Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

1. ămīcus (old form ămēcus, Paul. ex Fest. p. 15 Müll.), a, um, adj. [amo], friendly, kind, amicable, favorable, inclined to, liking; constr. with dat., Zumpt, Gram. § 410: animo esse amico erga aliquem, Ter. Hec. 3, 3, 29; Cic. Fam. 1, 7, 3: tribuni sunt nobis amici, id. Q. Fr. 1, 2 fin.: homo amicus nobis jam inde a puero, Ter. Ad. 3, 3, 86: Pompeium tibi valde amicum esse cognovi, Cic. Fam. 1, 8, 5; id. Att. 9, 5: amicus non magis tyranno quam tyrannidi, Nep. Dion, 3, 2; id. Att. 9: male numen amicum, Verg. A. 2, 735; Ov. F. 3, 834: (Fortuna) amica varietati constantiam respuit, Cic. N. D. 2, 16: amica luto sus, fond of, Hor. Ep. 1, 2, 26.
Comp.: mihi nemo est amicior Attico, Cic. Att. 16, 16: amicior Cilicum aerariis quam nostro, id. ib. 7, 1, 6; id. Fam. 3, 2, 1.
Sup.: Deiotarum, fidelissimum regem atque amicissimum rei publicae nostrae, Cic. Att. 15, 2, 2: cum summi viri, tum amicissimi, id. Am. 2, 8: amicissimi viri, Suet. Caes. 1: successor conjunctissimus et amicissimus, Cic. Fam. 3, 3: hoc libro ad amicum amicissimus de amicitiā scripsi, id. Am. 1, 5; 23, 88 (but the comp. and sup. may sometimes be rendered as belonging to 2. amicus, a greater friend, the greatest friend, as in Cic. Att. 16, 16, and Am. 1, 5; so in Gr. βασιλεύς etc.).

  1. B. Of things, kindly, pleasing (mostly poet.; so Cic. rarely): nihil homini amico est opportuno amicius, Plaut. Ep. 3, 3, 44: secundum te nihil est mihi amicius solitudine, Cic. Att. 12, 15: portus intramus amicos, Verg. A. 5, 57: fessos opibus solatur amicis, id. ib. 5, 416: vento amico ferri, Ov. Tr. 1, 5, 17: per amica silentia lunae, Verg. A. 2, 255: amici imbres, id. G. 4, 115: sidus amicum, Hor. Epod. 10, 9: sol amicum tempus agens, bringing the welcome hour, id. C. 3, 6, 43: tempus fraudibus amicum, Stat. S. 5, 2, 39: brevitas postulatur, qui mihimet ipsi amicissima est, Cic. Quinct. 34.
  2. * C. Amicum est mihi (after the Gr. φίλον ἐστί μοι; in pure Lat., mihi cordi est, etc.); with inf., it pleases me, it accords with my feelings: nec dis amicum est nec mihi te prius Obire, Hor. C. 2, 17, 2.
    Hence, adv., in a friendly manner, kindly, amicably.
      1. a. Old form ămīcĭter, Pac. ap. Non. 510, 26; Plaut. Pers. 2, 3, 3.
      2. b. Class. form ămīcē: facis amice, Cic. Am. 2, 9: haec accipienda amice, id. ib. 24, 88; id. Fin. 1, 10; id. Off. 1, 26.
        * Comp., Front. ad M. Caes. 1, 6.
        Sup., Cic. Div. in Caecil. 9; Caes. B. C. 2, 17.

2. ămīcus, i, m. [from amo, as φίλος from φιλέω, and [??] from [??]] (gen. plur. amicūm, Ter. Heaut. prol. 24).

  1. A. A friend; constr. with gen. or poss. adj.; v. Zumpt, Gram. § 410: est is (amicus) tamquam alter idem, Cic. Am. 21, 80 (cf. id. ib. 25, 92; id. Off. 1, 17): amicum qui intuetur, tamquam exemplar intuetur sui, id. Am. 7, 23: Non tam utilitas parta per amicum, quam amici amor ipse delectat, id. ib. 14, 51: Amicus certus in re incertā cernitur, Enn. ap. Cic. ib. 17, 64: boni improbis, improbi bonis amici esse non possunt, Cic. ib. 20, 74: ex omnibus saeculis vix tria aut quattuor nominantur paria amicorum, id. ib. 4, 15: tu ex amicis certis mi es certissimus, Plaut. Trin. 1, 2, 54 and 57: vetus verbum hoc est, Communia esse amicorum inter se omnia, Ter. Ad. 5, 4, 18: Respicis antiquum lassis in rebus amicum, Ov. P. 2, 3, 93: Alba tuus antiquissimus non solum amicus, verum etiam amator, Cic. Verr. 2, 3, 63 fin.: hospitis et amici mei M. Pacuvii fabula, id. Am. 7, 24: suis incommodis graviter angi non amicum sed se ipsum amantis est, of one loving not his friend, but himself, id. ib. 3, 10: ab amicis honesta petere, amicorum causā honesta facere, id. ib. 13, 44: paternus amicus ac pernecessarius, id. Fl. 6, 14: amicus novus, id. Am. 19, 67: vetus, id. ib.; Verg. A. 3, 82; Hor. S. 2, 6, 81; Ov. P. 1, 6, 53: amici ac familiares veteres, Suet. Tib. 55: aequaevus, Verg. A. 5, 452: ardens, id. ib. 9, 198: dulcis, Hor. S. 1, 3, 69; Ov. P. 1, 8, 31: carus, Hor. C. 4, 9, 51; Ov. Tr. 3, 6, 7: jucundus, Hor. S. 1, 3, 93: amici jucundissimi et omnium horarum, Suet. Tib. 42: amicus propior, Hor. Ep. 1, 9, 5: fidelis, id. ib. 2, 2, 1; Vulg. Eccli. 6, 14: fidus, Hor. Ep. 1, 5, 24: verus, Cic. Am. 21, 82; Vulg. Eccli. 25, 12: mendax, Hor. A. P. 425: secernere blandum amicum a vero, Cic. Am. 25, 95: memor, Ov. Tr. 5, 9, 33: summus, Ter. Phorm. 1, 1, 1: primus, Vulg. 1 Macc. 10, 65: amici tristes, Hor. C. 1, 7, 24: maesti, Ov. Tr. 1, 9, 5: dives, Hor. Ep. 1, 8, 24: inops, id. S. 1, 2, 5: inferioris ordinis amici, Cic. Am. 19, 69: communes amici, Cic. Fam. 5, 2: amice, salve! Ter. Eun. 3, 5, 12; so Cat. 55, 7; Verg. A. 6, 507; Hor. C. 2, 14, 6; and Vulg. Matt. 20, 13: magnanimi veritatis amici, Cic. Off. 1, 19: amicos parare, Ter. And. 1, 1, 39: amicos parare optimam vitae, ut ita dicam, supellectilem, Cic. Am. 15, 55: minus amicorum habens, Ter. Eun. 4, 6, 22: me unum atque unicum amicum habuit, Cat. 73, 6; amicos habere, Cic. Am. 11, 36; so Vulg. Prov. 22, 11: nos sibi amicos junget, Ter. Hec. 5, 2, 32; Hor. S. 1, 3, 54: amicum servare, id. ib.: amicum servare per durum tempus, Ov. P. 2, 6, 29: aliquo uti amico, to have one as a friend, Cic. de Or. 1, 14, 62; Hor. S. 1, 4, 96: sibi amicum facere, Vulg. Luc. 16, 9: amicum diligere, Verg. A. 9, 430; Vulg. Deut. 13, 6: amico inservire, Ter. Heaut. 3, 1, 8: amico parcere, Hor. S. 1, 4, 35: et monendi amici saepe sunt et objurgandi, Cic. Am. 24, 88: amico ignoscere, Hor. Ep. 2, 2, 110: angorem pro amico capere, Cic. Am. 13, 48: amici jacentem animum excitare, id. ib. 16, 59: amicum consolari, Ov. Tr. 5, 4, 41: amico orbatus, Cic. Am. 3, 10: amicum offendere, Hor. S. 1, 3, 73: non paucis munitus amicis, Ov. P. 2, 3, 25.
    Also for patronus, patron, protector; so Horace of Mæcenas, Epod. 1, 2: amicus potens, powerful friend, id. C. 2, 18, 12; so, magnus, Juv. 3, 57; 6, 313: Suet. Aug. 56: valentissimi, id. ib. 35.
    And for socius, companion: trepido fugam exprobravit amico, Ov. M. 13, 69.
  2. B. In polit. relations, a friend of the State (who was not always socius, an ally, but the socius was always amicus; cf. amicitia): Deiotarus ex animo amicus, unus fidelis populo Romano, Cic. Phil. 11, 13: socio atque amico regi, Liv. 37, 54; 7, 30 et saep.; Suet. Caes. 11.
  3. C. In and after the Aug. per., a counsellor, courtier, minister of a prince, Nep. Milt. 3, 2 Dähn.: fuerunt multi reges ex amicis Alexandri Magni, id. Reg. 3, 1; so Suet. Caes. 70, 72; 70, 79; id. Aug. 16; 17; 35; 56; 66; id. Calig. 19; id. Ner. 5; id. Galb. 7 al.; cf. Ernest. ad Suet. Excurs. XV.
    Hence, ămī-ca, ae, f.
  1. A. In bon. part., a female friend (very rare; cf. ἑταίρα in Hom., Aristoph., Plato): amicae, cognatae, Ter. Hec. 4, 2, 16: at haec amicae erunt, ubi, etc., id. ib. 5, 2, 24: Me (laedit) soror et cum quae dormit amica simul, Prop. 2, 6, 12: ibit ad adfectam, quae non languebit, amicam Visere, Ov. Am. 2, 2, 21; cf. Juv. 3, 12; 6, 353; 6, 455; 6, 481; so Inscr. Grut. 865, 17; 891, 4.
  2. B. In mal. part., = meretrix, a concubine, mistress, courtesan (esp. freq. in the comic poets; so in Gr. ἑταίρα com. in Att. usage): eum suus pater ab amicā abduxit, Naev. ap. Gell. 6, 8: mulierem pejorem quam haec amica est Phaedromi non vidi, Plaut. Curc. 5, 1, 3; so id. Trin. 3, 2, 25; 3, 4, 22; id. Cist. 2, 3, 28; id. Ep. 5, 2, 36; 5, 2, 39 al.: sive ista uxor sive amica est, Ter. And. 1, 3, 11; id. Heaut. 1, 1, 52; 1, 2, 15; 3, 3, 6; 4, 6, 15 et saep.; Cic. Att. 10, 10; Dig. 50, 16, 144.