Lewis & Short

ōtĭum, ĭi, n.

  1. I. In gen., leisure, vacant time, freedom from business (class.; opp. negotium; cf.: immunitas, vacatio): otio qui nescit uti plus negoti habet, Quam, etc., Enn. ap. Gell. 19, 10, 12 (Trag. v. 252 Vahl.): fecero; quamquam haut otium est, Plaut. Poen. 4, 2, 36: tantumne ab re tuast oti tibi? Ter. Heaut. 1, 1, 23: clarorum virorum atque magnorum non minus otii quam negotii rationem exstare oportere, Cato ap. Cic. Planc. 27, 66: in otio de negotiis cogitare, Cic. Off. 3, 1, 1: otium inertissimum et desidiosissimum, id. Agr. 2, 33, 91.
  2. II. In partic.
    1. A. Ease, inactivity, idle life (cf.: ignavia, desidia, inertia): vitam in otio agere, Ter. Ad. 5, 4, 9: hebescere et languescere in otio, Cic. Ac. 2, 2, 4: propter desidiam in otio vivere, id. Agr. 2, 37, 103: otio tabescere, id. Att. 2, 14, 1: languere otio, id. N. D. 1, 4, 7: otium segne trahere, Tac. H. 4, 70: magna otia caeli, Juv. 6, 394: otium sine litteris mors est, Sen. Ep. 82, 2: ducere otia segnia, Ov. P. 1, 5, 44: exercere otia molli cura, Sil. 15, 707.
    2. B. Leisure, time for any thing; esp. for literary occupation: otium moderatum atque honestum, Cic. Brut. 2, 8: ad scribendum, id. Or. 1, 1, 3: otium consumere in historiā scribendā, id. de Or. 2, 13, 57: otium litteratum, id. Tusc. 5, 36, 105: Tusculani requies atque otium, id. de Or. 1, 52, 224: studiosum, Plin. Ep. 1, 22, 11: abundare otio et studio, Cic. de Or. 1, 6, 22: otium rei si sit, Plaut. Mil. 3, 1, 165: otium habere ad potandum, Ter. Phorm. 5, 5, 3: auscultandi, time to hear, id. Ad. 3, 65: horum libros delectationi causa, cum est otium, legere soleo, when I have time, Cic. de Or. 2, 14, 59: si modo tibi est otium, if you have time, id. Part. Or. 1, 1: otium studio suppeditare, to devote time to study, Auct. Her. 1, 1, 1: cum in otium venerimus, Cic. Att. 1, 7: me alebat Parthenope studiis florentem ignobilis oti, i. e. unwarlike, peaceful leisure, Verg. G. 4, 564.
      1. 2. The fruit of leisure: otia nostra, i. e. my poems, Ov. Tr. 2, 224.
    3. C. Rest, repose, quiet, peace (opp. bellum), Ter. Ad. prol. 20: pax, tranquillitas, otium, Cic. Agr. 2, 37, 102: mollia peragebant otia, enjoyed calm repose, Ov. M. 1, 100: multitudo insolens belli diuturnitate otii, Caes. B. C. 2, 36: res ad otium deducere, id. ib. 1, 5: valde me ad otium pacemque converto, Cic. Q. Fr. 3, 5, 5: ex maximo bello tantum otium toti insulae conciliavit, Nep. Tim. 3, 2: studia per otium concelebrata, in times of peace, Cic. Inv. 1, 3, 4: ab hoste otium fuit, Liv. 3, 32: ab seditionibus urbanis, id. 3, 35: otium bello (rogare), Hor. C. 2, 16, 5; 4, 15, 18: quies aëris et otium et tranquillitas, Sen. Q. N. 1, 2, 8: operis otium, Plin. 11, 10, 10, § 25.
    4. D. Adverb.
      1. 1. Abl. otio, at leisure, leisurely: quam libet lambe otio, Phaedr. 1, 24, 6.
      2. 2. Per otium, at leisure: spolia legere, Liv. 27, 2.