No entries found. Showing closest matches:
invĭcem, in MSS. and edd. often separately, in vĭcem (poet. in tmesi: inque vicem, Verg. G. 4, 166; id. A. 12, 502; Ov. M: 6, 631; 9, 525; id. Her. 17, 180; Stat. Th. 2, 149; 7, 817 al.), adv. [in-vicis].
- I. Prop., by turns, in turn, one after another, alternately (class., but not in Cic.; syn. vicissim): hi rursus in vicem anno post in armis sunt: illi domi remanent, Caes. B. G. 4, 1, 5; 7, 85, 5; Hirt. B. G. 8, 6, 4: defatigatis invicem integri succedunt, Caes. B. G. 7, 85: cum timor atque ira invicem sententias variassent, Liv. 2, 57: Etruscos, multis invicem casibus victos victoresque, id. 2, 44: regio invicem a suis atque hoste vexata, Curt. 3, 8, 8: periculum invicem metuens, Suet. Aug. 10: invicem eum odero, id. Tib. 28: praebens invicem aurem, id. Calig. 22: invicem alternis diebus modo aqua, modo vinum, Cels. 3, 2: invicem modo sedere, modo ingredi, id. 4, 24.
- II. Transf., one another, each other, mutually, reciprocally (mostly post-Aug.; syn. inter se): ibi se cognoscunt fratres invicem, Plaut. Men. Arg. 10: Aricini atque Ardeates multis invicem cladibus fessi, Liv. 3, 71, 2: adhortatio invicem totam invasit aciem, id. 6, 24, 7; 9, 3, 4; 41, 3, 3: multum sanguinem invicem hausimus, Curt. 4, 14, 17: invicem amare, Plin. Ep. 4, 1, 2; 7, 20, 7: vixerunt mira concordia, per mutuam caritatem et invicem se anteponendo, Tac. Agr. 6 init.: invicem se occidere, Eutr. 1, 10; Just. 11, 9, 13; cf.: invicem inter se gratantes, Liv. 9, 43, 17: haec invicem obstant, Quint. 4, 5, 13: homines, manibus invicem apprehensis, gradum firmant, id. 9, 4, 129: invicem ardentius diligere, Plin. Ep. 7, 20, 7:
Note:invicem se ad amorem exacuere, id. ib. 3, 7 fin.: invicem permutatae O atque U, Quint. 1, 4, 16: cuncta invicem hostilia, i. e. on both sides, Tac. H. 3, 46.
- B. Esp.
- 1. Ad invicem (post-class.), instead of, Veg. Vet. 2, 7 fin.
- 2. Ad invicem, mutually: caritatem illorum ad invicem, Vulg. 2 Macc. 25, 32; ib. Luc. 2, 15; ib. Gen. 42, 21; so, in invicem, ib. Joan. 6, 43; ib. Rom. 1, 27: ab invicem, ib. Matt. 25, 32; ib. Dan. 13, 14: pro invicem, ib. 1 Cor. 12, 25.
invictē, adv., v. invictus fin.
‡ invictrix, īcis, f., adj. [invictus], unconquerable (post-class.): invictricis Fortunae filius, Inscr. ap. Grut. 1065, 6.
in-victus, a, um, adj. [2. in], unconquered, unsubdued, not vanquished; hence unconquerable, invincible; constr. with ab, in and abl. or acc., ad, contra, adversum, the simple abl., with gen. and inf. (class.).
- (α) With ab: invictum se a labore praestare, Cic. Off. 1, 20, 68: invictus a civibus hostibusque animus, Liv. 22, 26: Fabius prius ab illis invictum animum praestat, id. 22, 15, 1: vos, hoc est populus Romanus, invicti ab hostibus, Sall. J. 31, 20: a cupiditatibus animus, Liv. 39, 40; 22, 26 fin.
- (β) With in and abl.: spartum in aquis, marique invictum, Plin. 19, 2, 8, § 29.
- (γ) With in and acc.: in hostem et in mortem invictus animus, Just. 12, 15.
- (δ) With ad: invictum ad vulnera corpus, Ov. M. 12, 167.
(ε) With contra: crocodilus contra omnes ictus cute invicta, Plin. 8, 25, 37, § 89.
(ζ) With adversus or adversum: adversum divitias invictum animum gerebat, Sall. J. 43, 5; so Sen. Helv. 5, 5; Tac. A. 15, 21.
(η) With simple abl.: armis invictus, Cic. Agr. 2, 35, 95: invicti viribus, Verg. A. 6, 394: certamine, Ov. M. 7, 792: cursu, id. ib. 8, 311: caestibus, id. ib. 5, 107: robore, Luc. 4, 608: invictaque bello dextera, Verg. A. 6, 878: dentes ignibus, Plin. 7, 6, 15, § 70.
(θ) With the gen. and inf. (poet.): Cantaber hiemisque aestusque famisque Invictus, palmamque ex omni ferre labore, Sil. 3, 326.
(ι) With dat. cunctis, Luc. 4, 608; cf. Tac. Agr. 18.
(κ) Absol.: Germani, Caes. B. G. 1, 36: ambae invictae gentes, Verg. A. 12, 191: satis vixi, invictus enim morior, Epam. ap. Nep. Epam. 9, 4: Hannibal, Nep. Hann. 6, 1: nomen invicti imperatoris, Cic. Verr. 2, 4, 38, § 82: dux, Ov. Tr. 4, 2, 44; Luc. 5, 324; 10, 346: res publica, Cic. Par. 4, 29: imperium, Liv. Epit. 3: Palladis manus, Ov. Am. 3, 3, 28: virtus, id. P. 3, 4, 111: invictae opinionis exercitus, reputed invincible, Just. 33, 1, 3: adamas, impenetrable, Ov. P. 4, 12, 32.
Comp.: invictior ratio, irrefutable, Aug. de Immort. Anim. 8.
Sup.: omnes sciunt te unum in terra vivere virtute et forma et factis invictissumum, not to be surpassed, Plaut. Mil. 1, 1, 57; Symm. Ep. 10, 78.
Hence, invictē, adv., invincibly, irrefutably (eccl. Lat.): invictissime, Aug. Ep. 28.
1. invĭdens, P. a., v. invideo fin. D. 1.
2. in-vĭdens, entis, adj., not seeing, without vision: animalia, App. Mag. 51, p. 307, 4.
invĭdentĭa, ae, f. [invideo], an envying, envy: invidentiam esse dicunt aegritudinem susceptam propter alterius res secundas, quae nihil noceant invidenti, Cic. Tusc. 4, 8, 17; cf. id. ib. 3, 10, 21; Scrib. Ep. § 9; Cael. Aur. Tard. 4, 9, 132.
in-vĭdĕo, vīdi, vīsum, 2, v. a.
- I. Lit.
- A. In gen., i. q. βασκαίνειν (fascinare), to look askance at, to look maliciously or spitefully at, to cast an evil eye upon (only anteclass.).
With acc.: ut est in Menalippo: quisnam florem liberūm invidit meūm? Male Latine videtur; sed praeclare Attius; ut enim videre, sic invidere florem rectius, quam flori. Nos consuetudine prohibemur; poëta jus suum tenuit et dixit audacius, Cic. Tusc. 3, 9, 20.
Absol.: ne quis malus invidere possit, produce misfortune by his evil eye, Cat. 5, 12 sq.
- B. Trop., to be prejudiced against one, to be influenced by prejudice: semper dignitatis iniquus judex est, qui aut invidet aut favet, Cic. Planc. 3, 7; cf.: cui nisi invidisset is, etc., id. Fam. 5, 21, 2.
- II. Transf.
- A. (I. q. φθονεῖν τινί τινος.) To envy or grudge one any thing.
- (α) With dat. of the person or thing exciting the feeling: malim mihi inimicos invidere quam inimicis me meis, Plaut. Truc. 4, 2, 30: invident homines maxime paribus aut inferioribus, Cic. de Or. 2, 52, 209; id. Ac. 2, 2, 7: probus invidet nemini, id. Univ. 3: bonis, Sall. C. 51, 38: invidet ipsa sibi, Ov. F. 2, 591: Troasin, id. H. 13, 137.
Pass. impers.: sibi ne invideatur, Plaut. Bacch. 3, 6, 15: illi, quibus invidetur, id. Truc. 4, 2, 32: invidia dicitur … etiam in eo cui invidetur, Cic. Tusc. 4, 7, 16: si is cui invidetur, et invidet, Sen. Ep. 84, 11.
Of the thing: eorum commodis, Plaut. Most. 1, 3, 149: honori, Verg. A. 5, 541; Cic. Agr. 2 fin.: virtuti, id. Balb. 6, 15; id. de Or. 2, 51, 208: virtuti vestrae, Sall. C. 58, 21: omnia tunc quibus invideas si lividulus sis, Juv. 11, 110.
- (β) Alicui in aliqua re: in qua (purpura) tibi invideo, quod, etc., Cic. Fl. 29, 70: in hoc Crasso, id. de Or. 2, 56, 228.
- (γ) Alicui with gen. of the thing (poet.): neque ille Sepositi ciceris nec longae invidit avenae, Hor. S. 2, 6, 84.
- (δ) Alicui aliqua re: non inviderunt laude sua mulieribus viri Romani, Liv. 2, 40, 11: nobis voluptate, Plin. Ep. 2, 10, 2; so with abl. alone: ne hostes quidem sepulturā invident, Tac. A. 1, 22; id. Germ. 33: nec invidebo vobis hac arte, Sen. Q. N. 4 praef. § 7: qua (ratione) nulli mortalium invideo, id. de Vit. Beat. 24, 6; cf.: si anticum sermonem nostro comparemus, paene jam quidquid loquimur figura est, ut hac re invidere, non ut omnes veteres et Cicero praecipue, hanc rem, Quint. 9, 3, 11.
(ε) With ob: ob secundas res malorum hominum, Sen. de Ira, 1, 16, 5.
(ζ) Absol.: qui invident, eorum, etc., of envious men, Plaut. Most. 1, 3, 149; Cic. Tusc. 4, 8, 17: qui invidet minor est, Plin. Ep. 6, 17, 4; Cic. Brut. 50, 188: non equidem invideo, Verg. E. 1, 11; Ov. Tr. 1, 1, 1; id. P. 1, 8, 8: invidit Clytie, id. M. 4, 234.
(η) Alicui aliquid (mostly post-class.; not in Cic.; cf. Krebs, Antibarb. p. 624 sq.): fama fuit Monuni Dardanorum principis filiam pacto fratri eum invidisse, Liv. 44, 30, 4 Weissenb.: sibi laudem, Curt. 9, 4, 21: nobis caeli te regia, Caesar, invidet, Verg. G. 1, 504: mihi senectus invidet imperium, id. A. 8, 509; cf.: Liber pampineas invidit collibus umbras, i. e. deprives of, id. E. 7, 58 Forbig. ad loc.; cf. D. infra; Ov. F. 4, 86: homini misero medicinam, Petr. 129: sibi voluptatem, Spart. Hadr. 20 init.; Val. Max. 4, 3, ext. 1.
(θ) Alicui with object-clause: invidere alii bene esse, tibi male esse, miseriast, Plaut. Truc. 4, 2, 31: nullus est cui non invideant rem secundam optingere, id. Bacch. 3, 6, 14.
(ι) Aliquid alone, to envy the possession of, envy one on account of: oro vos id mihi dare quod multi invideant, plures concupiscant, Nep. Thras. 4, 2: nam quis invideat mala, Sen. Herc. Oet. 36; cf.: haec qui gaudent, gaudeant perpetuo suo bono; qui invident, etc., Plaut. Most. 1, 3, 49.
Pass.: ego cur, acquirere pauca Si possum, invideor? (for cur mihi invidetur) am I envied? Hor. A. P. 56.
Impers.: invidetur enim commodis hominum ipsorum, Cic. de Or. 2, 51: non dixi invidiam, quae tum est, cum invidetur, id. Tusc. 3, 9, 20.
Hence, P. a., invĭdendus, a, um, enviable: aula, Hor. C. 2, 10, 7: postis, id. ib. 3, 1, 45; Sen. Const. Sap. 13, 3.
- B. To be loath, be unwilling; with a foll. inf. (poet.): invidens deduci triumpho, Hor. C. 1, 37, 30.
With abl.: invidere igne rogi miseris, to grudge, i. e. not grant a burning and burial, Luc. 7, 798.
With inf.: his te quoque jungere, Caesar, Invideo, am not willing, Luc. 2, 550.
- C. To emulate, aspire to rival: Caesar et se illius gloriae invidere, et illum suae invidisse dixit, Val. Max. 5, 1, 10.
- D. To hinder, prevent; to refuse, deny: plurima, quae invideant pure apparere tibi rem, Hor. S. 1, 2, 100: invidisse deos, ut Conjugium optatum viderem, Verg. A. 11, 269; cf.: tene invidit fortuna mihi, ne, etc., id. ib. 11, 43: Cereri totum natura concessit, oleum ac vinum non invidit tautum, Plin. 15, 2, 3, § 8: nobis invidit inutile ferrum, Ov. P. 2, 8, 59: nec famam invidit Apollo, Sil. 4, 400.
With dat. and abl.: tibi laude, nobis voluptate, Plin. Ep. 2, 10, 2.
With abl. alone: ne hostes quidem sepulturā invident, Tac. A. 1, 22: exemplo, id. ib. 15, 63: spectaculo proelii, id. G. 33: bona morte, Plin. Ep. 2, 20, 8.
Hence,
- 1. invĭdens, entis, P. a., envious: nocere invidenti, Cic. Tusc. 4, 8, 17; Hor. C. 1, 37, 30; Vell. 2, 73, 1: sive apud cupidos sive apud invidentes dicendum habuerit orator, Tac. Dial. 31 med.
- 2. invīsus, a, um, P. a.
- a. Hated, hateful, detested (class.).
- (α) Of persons, animals, etc.: persona lutulenta, impura, invisa, Cic. Rosc. Com. 7, 20: Cato, id. Dom. 25, 65: suspectos alios invisosque efficere, Liv. 41, 24, 18: me invisum meo patri esse intellego, Plaut. Merc. 1, 1, 79: invisos nos esse illos, Ter. Hec. 3, 1, 48: deo, Cic. N. D. 2, 66, 167: caelestibus, Verg. A. 1, 387: divis, id. ib. 2, 647: Minervae, id. G. 4, 246; Ov. Am. 2, 6, 34: dominae deae, id. ib. 3, 13, 18: infamem invisumque plebei Claudium facere, Liv. 27, 20, 11: ne invisi apud incolas forent, caverunt, Just. 36, 2, 15; Quint. 3, 7, 19; 5, 13, 38: (Helena) abdiderat sese atque aris invisa sedebat, Verg. A. 2, 574 Forbig. ed. 4 ad loc.; cf.: Tyndaridis facies invisa, id. ib. 2, 601.
Comp.: quo quis versutior et callidior est, hoc invisior et suspectior, Cic. Off. 2, 9.
Sup.: ipsi invisissimus fuerat, Plin. Ep. 2, 20.
- (β) Of inanim. and abstr. things: cupressus, Hor. C. 2, 14, 23: negotia, id. Ep. 1, 14, 17: dis inmortalibus oratio nostra, Cic. de Imp. Pomp. 16, 47: regna dis invisa, Verg. A. 8, 245: Troja jacet Danais invisa puellis, Ov. H. 1, 3: improbitas judici, Quint. 6, 4, 15: potestatem invisam facere, Liv. 3, 9, 10: nomen Romanum ad aliquem, id. 24, 32, 2: omnia invisa efficere, id. 42, 42, 5: lux, Verg. A. 4, 631: facies, id. ib. 9, 734: vita, id. ib. 11, 177: lumina, id. ib. 12, 62: aurum, Prop. 3, 5, 3: locus, Ov. P. 2, 8, 64: liberalitas, Curt. 8, 8, 9: Macedonum nomen, id. 10, 1, 4.
- b. In act. sense = inimicus, hostile, malicious (rare and poet.): invisum quem tu tibi fingis, Verg. A. 11, 364; cf.: quae tanta licentia ferri, Gentibus invisis Latium praebere cruorem, Luc. 1, 9: invisa belli consulibus fugiens mandat decreta senatus, id. 1, 488.
(in-vĭdĕo, false reading for non vidit, App. Mag. p. 391 Oud.)
invĭdĭa, ae, f. [invidus], envy, grudge, jealousy, act. and pass.; cf.: ut effugiamus ambiguum nomen invidiae, Cic. Tusc. 3, 9, 20: quoniam invidia non in eo qui invidet solum dicitur, sed etiam in eo cui invidetur, id. ib. 4, 7, 16; Quint. 6, 2, 21 (whereas invidentia is only act.; class.).
- I. Act., envy jealousy, ill-will.
With gen. of person envying: invidiā ducum perfidiāque militum Antigono est deditus, Nep. Eum. 10: nobilium, Liv. 9, 46.
With gen. of obj.: invidia atque obtrectatio laudis suae, Caes. B. G. 1, 7: divitiarum, Liv. 10, 3. More freq. absol.: invidia adducti, Caes. B. G. 7, 77: invidiam sequi, Sall. J. 55, 3: virtus digna imitatione, non invidiā, Cic. Phil. 14, 6: invidia Siculi non invenere tyranni majus tormentum, Hor. Ep. 1, 2, 58; Verg. G. 3, 38; Liv. 9, 46.
- B. Esp., in phrases: sine invidia, without ill-will, ungrudgingly: laudem invenire, Ter. And. 1, 1, 39: dare oscula, willingly, with pleasure, Mart. 3, 65, 10.
- C. Transf., an object of envy or illwill: invidiae fucinus, Prop. 1, 12, 9.
- II. Pass., envy, ill-will, odium, unpopularity: ne quae me illius temporis invidia attingeret, Cic. Fam. 3, 10, 10: in invidia esse, id. Div. in Caecil. 14; Sall. J. 25, 5: in invidiam invidia magna esse, Plin. 18, 6, 8, § 41: habere, to be hated, Cic. de Or. 2, 70, 283: reformidare, id. Rab. Post. 17, 48: in summam invidiam adducere, id. Fam. 1, 1, 4: extinguere, id. Balb. 6, 16: in eum . . . invidia quaesita est, id. Rab. Post. 17, 46: invidiam placare paras, virtute relictā, Hor. S. 2, 3, 13: non erit invidiae victoria nostra ferendae, not sufficient to endure, i. e. not so great as to justify so odious a result, Ov. M. 10, 628; cf. id. Am. 3, 6, 21: venire in invidiam, Nep. Epam. 7, 3: invidiā onerare quemquam, Suet. Tib. 8: cumulare alicui invidiam, id. Ner. 34: conflare, Liv. 3, 12: invidiae alicui esse, Cic. Cat. 1, 9: invidiam a se removere, Ov. M. 12, 626: sedare, Cic. Clu. 33: lenire, Sall. C. 22: pati, Ov. H. 20, 67: intacta invidiā media sunt: ad summa ferme tendit, Liv. 45, 35, 5: Ciceronis, the unpopularity of, Sall. C. 22, 3: Caesaris, Hirt. B. G. 8, 53; Suet. Rhet. 6: fraterna, Sall. J. 39, 5: Decemviralis, Liv. 3, 43.
Esp., in phrase: absit invidia verbo, to be said without boasting, Liv. 9, 19, 15; 36, 7, 7.
Plur.: vita remota a procellis invidiarum, Cic. Clu, 56, 153; Amm. 17, 5.
invĭdĭōsē, adv., v. invidiosus fin.
invĭdĭōsus, a, um, adj. [invidia].
- I. Full of envy, envious, invidious, hostile (i. q. invidus; class.): illa peraeque Prae se formosis invidiosa dea est, Prop. 2, 28, 10 (3, 24, 10): vetustas, Ov. M. 15, 234.
- II. Enviable: possessiones, Cic. Agr. 2, 26 init.; cf. id. Font. 5, 9: pecunia, id. Balb. 25, 66; so, nec curis erat (Pactolus) invidiosus harenis, by reason of, Ov. M. 11, 88; cf.: invidiosior mors, id. ib. 7, 603; and in a good sense, Prop. 2, 1, 73: spes procorum, desired, longed for, Ov. M. 4, 794; 9, 10: praemia, id. ib. 13, 414: solacia, Juv. 13, 179.
- III. Exciting envy or hatred, envied, hated, hateful, odious (i. q. invisus): etiam si is invidiosus ac multis offensus esse videatur, Cic. Clu. 58: damnatio, id. Verr. 2, 2, 17, § 42: triumphum accipere, invidiosum ad bonos, id. Att. 8, 3, 6: in eos, id. Cael. 9: invidiosis nominibus utebatur consul, Liv. 34, 7: invidiosa oratione multitudo credula accenditur, Just. 2, 8, 9: laudatrix Venus mihi, Ov. H. 17, 126.
Sup.: invidiosissimus, Cic. Font. 5; id. Clu. 37, 103; Sen. Contr. 31 fin.
Hence, invĭdĭōsē, adv., enviously, invidiously; hatefully, odiously (class.): dicere, Cic. Ac. 2, 47; id. Mil. 5; Sen. Ep. 87; Auct. Her. 4, 20, 28.
Comp.: expulsus, Vell. 2, 45.
invĭdus, a, um, adj. [invideo], envious (class.): neque ambitiosus imperator neque invidus, Cic. Mur. 9, 20: invida me spatio natura coercuit, Ov. Tr. 2, 531: Lycus, Hor. C. 3, 9, 23.
Subst.: invĭdus, i, m., an envious person, a hater: invidus alterius macrescit rebus opimis, Hor. Ep. 1, 5, 27; Verg. Cul. 5.
Mostly plur.: mei, Cic. Fam. 7, 2, 3: istos invidos di perdant, Ter. Hec. 3, 5, 19; Tac. Dial. 34: invidi, malevoli et lividi, Cic. Tusc. 4, 12, 28: tui invidi, id. Fam. 1, 4, 2.
With dat.: o Fortuna viris invida fortibus, Sen. Herc. Fur. 524: aegris, Hor. Ep. 1, 15, 7.
With gen., envious of a thing: laudis invidus, Cic. Fl. 1, 2: ille Martini non invidus gloriarum, Sulp. Sev. Dial. 3, 17, 5.
Absol.: populus invidus etiam potentiae in crimen vocabantur—domum revocat, Nep. Timoth. 3, 5.
Also of inanim. and abstr. things: noxque fuit praeceps, et coeptis invida nostris, hostile, inimical, unfavorable, Ov. M. 9, 485: invida fata piis, Stat. Th. 10, 384: fatum, Phaedr. 5, 6, 5: fatorum series, Luc. 1, 70: cura, Hor. Ep. 1, 10, 18: et jam dente minus mordeor invido, id. C. 4, 3, 10: taciturnitas, id. ib. 4, 8, 24: aetas, id. ib. 1, 11, 7.
in-vĭgĭlo, āvi, ātum, 1, v. n., to watch or be awake in, at, over, or on account of any thing; to be watchful over or on account of; to be intent on, pay attention to, bestow pains upon.
With dat. (mostly poet.): rei publicae, Cic. Phil. 14, 7, 20: publicis utilitatibus, Plin. Pan. 66, 2: custodiendis domibus, Lact. 4, 17, 19: nec capiat somnos invigiletque malis, Ov. F. 4, 530: mens invigilat curis, Sil. 10, 331: rati, Val. Fl. 2, 374: namque aliae victu (for victui) invigilant, Verg. G. 4, 158: venatu (for venatui), id. A. 9, 605: hereditati, Dig. 29, 2, 25, § 8.
Absol., to be watchful: invigilate, viri, tacito nam tempora gressu diffugiunt, Col. 10, 151.
With pro: invigiles igitur nostris pro casibus oro, Ov. Tr. 1, 5, 43.
With inf.: prohibere minas, Val. Fl. 5, 257.
Hence, in-vĭgĭlātus, a, um, P. a., elaborated in night vigils, diligently composed: invigilata lucernis Carmina, Cinna ap. Isid. Orig. 6, 12.
‡ in-vīlesco, lŭi, 3, v. n. inch., not to become bad, Not. Tir. p. 66.
‡ in-vīlĭto, 1, v. a., to account very bad, to despise: invilitat = εὐτελίζει, Gloss. Philox.
in-vincĭbĭlis, e, adj.
- I. Invincible, unconquerable (post-class.): invincibile et insuperabile malum, Tert. adv. Herm. 11.
- II. Irrefutable: gravia et invincibilia dicere, App. Mag. p. 297.
Adv.: invin-cĭbĭlĭter, irrefutably, App. Flor. p. 360, 31.
invinctus, a, um, adj. [1. in-vincio], fettered (post-class.): aliquem invinctum habere (al. in vinculis), Dig. 48, 15, 6, § 2.
invīnĭus, a, um, adj. [2. in-vinum], that abstains from wine (post-class.), App. M. 11, p. 268, 26.
* in-vĭo, āvi, ātum, 1, v. a., to tread upon, set foot upon: depavita, Sol. 2, 4.
in-vĭŏlābĭlis, e, adj.,
- I. invulnerable, imperishable (poet. and in post-Aug. prose): inviolabile telis servabant sacrumque caput, Sil. 16, 16: inviolabilia haec ne credas forte vigere, Lucr. 5, 305: elementum, App. Mund. 1, p. 57: quia non laniabatur (Mariccus), stolidum vulgus inviolabilem credebat, invulnerable, Tac. H. 2, 61.
- II. Inviolable, hallowed: uti Dianae Leucophrynae perfugium inviolabile foret, Tac. A. 3, 62: lex, Cod. Th. 6, 4, 18: comitum concilium, Claud. Laud. Stil. 2, 242 al.
Adv.: invĭŏlābĭlĭter, inviolably, Cod. 2, 17, 1; Boeëth. Consol. 3 Pros. 10.
in-vĭŏlābĭlĭtas, ātis, f., inviolability (eccl. Lat.), Rustic. c. Aceph. p. 1249.
invĭŏlātē, adv., v. inviolatus fin.
in-vĭŏlātus, a, um, adj.
- I. Unhurt, inviolate (class.): invulnerati inviolatique, Cic. Sest. 67, 140: corpus omnium civium, id. Rab. Perd. 4, 11: amicitia, id. Sull. 17: vita, i. e. happy, pleasant, Sil. 13, 875: terra, i. e. unploughed, Varr. R. R. 2, 1, 4: aliquid integrum atque inviolatum praestare, Cic. Cael. 5, 11.
- II. Inviolable: tribuni plebis, Liv. 3, 55: tribunicia potestas, id. 8, 54: templum, id. 2, 1: pudicitia, Ov. Liv. Aug. 43: fides publica, Sall. J. 33, 3: jus vel fas, Just. 8, 3, 13: fama, unavailable, Sall. J. 43, 1.
Adv.: invĭŏlātē, inviolably: servare memoriam alicujus, Cic. de Sen. 22, 81 fin.: servare jusjurandum, Gell. 7, 18, 1.
‡ in-vĭŏlentus, a, um, adj., not violent, Cassiod. Inst. Div. Lit. 20; Not. Tir. p. 88.
‡ in-vĭŏlo, 1, v. a., not to violate, Not. Tir. p. 88.
in-viscĕro, āvi, ātum, 1, v. a., to put into the entrails (post-class.).
- I. Lit.: aliquid canibus, Nemes. Cyn. 214.
- II. Trop.: caritas inviscerata in cordibus nostris, deeply rooted, Aug. Serm. 24.
1. in-visco, 1, v. a. [viscum], to ensnare, capture with birdlime (late Lat.), Fulg. Serm. 69.
- 2. ‡ in-visco, 1, v. a. [viscum], to besmear with birdlime, Not. Tir. p. 160.
invīsē, adv., v. 2, invisus fin.
in-vīsĭbĭlis, e, adj., invisible, unseen (post-Aug.): foramina, Cels. praef.: terra, Tert. adv. Herm. 29 init.: deus, Lact. 7, 9; Paul. Nol. Carm. 35, 208; Tert. Carn. Chr. 12: ea in nobis sunt meliora, quae sunt invisibilia, Aug. Ep. 159, 3: opera ad illos dies invisibiles pertinentia, quibus creavit omnia, i. e. when there was no human eye to see, Aug. de Gen. 6, 6 init. al.
Adv.: in-vīsĭbĭlĭter, invisibly, Tert. adv. Val. 14; Aug. de Gen. 6, 6, 10.
invīsĭbĭlĭtas, ātis, f. [invisibilis], invisibility (post-class.), Tert. adv. Prax. 14.
invīsĭbĭlĭtēr, adv. v. invisibilis.
in-vīsĭtātus, a, um, adj., not seen.
- I. Unseen, invisible: sidera, Vitr. 9, 1, 4: (potestatum) forma invisitata, vis cognita, App. Flor. p. 348, 16.
- II. Not visited: nulla civitas, Quint. Decl. 12, 18.
- III. Unseen, unknown: quae est enim forma tam invisitata, tum nulla, quam non sibi ipse fingere animus possit? Cic. Div. 2, 67, 138 B. and K.: acies inaudita ante id tempus invisitataque, Liv. 4, 33, 1; Gell. 5, 14, 7.
- B. Transf., uncommon, new, strange: pro di inmortales! speciem humanam invisitatam, egregiam, indignam clade, Att. ap. Non. 225, 32 (Trag. Fragm. v. 340 Rib.): formas hominum invisitatas cernere, Liv. 5, 35, 4: simulacra, Curt. 5, 5, 7: avis invisitata specie, Tac. H. 2, 50.
in-vīso, si, sum, 3, v. a.
- I. To look after, to go to see, to visit a person or place: ad meam majorem filiam inviso domum, Plaut. Stich. 1, 2, 9: ad fratrem modo ad captivos alios inviso meos, id. Capt. 2, 3, 85 Brix: huc intro ad me invisam domum, id. Merc. 3, 2, 12; id. Ps. 1, 2, 92: res rusticas, Cic. de Or. 1, 58, 249: quod Lentulum invisis, valde gratum, id. Att. 12, 30, 1: eum locum, id. Fin. 5, 2, 5; id. Att. 4, 6, 4; 4, 10, 2: ut jam invisas nos, id. Att. 1, 20: Delum maternam invisit Apollo, Verg. A. 4, 144: domos castas, Cat. 64, 385.
- II. To look into: speculum, App. Mag. p. 283, 22 al.
invīsor, ōris, m. [invideo], one that envies, an envier (post-class.), App. Flor. 1, p. 375, 1; Ambros. Ep. 46, 1.
1. invīsus, a, um, v. 1. invideo, P. a.
2. in-vīsus, a, um, adj.
- I. Unseen: sacra maribus non invisa solum, sed etiam inaudita, Cic. Har. Resp. 27, 57: morbus, unknown, Cato, R. R. 141, 2: invisus atque inaccessus in id tempus saltus, Flor. 4, 12, 27.
- II. Adv.: invīsē, without being seen (post-class.): invise advenerat, Fulg. Myth. 3, 6.
invītābĭlis, e, adj. [invito], inviting, attractive, alluring (post-class.): sermones, Gell. 13, 11, 4.
invītāmentum, i, n. [invito], an invitation.
- I. Lit. (post-class.): filia invitamento matris suae circumlata, App. Mag. p. 322, 39; id. M. 1, p. 103, 40.
- II. Trop., an allurement, incitement, inducement: invitamenta naturae, Cic. Fin. 5, 6, 17 fin.: is (honos), autem, non invitamentum ad tempus, sed perpetuae virtutis praemium, id. Fam. 10, 10, 2: temeritatis, Liv. 2, 42, 6: sceleris, Vell. 2, 67, 3: pulchritudinem ejus non libidinis habuerat invitamentum, sed gloriae, Curt. 4, 10, 24 (al. incitamentum): ad res necessarias, id. ap. Non. 321, 16: invitamenta urbis et fori, attractions, Cic. Sull. 26, 74.
invītātĭo, ōnis, f. [invito], an invitation, incitement, challenge (class.): aderat et hospitum invitatio liberalis, Cic. Phil. 9, 3, 6: in Epirum invitatio quam suavis! id. Att. 9, 12, 1: quaedam ad dolendum, id. Tusc. 3, 34, 82: fit invitatio, ut, etc., id. Verr. 2, 1, 26, § 66.
With gen.: largior vini, Gell. 15, 2, 4; cf. benigna, feast, revel, banquet, Liv. 40, 7.
invītātĭuncŭla, ae, f. dim. [invitatio], a little invitation (post-class.): vini, little drinking-matches, Gell. 15, 2 in lemm.
invītātor, ōris, m. [invito],
- I. one who invites, an inviter (poet. and post-class.), Mart. 3, 23 lemm.; Sid. Ep. 9, 13; Tert. adv. Marc. 4, 25: aeternae vitae invitator, Christus, id. ib.
- II. Esp., the officer charged with invitations at the court, Cod. 12, 60, 10; Inscr. Orell. 4436: Caesaris, Jovis, Mart. 9, 91, 2.
invītātōrĭus, a, um, adj. [invitator], of or belonging to invitation, inviting (postclass.): operatio, Tert. Anim. 57: scripta, Hier. Ep. 1, 15.
invītātrix, īcis, f. [invitator], she that invites (post-class.), Symm. Ep. 1, 59.
invītātus, ūs, m. (only in abl. sing.) [invito], an inviting, invitation (rare), Cic. Fam. 7, 5, 2.
invītē, adv., v. invitus fin.
in-vĭtĭābĭlis, e, adj., inviolable, incorruptible, imperishable (post-class.): aevum, Prud. Psych. 626.
invīto, āvi, ātum, 1 (invitassitis for invitaveritis, Plaut. Rud. 3, 5, 31), v. a. [perh. for invicito; root vec-; Sanscr. vak-, speak; vak’as, word; cf.: vox, convicium; Gr. ϝεπ- in εἶπον, ὄψ], to invite, treat, feast, entertain (cf. illicio; class.).
- I. Lit., constr. with ad or in and acc., with simple acc. or abl., or with ut.
- (α) With ad: aliquem ad prandium, Cic. Mur. 35, 73: ad cenam, Val. Max. 2, 1, 2; Cic. Fam. 7, 9, 2; Suet. Aug. 34; ad consulem, Liv. 45, 8 fin.
- (β) With in and acc.: aliquem in hospitium, Liv. 28, 18; cf. Val. Max. 2, 10, ext. 1: ad cenam in hortos in posterum diem, Cic. Off. 3, 14, 58.
- (γ) With simple acc.: aliquem domum suam ut animum ejus in Sthenium inflammarent (cf. ε infra), Cic. Verr. 2, 2, 36, § 89; Liv. 3, 14: alius alium domos suas invitant, Sall. J. 66. 3; Nep. Att. 13, 6.
- (δ) With abl.: aliquem tecto ac domo, Cic. Verr. 2, 4, 11, § 25; cf.: hospitio invitabit, id. Phil. 12, 9, 23.
(ε) With ut: invito eum, ut apud me diversetur, Cic. Att. 13, 2; ut cenem invitor? Mart. 4, 68, 2.
Absol., to entertain: alii suos in castra, invitandi causā adducunt, Caes. B. C. 1, 74: aliquem poculis, to challenge to drink, Plaut. Rud. 2, 3, 31.
With se, to treat one’s self, drink one’s own health: sese in cena plusculum, Plaut. Am. 1, 1, 127: se cibo vinoque largius, Sall. Fragm. ap. Non. 321, 25 (Hist. 4, 4 Dietsch).
Comic.: gladio, to treat to the sword, i. e. to want to kill, Plaut. Cas. 3, 6, 21; cf.: aliquem clavā, id. Rud. 3, 5, 31.
- II. Transf.
- A. To invite, summon, challenge: a Caesare liberaliter invitor in legationem illam, Cic. Att. 2, 18, 3: Cosconio mortuo, in ejus locum invitor, id. ib. 1, 19, 4: hostes ad deditionem, Hirt. B. G. 8, 19: aliquem ad audiendum, Suet. Calig. 53: ad spectaculum, id. Ner. 12: praemiis ad quippiam agendum, Cic. Lig. 4: in libidinem, Suet. Calig. 41.
- B. To incite, allure, attract: ni id me invitet ut faciam fides, Plaut. Trin. 1, 1, 5: invitat hiemps curasque resolvit, Verg. G. 1, 302: invitent croceis halantes floribus horti, id. ib. 4, 109: ad agrum fruendum invitat atque allectat senectus, Cic. de Sen. 16; so, assentationem, to encourage flattery, id. Lael. 26: invitare et allicere appetitum animi, id. Fin. 5, 6: somnos, to attract, Ov. M. 11, 604: culpam, to allure to transgression, id. H. 17, 183: invitatur vino appetentia ciborum, Plin. 23, 1, 22, § 38: fossis invitavit mare, i. e. conducted, Sol. 2.
Trop., of things: invitat somnos crepitantibus unda lapillis, Ov. M. 11, 604; cf. Hor. Epod. 2, 28.
With inf.: vicina invitet decedere ripa calori, Verg. G. 4, 23.
- C. To ask, request, urge: Germanos, uti ab Rheno discederent, Caes. B. G. 4, 6: benignis verbis, ut, etc., Val. Max. 4, 3, 5 al.
in-vĭtŭpĕrābĭlis, e, adj., unblamable, Tert. adv. Marc. 2, 10; 4, 1 al.
invītus, a, um, adj. [perh. for in-vicitus; cf. Sanscr. va
Note:-, to will; ava
Note:as, unwilling; Gr. ἑκών, ἀ-έκων], against one’s will, unwilling, reluctant (syn. coactus; class.).
- I. Of persons: invitus me vides, Plaut. Cas. 2, 4, 23: ut viatores invitos consistere cogant, Caes. B. G. 4, 5: soli hoc contingit sapienti, ut nihil faciat invitus, nihil dolens, nihil coactus, Cic. Par. 5, 1: ego eum a me invitissim us dimisi, very unwillingly, very much against my will, id. Fam. 13, 63: Berenicen ab urbe dimisit (Titus) invitus invitam, Suet. Tit. 7: trahit invitam nova vis, Ov. M. 7, 19.
Abl. absol.: me (te, se, etc.) invito, against my (your, his, etc.) will, in spite of me, without my consent: vobis invitis, Plaut. Cas. 2, 5, 7: si se invito transire conarentur, against his will, Caes. B. G. 1, 8: Sequanis invitis, id. ib. 1, 9: diis hominibusque invitis, Cic. Q. Fr. 3, 2: invito numine, Verg. A. 10, 31: invita Diana, Ov. M. 8, 395: invitā Minervā, against one’s natural bent, Hor. A. P. 385: invita Minerva, id est adversante et repugnante natura, Cic. Off. 1, 31, 110: quod et illo et me invitissimo fiet, altogether contrary both to his inclination and my own, Cic. Att. 5, 21, 9.
With ut: invitus feci, ut L. Flaminium e senatu eicerem, Cic. de Sen. 12, 42.
With gen.: credidit, dominum non invitum fore hujus solutionis, would not be ill pleased with this payment, Dig. 16, 3, 11.
- II. Of things: invita in hoc loco versatur oratio, Cic. N. D. 3, 35, 85: invitae properes anni spem credere terrae, Verg. G. 1, 224: verbaque provisam rem non invita sequentur, Hor. A. P. 311: dantur in invitos impia tura focos, Ov. H. 14, 26: lyra, id. Am. 3, 9, 24: ignes, id. M. 8, 514: oculis legere, id. H. 18, 4; cf.: vultu prospicere, Val. Fl. 7, 575: ope, i. e. furnished involuntarily, Ov. P. 2, 1, 16: invito sanguine, Val. Fl. 3, 391.
Adv.: invītē, against one’s will, unwillingly: invite cepi Capuam, Cic. Att. 8, 3, 4 (dub.).
Comp.: invitius, Cic. de Or. 2, 89, 364.
invĭus, a, um, adj. [2. in-via], without a road, impassable (syn.: inaccessus, devius; not in Cic. or Cæs.).
- I. Lit.: lustra, Verg. A. 4, 151: longa via, id. ib. 3, 383: saltus, Liv. 9, 14: per invias atque ignotas rupes iter, id. 38, 2 fin.: saxa, Verg. A. 1, 537: maria Teucris, Verg. A. 9, 130: rupibus regio, Plin. 12, 14, 30, § 52: virtuti nulla est via, Ov. M. 14, 113.
Neutr.: nil virtuti invium, Tac. Agr. 27.
With inf.: Acheron invius renavigari, Sen. Herc. Fur. 715.
Subst.: invĭa, ōrum, n. plur., impassable places: per invia pleraque et errores, Liv. 21, 35: per vias inviaque, id. 23, 17: per vias, per invia, id. 38, 23: dumosa, Sil. 4, 305.
- II. Transf., inaccessible, impenetrable: regna, impenetrable, Verg. A. 6, 514: templa, Ov. M. 11, 414: tot bellis invia tecta, Sil. 14, 639: Sarmaticis lorica sagittis, Mart. 7, 2.
vĭcis (as a gen.; the nom. does not occur), vicem, vice; in plur., vices (nom. and acc.) and vicibus (dat. and abl.), f. [cf. Gr. εἴκω, to yield; root ϝικ-; v. Curt. Gr. Etym. p. 135], change, interchange, alternation, alternate or reciprocal succession, vicissitude (the gen. not ante-Aug.; the other cases class.).
- I. Lit.
- A. In gen. (mostly poet. and in post-Aug. prose; for which, in class. prose, vicissitudo).
- (α) Sing.: ignotus juvenum coetus alternā vice Inibat alacris, Enn. ap. Charis. p. 214 P. (Trag. v. 151 Vahl.): hac vice sermonum, conversation, Verg. A. 6, 535: vice sermonis, Ov. Tr. 4, 4, 79; cf. in the foll. β: deus haec fortasse benigna Reducet in sedem vice, Hor. Epod. 13, 8: solvitur acris hiems grata vice veris et Favoni, id. C. 1, 4, 1: commoti Patres vice fortunarum humanarum, Liv. 7, 31, 6: dum Nox vicem peragit, performs the exchange, i. e. alternales with day, Ov. M. 4, 218: ridica contingens vitem mutuā vice sustinetur et sustinet, Col. 4, 16: versā vice, reversely, Dig. 43, 29, 3; App. Dogm. Plat. p. 32, 6; id. Flor. p. 363; Just. 6, 5, 11 al.
- (β) Plur.: plerumque gratae divitibus vices Mundaeque parvo sub Lare pauperum Cenae, Hor. C. 3, 29, 13: et interrogandi se ipsum et respondendi sibi solent esse non ingratae vices, Quint. 9, 2, 14: loquendi, id. 6, 4, 11; Ov. P. 2, 10, 35: ipsius lectionis taedium vicibus levatur, Quint. 1, 12, 4: habet has vices condicio mortalium, ut adversa ex secundis, ex adversis secunda nascantur, Plin. Pan. 5 fin.: spatium diei noctis excipiunt vices, Phaedr. 2, 8, 10: haec quoque non perstant … Quasque vices peragant … docebo, what vicissitudes they undergo, Ov. M. 15, 238: mutat terra vices, renews her changes, Hor. C. 4, 7, 3: perque vicis modo Persephone! modo Filia! clamat, alternately, Ov. F. 4, 483; so, per vicis, id. M. 4, 40; Plin. 8, 7, 7, § 23: per vices annorum, i. e. every other year, id. 12, 14, 30, § 54: cur vicibus factis convivia ineant, alternately, by turns, Ov. F. 4, 353.
- 2. Adverb.: in vicem (also freq. one word, invĭcem; and less freq. vicem, in vices, or per vices), by turns, alternately, one after the other, mutually, reciprocally.
- a. In vicem: bibenda aqua: postero die etiam vinum: deinde in vicem alternis diebus modo aqua modo vinum, Cels. 3, 2 med.: reliqui, qui domi manserunt, se atque alios alunt: hi rursus in vicem anno post in armis sunt, Caes. B. G. 4, 1: propter vicinitatem simul eramus invicem, Cic. Att. 5, 10, 5; Quint. 11, 3, 168: multis invicem casibus victi victoresque, Liv. 2, 44, 12: non comisantium in vicem more jam diu vivimus inter nos, id. 40, 9, 8 Weissenb. ad loc.: in vicem inter se gratantes, id. 9, 43, 17: inque vicem tua me, te mea forma capit, Ov. H. 17, 180; id. M. 6, 631; 8, 473; Verg. G. 3, 188; Hor. S. 1, 3, 141 al.
- b. Vicem: ut unus fasces haberet, et hoc insigne regium suam cujusque vicem, per omnes iret, Liv. 3, 36, 3; cf. id. 1, 9, 15.
- c. In vices (poet. and in post-Aug. prose): inque vices illum tectos qui laesit amores, Laedit amore pari, Ov. M. 4, 191; 12, 161; Tac. G. 26 Halm.
- d. Per vices (post-Aug. and very rare): quod ipsum imperari per vices optimum est, Quint. 2, 4, 6 Halm.
- B. In partic.
- 1. A time, turn (late Lat.; cf. Orell. ad Hor. C. 4, 14, 13): ager tertiā vice arabitur, Pall. 10, 1: tribus per diem vicibus, id. 1, 3 fin.; cf.: tesserulas in medium vice suā quisque jaciebamus, Gell. 18, 13, 1: vice quādam, once, Sid. Ep. 7, 1; Aus. Pan. Grat. Aug. 4.
- 2. Reciprocal behavior or conduct, i. e. return, requital, reciprocal service, recompense, remuneration, retaliation (rare but class.): recito praedicationem amplissimi beneficii, vicem officii praesentis, Cic. Sest. 4, 10: tanto proclivius est injuriae quam beneficio vicem exsolvere, Tac. H. 4, 3; Prop. 1, 13, 10: redde vicem meritis, Ov. Am. 1, 6, 23: non poteris ipsa referre vicem, id. A. A. 1, 370; cf.: dejecit acer plus vice simplici (i. e. non tantam solum cladem illis intulit quantam ipsi dederant, sed duplum, Schol.), Hor. C. 4, 14, 13 Orell. ad loc.
Plur.: spernentem sperne, sequenti Redde vices, Ov. M. 14, 36: neque est ullus affectus … qui magis vices exigat, Plin. Pan. 85, 3.
- 3. The changes of fate, fate, hap, lot, condition, fortune, misfortune: mihi uni necesse erit et meam et aliorum vicem pertimescere? Cic. Dom. 4, 8: indignando et ipse vicem ejus, Liv. 40, 23, 1: tacite gementes tristem fortunae vicem, Phaedr. 5, 1, 6; cf.: vicem suam conquestus est, Suet. Aug. 66: convertere humanam vicem, Hor. Epod. 5, 88: publicā vice commoveri, Quint. 11, 1, 42; cf. id. 4, 1, 33.
Plur.: fors et Debita jura vicesque superbae Te maneant ipsum, Hor. C. 1, 28, 32: testor in occasu vestro nec tela nec ullas Vitavisse vices Danaūm, dangers, contests, Verg. A. 2, 433.
- II. Transf., the position, place, room, stead, post, office, duty of one person or thing as assumed by another (the usual signif. of the word): heredum causa justissima est: nulla est enim persona, quae ad vicem ejus, qui e vitā emigrarit, propius accedat, Cic. Leg. 2, 19, 48: ego succedens in vicem imperii tui, Liv. 38, 48, 7: ipse in locum vicemque consulis provolat, id. 3, 18, 9: postquam (Juppiter) te dedit, qui erga omne humanum genus vice suā fungereris, stand in the place of, represent, Plin. Pan. 80, 6: fungar vice cotis, Hor. A. P. 304: per speciem alienae fungendae vicis opes suas firmavit, Liv. 1, 41, 6: ne sacra regiae vicis desererentur, id. 1, 20, 2: vestramque meamque vicem explete, Tac. A. 4, 8 fin.: cujus … ego vicem debeo inplere, Plin. Ep. 6, 6, 6: (Manus) adverbiorum atque pronominum obtinent vicem, Quint. 11, 3, 87: in ordine vicis suae, Vulg. Luc. 1, 8.
Plur.: non ad suum pertinere officium rati, quando divisae professionum vices essent, Quint. Inst. prooem. § 4.
- 2. Adverb.
- a. Vicem, with the gen. or a pers. pron., in the place of, instead of, on account of, for, for the sake of: eri vicem meamque, Plaut. Capt. 3, 3, 11: qui hodie sese excruciari meam vicem possit pati, id. Most. 2, 1, 8; cf. id. ib. 5, 2, 24: vos respondetote istinc istarum vicem, id. Rud. 3, 5, 34: tuam vicem saepe doleo, Cic. Fam. 12, 23, 3: suam vicem indignantem magistratu abisse, Liv. 2, 31, 11: remittimus hoc tibi, ne nostram vicem irascaris. id. 34, 32, 6: sollicito consuli … eorum vicem quos, etc., id. 44, 3, 5: rex, vicem eorum quos ad tam manifestum periculum miserat, Curt. 7, 11, 20: maestus non suam vicem, sed propter, etc., id. 7, 2, 5: cum Pompeius aedem Victoriae dedicaturus foret, cujus gradus vicem theatri essent, Tiro Tull. ap. Gell. 10, 1, 7: quoniam res familiaris obsidis vicem esse apud rempublicam videbatur, Gell. 16, 10, 11.
- (β) Sometimes in a more general sense, after the manner of, like: Sardanapali vicem in suo lectulo mori, Cic. Att. 10, 8, 7: ceteri vicem pecorum obtruncabantur, Sall. Fragm. ap. Non. p. 497, 26; cf. the foll.
- b. Vice, instead of, for, on account of: in pane salis vice utuntur nitro, Plin. 31, 10, 46, § 115: temonis vice trahitur, Col. 6, 2, 7: murum urbi cocto latere circumdedit, harenae vice bitumine interstrato, Just. 1, 2, 7: exanimes vice unius, Liv. 1, 25, 6: senatus vice populi, Just. Inst. 1, 2, 5.
- (β) In a more general sense (cf. the preced. numbers), after the manner of, like: jactari se passa fluctu algae vice, Plin. 9, 45, 68, § 147: moveri periclitantium vice possumus, Quint. 6, 2, 35: diebus ac noctibus vice mundi circumagi, Suet. Ner. 31: quaeque dixerat, oracli vice accipiens, Tac. A. 6, 21 fin.: ut deorum vice mortuos honorarent, like gods, Lact. 4, 28 fin.: vice navium, App. de Deo Socr. p. 47, 22: vice pecudum occidi, Lact. 5, 10, 6: vice imbellium proculcati, Dict. Cret. 3, 24.
- c. In vicem, instead of, for, in place of: potest malleolus protinus in vicem viviradicis conseri, Col. 3, 14, 3: defatigatis in vicem integri succedunt, Caes. B. G. 7, 85: in omnium vicem regni unius insatiabilis amor Successit, Liv. 40, 8, 18: missis in vicem eorum quinque milibus sociorum, id. 31, 11, 3; Col. 5, 6, 1; so dat. vici, Quint. Decl. 6, 4.
- d. Ad vicem, instead of, for: ad tegularum et imbricum vicem, Plin. 36, 22, 44, § 159: ad vicem solis cinis calidus subjectus, Pall. 4, 10 fin.; 3, 28; very rarely, ad invicem, Veg. Vet. 2, 7 fin.
- (β) In a more general sense (cf. in the preced. numbers a. and b.), after the manner of, like: majores natu a majoribus colebantur ad deum prope ad parentum vicem, Gell. 2, 15, 1.