Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

con-surgo, surrexi, surrectum, 3, v. n., to raise one’s self, to rise (esp. of a multitude), to rise up together, stand up, arise (class. in prose and poetry).

  1. I. Lit.
    1. A. Of living beings: cum Athenis ludis quidam in theatrum grandis natu venissetconsurrexisse omnes, Cic. Sen. 18, 63; so, out of respect, impers.: itaque in curiam venimus: honorifice consurgitur, id. Verr. 2, 4, 62, § 138; and: in venerationem tui, Plin. Pan. 54, 2: (in concilio Germanorum) consurgunt ii, qui et causam et hominem probant, Caes. B. G. 6, 23: consurrexit senatus cum clamore ad unum, Cic. Q. Fr. 3, 2, 2: ex insidiis, Caes. B. C. 3, 37; cf. Liv. 2, 50, 6: senatumconsurrexisse et petisse, id. 38, 57, 5: ubi triarii consurrexerunt integri, id. 8, 10, 5; cf. id. 8, 8, 12; Cat. 62, 1; Ov. M. 7, 570: consurgere tonsis, Verg. A. 10, 299: consurgitur ex consilio, Caes. B. G. 5, 31; so, in plausus consurrectum est, Phaedr. 5, 7, 28: leniter est consurgendum, Quint. 11, 3, 156 al.: toro consurgere, Ov. M. 7, 344: ad iterandum ictum, Liv. 8, 7, 10; cf.: in ensem, Verg. A. 9, 749: in poenam, Plin. 8, 16, 17, § 43: ad finitimorum motus, Liv. 33, 21, 8: ad novas res, Suet. Caes. 9.
    2. B. Of inanimate subjects (mostly poet.): consurgeret aër, Lucr. 2, 1111.
      With ex, Lucr. 6, 498; 4, 929; 6, 474: de terra ignis corpora, id. 6, 886: in auras corpora sponte suā, id. 6, 1020: mare imo fundo ad aethera, Verg. A. 7, 530: terno ordine remi, id. ib. 5, 120: limen earum in tantam altitudinem consurgit quantam, etc., Col. 7, 9, 13: villa leniter et sensim clivo fallente consurgit, Plin. Ep. 5, 6, 14: consurgunt geminae quercus, grow up, Verg. A. 9, 681: jugata vineta, Col. 4, 1, 5: in gelidas consurgens Caucasus Arctos, Val. Fl. 5, 155: tantamque operis consurgere molem, id. ib. 1, 499.
  2. II. Meton.
    1. A. Of living beings; constr., ad or in aliquid, also absol., to rise or stand up for any (esp. a hostile) action (perh. not ante-Aug.): ad bellum, Liv. 10, 13, 4; 33, 19, 7: ad novas res, Suet. Caes. 9: in arma, Verg. A. 10, 90: in iras truces, Val. Fl. 1, 673: in poenam, Plin. 8, 16, 17, § 43: in aemulationem, Just. 12, 15: consurgunt iterum partes, rise, Luc. 1, 692; cf. Tac. H. 3, 1: in nostri curam consurge tuendi, Ov. Tr. 4, 3, 71: carmine Maeonio, id. P. 3, 3, 31.
    2. B. Of inanimate things, to arise, take rise (like A., perh. not ante-Aug.): vespere ab atro consurgunt venti, Verg. A. 5, 19; so of winds: e terrā, Plin. 2, 43, 44, § 114: subitoque novum consurgere bellum, Verg. A. 8, 637; Sen. Ep. 91, 5: quā concitatione consurgat ira, Quint. 1, 11, 12: fama consurgit, Val. Fl. 1, 75.