Lewis & Short

īra, ae (gen. iraï for irae, Lucr. 3, 303), f. [kindred to Sanscr. īr, tremere, commoveri; cf.: ir-ya, vigorous; iras-yati, to be angry; Gr. ἔρις, ἐρέθω].

  1. I. Prop., anger, wrath, rage, ire: ira est libido poeniendi ejus, qui videatur laesisse injuriā, Cic. Tusc. 4, 9, 21: ira, quae quamdiu perturbationem habet, dubitationem non habet, id. ib. 4, 36, 77: ira furor brevis est, Hor. Ep. 1, 2, 62: ira est cupiditas ulciscendae injuriae, Sen. de Ira, 1, 2, 4: facit ira nocentem Hunc sexum, Juv. 6, 647: facere aliquid per iram, in anger, Cic. Tusc. 4, 37, 79: plus irae suae quam utilitati communi paruisse, to his anger, Nep. Alc. 4, 6: irā et dolore incensus, id. Pelop. 5, 4: irā commotus, Sall. C. 31, 6: acuere iram, id. ib. 12, 590: attollere, id. ib. 2, 381: concipere, Just. 5, 10: concitare, Ov. P. 4, 14, 41: evomere in aliquem, Ter. Ad. 3, 2, 14: vertere in aliquem, Hor. Epod. 5, 54: non sufficit irae occidisse aliquem, Juv. 15, 169: indulgere irae, Liv. 23, 3: iram exstinguere, Petr. 94: contundere, Col. 6, 2: frangere, Quint. 6, 3, 9: lenire, id. 3, 8, 12: ponere, Hor. A. P. 160: moderari irae, id. Ep. 1, 2, 59: pone irae frena modumque, Juv. 8, 88: quantulacumque est occasio, sufficit irae, id. 13, 183: dum defervescat ira, Cic. Tusc. 4, 36, 78: deflagrat, Liv. 40, 8: decedit, Ter. Hec. 3, 5, 55: irae sunt inter aliquos, id. And. 3, 3, 20: ira inter eas intercessit, id. Hec. 3, 1, 25: in Romanos, propter obsides nuper interfectos, Liv. 25, 15, 7: adversus Romanos, id. 36, 6, 1: ira deorum, Ov. M. 1, 378; Juv. 13, 100: numinis, Ov. Tr. 3, 6, 23: deūm, Verg. A. 3, 215: Junonis, id. ib. 1, 4: in quorum mente pares sunt Et similes ira atque fames, Juv. 15, 131.
    Plur.: veteres in Populum Romanum irae, Liv. 21, 25, 2: excitare iras, Verg. A. 2, 594: horribiles exercere iras, id. G. 3, 152: mollire iras, Liv. 1, 9: induere, Stat. Th. 1, 38: quicquid ex foedere rupto irarum in nos caelestium fuit, Liv. 9, 1: iras plumbeas gerere, heavy, Plaut. Poen. 3, 6, 18: inde irae et lacrimae, Juv. 1, 168.
    With obj.-gen., on account of: ob iram fugae, Liv. 27, 7: amissae praedae, id. 1, 5: diremptae pacis, id. 9, 8; 21, 2; 37, 51: ereptae virginis, Verg. A. 2, 413.
    So, plur.: irae imperatorum, against the commanders, Liv. 8, 30: cladum, because of, indignation at, Sil. 12, 271.
  2. II. Transf.
    1. A. A cause of anger, provocation: aut age, dic aliquam, quae te mutaverit, iram, Ov. P. 4, 3, 21.
    2. B. An object of anger or hatred: justae quibus est Mezentius irae, Verg. A. 10, 714 Jan. ad loc.: Hannibal est irae tibi, Sil. 11, 604.
    3. C. A passion inspired by anger (poet.): subit ira cadentem Ulcisci patriam, Verg. A. 2, 575.
    4. D. Of inanim. and abstr. things, violence, impetuosity, fury (mostly poet.): belli, Sall. Hist. Fragm. 4, 61, 3 Dietsch: ira belli desenuit, id. ib. 1, 93: flagelli, Val. Fl. 7, 149: maris, id. 1, 37: dant mucronibus iras, Sil. 7, 344: nimborum, id. 17, 253: grandinis, id. 12, 610.
  3. III. Personified: comunt Furor Iraque cristas, Stat. Th. 3, 424.
    Plur.: Iraeque Insidiaeque, dei (Mavortis) comitatus, Verg. A. 12, 336: atraeque genis pallentibus Irae, Val. Fl. 2, 205; Sil. 4. 437.