Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

custōdĭa, ae, f. [custos], a watching, watch, guard, care, protection (freq. and class.).

  1. I. In gen.
    1. A. Lit.: in tuam custodiam meque et meas spes trado, Plaut. Most. 2, 1, 59: agitare custodiam, to keep guard, id. Rud. 3, 6, 20: iis impedimentis custodiae ac praesidio VI. milia hominum unā reliquerunt, Caes. B. G. 2, 29: sub hospitum privatorum custodiā esse, Liv. 42, 19, 5: tam fida canum, Cic. N. D. 2, 63, 158: pastoris, Col. 8, 4, 3: paedagogorum, Quint. 1, 2, 25: dura matrum, care, oversight, Hor. Ep. 1, 1, 22 et saep.: navium longarum, Caes. B. C. 3, 39: ignis (Vestae), Cic. Leg. 2, 12, 29: urbis, Caes. B. C. 1, 17; 2, 36; Liv. 5, 10, 4; cf.: urbis, sui, Suet. Aug. 49: corporis, id. Galb. 12: illa (sc. pontis), Nep. Milt. 3, 2: portus, Auct. B. Alex. 17: cum in ejusdem anni custodiā te atque L. Murenam fortuna posuisset, Cic. Mur. 31, 64: aliquid privatā custodiā continere, id. Sull. 15, 42: circum familias conventus Campaniae custodiae causā distribuit, Caes. B. C. 1, 14 fin.: in muro custodiae causā conlocati, id. ib. 1, 28; Auct. B. Afr. 46: navis quae erat ad custodiam ab Acilio posita, Caes. B. C. 3, 40: tribunus adpositus custodiae (alicujus), Tac. A. 1, 6: ignaviam suam tenebrarum ac parietum custodiis tegere, Cic. Rab. Perd. 7, 21: a cujus audaciā fratris liberos ne materni quidem corporis custodiae tegere potuissent, id. Clu. 11, 31: fida justitiae, id. Fin. 2, 34, 113: una fidelis memoriae rerum gestarum (litterae), Liv. 6, 1, 2: libertatis, id. 4, 24, 4: suae religionis, Quint. 6, 1, 20: decoris, id. 11, 1, 57 et saep.
    2. B. Meton.
      1. 1. Usu. in plur. and in milit. lang., persons who serve as guards, a guard, watch, sentinel: colonia meis praesidiis, custodiis, vigiliis munita, Cic. Cat. 1, 3, 8; 2, 12, 26; id. Verr. 2, 3, 24, § 60: neque clam transire propter custodias Menapiorum possent, Caes. B. G. 4, 4; 7, 19; 7, 27 et saep.
        In sing. (collect.), Cat. 62, 33: abest custodia regi, Ov. M. 14, 371: unicus anser erat, minimae custodia villae, id. ib. 8, 684: corporis, a body-guard, Curt. 5, 1, 42.
      2. 2. A place where guard is kept, a watch- or guard-house, watch-station: haec (urbs) mea sedes est, haec vigilia, haec custodia, Cic. Phil. 12, 10, 24: privata, id. Sull. 15, 42: in hac custodiā et tamquam speculā, id. Phil. 7, 7, 19: ceteri in custodiam conditi, Tac. H. 4, 2.
        In plur., Cic. Imp. Pomp. 6, 16; id. Rab. Perd. 7, 21
  2. II. With the access. idea of hindering free motion, a watching, guarding, custody, restraint, confinement.
    1. A. Lit.: nec cuiquam uni custodiam ejus (sc. Philopoemenis capti) satis credebant, Liv. 39, 50, 2: quive (servi) inve ludum custodiamve conjecti fuerint, Gai Inst. 1, 13: animal quod custodiam nostram evadit, id. ib. 2, 67: famulos vinclis atque custodiātueri, Cic. Tusc. 2, 21, 48.
      Plur.: in praedonum hostiumque custodias tantum numerum civium Romanorum includere, Cic. Verr. 2, 5, 55, § 144: libera, private custody, confinement in one’s house, Liv. 24, 45, 8; Vell. 1, 11 (cf.: libero conclavi, Liv. 39, 14, 9); and in plur.: in liberis custodiis, Sall. C. 47, 3; cf. trop.: domi teneamus eam (eloquentiam), saeptam liberali custodiā, Cic. Brut. 96, 330.
      Perh. in a play upon the words libera custodia: ut sis apud me ligneā in custodiā, Plaut. Poen. 5, 6, 28.
    2. B. Meton.
      1. 1. A place of confinement, a prison, hold: Lentulus comprehenditur et in custodiā necatur, Caes. B. C. 3, 104 fin.; Cic. Verr. 2, 5, 27, §§ 68 and 69; id. Cat. 1, 8, 19; id. Q. Fr. 1, 2, 4, § 14; id. Div. 1, 25, 52; id. Tusc. 1, 29, 71 et saep.
        Trop.: corporis custodiis se liberare, Cic. Rep. 6, 15, 15.
      2. 2. Persons in confinement, captives, prisoners (post-Aug.): in recognoscendis custodiis, Suet. Tib. 61; id. Dom. 14: unus ex custodiarum agmine, Sen. Ep. 77, 18.
        Of a single person: eādem catenā et custodiam et militem copulat, Sen. Ep. 5, 7.

custōdĭo, īvi, or ĭi, ītum, 4 (fut. pass. custodibitur, Plaut. Capt. 3, 5, 71), v. a. [custos], to watch, protect, keep, defend, guard (freq. and class.).

  1. I. In gen.
    1. A. With material objects: Q. Caepio Brutus pro consule provinciam Macedoniam, tueatur, defendat, custodiat incolumemque conservet, Cic. Phil. 10, 11, 26: tuum corpus domumque, id. Mil. 25, 67: quod me receperit, juverit, custodierit, id. Planc. 10, 26; cf.: in meā salute custodiendā, id. ib. 1, 1: me non solum amicorum fidelitas, sed etiam universae civitatis oculi custodiunt, id. Phil. 12, 9, 22: ut haec insula ab (Cerere) … incoli custodirique videatur, id. Verr. 2, 4, 49, § 107: urbes, Quint. 7, 10, 13: maritimam oram viginti navibus longis, Liv. 36, 2, 11 (cf. tueri, id. 36, 2, 7): officinam diligentiā, Plin. 12, 14, 32, § 59: castra nocte, ne quis elabi posset, Liv. 9, 42, 6: amictum, Quint. 5, 14, 31: poma in melle, to lay up, preserve, Col. 12, 45, 3: paries, qui laevum marinae Veneris latus Custodit, Hor. C. 3, 26, 6: tua, id. S. 2, 3, 151: hic stilusme veluti custodiet ensis, id. ib. 2, 1, 40.
      Esp.: se, to be on the watch: quanto se opere custodiant bestiae, Cic. N. D. 2, 49, 126: fac ut diligentissime te ipsum custodias, id. Att. 14, 17, A, 8.
          1. (β) With ab: Gortynii templum magnā curā custodiunt non tam a ceteris quam ab Hannibale, Nep. Hann. 9, 4: poma ab insomni dracone, Ov. M. 9, 190: cutem a vitiis, Plin. 28, 8, 25, § 89.
    2. B. With immaterial objects (freq. in postAug. prose), to keep, preserve, regard, take heed, observe, maintain: id quod tradatur posse percipere animo et memoriā custodire, Cic. de Or. 1, 28, 127: dicta litteris, id. ib. 2, 2, 7; cf.: ex his (arboribus) quas memoria hominum custodit, Plin. 16, 44, 85, § 234: illa quae scriptis reposuimus, velut custodire desinimus, Quint. 11, 2, 9; opp. mutare, id. 12, 8, 6: modum ubique, id. 4, 2, 35: regulam loquendi, id. 1, 7, 1: praecepta, Col. 1, 8, 15: eam rationem, id. 4, 29, 11: ordinem, id. 12, 4, 1: quae custodienda in olearam curāpraecipiemus, Plin. 17, 18, 29, § 125: morem, id. 14, 12, 14, § 88: religiose quod juraveris, id. Pan. 65, 2 et saep.
          1. (β) With ab: teneriores annos ab injuriā sanctitas docentis custodiat, Quint. 2, 2, 3.
          2. (γ) With ut or ne: in aliis quoque propinquitatibus custodiendum est, ut inviti judicemur dixisse, Quint. 11, 1, 66: quo in genere id est praecipue custodiendum, ne, etc., id. 8, 3, 73; 8, 5, 7; Col. 4, 24, 11: ut custoditum sit ne umquam veniret, etc., Suet. Tib. 7.
  2. II. With the access. idea of hindering free motion, in a good or bad sense.
    1. A. In gen., to hold something back, to preserve, keep: multorum te oculi et aures non sentientemspeculabuntur atque custodient, Cic. Cat. 1, 2, 6: aliquem, ne quid auferat, to watch, observe, id. Div. in Caecil. 16, 51: ejus (sc. epistulae) custodiendae et proferendae arbitrium tuum, Cic. Att. 15, 13, 1: librum, id. Fam. 6, 5, 1: codicillos, Suet. Tib. 51: prodit se quamlibet custodiatur simulatio, Quint. 12, 1, 29.
    2. B. Esp., to hold in custody, hold captive: noctu nervo vinctus custodibitur, Plaut. Capt. 3, 5, 71; Cic. Fragm. ap. Quint. 9, 3, 50: ducem praedonum, id. Verr. 2, 5, 27, § 68: obsides, Caes. B. G. 6, 4: Domitium, id. B. C. 1, 20: bovem, Verg. A. 8, 218 et saep.
      Hence, * cu-stōdītē, adv. (acc. to I.), cautiously, carefully: ut parce custoditeque ludebat! Plin. Ep. 5, 16, 3.