Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

1. mando, āvi, ātum, 1, v. a. [manusdo], to commit to one’s charge, to enjoin, commission, order, command (syn.: praecipio, edico); constr. alicui aliquid, with ut, ne, the simple subj., or with inf. (class.).

  1. I. Lit.
          1. (α) Alicui aliquid: tibi de nostris rebus nihil sum mandaturus per litteras, Cic. Fam. 3, 5, 1: praeterea typos tibi mando, id. Att. 1, 10, 3: si quid velis, huic mandes, Ter. Phorm. 4, 4, 7: L. Clodio mandasse, quae illum mecum loqui velles, Cic. Fam. 3, 4, 1: alicui mandare laqueum, to bid go and be hanged, Juv. 10, 57.
            With ellipsis of dat.: tamquam hoc senatus mandasset, Cic. Verr. 2, 4, 39, § 84: excusationem, Suet. Oth. 6: haec ego numquam mandavi, Juv. 14, 225.
          2. (β) With ut or ne: Voluseno mandat, ut, etc., Caes. B. G. 4, 21: mandat ut exploratores in Suebos mittant, id. ib. 6, 10, 3: Caesar per litteras Trebonio magnopere mandaverat, ne, etc., id. B. C. 2, 13.
          3. (γ) With simple subj.: huic mandat, Remos reliquosque Belgas adeat, Caes. B. G. 3, 11.
          4. (δ) With object-clause: mandavit Tigranen Armeniā exturbare, Tac. A. 15, 2: non aliter cineres mando jacere meos, Mart. 1, 88, 10.
            (ε) Impers. pass.: fecerunt ut eis mandatum fuerat, Vulg. Gen. 45, 21.
  2. II. Transf.
    1. A. In gen., to commit, consign, enjoin, confide, commend, intrust any thing to a person or thing: ego tibi meas res mando, Plaut. Cist. 4, 2, 54: bona nostra haec tibi permitto et tuae mando fidei, Ter. And. 1, 5, 61: ludibrio habeorab illo, quoi me mandavisti, meo viro, Plaut. Men. 5, 2, 32: (adulescens) qui tuae mandatus est fide et fiduciae, id. Trin. 1, 2, 80; 91; 99: aliquem alicui alendum, Verg. A. 3, 49: alicui magistratum, Caes. B. C. 3, 59: honores, Cic. Verr. 2, 4, 37, § 81: filiam viro, to give in marriage, Plaut. Men. 5, 2, 32: aliquem aeternis tenebris vinculisque, Cic. Cat. 4, 5, 10: se fugae, to betake one’s self to flight, Caes. B. G. 2, 24: fugae et solitudini vitam suam, Cic. Cat. 1, 8, 20: semen terrae, i. e. to sow, Col. 1, 7, 6: hordea sulcis, Verg. E. 5, 36: corpus humo, to bury, id. A. 9, 214: aliquid memoriae, Cic. Quint. 6, 24: litteris, to commit to writing, id. de Or. 2, 12, 52: scriptis actiones nostras, id. Off. 2, 1, 3: historiae, id. Div. 2, 32, 69: monumentis, id. Ac. 2, 1, 2: fruges conditas vetustati, to keep for a long time, to suffer to grow old, id. N. D. 2, 60, 151: Alcibiadem interficiendum insidiis mandare, Just. 5, 2, 5.
      Absol.: Claudio mandante ac volente (opp. invito), Vop. Aur. 16, 2.
    2. B. To charge a person to announce something, to send word to a person or place only poet. and in post-Aug. prose): mandare ad Pisonem, noli, etc., Suet. Calig. 25: mandabat in urbem, nullum proelio finem exspectarent, sent word, Tac. A. 14, 38: ferre ad nuptam quae mittit adulter, quae mandat, Juv. 3, 46: senatui mandavit, bellum se ei illaturum, Eutr. 5, 5: consulantes, si quid ad uxores suas mandarent, Flor. 3, 3, 6.
      P. a. as subst.: mandā-tum, i, n., a charge, order, commission, injunction, command.
    1. A. In gen.: ut mandatum scias me procurasse, have performed the commission, Cic. Att. 5, 7, 3: hoc mandatum accepi a Patre, Vulg. Joh. 10, 18.
      More freq. in plur.: omnibus ei de rebus, quas agi a me voles, mandata des, velim, Cic. Fam. 3, 1, 2: dare mandata alicui in aliquem, id. ib. 3, 11, 5: dare alicui mandata, ut, etc., id. Phil. 6, 3, 6: accipere ab aliquo, id. ib. 8, 8, 23: persequi, to perform, execute, fulfil, id. Q. Fr. 2, 14, 2: audire, id. Phil. 6, 4, 10: alicujus exhaurire, id. Att. 5, 1, 5: exponere in senatu, id. de Or. 2, 12, 49: exsequi, id. Phil. 9, 4, 9; Sall. J. 35, 5: facere, Plaut. As. 5, 2, 64; id. Bacch. 3, 3, 72: perficere, Liv. 1, 56: efficere, Sall. J. 58: facere, Curt. 7, 9, 17: deferre, to deliver, Cic. Att. 7, 14, 1: perferre, id. Q. Fr. 3, 1, 5, § 18: neglegere, to neglect, not perform, Ov. H. 16, 303: fallere, id. M. 6, 696: haec mandata, Liv. 21, 54, 4: legatis occulta mandata data sint, ut, Just. 34, 1, 5.
      Poet., with inf.: producetque virum, dabit et mandata reverti, and enjoin him to return, Ov. H. 13, 143.
    2. B. Esp. as legal term.
      1. 1. A commission constituting a mutual obligation; hence, in gen., a contract: mandatum constitit, sive nostra gratia mandamus, sive alienā: id est, sive ut mea negotia geras, sive ut alterius mandem tibi, erit mandati obligatio, et invicem alter alteri tenebimur, Gai. Inst. 3, 155 sqq.: itaque mandati constitutum est judicium non minus turpe, quam furti, i. e. for breach of contract, Cic. Rosc. Am. 38, 111: actio mandati, an action for the non-performance of a contract, Dig. 17, 1, 8, § 3.
      2. 2. An imperial command, mandate, Plin. Ep. 10, 110, 1; Traj. ap. Plin. Ep. 10, 111: principum, Front. Aquaed. 3.
        Esp. of the secret orders of the emperors: (Galba) mandata Neronis de nece sua deprenderat, Suet. Galb. 9; id. Tib. 52: occulta mandata, Tac. A. 2, 43: fingere scelesta mandata, id. ib. 2, 71; 3, 16; id. H. 4, 49.
    3. C. In eccl. lang., the law or commandment of God: mandatum hoc, quod ego praecipio tibi hodie, non supra te est, Vulg. Deut. 30, 11: nec custodisti mandata, id. 1 Reg. 13, 13: maximum et primum mandatum, id. Matt. 22, 38.