Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

vīta, ae (gen. sing. vitaï, Lucr. 1, 415; 2, 79; 3, 396), f. [vivo; Sanscr. gīv, to live; Gr. βίος, life], life.

  1. I. Lit.
    1. A. In gen.: tribus rebus animantium vita tenetur, cibo, potione, spiritu, Cic. N. D. 2, 54, 134: dare, adimere vitam alicui, id. Phil. 2, 3, 5: necessaria praesidia vitae, id. Off. 1, 17, 58: in liberos vitae necisque potestatem habere, Caes. B. G. 6, 19: exiguum vitae curriculum, Cic. Rab. Perd. 10, 30: ego in vitā meā nullā umquam voluptate tantā sum adfectus, etc., id. Att. 5, 20, 6: vitam agere honestissime, id. Phil. 9, 7, 15; cf.: degere miserrimam, id. Sull. 27, 75: vitam in egestate degere, id. Rosc. Am. 49, 144: tutiorem vivere, id. Verr. 2, 2, 47, § 118: profundere pro aliquo, id. Phil. 14, 11, 30 fin.: amittere per summum dedecus, id. Rosc. Am. 11, 30: auferre alicui, id. Sen. 19, 71: in vitā manere, id. Fam. 5, 15, 3: in vitā diutius esse, id. Q. Fr. 1, 3, 5: e vitā discedere, id. Fam. 2, 2; cf. cedere, id. Brut. 1, 4: vitā cedere, id. Tusc. 1, 15, 35: de vitā decedere, id. Rab. Perd. 11: vitā se privare, id. de Or. 3, 3, 9: vitā aliquem expellere, id. Mur. 16, 34: si vita suppetet, id. Fin. 1, 4, 11: si mihi vita contigerit, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 1: ne ego hodie tibi bonam vitam feci, a pleasant life, Plaut. Pers. 4, 8, 3: bonam vitam dare, id. Cas. 4, 4, 21; cf., on the other hand: malae taedia vitae, Ov. P. 1, 9, 31.
    2. B. In partic., life, as a period of time = aetas (post-Aug.): ii quadragensimum annum vitae non excedunt, Plin. 6, 30, 35, § 195; 7, 2, 2, § 30; 7, 49, 50, § 160: periit anno vitae septimo et quinquagesimo, Suet. Vit. 18: septem et triginta annos vitae explevit, Tac. A. 2, 88 fin.; Val. Max. 4, 1, 6; 8, 13, ext. 7; Gell. 15, 7, 1; Hier. in Dan. 6, 1.
      Plur.: nec vero, si geometrae et grammaticiomnem suam vitam in singulis artibus consumpserint, sequitur, ut plures quasdam vitas ad plura discenda desideremus, Quint. 12, 11, 20; cf. also in the foll.
  2. II. Transf.
    1. A. A living, support, subsistence (Plautinian; syn. victus): vitam sibi repperire, Plaut. Stich. 3, 2, 9; cf.: neque illi concedam quicquam de vitā meā, id. Trin. 2, 4, 76.
    2. B. A life, i. e. a way or mode of life (class.): vita hominis ex ante factis spectabitur, Auct. Her. 2, 3, 4: vita rustica honestissima atque suavissima, Cic. Rosc. Am. 17, 48: hanc usus, vita, mores respuit, id. Mur. 35, 74; cf.: inquirendo in utriusque vitam et mores, Liv. 40, 16, 2; so (with mores) Ov. H. 17, 172 Ruhnk.: neque ante philosophiam patefactam hac de re communis vita dubitavit, nor was it doubted in common life, Cic. Div. 1, 39, 86: vita, victusque communis, social life, id. Off. 1, 17, 58; cf.: omni vitā atque victu excultus, id. Brut. 25, 95.
      Plur.: inspicere, tamquam in speculum, in vitas omnium, Ter. Ad. 3, 3, 61; cf.: per omnium vitas amicitia serpit, Cic. Leal. 23, 87: (Minos) vitas et crimina discit, Verg. A. 6, 433.
    3. C. Life, real life (opp. fancy or fiction): ex quo est illud e vitā ductum ab Afranio, Cic. Tusc. 4, 20, 45: de vitā hominum mediā sumptum, Gell. 2, 23, 12: nil sine magno Vita labore dedit mortalibus, Hor. S. 1, 9, 60.
    4. D. Like our life, to denote a very dear object: certe tu vita es mihi, Plaut. As. 3, 3, 24; cf. Ter. Ad. 3, 2, 33.
      Hence, mea vita, or simply vita, my life, as a term of endearment, Plaut. Stich. 4, 2, 6; Cic. Fam. 14, 2, 3; 14, 4, 1; Prop. 1, 2, 1; 2, 20 (3, 13), 17.
    5. E. The living, i. e. mankind, the world; like Gr. βίος (poet. and in postAug. prose): rura cano, rurisque deos, his vita magistris Desuevit quernā pellere glande famem, Tib. 2, 1, 37: agnoscat mores vita legatque suos, Mart. 8, 3, 20: verum falsumne sit, vita non decrevit, Plin. 8, 16, 19, § 48: alias in tumultu vita erat, id. 13, 13, 27, § 89.
  3. F. A life, i. e. a course of life, career, as the subject of biography: in hoc exponemus libro de vitā (al. vitam) excellentium imperatorum, Nep. praef. § 8; id. Epam. 4 fin.: vitae memoriam prosā oratione composuit, Suet. Claud. 1 fin.: propositā vitae ejus velut summā, id. Aug. 9: referam nunc interiorem ac familiarem ejus vitam, id. ib. 61; cf. Serv. Verg. A. 1, 368: qui vitas resque gestas clarorum hominum memoriae mandaverunt, Gell. 1, 3, 1.
  4. G. The duration of life (in plants, etc.), duration: arborum immensa, Plin. 16, 44, 85, § 234; 16, 44, 90, § 241; Pall. 12, 7, 17.
  5. H. An existence, a being, of spirits in the infernal regions: tenues sine corpore vitae, Verg. A. 6, 292; cf. id. ib. 12, 952.