Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

lăbōro, āvi, ātum, 1, v. n. and a. [2. labor].

  1. I. Neutr., to labor, take pains, exert one’s self, strive.
    1. A. In gen.: ne labora, Ter. Heaut. 1, 1, 37: sese (aratores) sibi, laborare, Cic. Verr. 2, 3, 52, § 121: quid ego laboravi, aut quid egi, aut in quo evigilaverunt curae et cogitationes meae, si? etc., id. Par. 2, 17: ne familiares, si scuta ipsi ferrent, laborarent, id. Phil. 5, 6: si mea res esset, non magis laborarem, id. Fam. 13, 44; 74: qui non satis laborarunt, Quint. 8 prooem. § 29: frustra laborabimus, id. 6, 3, 35; cf.: frustra laboret Ausus idem, Hor. A. P. 241: in enodandis nominibus, to exert one’s self in vain, Cic. N. D. 3, 24, 62: circa memoriam et pronuntiationem, Quint. 6, 4, 1: circa nomina rerum ambitiose, id. 3, 11, 21: in famam, Sen. de Ira, 3, 41, 3: in commune, Quint. 5, 11, 24; 8, 2, 18: in spem, Ov. M. 15, 367.
      With dat., to toil for, to serve: cui (Jovi) tertia regna laborant, Sil. 8, 116.
      With in and abl.: quid est, in quo se laborasse dicit? Cic. Verr. 2, 3, 53, § 124: qua in re mihi non arbitror diu laborandum, Quint. 2, 3, 2: in dura humo, Ov. F. 4, 416: in remigando, Vulg. Marc. 6, 48: in omni gente, in behalf of, Juv. 8, 239.
      With pro: pro hoc (L. Flacco) laborant, Cic. Planc. 11, 28: pro salute mea, id. Dom. 11, 30: pro Sestio, id. Fam. 13, 8, 1.
      With ut: laborabat, ut reliquas civitates adjungeret, Caes. B. G. 7, 31: ut honore dignus essem, maxime semper laboravi, Cic. Planc. 20, 50: ut vos decerneretis laboravi, id. Prov. Cons. 11, 28: neque te ut miretur turba labores, Hor. S. 1, 10, 73.
      With ne: et sponsio illa ne fieret, laborasti, Cic. Verr. 2, 3, 57, § 132: quae ego ne frustra subierimlaboro, Lent. ap. Cic. Fam. 12, 14, 5.
      With inf.: quem perspexisse laborant, Hor. A. P. 435: amarique ab eo laboravi, Plin. Ep. 1, 10, 2; 2, 5, 9: si sociis fidelissimis prospicere non laboratis, Cic. Verr. 2, 3, 55, § 127: quod audiri non laborarit, Cic. Att. 5, 2, 2: hunc superare laboret, Hor. S. 41, 112; 2, 3, 269: ne quaerere quidem de tanta re laborarint, Nep. Pel. 3, 1: describere, Cael. Aur. Acut. 2, 1.
    2. B. In partic.
      1. 1. To suffer, to labor under, to be oppressed, afflicted, or troubled with.
          1. (α) Absol.: aliud est dolere, aliud laborare. Cum varices secabantur C. Mario, dolebat: cum aestu magno ducebat agmen, laborabat. Est mter haec tamen quaedam similitudo: consuetudo enim laborum perpessionem dolorum efficiet faciliorem, Cic. Tusc. 2, 15, 35: valetudo tua me valde conturbat: significant enim tuae litterae, te prorsus laborare, id. Att. 7, 2, 2: cum sine febri laborassem, id. ib. 5, 8: eum graviter esse aegrum, quod vehementer ejus artus laborarent, id. Tusc. 2, 25, 61.
          2. (β) With ex: ex intestinis, Cic. Fam. 7, 26, 1: ex pedibus, id. ib. 9, 23: ex renibus, id. Tusc. 2, 25, 60: e dolore, Ter. And. 1, 5, 33.
            Esp. of mental disorders, etc.: ex invidia, Cic. Clu. 71, 202; id. Rosc. Am. 51, 149: ex desiderio, id. Fam. 16, 11, 1: ex inscitia, id. Inv. 2, 2, 5: ex aere alieno laborare, to be oppressed with debt, Caes. B. C. 3, 22.
          3. (γ) With ab: a re frumentaria, Caes. B. C. 3, 9: ab avaritia, Hor. S. 1, 4, 26.
          4. (δ) With abl.: laborantes utero puellae, Hor. C. 3, 22, 2: domesticā crudelitate, Cic. Rosc. Am. 53, 154: nec vero quisquam stultus non horum morborum aliquo laborat, id. Fin. 1, 18, 59: odio apud hostes, contemptu inter socios, Liv. 6, 2: pestilentiā laboratum est, id. 1, 31, 5: crimine temeritatis, Quint. 12, 9, 14.
      2. 2. To grieve, be in trouble, be vexed, to be concerned, solicitous, or anxious: animo laborabat, ut reliquas civitates adjungeret, Caes. B. G. 7, 31: ut vos decerneretis, laboravi, Cic. Prov. Cons. 11: nihil laboro, nisi ut salvus sis, id. Fam. 16, 4, 4: sponsio illa ne fieret laborasti, id. Verr. 2, 3, 57, § 132.
        With de (esp. of events or persons on whose account one is concerned): sororem de fratrum morte laborantem, Cic. Inv. 2, 26, 78: de quibus ego ante laborabam, ne, etc., id. Caecin. 1, 3: laboro, ut non minimum hac mea commendatione se consecutum videretur, id. Fam. 13, 26, 4: noli putare me de ulla re magis laborare, id. Att. 6, 1, 3: his de rebus eo magis laboro, quod, etc., id. Fam. 13, 56, 3: in uno, i. e. to love, Hor. C. 1, 17, 19: non laboro, nihil laboro, I don’t trouble myself about it, it concerns me not: cujus manu sit percussus, non laboro, Cic. Rosc. Am. 34, 97: quorsum recidat responsum tuum non magnopere laboro, id. Rosc. Com. 15, 43: Tironi prospicit, de se nihil laborat, id. Phil. 8, 9, 26: quid est quod de iis laborat, id. ib. 8, 8, 27; id. Tusc. 1, 43, 103.
        With abl.: tuā causā, Cic. Fam. 3, 7, 6: neglegens ne qua populus laborat, Hor. C. 3, 8, 25.
        With in: in re familiari valde laboramus, Cic. Att. 4, 1, 3.
      3. 3. To be in distress, difficulty, or danger: quos laborantes conspexerat iis subsidia submittebat, Caes. B. G. 4, 26: suis laborantibus succurrere, id. B. C. 2, 6; Sall. C. 60, 4: ne legatus laborantibus suis auxilio foret, id. J. 52, 6; Curt. 9, 1, 15.
        Impers. pass.: maxime ad superiores munitiones laboratur, Caes. B. G. 7, 85.
        Of inanim. things: ut utraeque (triremes) ex concursu laborarent, Caes. B. C. 2, 6: nec cur fraternis luna laboret equis (of an eclipse of the moon, because the sun’s light is then withdrawn from it), Prop. 2, 34, 52 (3, 32, 48 M.); so, luna laboret, Cic. Tusc. 1, 38, 92: cum luna laborare non creditur, Plin. 2, 9, 6, § 42: laboranti succurrere lunae, Juv. 6, 443: Aquilonibus Querceta laborant, Hor. C. 2, 9, 6: laborantem ratem deserere, Ov. P. 2, 6, 22: laborat carmen in fine, Petr. 45.
  2. II. Act. (only since the Aug. per.; for in Cic. Cael. 22, 54, elaboratus is the correct reading).
    1. A. To work out, elaborate, to form, make, prepare: noctibus hibernis castrensia pensa laboro, Prop. 4, 3, 33: quale non perfectius Meae laborarint manus, Hor. Epod. 5, 60: arte laboratae vestes, Verg. A. 1, 639: laborata Ceres, bread, id. ib. 8, 181: et nobis et equis letum commune laboras, preparest, Sil. 16, 411.
    2. B. To labor at, to cultivate: frumenta ceterosque fructus, Tac. G. 45.