Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

1. fundo, fūdi, fūsum, 3, v. a. [root FUD; Gr. ΧΥ, χεϝ-, in χέω, χεύσω; Lat. futis, futtilis, ec-futio, re-futo, etc., Curt. Gr. Etym. p. 204 sq.], to pour, pour out, shed.

  1. I. Lit., of fluids.
      1. 1. In gen.: (natura terram) sucum venis cogebat fundere apertis Consimilem lactis, etc., Lucr. 5, 812: sanguinem e patera, Cic. Div. 1, 23, 46: novum liquorem (i. e. vinum) de patera, Hor. C. 1, 31, 3: vina paterā in aras, Ov. M. 9, 160; cf.: vinum inter cornua, id. ib. 7, 594: vinum super aequora, id. ib. 11, 247: duo rite mero libans carchesia Baccho Fundit humi, Verg. A. 5, 78: laticem urnis, Ov. M. 3, 172: lacrimas, Verg. A. 3, 348: cf. Ov. M. 5, 540: fundit Anigros aquas, pours out, id. ib. 15, 282: parumne fusum est Latini sanguinis? shed, spilt, Hor. Epod. 7, 4: sanguine ob rem publicam fuso, Sall. H. Fr. 2, 96, 2 Dietsch: sanguinem de regno (i. e. propter regnum), Curt. 10, 5.
        Mid.: memorandum, in septem lacus eum (Strymonem) fundi, discharges itself, Plin. 4, 10, 17, § 38: ingentibus procellis fusus imber, pouring, Liv. 6, 8, 7; 6, 32, 6; cf.: sanguis in corporibus fusus, Cic. de Or. 2, 77, 310.
      2. 2. In partic.
        1. a. Of metals, to make by melting, to melt, cast, found: exolevit fundendi aeris pretiosi ratio, Plin. 34, 2, 3, § 5; cf. id. 34, 7, 18, § 46: caldarium (aes) funditur tantum, malleis fragile, id. 34, 8, 20, § 94: aere fuso, id. 34, 11, 24, § 107: vitrum, id. 34, 14, 42, § 148: glandes, Auct. B. Afr. 20, 3: Theodorus ipse se ex aere fudit, Plin. 34, 8, 19, § 83: ne statuam quidem inchoari, cum ejus membra fundentur, Quint. 2, 1, 12: fusis omnibus membris (statuae), id. 7 praef. § 2: olim quaerere amabam, Quid sculptum infabre, quid fusum durius esset, Hor. S. 2, 3, 22.
        2. * b. In medic. lang.: aliquem, to cause one to have fluid stools, to relax the bowels (opp. comprimere): si compresserit aliquem morbus aut fuderit, Cels. praef. med.; cf. under P. a.
    1. B. Transf.
      1. 1. To wet, moisten, bathe with a liquid (poet. and very rare): (ossa) niveo fundere lacte, Tib. 3, 2, 20: multo tempora funde mero, id. 1, 7, 50.
      2. 2. Of things non-fluid.
        1. a. In gen., to pour forth in abundance, to scatter, cast, hurl; to spread, extend, diffuse: desectam cum stramento segetem corbibus fudere in Tiberim, Liv. 2, 5, 3: picem reliquasque res, quibus ignis excitari potest, fundebant, Caes. B. G. 7, 24, 4: tela, Val. Fl. 3, 243: sagittam, Sil. 7, 647: (solis) radios per opaca domorum, Lucr. 2, 115: quas (maculas) incuria fudit, has scattered, Hor. A. P. 352: fundunt se carcere laeti Thraces equi, pour themselves forth, rush out, Val. Fl. 1, 611: se cuncta manus ratibus, id. 2, 662: littera fundens se in charta, Plin. 13, 12, 25, § 81: luna se fundebat per fenestras, Verg. A. 3, 152.
          Mid.: ne (vitis) in omnes partes nimia fundatur, spread out, Cic. de Sen. 15, 52: homines fusi per agros ac dispersi, Cic. Sest. 42, 91.
        2. b. In partic.
          1. (α) With the accessory notion of production, to bring forth, bear or produce (in abundance): crescunt arbusta et fetus in tempore fundunt, Lucr. 1, 351; cf.: terra feta frugibus et vario leguminum genere, quae cum maxima largitate fundit, Cic. N. D. 2, 62, 156: flores aut fruges aut bacas, id. Tusc. 5, 13, 37: frugem, id. de Sen. 15, 51: plus materiae (vites), Plin. 17, 22, 35, § 192: cum centesimo Leontini campi fundunt, id. 18, 10, 21, § 95: facile illa (piscium ova) aqua et sustinentur et fetum fundunt, Cic. N. D. 2, 51, 129: (terra) animal prope certo tempore fudit Omne, Lucr. 5, 823; cf. ib. 917: fudit equum magno tellus percussa tridenti, Verg. G. 1, 13: Africa asinorum silvestrium multitudinem fundit, Plin. 8, 30, 46, § 108: quae te beluam ex utero, non hominem fudit, Cic. Pis. init.; Verg. A. 8, 139, v. Forbig. ad h. l.
          2. (β) With the secondary notion of depth or downward direction, to throw or cast to the ground, to prostrate: (victi hostes) et de jugis, quae ceperant, funduntur, Liv. 9, 43, 20: nec prius absistit, quam septem ingentia victor Corpora (cervorum) fundat humi, Verg. A. 1, 193; cf. Ov. M. 13, 85; Sil. 4, 533: aliquem arcu, Val. Fl. 1, 446.
            In middle force: fundi in alga, to lie down, Val. Fl. 1, 252.
            Esp. freq. milit. t. t., overthrow, overcome, rout, vanquish an enemy: hostes nefarios prostravit, fudit, occidit, Cic. Phil. 14, 10, 27; cf.: exercitus caesus fususque, id. ib. 14, 1, 1: aliquos caedere, fundere atque fugare, Sall. J. 58, 3: Gaetulos, id. ib. 88, 3: classes fusae fugataeque, id. ib. 79, 4; cf.: si vi fudisset cecidissetque hostes, Liv. 35, 1, 8: hostes de jugis, id. 9, 43, 20: Gallos de delubris vestris, id. 6, 16, 2: eas omnes copias a se uno proelio fusas ac superatas esse, Caes. B. G. 1, 44, 8; cf.: Massilienses crebris eruptionibus fusi, id. B. C. 2, 22, 1: Latini ad Veserim fusi et fugati, Cic. Off. 3, 31, 112; Liv. 2, 6 fin.: quatuor exercitus Carthaginiensium fudi, fugavi, Hispania expuli, id. 28, 28, 9; cf. Drak. on 38, 53, 2; less freq. in a reversed order: alios arma sumentes fugant funduntque, Sall. J. 21, 2; Vell. 2, 46 fin.: omnibus hostium copiis fusis armisque exutis, Caes. B. G. 3, 6, 3: magnas copias hostium fudit, Cic. Mur. 9, 20: Sabinos equitatu fudit, id. Rep. 2, 20: Armeniorum copias, id. Arch. 9, 21: maximas copias parva manu, Sall. C. 7, 7.
  2. II. Trop.
    1. A. Ingen., to pour out or forth, to spread out, extend, display: imago de corpore fusa, Lucr. 4, 53: animam moribundo corpore fudit, id. 3, 1033; cf. id. 3, 700: concidit ac multo vitam cum sanguine fudit, Verg. A. 2, 532: circuli (appellantur), quod mixta farina et caseo et aqua circuitum aequabiliter fundebant, poured out, spread out, Varr. L. L. 5, § 106: quem secutus Cicero hanc famam latius fudit, Quint. 11, 2, 14; cf. id. 10, 5, 11: cum vero causa ea inciderit, in qua vis eloquentiae possit expromi: tum se latius fundet orator, will display himself, Cic. Or. 36, 125: superstitio, fusa per gentes, id. Div. 2, 72 init.; cf. Quint. 11, 3, 84: neque se tanta in eo (Cicerone) fudisset ubertas, id. 12, 2, 23: fundet opes, Latiumque beabit divite lingua, riches of expression, Hor. Ep. 2, 2, 121.
      Mid.: quamquam negant, nec virtutes nec vitia crescere: tamen utrumque eorum fundi quodammodo et quasi dilatari putant, to be diffused, Cic. Fin. 3, 15, 48; cf.: modo virtus latius funditur, Sen. Ep. 74, 27; and: semper ex eo, quod maximas partes continet latissimeque funditur, tota res appellatur, id. 5, 30, 92: saepe in amplificanda re funditur numerose et volubiliter oratio, id. Or. 62, 210.
    2. B. In partic., of speech, to pour forth, utter: per quam (arteriam) vox principium a mente ducens percipitur et funditur, Cic. N. D. 2, 59, 149; cf.: e quibus elici vocem et fundi videmus, id. Tusc. 2, 24, 56: inanes sonos, id. ib. 5, 26, 73 (for which: inani voce sonare, id. Fin. 2, 15, 48): sonum, id. Ac. 2, 23, 74: verba poëtarum more (opp. ratione et arte distinguere), id. Fin. 4, 4, 10: versus hexametros aliosque variis modis atque numeris ex tempore, id. de Or. 3, 50, 194; cf.: grave plenumque carmen, id. Tusc. 1, 26, 64: tam bonos septenarios ad tibiam, id. ib. 1, 44, 107: physicorum oracula, id. N. D. 1, 26, 66: has ore loquelas, Verg. A. 5, 842: preces pectore ab imo, id. ib. 6, 55; so, preces, id. ib. 5, 234; Hor. Epod. 17, 53: mera mendacia, Plaut. Ps. 4, 1, 33: jam tu verba fundis hic, sapientia? you waste, Ter. Ad. 5, 2, 7: opprobria rustica, Hor. Ep. 2, 1, 146: iras inanes, Val. Fl. 3, 697: vehemens et liquidus puroque simillimus amni Fundet opes, Hor. Ep. 2, 2, 121: preces, App. M. 11, p. 258, 4; Tac. A. 14, 30; Aug. in Psa. 25, 10 al.
      Hence, fūsus, a, um, P. a., spread out, extended, broad, large, copious, diffuse.
    1. A. Lit.: (aër) tum fusus et extenuatus sublime fertur, tum autem concretus in nubes cogitur, Cic. N. D. 2, 39, 101: fusior alvus, i. e. more relaxed (opp. astrictior), Cels. 1, 3 med.: toga (opp. restricta), wide, full, Suet. Aug. 73: Gallorum fusa et candida corpora, full, plump, Liv. 38, 21, 9: campi in omnem partem, extended, Verg. A. 6, 440; cf.: non fusior ulli Terra fuit domino, a broader, larger kingdom, Luc. 4, 670.
    2. B. Trop., copious, diffuse; flowing, free: genus sermonis non liquidum, non fusum ac profluens, Cic. de Or. 2, 38, 159; cf.: constricta an latius fusa narratio, Quint. 2, 13, 5: materia abundantior atque ultra quam oporteat fusa, id. 2, 4, 7: ut illud, quod ad omnem honestatem pertinet, decorum, quam late fusum sit, appareat, Cic. Off. 1, 28, 98; cf. Quint. 11, 1, 5: (vox) in egressionibus fusa et securae claritatis (opp. contracta), unrestrained, free, id. 11, 3, 64: periodus, id. 9, 4, 128: fusiores liberioresque numeri, id. 130: lingua Graeca prolixior fusiorque quam nostra, Gell. 2, 26, 7: in locis ac descriptionibus fusi ac fluentes, Quint. 9, 4, 138: plenior Aeschines et magis fusus, id. 10, 1, 77: dulcis et candidus et fusus Herodotus (opp. densus et brevis et semper instans sibi Thucydides), id. 10, 1, 73.
      Sup. seems not to occur.
      Adv.: fūse.
      1. * 1. (Acc. to A.) Spread out, extended: (manus) fusius paulo in diversum resolvitur, Quint. 11, 3, 97.
      2. 2. (Acc. to B.) Copiously, at length, diffusely: quae fuse olim disputabantur ac libere, ea nunc articulatim distincteque dicuntur, Cic. Leg. 1, 13, 36: multa dicere fuse lateque, id. Tusc. 4, 26, 57: fuse lateque dicendi facultas, id. Or. 32, 113: fuse et copiose augere et ornate aliquid (opp. brevia et acuta), id. Fin. 3, 7, 26.
        Comp.: haec cum uberius disputantur et fusius (opp. brevius angustiusque concluduntur), Cic. N. D. 2, 7, 20: fusius et ornatius rem exponere, Quint. 4, 2, 128.
        Sup. seems not to occur.

2. fundo, āvi, ātum, 1, v. a. [fundus], to lay the bottom, keel, foundation of a thing, to found (syn.: condo, exstruo, etc.).

  1. I. Lit. (perh. only poet.): haec carina satis probe fundata et bene statuta est, i. e. is laid, Plaut. Mil. 3, 3, 44 (v. Ritschl ad h. l.); dum mea puppis erat validā fundata carinā, Ov. P. 4, 3, 5; id. H. 16, 111: Erycino in vertice sedes fundatur Veneri Idaliae, is founded, Verg. A. 5, 759: sedes saxo vetusto. id. ib. 8, 478: arces, id. ib. 4, 260.
    1. B. Transf., in gen., to fasten, secure, make firm: dente tenaci Ancora fundabat naves, Verg. A. 6, 4: (genus humanum) Et majoribus et solidis magis ossibus intus Fundatum, Lucr. 5, 928; 4, 828.
  2. II. Trop., to found, establish, fix, confirm (class., esp. in part. perf.; cf.: firmo, stabilio): illud vero maxime nostrum fundavit imperium et populi Romani nomen auxit, quod, etc., Cic. Balb. 13, 31; cf.: quantis laboribus fundatum imperium, id. Cat. 4, 9, 19: qui (rei publicae status) bonorum omnium conjunctione et auctoritate consulatus mei fixus et fundatus videbatur, id. Att. 1, 16, 6: accurate non modo fundata verum etiam exstructa disciplina, id. Fin. 4, 1, 1; cf.: fundati a doctore, thoroughly instructed, Lact. 6, 21, 4: res publica praeclare fundata, Cic. Par. 1, 2, 10; cf.: qui legibus urbem Fundavit, Verg. A. 6, 810: in eorum agro sedes fundare Bastarnis, Liv. 40, 57, 5: libertatem, salutem, securitatem, Plin. Pan. 8, 1: jus civile, Dig. 1, 2, 2, § 39: vacuos Penates prole, Stat. S. 4, 7, 30; cf.: thalamos Tritonide nympha, i. e. to marry, Sil. 2, 65: partis et fundatis amicitiis, Q. Cic. Petit. Cons. 7, 25: fundatae atque optime constitutae opes, Cic. Rab. Post. 1, 1; cf.: nitidis fundata pecunia villis, well laid out, Hor. Ep. 1, 15, 46: nihil veritate fundatum, Cic. Fl. 11, 26; cf. Lucr. 5, 161.
    Hence, fundātus, a, um, P. a., firm, fixed, grounded, durable (very rare).
    1. A. Lit.: quo fundatior erit ex arenato directura, etc., Vitr. 7, 3 med.: si permanetis in fide fundati, Vulg. Col. 1, 23.
    2. B. Trop.: deflevi subitas fundatissimae familiae ruinas, Auct. Or. pro Domo, 36, 96.