Lewis & Short

No entries found. Showing closest matches:

per-tŭmesco, mŭi, 3, v. inch. n., to swell up greatly, Not. Tir. p. 115.

per-tŭmĭdus, a, um, adj., greatly swelled out: luna (Elm. protumida), App. de Deo Socr. init.

per-tŭmultŭōsē, adv., in a very agitated or tumultuous manner: aliquid nunciare, Cic. Fam. 15, 4, 3.

Pertunda, ae, f. [pertundo], the goddess that presides over the loss of virginity, Arn. 4, 131; Tert. ad Nat. 2, 11; Aug. Civ. Dei, 6, 9.

per-tundo, tŭdi, tūsum (tussum; pertunsus, Aur. Vict. Epit. 9, 10), 3, v. a., to beat, push, or thrust through, to make a hole through, to bore through, perforate (mostly ante-class.; not in Cic. or Cæs.): latus pertudit hasta, Enn. ap. Prisc. p. 891 P. (Ann. v. 395 Vahl.); cf.: me pertudit in latus, id. ap. Serv. ad Verg. A. 1, 81 (Ann. v. 540 ib.): terebrā vitem, Cato, R. R. 41, 3: calicem per fundum, id. ib. 52, 1: crumenam, Plaut. Ps. 1, 2, 37: guttae saxa pertundunt, Lucr. 4, 1287: tigna terebrare et pertundere perque forare, id. 5, 1268: tunicam, Cat. 32, 11: positos tineā pertunde libellos, Juv. 7, 26: mediam venam, to lance. id. 6, 46: lapide ungulam, Col. 6, 15, 1: crebra foramina, Vitr. 10, 22.
Hence, pertūsus, a, um. P. a., perforated, that has a hole or opening: pertusa sella, Cato, R. R. 157: compita, passable, Pers. 4, 28: laenā, Juv. 5, 131.
Prov.: ingerere aliquid in pertusum dolium, i. e. to spend one’s time to no purpose, to labor in vain, Plaut. Ps. 1, 3, 135; cf.: non omnia pertusum congesta quasi in vas Commoda perfluxere, Lucr. 3, 937: mittere in sacculum pertusum, Vulg. Ag. 1, 6.

perturbātē, adv., v. perturbo, P. a. fin.

perturbātĭo, ōnis, f. [perturbo], confusion, disorder, disturbance.

  1. I. Lit.: caeli (opp. serenitas), Cic. Div. 2, 45, 94: hostium, Vulg. 2 Macc. 13, 16.
  2. II. Trop.
    1. A. In gen., political disturbance, disorder, revolution: quid est enim aliud tumultus nisi perturbatio tanta, ut major timor oriatur? Cic. Phil. 8, 1, 3: quantas perturbationes et quantos aestus habet ratio comitiorum? id. Mur. 17, 35: cum enim omnes post interitum Caesaris novarum perturbationum causae quaeri viderentur, id. Fat. 1, 2: videtis, quo in motu temporum, quantā in conversione rerum ac perturbatione versemur, id. Fl. 37, 94: magna totius exercitūs perturbatio facta est, Caes. B. G. 3, 28.
    2. B. Mental or personal disturbance, disquiet, perturbation: motus atque perturbatio animorum atque rerum, Cic. Agr. 1, 8, 24: vitae et magna confusio, id. N. D. 1, 2, 3: rationis, id. Par. 3, 2, 26: valetudinis, id. Fam. 9, 3, 9.
    3. C. In partic., an emotion, passion: quae Graeci πάθη vocant, nobis perturbationes appellari magis placet, quam morbos, Cic. Tusc. 4, 5, 10: est igitur Zenonis haec definitio, ut perturbatio sit aversa a rectā ratione, contra naturam animi commotio: quidam brevius perturbationem esse appetitum vehementiorem, id. ib. 4, 6, 11: ex quā (vitiositate) concitantur perturbationes, quae sunt turbidi animorum concitatique motus, aversi a ratione et inimicissimi mentis vitaeque tranquillae, id. ib. 4, 15, 34: perturbationes sunt genere quatuor, partibus plures, aegritudo, formido, libido, laetitia, id. Fin. 3, 10, 35: impetu quodam animi et perturbatione magis, quam judicio aut consilio regi, id. de Or. 2, 42, 178: perturbationem afferre, id. Div. 1, 30, 62: in perturbationes atque exanimationes incidere, id. Off. 1, 7, 36; opp. to tranquillitas, id. ib. 1, 17, 66.

perturbātīvus, a, um, adj. [perturbo], causing disturbance, Cassiod.

perturbātor, ōris, m. [perturbo], a disquieter, troubler, disturber (eccl. Lat. for turbator, cf. turbo): ecclesiarum, Sulp. Sev. Hist. Sacr. 2, 49; Ambros. Spirit. Sanc. 3, 17, 121.

perturbātrix, īcis, f. [perturbator], she that disquiets or disturbs, Cic. Leg. 1, 13, 39.

perturbātus, a, um, Part. and P. a., from perturbo.

per-turbĭdus, a, um, adj., very unquiet, full of disturbance: civitas, Vop. Saturn. 7.

per-turbo, āvi, ātum, 1, v. a., to throw into confusion or disorder, to confuse, disturb (cf.: confundo, misceo).

  1. I. Lit.: omnia, Ter. And. 3, 4, 22: provinciam, Cic. Sull. 20, 56: aetatum ordinem, id. Brut. 62, 223: condiciones pactionesque bellicas perjurio, id. Off. 3, 29, 108: dies intermissus aut nox interposita saepe perturbat omnia, id. Mur. 17, 35: reliquos (milites) incertis ordinibus perturbaverunt, Caes. B. G. 4, 32: aciem, Sall. J. 59, 3: domum, Sen. Thyest. 83.
    Pass., Plin. Pan. 76, 8.
    1. B. Transf., to mix or mingle together: omnia subtiliter cretā permisceas cum salibus torrefactis ac tritis et diu oleo injecto perturbes, Pall. 12, 18.
  2. II. Trop., to disturb, discompose, embarrass, confound: mea consilia, Plaut. Most. 3, 1, 127: mentes animosque perturbat timor, Caes. B. G. 1, 39: clamore perturbari, Cic. Rab. Perd. 6, 18: animum, joined with concitare, id. Or. 37, 128: de rei publicae salute perturbari, id. Mil. 1, 1: haec te vox non perculit? non perturbavit? id. Verr. 2, 3, 57, § 132: magno animi motu perturbatus, id. Att. 8, 11, 1.
    Hence, perturbātus, a, um, P. a.
    1. A. Troubled, disturbed, unquiet: mihi civitatem perturbatam vestris legibus et contionibus et deductionibus tradidistis, Cic. Agr. 1, 8, 23: perturbatissimum tempestatis genus, Sen. Q. N. 7, 10, 3: flamma quassatae rei publicae perturbatorumque temporum, Cic. Sest. 34, 73.
    2. B. Disturbed, embarrassed, discomposed: homo perturbatior metu, Cic. Att. 10, 14, 1: sane sum perturbatus cum ipsius familiaritate, id. ib. 1, 1, 4.
      Subst.: per-turbāta, ōrum, n., confused visions, perverted truths: nunc onusti cibo et vino perturbata et confusa cernimus, Cic. Div. 1, 29, 60.
      Adv.: perturbātē, confusedly, disorderly: ne quid perturbate, ne quid contorte dicatur, Cic. Inv. 1, 20, 29; id. Or. 35, 122: muta animalia perturbate moveri, Sen. Ep. 124, 19.

per-turpis, e, adj., very shameful, scandalous, abominable, Cic. Cael. 20, 50

pertūsĭo, ōnis, f. [pertundo], a perforation (late Lat.), Ps. Soran. Quu. Medic. 230.

pertūsūra, ae, f. [pertundo], a thrusting or boring through, perforation, Cael. Aur. Tard. 5, 1, 18.

pertūsus, a, um, Part. and P. a., from pertundo.