No entries found. Showing closest matches:
dētectĭo, ōnis, f. [detego], an uncovering; trop., revealing: creatoris, Tert. adv. Marc. 4, 36 fin.
dētector, ōris, m. [detego], an uncoverer; trop., revealer (eccl. Lat.): creatoris, Tert. adv. Marc. 4, 36 med.: conscientiae, id. adv. Val. 3.
dē-tĕgo, xi, ctum, 3, v. a., to uncover, expose, lay bare (freq. in the Aug. per.).
- I. Lit.: ventus detexit villam, unroofed, Plaut. Rud. 1, 1, 3: aedem Junonis ad partem dimidiam, Liv. 42, 3: regiam Caci, Verg. A. 8, 241: juga montium detexerat nebula, Liv. 33, 7 et saep.: capite detecto, Suet. Caes. 57; cf. poet. transf. and in Gr. construction: caput puer detectus, Verg. A. 10, 133: faciem, Suet. Ner. 48: corpora, Tac. A. 13, 38: ossa, Suet. Caes. 81; Ov. M. 9, 169 et saep.: ensem strictum vagina, Sil. 13, 168; cf. ferrum, Luc. 3, 128: arma, Suet. Tib. 37: plagam (opp. celare), id. Oth. 11 et saep.: patefacta et detecta corpora, *Cic. Ac. 2, 38, 122.
- B. In comic transf., to take off, remove: detegetur corium de tergo meo, Plaut. Ep. 1, 1, 63: haec illa est tempestas mea, mihi quae modestiam omnem Detexit, tectus qua fui (the figure being taken from buildings), id. Most. 1, 3, 7; cf. id. ib. 1, 2, 60.
- II. Trop., to discover, disclose, reveal, betray, detect: nimis detegendo cladem nudandoque, Liv. 23, 5: insidias, id. 27, 16: consilium, id. 27, 45: mentem, Quint. 8 prooem. § 20: animi secreta (with proferre mores), id. 11, 1, 30: latentem culpam, Ov. M. 2, 546 et saep.: mores se inter ludendum, Quint. 1, 3, 12: formidine detegi, Tac. H. 1, 81.
dē-tendo, no perf., sum, 3, v. a., to unstretch, relax a thing strained (very rare): tabernacula, to strike the tents, * Caes. B. C. 3, 85, 3; Liv. 41, 3, 1.
dētensus, a, um, Part., from detendo.
dētentātor, ōris, m. [detento], one who holds or keeps back something, a detainer, Cod. 7, 39, 7; 11, 59, 2.
dētentĭo, ōnis, f. [detineo], a keeping back, detaining, Dig. 4, 6, 15; 25, 1, 5; Vulg. Sirach, 24, 16.
dētento, no perf., ātum, 1, v. intens. a. [id.], to hold or keep back, to detain (late Lat.), Ven. Carm. 11, 21: servos, Cod. Th. 7, 13, 16 al.
dētentor, ōris, m. [detineo], one who holds or keeps back, a detainer: possessionis alienae, Cod. 8, 4, 10.
1. dētentus, a, um, Part., from detineo.
* 2. dētentus, ūs, m. [detineo], a holding or keeping back, Tert. adv. Val. 32.
* dē-tĕpesco, ĕre, v. inch. n., to cease to be lukewarm, to grow cool, Sid. Ep. 5, 17.
dē-tergĕo, si, sum, 2 (also post-class.: detergis, Claud. Cons. Mall. Theod. 191: detergunt, id. ap. Eutr. 2, 375: detergantur, Dig. 33, 7, 12, § 21; Ap. Mag. 59, p. 312, 26; Sen. Ep. 47, 4, v. tergeo), v. a.
- I. To wipe off, wipe away (class.).
- A. Lit.: sudorem frontis brachio, Suet. Ner. 23; cf.: lacrimas pollice, Ov. M. 13, 746; cf.: teneros fletus stamine, Claud. in Eutr. 2, 375: araneas, Dig. 33, 7, 12, § 21.
Poet.: nubila, i. e. to drive away, remove, Hor. Od. 1, 7, 15; cf. sidera, to drive or chase away, Cic. Arat. 246.
- 2. Transf., to cleanse by wiping, to wipe off, wipe clean, to clean out: caput pallio, Plaut. Cas. 2, 3, 20: labra spongiā, Col. 6, 9, 2; cf.: se linguā, id. 6, 6, 1: frontem unguento, Petr. 47, 1: falces fibrina pelle, Plin. 17, 28, 47, § 265: cloacas, Liv. 39, 44; cf. Suet. Aug. 18.
Comic: mensam, i. e. to clear, to empty, Plaut. Men. 1, 1, 2.
- B. Trop.
- 1. To take away, remove: fastidia, Col. 8, 10, 5: somnum, Claud. Epith. Pall. et Cel. 27.
- 2. To cleanse, purge: animum helleboro, Petr. 88, 4; secula foedo victu, Claud. Cons. Mall. Theod. 1, 191.
- 3. In colloq. lang., of money: primo anno LXXX. detersimus, have swept off, got, Cic. Att. 14, 10, 6.
- II. To strip off, break off; to break to pieces: remos, Caes. B. C. 1, 58; Liv. 28, 30 fin.: pinnas asseribus falcatis, id. 38, 5: palmites, Col. 4, 27 fin.
‡ dētĕrĭae porcae id est macilentae, lean, Paul. ex Fest. p. 73, 5 Müll.
dētĕrĭor, ius, adj. comp. (sup. deterrimus, a um) [from an obs. adj. deter, from de, down; hence, lower, inferior, worse], worse, poorer, meaner (freq. and class.—for syn. cf.: malus, injustus, improbus; pravus, nequam, corruptus, perversus; and the compp. pejor, etc.).
- I. Of inanimate things: seges, Enn. ap. Cic. Tusc. 2, 5, 13: ruina rem non fecit deteriorem, haud scio an jam fructuosiorem, Cic. Att. 14, 11 fin.: so, vectigalia, * Caes. B. G. 1, 36, 4: muraena carne, Hor. S. 2, 8, 44: deterior ac decolor aetas, Verg. A. 8, 326: forma, Lucr. 4, 1275: mores, Plaut. Merc. 5, 1, 9: via, id. Trin. 3, 2, 54 et saep.: video meliora proboque, Deteriora sequor, Ov. M. 7, 21: cuncta aucta in deterius, Tac. A. 2, 82; 3, 10; id. H. 3, 13 al.
Sup.: genus reipublicae ex bono in deterrimum conversum, Cic. Rep. 2, 26; so, genus, id. ib. 1, 42: finis, id. Lael. 16, 59: causa belli, Hor. S. 1, 3, 107: color, Verg. G. 3, 82: cogitare optima simul et deterrima, Quint. 12, 1, 4 et saep.
- II. Of persons: quo deteriores anteponantur bonis, Plaut. Poen. prol. 39; opp. melior, Cic. Phil. 13, 19; Quint. 2, 4, 21 al.; opp. optimus, Liv. 39, 27; opp. strenuior, Plaut. Ep. 3, 4, 10: vidi ego nequam homines, verum te neminem deteriorem, id. Bac. 5, 2, 61 et saep.: peditatu erat deterior, weaker, Nep. Eum. 3 fin.: infideli deterior, Vulg. 1 Tim. 5, 8.
Sup.: homo deterrime et impudentissime, Cic. Verr. 2, 2, 16; id. Tusc. 1, 33, 81.—dēterius, adv., worse, less: de male Graecis Latine scripta deterius, Cic. Fin. 1, 3, 8: nequi deterius huic sit quam quoi pessumest, Plaut. Capt. 3, 5, 80: valeo, Luccei. ap. Cic. Fam. 5, 14: olet herba, Hor. Ep. 1, 10, 19: spe nostra si placeant, id. S. 1, 10, 90.
dētĕrĭōro, āvi, ātum, 1, v. a. [deterior], to make worse, to deteriorate (late Lat.), Claud. Mam. de Statu an. 1, 3 al.
dētĕrĭus, adv., worse, v. deterior fin.
dētermĭnābĭlis, e, adj. [determino], that has an end, finite: materia, Tert. adv. Herm. 41.
dētermĭnātĭo, ōnis, f. [determino], a boundary, conclusion, end: extrema ora et d. mundi, Cic. N. D. 2, 40, 101: exitus et determinatio orationis, id. Inv. 1, 52, 98.
* dētermĭnātor, ōris, m. [determino], one who prescribes or determines: disciplinae, Tert. Pudic. 11.
dē-termĭno, āvi, ātum, 1, v. a., to enclose within boundaries, to bound; to limit, prescribe, determine (rare but class.).
- I. Prop.: regiones, limites, confinia, Plaut. Poen. prol. 49: augur regiones ab oriente ad occasum determinavit, Liv. 1, 18 fin.; cf. Asiam ab oriente Armenia minore, ab occidente Phrygia, etc., Plin. 5, 27, 28, § 102: imaginem templi scipione in solo, id. 28, 2, 4, § 15.
- II. Transf., to fix, settle, determine: teli ictus, Lucr. 6, 403: segetes in diem, Plin. 8, 25, 39, § 77; cf.: diem jejuniis, Tert. adv. Psych. 2: senatoria et equestria officia biennio spatio, Suet. Galb. 15; Tac. Or. 16: id quod dicit spiritu, non arte determinat, measures, Cic. de Or. 3, 44, 175: judicium determinat causas, Vulg. Prov. 26, 10: mensuram (Ponti), Plin. 4, 12, 24, § 77.
Poet.: omnia fixa tuus glomerans determinat annus, Cic. Poet. Div. 1, 12.
dē-tĕro, trīvi, trītum, 3, v. a., to rub away, to wear away, to wear out (mostly poet. and in post-Aug. prose; not in Cic. or Caes.).
- I. Prop.: strataque jam volgi pedibus detrita viarum saxea, Lucr. 1, 315: a catena collum detritum cani, Phaedr. 3, 7, 16; so, vestem usu, Plin. 8, 48, 73, § 191; cf.: detrita tegmina, Tac. A. 1, 18: aurum usu, Plin. 33, 3, 19: pedes (viă longă), Tib. 1, 9, 16: frumenta, to thresh out, Col. 1, 6, 23; cf. milium, id. 6, 12, 4: scillam, id. 6, 27, 10: telephion, Plin. 27, 13, 110, § 137: calces deteris, you tread on my heels, Plaut. Merc. 5, 2, 111.
- II. Trop., to diminish in force, to lessen, weaken, impair: laudes Caesaris culpă ingeni, Hor. Od. 1, 6, 12: aliquid velut usu ipso, Quint. 2, 4, 7: fulgorem, id. 10, 5, 16: si quid ardoris ac ferociae miles habuit, deteritur, etc., Tac. H. 2, 76 fin.: ab alio genere vitae detriti jam, Gell. 15, 30, 1: quantum detritum est famae, Sil. 7, 247: detrita bellis Suessa, id. 8, 399: detereret sibi multa Lucilius, would polish his verses, Hor. S. 1, 10, 69 (cf. just before, v. 65, limatior).
Absol.: nimia cura deterit magis quam emendat, Plin. Ep. 9, 35 fin.
Hence, * dētrītus, a, um, P. a., worn out, trite, hackneyed (for which in Cic. contritus): illa in agendis causis jam detrita, Quint. 8, 6, 51.
dē-terrĕo, ŭi, ĭtum, 2, v. a.
- I. To frighten from any thing; to deter, discourage from, prevent, hinder (class.).
Constr.
- (α) (Aliquem) ab aliqua re: homines adolescentes a dicendi studio, Cic. de Or. 1, 25, 117: sanos homines a scribendo, id. Brut. 75 fin.; cf. id. Or. 1 fin.: te a dimicatione (opp. ad certam laudem adhortor), id. Fam. 1, 7, 5: eum ab instituto consilio, Caes. B. G. 5, 4; cf.: a proposito, id. B. C. 3, 100, 3: animos a cupiditate, Liv. 22, 42: ferociores annos a licentia, Quint. 2, 2, 3 et saep.
Without acc.: a turpi meretricis amore, Hor. S. 1, 4, 112.
- (β) (Aliquem) de aliqua re: de agro hunc senem, Plaut. Trin. 2, 4, 159: Stoicos de sententia, Cic. Div. 2, 39, 81: me de statu meo, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 11 fin.
- (γ) (Aliquem) ne, quin, quominus: (poetam) maledictis, ne scribat, Ter. Ph. prol. 3; Cic. Quint. 4, 16; Caes. B. G. 1, 17, 2; 1, 31, 16 al. (but different is Suet. Ner. 47: deterritum putant, ne discerperetur).
Without acc.: haud ferro deterrere potes, ne me amet, Plaut. Truc. 5, 37.
With quin: quin loquar haec … numquam me potes deterrere, id. Am. 2, 1, 10; id. Mil. 2, 4, 16; Caes. B. G. 2, 3 fin.
Pass., Tib. 1, 3, 13; cf.: me homo nemo deterruerit, quin ea sit in his aedibus, i. e. shall make me believe but that, etc., Plaut. Mil. 2, 3, 61.
With quominus: neque te deterreo, quominus id disputes, Cic. Att. 11, 8; id. Tusc. 1, 38; Liv. 26, 48 al.
- (δ) With aliquem and an inf. (very rarely): nefarias ejus libidines commemorare pudore deterreor, Cic. Verr. 1, 5, 14; id. ib. 1, 9, 24.
(ε) Aliquem aliqua re (very rarely): silvestres homines caedibus et victu foedo, Hor. A. P. 392; cf. Sall. J. 98, 5.
(ζ) With simple acc.: reliquos magnitudine poenae, Caes. B. C. 3, 8, 3: pavidam ense (with repellere), Ov. M. 14, 296: deterritis tribunis, Liv. 10, 9: Caesar coercendum atque deterrendum Dumnorigem statuebat, Caes. B. G. 5, 7: in deterrenda liberalitate, Cic. Off. 2, 18, 63.
(η) Absol.: advorsor sedulo et deterreo, Ter. Ad. 1, 2, 64; Cic. Leg. 2, 4, 8; Suet. Caes. 70 al.
- II. In Augustan authors, sometimes with an inanimate object, like defendere, prohibere, etc., to avert, keep off: vim a censoribus, Liv. 4, 24 fin.: d. nefas et inhibere bipennem, Ov. M. 8, 767.
dētersĭō, ōnis, f. [detergeo], a cleansing: mitissima, Cael. Aur. Tard. 2, 14, 203.
dētersus, a, um, Part., from detergeo.
dētestābĭlis, e, adj. [detestor], execrable, abominable, detestable (good prose): omen, Cic. Phil. 11, 5, 11; cf.: exsecratus populo Romano, detestabilis, etc., id. ib. 2, 26 fin.: nihil esse tam detestabile tamque pestiferum quam voluptatem, id. de Sen. 12, 41; cf. res (with tetra, misera), id. Tusc. 3, 11 fin.: scelus, id. Lael. 8, 27: exemplum, Liv. 26, 48: voce, Suet. Vit. 10 et saep.
Comp., Cic. Off. 1, 17, 57; Vulg. Sap. 19, 13.
Sup. appears not to occur.
Adv., dētestābĭlĭter, abominably: quod nefarie, quod detestabiliter fecit, Lact. 5, 10, 7.
1. dētestātĭo, ōnis, f. [detestor].
- I. In relig. lang.
- A. Execration, cursing, detestation, Liv. 10, 38; Hor. Epod. 5, 89; Sen. Ep. 117 med.; Gell. 2, 6, 3; Vulg. Dan. 9, 11.
- B. A keeping off, averting, Plin. 15, 30, 40, § 135: scelerum, Cic. Dom. 55, 140.
- II. In judicial lang., a formal renunciation under oath: detestatio est denuntiatio facta cum testatione, Dig. 50, 16, 40; cf. detestor, no. II.
So detestatio sacrorum, the solemn renunciation of the family sacred rites, and thereby of the gens itself, which in arrogatio was made by the son, Gell. 15, 27, 3; cf.: Liber (Servii Sulpicii) de sacris detestandis, id. 6, 12, 1.
* 2. dē-testātĭo, ōnis, f. [2. testis], the removal of the testes, castration, Ap. M. 7, p. 198, 7.
dētestātor, ōris, m. [detestor, no. I.], one who execrates, a curser (eccl. Lat.), Tert. adv. Marc. 4, 27 al.
dētesto, āvi, 1, v. a. [act. collat. form of detestor], to execrate (very rare): detestabant, Amm. 26, 6, 17; v. also detestor fin.
dē-testor, ātus, 1, v. dep. a.
- I. In relig. lang.
- A. To curse while calling a deity to witness, i. e. to execrate, abominate (for syn. cf.: abominari, adversari, abhorrere, horrere, devovere, execrari): cum (te) viderunt, tamquam auspicium malum detestantur, Cic. Vatin. 16, 39: omnibus precibus detestatus Ambiorigem, * Caes. B. G. 6, 31 fin.; cf.: caput euntis hostili prece, Ov. M. 15, 505: dira exsecratio ac furiale carmen detestandae familiae stirpique compositum, Liv. 10, 41: exitum belli civilis, Cic. Phil. 8, 2 fin. et saep.
- b. To call to witness, = testor, obtestor: summum Jovem, deosque, Plaut. Men. 5, 2, 60.
- B. To call down upon, denounce while invoking a deity: minas periculaque in caput eorum, Liv. 39, 10, 2: deorum iram in caput infelicis pueri, Plin. Ep. 2, 20, 6.
- C. To hate intensely, detest, abominate, abhor: causam auctoremque cladis, Tac. H. 2, 35 fin.: civilia arma adeo detestari, felt such abhorrence for, Suet. Oth. 10: sortem populi Romani, id. Claud. 3: viam pravam Vulg. Prov. 3, 13.
- II. Transf., to avert from one’s self by entreaty, to ward off, avert, remove, sc. an evil from one’s self or others, = deprecari, to deprecate: ut a me quandam prope justam patriae querimoniam detester ac deprecer, Cic. Cat. 1, 11: memoriam consulatus tui a republica, id. Pis. 40, 96: invidiam, id. N. D. 1, 44, 123: o di immortales, avertite ac detestamini hoc omen, id. Phil. 4, 4, 10.
- III. In judic. lang., to renounce solemnly or under oath: detestatum est testatione denuntiatum, Dig. 50, 16, 238; cf. ib. § 40, and detestatio, II.: Servius Sulpicius in libro de sacris detestandis, etc., Gell. 7, 12, 1.
Note: In a pass. sense, Ap. Mag. p. 307, 24; August. Ep. ad Macr. 255.
Esp., in the part. perf., detested, abominated: detestata omnia ejusmodi repudianda sunt, Cic. Leg. 2, 11, 28: bella matribus detestata, Hor. Od. 1, 1, 25.
dē-texo, xŭi, xtum, 3, v. a., to weave off, to finish or make by weaving, to weave, plait (mostly poet.).
- I. Lit.: inter decem annos unam togam, Titin. ap. Non. 406, 19; cf.: ad detexundam telam, Plaut. Ps. 1, 4, 7: vestimentum, Dig. 32, 1, 70, § 11.
Comic.: pallium (qs. to take it from the loom), to steal, Plaut. Am. 1, 1, 138: aliquid viminibus mollique junco, Verg. E. 2, 72; cf.: fiscellam vimine junci, Tib. 2, 3, 15.
- II. Trop., to explain, describe, complete, finish: (lacteus) non perpetuum detexens conficit orbem, Cic. Arat. 250: te ab summo jam detexam exordio, Poët. ap. Auct. Her. 2, 27, 42; cf.: ante exorsa et potius detexta prope retexantur, Cic. de Or. 2, 38, 158: at modo coeptum detexatur opus, Aus. Edyll. 10, 411.
dētextus, a, um, Part., from detexo.
dē-tĭnĕo, tĭnŭi, tentum, 2, v. a. [teneo], to hold off, keep back, detain.
- I. Lit. (class.): nos de nostro negotio, Plaut. Poen. 1, 2, 190: aliquem ab aliquo incepto studioque, Sall. C. 4, 2: aliquem apud villam, Plaut. Cist. 2, 1, 13: so, aliquem, id. Men. 4, 2, 22; Ter. Eun. 2, 2, 49; Lentul. ap. Cic. Fam. 12, 5, 5 (with demorari), Caes. B. C. 2, 17, 3 Oud. N. cr.; Liv. 4, 55 (opp. concire); Verg. A. 2, 788; Hor. Ep. 1, 2, 5: me grata compede Myrtale, id. Od. 1, 33, 14; Ov. M. 13, 301 et saep.: novissimos proelio, Caes. B. C. 3, 75, 4; cf.: Hannibalem quam acerrimo bello, Liv. 27, 12: se miserandis alimentis detinuerat, had supported himself, Tac. A. 6, 23: naves tempestatibus detinebantur, Caes. B. G. 3, 12 fin.; cf.: rates voce canora, Ov. A. A. 3, 311: iter iratae anguis (cantus), Tib. 1, 8, 20: illum ne discederet, Vulg. Luc. 4, 42.
- II. Trop.
- A. In gen. (poet.), to delay, i. e. lengthen: euntem multa loquendo Detinuit sermone diem, Ov. M. 1, 683; cf. tempus, id. Pont. 4, 10, 67.
- B. Esp., to occupy, engage (also class.): in alienis negotiis detineri, Cic. Inv. 2, 45, 132; cf. Quint. 10, 5, 17: in contumelia, Tac. A. 13, 36 fin.: in admiratione sui, Suet. Ner. 52: manus in lyricis modis, Ov. F. 5, 386: mentes hominum circa alia, Plin. H. N. 14 prooem. § 4: animum studiis, Ov. Tr. 5, 7, 39: oculos (mea poëmata), id. ib. 2, 520; cf. Quint. 9, 2, 63: animos in timore, Hirt. B. Afr. 72, 3.
- C. To hold in the mind, know: veritatem Dei in injustitia, Vulg. Rom. 1, 18.
dē-tondĕo, tŏtondi and tondi, tonsum, 2 (detotonderat, Varr. ap. Prisc. p. 868 P.; opp. detondit, Enn. ib.: detonderis, Cato R. R. 96, 1; Col. 7, 4, 7), v. a., to shear off, cut off, to clip, shear.
- I. Prop.: oves, Cato R. R. 96, 1; Varr. R. R. 2, 1, 28; cf. Plaut. Bac. 5, 2, 10: virgulta (for which, shortly before, deputare), Col. 4, 23 fin.: crines, Ov. F. 6, 229; cf.: detonsa juventus, Pers. 3, 54: detonsi manni, Prop. 4 (5), 8, 15.
- II. Transf.: detonsae frigore frondes, i. e. stripped off, Ov. F. 3, 237: deque totondit agros laetos, i. e. lays waste, Enn. ap. Prisc. p. 868 P. (An. v. 487 Vahl.): salices haedi, gramina vaccae, i. e. crop, eat, Nemes. Ecl. 1, 6.
dē-tŏno, ŭi, 1, v. n.
- I. To thunder down, to thunder.
- A. Prop.: hic (sc. Juppiter) ubi detonuit, Ov. Tr. 2, 35.
- B. Trop., to thunder forth, express in thundertones, to storm (freq. in Florus): captis superioribus jugis in subjectos detonuit, Flor. 1, 17, 5; of Hannibal’s invasion of Italy, id. 2, 6, 10 al.: adversus epistolam meam turba patricia detonabit, Hier. Ep. 47: haec ubi detonuit, Sil. 17, 202; of lofty poetry, Stat. Silv. 2, 7, 65.
- II. To cease thundering; so only trop., to cease raging: Aeneas nubem belli, dum detonet omnis, sustinet, * Verg. A. 10, 809 (bellantum impetum sustinet, donec deferveat, Serv.): ira, Val. Fl. 4, 294: dicendi vitiosa jactatio, Quint. 12, 9, 4.
dētonsĭo, ōnis, f. [detondeo], a shearing off: capitis, Cael. Aur. Tard. 1, 3.
* dētonso, āre, v. intens. a. [detondeo], to shear off: capillum, Fab. Pict. ap. Gell. 10, 15, 11.
dētonsus, a, um, Part., from detondeo.
dē-torno, no perf., ātum, 1, v. a., to turn off with a lathe, to turn (very rare).
- I. Prop.: anulos, Plin. 13, 9, 18, § 62.
- II. Trop.: sententiam, Gell. 9, 8, 4.
dē-torquĕo, si, tum (detorsum, v. infra no. 1. A. 2.), 2, v. a. and n.
- I. Act., to turn or bend aside, to turn off, turn away (class.).
- A. In gen.
- 1. Lit.: ponticulum, Cic. Tusc. 5, 20, 59: cornua (antennarum), Verg. A. 5, 832: habenas, id. ib. 11, 765: lumen ab illā, Ov. M. 6, 515 et saep.
Poet.: vulnus, Verg. A. 9, 746.
- b. With in or ad and acc., to turn in any direction, to direct towards: (orbis partem) a latere in dextram partem, Cic. Univ. 7 fin.; so, caudam in dexterum, in laevum, Plin. 8, 51, 77, § 207: proram ad undas, Verg. A. 5, 165: cursus ad regem, id. ib. 4, 196: cervicem ad oscula, Hor. Od. 2, 12, 25 et saep.
- 2. Trop.: voluptates animos a virtute, Cic. Off. 2, 10, 37: quae (sc. voluntas testium) nullo negotio flecti ac detorqueri potest, id. Cael. 9 fin.; id. de Or. 1, 17.
Of etymolog. derivation: Marrucini vocantur, de Marso detorsum nomen, Cato ap. Prisc. p. 871 P.; so, parce detorta, Hor. A. P. 53.
With indication of the term. ad quem: aliquem ad segnitiem luxumque, Plin. Pan. 82, 6: vividum animum in alia, Tac. A. 13, 3; cf.: te pravum alio (i. e. ad aliud vitium), Hor. S. 2, 2, 55.
- B. In partic., to turn or twist out of shape, to distort.
- 1. Lit.: partes corporis detortae, Cic. Tusc. 3, 5, 17: Vatinius corpore detorto, Tac. A. 15, 34.
- 2. Trop., to distort, misrepresent: calumniando omnia detorquendoque suspecta efficere, Liv. 42, 42; cf.: recte facta (with carpere), Plin. Ep. 1, 8, 6: sincera rectaque ingenia, id. Pan. 70, 5; cf. Tac. Or. 28 fin.: verbum aliquod in pejus, Sen. Ep. 13 med.; cf.: verba, voltus in crimen, Tac. A. 1, 7: sermonem in obscenum intellectum, Quint. 8, 3, 44.
- * II. Neutr., to turn or go in any direction: in laevam, Plin. 28, 8, 27, § 93.
dē-torrĕo, ēre, v. a., to scorch, to burn (late Lat.): me flamma, Sid. Ep. 1, 7.
dētorsus and dētortus, a, um, Part., from detorqueo.
dētractātio and dētractātor, v. detrect.
* dē-tractātus, ūs, m., a treatise, Tert. Spect. 3.
dētractĭo, ōnis, f. [detraho], a drawing off, taking away, withdrawal.
- I. In gen. (good prose): alieni, opp. appetitio, Cic. Off. 3, 6, 30: doloris, id. ib. 3, 33, 118: loci, departure from, id. Att. 12, 35: sanguinis, Cels. 4, 4; Quint. 2, 10, 6; Plin. 17, 26, 39, § 246: illa ipsa (sc. Praxitelia capita) efficiuntur detractione, Cic. Div. 2, 21, 48.
- II. In partic.
- A. Medic. t. t., a purging: cibi, Cic. Univ. 6.
More freq. absol., Cels. 2, 10; Scrib. Comp. 101 et saep.
In plur., Vitr. 1, 6; Plin. 16, 44, 92, § 244; 22, 25, 64, § 133.
- B. Rhet. t. t., a taking away, leaving out, ellipsis, Quint. 1, 5, 38; 9, 2, 37 al.
- C. Detraction, slander, evil-speaking, Vulg. Sap. 1, 11.
Plur., id. 2 Cor. 12, 20.
dētracto, āre, v. detrecto.
dētractor, ōris, m. [detraho, no. II. B.], a disparager, detractor: sui, Tac. A. 11, 11 fin. (for which, detrectator laudum suarum, Liv. 34, 15 fin.): abominatio hominum detractor, Vulg. Prov. 24, 9 al.
dētractōrius, a, um, adj. [detractor], disparaging, slanderous.
Plur. as subst.: inflammat linguae mobilitas … ad detractoria, (Pseud.) August. ad Frat. Erem. 3.
1. dētractus, a, um, Part., from detraho.
* 2. dētractus, ūs, m. [detraho], a taking away, rejection: syllabae (opp. adjectio), Sen. Suas. 7 fin.
dē-trăho, xi, ctum, 3 (inf. perf. sync. detraxe, Plaut. Trin. 3, 3, 15), v. a., to draw or take off, draw away, draw or take down; to pull down; to take away, remove, withdraw (class. and very freq.).
- I. Lit.
- A. In gen.
- (α) With acc. and de or ex with abl.: crumenam sibi de collo, Plaut. Truc. 3, 1, 7: anulum de digito, Ter. Heaut. 4, 1, 38: aliquem de curru, Cic. Cael. 14 fin. et saep.: aliquem ex cruce, Cic. Q. Fr. 1, 2, 2, § 6; so, stramenta e mulis, Caes. B. G. 7, 45, 2: homines ex provinciis, Cic. Prov. Cons. 1; cf.: inimicum ex Gallia, id. ib. 8, 19: Hannibalem ex Italia, Liv. 29, 20; aliquem pedibus e tribunali, Suet. Rhet. 6 et saep.
- (β) With acc. and dat.: nudo vestimenta detrahere me jubes, Plaut. As. 1, 1, 79: alicui anulum, Ter. Hec. 5, 3, 31: vestem alicui, id. Eun. 4, 4, 40: amiculum alicui, Cic. N. D. 3, 34, 83: torquem alicui, id. Fin. 1, 7, 23: loricam alicui, Verg. A. 5, 260 et saep.: tegumenta scutis, Caes. B. G. 2, 21, 5: frenos equis, Liv. 4, 33 et saep.: virum equo, Liv. 22, 47; cf.: aliquem in transvehendo, Suet. Aug. 38.
- (γ) With acc. alone: vestimenta, Cato ap. Gell. 10, 3, 17: veste detracta, Cic. Brut. 75, 262: soccos detrahunt (servi), Ter. Heaut. 1, 1, 72: detractis insignibus imperatoris, Caes. B. C. 3, 96, 3: vestem, Cic. Brut. 75, 262; statuas, Just. 38, 8, 12.
- (δ) With ad, in, or trans: castella trans Euphraten, Tac. A. 15, 17 et saep.: aliquem in judicium, Cic. Mil. 8, 38; cf.: aliquem ad accusationem, id. Clu. 68, 179: aliquem ad aequum certamen, Liv. 22, 13: tauros ad terram cornibus, Suet. Claud. 21; cf.: naves ad terram, Auct. B. Alex. 10 fin.: dominationem in carcerem et catenas, Flor. 1, 24, 3.
- B. In partic.
- 1. In medic. lang., to purge, Cels. 2, 10 fin.; Plin. 27, 7, 28, § 48 et saep.
- 2. With the accessory idea of depriving or diminishing, to remove, withdraw, take away a thing from any one; to draw off, remove, take away from any thing.
- (α) With acc. and de or ex with abl.: multa de suis commodis, Cic. Lael. 16, 57: aliquid de summa, Lucr. 3, 513; cf. Cic. Verr. 2, 3, 78, § 181: aliquid ex ea summa, id. Att. 10, 5; and: nihil de vivo, id. Fl. 37: ex tertia acie singulas cohortes, Caes. B. C. 3, 89, 3; cf.: detractis cohortibus duabus, id. B. G. 3, 2, 3.
- (β) With acc. and dat.: cum ei eidem detraxisset Armeniam, Cic. Div. 2, 37 fin.: scuto militi detracto, Caes. B. G. 2, 25: coronam capiti, Liv. 38, 47; cf. Hor. S. 1, 10, 48: auxilia illi, Caes. B. G. 6, 5, 5: fasces indigno (opp. deferre), Hor. Ep. 1, 16, 34 et saep.: pellem hostiae, to flay, Vulg. Levit. 1, 6.
- (γ) With acc. and ab with abl.: aliquid ab homine, Cic. Off. 3, 6, 30.
- II. Trop.
- A. In gen., to pull down, to lower (very rarely): regum majestatem ab summo fastigio ad medium, Liv. 37, 45, 18: superbiam, Vulg. Isa. 23, 9.
Far more freq.,
- B. In partic. (acc. to no. I. B. 2.), to withdraw, take away, take; to lower in estimation, disparage, detract from.
- (α) With de or ex: detractis de homine sensibus, Cic. Fin. 1, 9, 30; cf.: quicquam de nostra benevolentia, id. Fam. 5, 2 fin.: tantum sibi de facultate, id. Brut. 70 fin.; cf.: studiose de absentibus detrahendi causa, severe dicitur, id. Off. 1, 37, 134: de ipso, qui scripsit, detrahi nihil volo, Cic. Pis. 29, 71: aliquid de aliquo, Caecin. ap. Cic. Fam. 6, 7: de hoc senatu detrahere, Cic. Rab. Perd. 7, 20; so, de aliquo, id. Att. 11, 11 fin.; Nep. Chabr. 3, 3: de se, Cic. Ac. 2, 5, 15; cf.: de rebus gestis alicujus, Nep. Timol. 5, 3: quantum detraxit ex studio, tantum amisit ex gloria, Cic. Brut. 67, 236; cf. id. Div. ap. Caecil. 15, 49; id. Fam. 1, 5, a.
- (β) With dat.: nihil tibi detraxit senatus nisi, etc. (opp. dare), id. ib. 1, 5, b; cf. opp. concedere, id. de Or. 2, 71; Quint. 11, 1, 71: honorem debitum ordini, Cic. Verr. 2, 4, 11: illam opinionem maerenti, id. Tusc. 3, 31, 76: auctoritatem Cottae, Quint. 6, 5, 10: fidem sibi, id. 2, 17, 15; 5, 7, 4 al.: errorem animis, Ov. M. 2, 39: multum alicui, Nep. Eum. 1, 2: regi, Vulg. Eccles. 10, 20.
- (γ) Absol.: aliquid dicere detrahendae spoliandaeque dignitatis alicujus gratia, Cic. Cael. 2 et saep.: laudis simulatione detrahitur, Quint. 8, 6, 55; id. 12, 9, 7.
- C. To withhold: ususfructus in mancipanda proprietate detrahi potest, Gai. Inst. 2, 33.
dētrectātĭo (dētract-), ōnis, f. [detrecto], a declining, refusing (very rare, and perh. not ante-Aug.): militiae, Liv. 3, 69: heredis, Plin. 18, 6, 7, § 37: fidei, Tert. Pat. 3: sine detrectatione, Liv. 7, 28.
dētrectātor (dētract-), ōris, m. [detrecto].
- * I. One who declines or refuses: ministerii, Petr. 117, 11.
- II. A diminisher, disparager: laudum suarum, Liv. 34, 15, 9: honorum, Aus. Idyll. 2, 51.
dē-trecto (in the best MSS. also dē-tracto), ăvi, ātum, 1, v. a.
- I. Orig., to decline, refuse, reject any thing; and hence, to decline, refuse to do any thing (not in Cic.—for syn. cf.: nego, infitias eo, infitior, diffiteor, denego, recuso, abnuo, renuo, defugio).
- (α) With acc.: militiam, * Caes. B. G. 7, 14, 9; Liv. 2, 43; Front. Strat. 4, 1, 25; 43; Flor. 1, 22, 2; Ov. M. 13, 36 al.; cf. pugnam, Liv. 3, 60; 4, 18: proelium, Just. 13, 5, 8; Front. Strat. 1, 11, 1: certamen, Liv. 37, 39; Tac. H. 4, 67; Curt. 3, 8: officia sua, Quint. 2, 1, 5: judicandi munus, Suet. Aug. 32 et saep.: imperata, Suet. Caes. 54: dominationem, id. ib. 80; cf. principem, id. Tib. 25: patris jussa, Tac. A. 3, 17: vincla pedum, Tib. 1, 6, 38; cf. juga, Verg. G. 3, 57: aratrum, Ov. Pont. 3, 7, 15.
- (β) With inf. (late Lat.): tutelam administrare, Dig. 37, 14, 19: dicere, Arn. 6, p. 201.
- (γ) Absol., Liv. 2, 45 fin.; 3, 38, 12; Suet. Ner. 47.
- II. To pull down with violence; hence, trop. (cf. detraho, no. II. B.), to lower in estimation, to depreciate, detract from: advorsae res etiam bonos detractant, Sall. J. 53 fin.: poëtas, Tac. Or. 11: antiquos oratores, id. ib. 26: Pompeium, Flor. 4, 2, 9 al.: virtutes, Liv. 38, 49: Ciceronis, Vergilii gloriam, Tac. Or. 12: ingenium Homeri, Ov. R. Am. 365: laudes, id. M. 5, 246: maligne benefacta, id. ib. 13, 271.
With dat.: sibi primo, mox omnibus detrectaturus, Suet. Vit. Pers. fin.
With de: de vobis tamquam de malefactoribus, Vulg. 1 Pet. 2, 12.
Absol., Ov. Tr. 2, 337.
* dētrīmentōsus, a, um, adj. [detrimentum], hurtful, detrimental: ab hoste discedere detrimentosum esse existimabat, Caes. B. G. 7, 33.
dētrīmentum, i, n. [detero], a rubbing off.
- * I. Lit.: limae tenuantis, Ap. M. 6, p. 175, 25.
- II. Transf., loss, damage, detriment.
- A. In gen. (class.; cf. for syn.: damnum, jactura, incommodum, dispendium): emolumenta et detrimenta (quae ὠφελήματα et βλάμματα appellant) communia esse voluerunt, Cic. Fin. 3, 21; cf. Varr. L. L. 5, § 176 Müll.; so opp. emolumentum, Cic. Fin. 1, 16, 53: nostro incommodo detrimentoque doleamus, id. Brut. 1, 4: afferre, to occasion, cause, Caes. B. C. 1, 82, 2; Nep. Att. 2, 3; cf.: magna inferre, Caes. B. C. 2, 2 fin.: importare, Cic. de Or. 1, 9, 38: accipere, to suffer, in gen., id. de Imp. Pomp. 6, 15; id. Phil. 5, 12, 34; esp. to suffer defeat in battle, Caes. B. G. 5, 22, 3; 5, 53, 6; 6, 1, 3 et saep.: capere, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 2; cf. the foll., and facere, Cic. Verr. 2, 4, 9; Nep. Cato 2 fin.; Sen. Tranq. 11 med.: acceptum sarcire, Caes. B. C. 1, 45, 2; 3, 67, 2; cf. reconcinnare, id. ib. 2, 15 fin.: in bonum vertere, id. ib. 3, 73 fin., et saep.: animae suae detrimentum pati, loss, ruin, Vulg. Matt. 16, 26: detrimentum sui facere, id. Luc. 9, 25.
- B. Esp.
- 1. In the well-known formula, by which unlimited power was intrusted to the consuls: videant consules (dent magistratus operam, provideant, etc.), ne quid respublica detrimenti capiat (accipiat), Caes. B. C. 1, 5, 3; 1, 7, 4; Cic. Mil. 26, 70; id. Cat. 1, 2; id. Fam. 16, 11, 3; Liv. 3, 4 fin.
- 2. In the histt., the loss of a battle, defeat, overthrow (cf. calamitas and incommodum, no. II.), Caes. B. G. 5, 52; 6, 34, 7; 7, 19, 4 et saep.
1. dētrītus, a, um, Part., from detero.
2. dētrītus, ūs, m. [detero], a rubbing away: detrimentum a detritu, Varr. L. L. 5, 36, § 176 Müll.
dē-trĭumpho, āvi, ātum, 1, v. a., to triumph over, to conquer (late Lat.): daemones, Tert. Apol. 27 al.
dē-trūdo, si, sum, 3, v. a., to thrust, drive, or force away; to thrust down, push down (class.).
- I. Lit.
- A. In gen.: neminem statui detrusum, qui non adhibita vi manu demotus et actus praeceps intellegatur, Cic. Caecin. 17, 49: qui advorsum eunt, aspellito, Detrude, deturba in viam, Plaut. Merc. 1, 2, 6: aliquos ad molas, id. Poen. 5, 3, 33; so, d. et compingere in pistrinum, Cic. de Or. 1, 11, 46: in laevam partem oculorum, id. Univ. 14: quosdam contis remisque in mare, Suet. Cal. 32: pedum digitos in terram, Ov. M. 11, 72: Stygias ad undas, Verg. A. 7, 773; Sil. 15, 43: sub inania Tartara, Ov. M. 12, 523: vi tempestatum Cythnum insulam detrusus, Tac. H. 2, 8: hucine nos ad senem, Plaut. Aul. 2, 5, 8; cf.: istoc maleficos, id. Trin. 2, 4, 150: naves scopulo, Verg. A. 1, 145.
- B. In partic.
- 1. Milit. t. t., to thrust or drive away an enemy from his position; to dislodge, dispossess, Liv. 2, 10; 33, 7: Albani prensare, detrudere, i. e. from their horses, Tac. A. 6, 35; cf.: aliquoties detrusus (sc. de rostris), Sall. Hist. Fragm. 1, 99; Verg. A. 7, 469; cf. Liv. 28, 3 al.
- b. Transf.: ex qua (arce) me nives, frigora, imbres detruserunt, Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 10 fin.
- 2. Jurid. t. t., to drive out a person from his possession, to dispossess (cf. deduco, no. I. B., and deicio, no. I. B.): quid ais? potestne detrudi quisquam, qui non attingitur? etc., Cic. Caecin. 17: Quintius contra jus de saltu, agroque communi a servis communibus vi detruditur, id. Quint. 6 fin.
- II. Trop.
- A. In gen., to drive from or to any thing; to bring, reduce to any thing: aliquem de sua sententia, Cic. Fam. 14, 16: a primo ordine in secundum detrudi, Suet. Caes. 29: ut detrudendi Domitii causa consulatum peterent, of defeating, keeping him out of office, id. ib. 24; cf.: ex quanto regno ad quam fortunam, Nep. Timol. 2, 2: se ad mendicitatem, Plaut. Men. 1, 3, 21; cf.: ad ea quae nostri ingenii non erunt, Cic. Off. 1, 31 fin.: ad id, quod facere possit, id. de Or. 1, 28 fin.: ad necessitatem belli civilis, Tac. A. 13, 43: in tantum luctum et laborem detrusus, Cic. Q. Fr. 1, 4, 4; cf.: aliquem in paupertatem, Tac. A. 14, 54: eloquentiam in paucissimos sensus et angustas sententias, id. Or. 32.
- B. In partic. of time, to put off, postpone: comitia in mensem Martium, Cic. Q. Fr. 2, 13, 3; cf. id. Att. 4, 17, 2.
dētruncātĭo, ōnis, f. [detrunco], a lopping off (rare): ramorum, Plin. 24, 9, 37, § 57; so absol., id. 17, 24, 37, § 237.
dē-trunco, āvi, ātum, 1, v. a., to lop or cut off (rare, and perh. not ante-Aug.).
- I. Prop.: arbores, Liv. 21, 37: superiorem partem, Col. 5, 6, 13: alam regi apium, Plin. 11, 17, 17, § 54: caput, Ov. M. 8, 770 al.
- II. Transf. to the body from which a member is cut off, to mutilate, maim, behead: gladio detruncata corpora bracchiis abscisis, Liv. 31, 34: aliquem, Val. Fl. 3, 145; cf.: Dalmatas incensa urbe quasi detruncaverat, Flor. 4, 12, 11.
dētrūsĭo, ōnis, f. [detrudo], a thrusting down (late Lat.): in lacum, Hier. Isai. 8, 24, 22 al.
dētrūsus, a, um, Part., from detrudo.
‡ dētŭdes, detunsi, deminuti, Paul. ex Fest. 73, 11 Müll.
dē-tŭmesco, mŭi, 3, v. inch. n., to cease swelling, to settle down, subside (postAug. and very rare): stagna lacusque sonori detumuere, Stat. Th. 3, 259: animi maris, id. ib. 5, 468.
Trop.: odia, Petr. 109, 5: colla superbarum gentium, Amm. 15, 8, 7.
dē-tundo, no perf., sum, 3, v. a., to beat, bruise (very rare; perh. only in the foll. passages): guberna, Lucil. ap. Non. 490, 32 (dub. Gerl. detondete): digitos pedum ad lapides, Ap. M. 2, p. 128, 39.
dē-turbo, āvi, ātum, 1, v. a., to drive, thrust, or cast down, to throw or beat down, sc. in a violent, tumultuous manner (freq. and class.; orig. perh. peculiar to milit. lang.).
- I. Lit.: aliquem de pugnaculis, Plaut. Mil. 2, 3, 63: nostros de vallo lapidibus, Caes. B. G. 7, 81, 2; cf.: aliquem ex vallo, id. B. C. 3, 67, 4: Macedones ex praesidiis stationibusque, Liv. 31, 39 fin.; and so in a milit. sense with the simple acc., Caes. B. G. 5, 43 fin.; Liv. 10, 41; 25, 13 al.; and absol., Tac. A. 4, 51: de tecto tegulas, Plaut. Rud. 1, 1, 5: Trebonium de tribunali, Caes. B. C. 3, 21, 2; cf.: aliquem certa re et possessione, Cic. Fam. 12, 25, 2: fucos a sedibus suis, Pall. Jun. 7 et saep.: statuam, Cic. Verr. 2, 4, 41 fin.; id. Pis. 38, 93; cf. aedificium, to pull or tear down, id. Q. Fr. 3, 9, 7 et saep.: Phaëthonta equis in terram, Lucr. 5, 402; cf.: praecipitem ab alta puppi in mare, Verg. A. 5, 175: aliquem in viam, Plaut. Merc. 1, 2, 6; id. Mil. 2, 2, 6: caput orantis terrae, to strike to the ground, i. e. to cut off, Verg. A. 10, 555.
- II. Trop. (repeatedly in Cic.; elsewhere rare): aliquem de sanitate ac mente, to deprive of, Cic. Pis. 20, 46: aliquem ex magna spe, id. Fam. 5, 7: de fortunis omnibus P. Quinctius deturbandus est, id. Quint. 14, 47: haec verecundiam mi et virtutis modum deturbavit, Plaut. Most. 1, 2, 60.
With abl. alone: neque solum spe, sed certa re jam et possessione deturbatus est, Cic. Fam. 12, 25, 2; id. Rep. 3, 20, 30.
dē-turpo, āre, v. a., to disfigure (postAug. and very rare): comatos occipitio raso, Suet. Calig. 35: poma rugis. Plin. 15, 16, 18, § 59: caput suum, Vulg. 1 Cor. 11, 4 sq.