, 21: voce nuncupatus heres, Just. 12, 15 fin.; Dig. 37, 11, 8: nuncupatum testamentum, a testament drawn up in the presence of witnesses, in which the testator names his heirs, Plin. Ep. 8, 18, 5.
    2. B. In gen., to constitute or appoint as one’s heir, Suet. Claud. 4; id. Calig. 38: nec quia offendit alius, nuncuparis, sed quia ipse meruisti, Plin. Pan. 43.
    3. C. To announce publicly, proclaim formally: consultatum pro rostris an in senatu an in castris adoptio nuncuparetur, Tac. H. 1, 17.
    4. D. To pronounce vows publicly, to offer vows, to vow: vota nuncupata dicuntur, quae consules, praetores cum in provinciam proficiscuntur faciunt: ea in tabulas praesentibus multis referuntur. At Santra L. II. de verborum antiquitate satis multis nuncupata colligit non directo nominata significare, sed promissa et quasi testificata, circumscripta, recepta, quod etiam in votis nuncupandis esse convenientius, Paul. ex Fest. p. 173 Müll.; Cic. Phil. 3, 4, 11; Liv. 21, 63: cum consul more majorum secundum vota in Capitolio nuncupata, cum lictoribus paludatus profectus ab urbe esset, id. 41, 10: solvere vota nuncupata pro incolumitate exercitus, Val. Max. 1, 1 fin.

nunc-usque, adv., until now (postclass.), Amm. 14, 2, 13 al.

nuntĭātĭo (nunc-), ōnis, f. [nuntio], used only in relig. and jurid. lang.

  1. I. In relig. lang., a declaring, announcing; a declaration, announcement made by the augur respecting what he has observed: nos nuntiationem solum habemus: consules etiam spectionem, Cic. Phil. 2, 32, 81; 5, 3, 9.
  2. II. In jurid. Lat., an announcement, notice, declaration, information. So of an information respecting ownerless goods which fall to the fiscus: variae causae sunt ex quibus nuntiatio ad fiscum fieri solet, Dig. 49, 14, 1: novi operis, an information lodged respecting a work undertaken by another to one’s injury: de novi operis nunciatione, Cod. Just. 8, tit. 11; Dig. 39, 1, tit. 1; 5, etc.

nuntĭātor (nunc-), ōris, m. [nuntio] (postclass.).

  1. I. A reporter, declarer, announcer: apparuit Christus rei maximae nuntiator, Arn. 1 fin.; Tert. Carn. Christ. 7.
  2. II. An informer, Dig. 39, 1, 20; 48, 16, 6.

nuntĭātrix (nunc-), īcis, f. [nuntiator], she that announces (late Lat.), Cassiod. Var. 2, 14.

nuntĭo (nunc-), āvi, ātum, 1, v. a. [nuntius], to announce, declare, report, relate, narrate, make known, inform, give intelligence of, etc. (cf.: narro, indico, trado, scribo, dico, certiorem facio, etc.).

  1. I. In gen., alike of verbal and of written communications; constr. acc. of thing and dat. of person; for the acc. may stand an acc. and inf., a clause with ut or ne and subj., or subj. alone, or with de and abl.; for the dat. an acc. with ad (ante-class.); in pass., both personal and impersonal, the latter most usually, esp. in perf. nuntiatum est, with subj.-clause.
    1. A. Act.
      1. 1. With acc. of thing (dat. of person): non dubito quin celerius tibi hoc rumor, quam ullius nostrum litterae nuntiārint, Cic. Att. 1, 15, 1: horas quinque puer nondum tibi nuntiat, Mart. 8, 67, 1: senatui ac populo victoriam, Suet. Ner. 1: ut nuntiarem nuntium exoptabilem, Plaut. Stich. 2, 2, 67: voluptatem magnam, Ter. Heaut. 1, 2, 10: quid est, quod percipi possit, si ne sensus quidem vera nuntiant, Cic. Ac. 2, 25, 79: talia tibi, Plin. Ep. 5, 17, 6: horas, to tell the time of day, Mart. 8, 67, 1; 10, 48, 1; cf. Tac. A. 15, 30.
      2. 2. With clause: qui nuntiarent, prope omnes naves afflictas esse, Caes. B. G. 5, 10; 4, 11, 6: nuntiate regi vestro, regem Romanum deos facere testes, Liv. 1, 22, 7: litterae tuae laeta continebant, quod te in urbe teneri nuntiabant, Plin. Ep. 5, 9, 1: visus est talis, qualem esse eum tuae mihi litterae nuntiārant, Cic. Att. 1, 19, 11.
        With ut, ne, or subj.: Catilinae nuntiare, ne eum Lentulus aliique terrerent, Sall. C. 48, 4: deligit centurionem qui nuntiaret regibus ne armis disceptarent, Tac. A. 2, 65: nuntiatum, ut prodiret, Cic. de Or. 2, 86, 358: Vibius nuntiavit Pisoni Romam ad dicendam causam veniret, Tac. A. 2, 79: jubet nuntiare miserae, dicendam ad causam postero die adesset, id. ib. 11, 37; Dig. 49, 14, 44.
      3. 3. With inf.: ergo nuntiat patri abicere spem et uti necessitate, Tac. A. 16, 11 init.
      4. 4. Absol.: Ly. Salutem multam dicito patrono. Cu. Nuntiabo, I will do so, Plaut. Curc. 4, 2, 38.
    2. B. Passive constructions.
      1. 1. Pers.: utinam meus nunc mortuos pater ad me nuntietur, Plaut. Most. 1, 3, 76: aquatores premi nuntiantur, Caes. B. C. 1, 73: crebris motibus terrae ruere in agris nuntiabantur tecta, Liv. 4, 21, 5: (tribuni) summā vi restare nuntiabantur, id. 4, 58, 4; 22, 54, 9: hoc adeo celeriter fecit, ut simul adesse, et venire nuntiaretur, Caes. B. G. 3, 36: jamjam adesse ejus equites nuntiabantur, id. ib. 1, 14; Plin. Ep. 3, 7, 1.
      2. 2. Impers.: conantibus, priusquam id effici posset, adesse Romanos nuntiatur, Caes. B. G. 6, 4, 1: Caesari nuntiatur Sulmonenses cupere, etc., id. B. C. 1, 18, 1: nuntiatur Afranio magnos commeatus ad flumen constitisse, id. ib. 1, 51, 1: non dubie mihi nuntiabatur Parthos transīsse Euphratem, Cic. Fam. 15, 1, 1; id. Verr. 2, 5, 34, § 87; id. Mil. 18, 48: nuntiatum est nobis a M. Varrone, venisse eum Romā, Cic. Ac. 1, 1, 1: cum paulo esset de hoc incommodo nuntiatum, id. Verr. 2, 5, 16, § 41: nuntiatumque Hannibali est, Liv. 23, 19, 11; Cic. Fam. 11, 12, 1; Tac. A. 2, 79.
        Absol.: occiso Sex. Roscio, qui primus Ameriam nuntiat? who will be the first bearer of the tidings? Cic. Rosc. Am. 34, 96: bene, ita me di ament, nuntias, you bring good news, Ter. Hec. 4, 4, 20.
  2. II. In partic., in jurid. Lat., to denounce, inform against: causam pecuniae fisco, Dig. 49, 14, 39; cf.: cum heres decessisset, exstitit qui bona nuntiaret, ib. 29, 5, 22: opus novum, to inform against a work undertaken by another to one’s injury: opus novum, si tibi nuntiavero, ib. 4, 7, 3; 16; 43, 20, 3.