Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

a-sto (asto, Fleck., Rib., B. and K.; adsto, Ritschl, Lachm.), stĭti, no sup., 1, v. n., to stand at or near a person or thing, to stand by, stand (syn.: adsisto, adsum, faveo).

  1. I. Lit. (very freq. and class.); constr. absol., with ad, juxta, propter, in with abl., ante, coram, contra, supra, etc.; with dat., acc., and abl., and with local adv.: astitit illum locum, et illo, et illi, et circa illum, Prisc. p. 1181 P.: marinas propter plagas, Enn. ap. Fest. p. 309 Müll. (Sat. v. 41 Vahl.): si iste stabit, adstato simul, Plaut. Ps. 3. 2, 75: cum omnis multitudo adstaret, Vulg. Lev. 9, 5; ib. Psa. 2, 2; ib. Act. 22, 20: ante ostium, Plaut. Truc. 1, 2, 72; so id. Men. 4, 3, 2: ante aras, Lucr. 1, 90: ante oculos astare, Verg. A. 3, 150: adstare ante Dominum, Vulg. Tob. 12, 15; ib. Luc. 1, 19: intra limen adstate illic, Plaut. Most. 5, 1, 16: ut mihi confidenter contra adstitit! id. Capt. 3, 5, 6: Postquam ille hinc abiit, tu adstas solus! id. Ps. 1, 4, 1; so id. Bacch. 5, 2, 16; id. Stich. 3, 2, 11; id. Mil. 2, 4, 5; 2, 5, 36; id. Poen. 1, 2, 49 al.: adsta atque audi, id. Cist. 2, 3, 53; so id. Ep. 1, 1, 61; id. Most. 1, 4, 11: cum patre astans, Ter. Phorm. 4, 3, 2: cum Alexander in Sigeo ad Achillis tumulum astitisset, Cic. Arch. 10, 24: in eopse adstas lapide, Plaut. Bacch. 4, 7, 17: astat in conspectu meo, Cic. Cat. 4, 2: multis coram adstantibus, Vulg. Gen. 45, 1: adstat coram vobis, ib. Act. 4, 10: supra caput, Verg. A. 4, 702; 5, 10: nec opinanti Mors ad caput adstitit, Lucr. 3, 959: adstiterunt ad januam, Vulg. Act. 10, 17: adstiterunt juxta illos, ib. ib. 1, 10: qui campis adstiterant, Tac. A. 2, 17 Halm: tribunali, id. ib. 12, 36 fin.: mensae, Suet. Tib. 61; so Mart. 8, 56, 13: adstabo tibi, Vulg. Psa. 5, 5; ib. Act. 27, 23: aliquem adstare, Plin. Pan. 23, 2, where Keil reads astaret: limine divae Adstitit, Stat. Th. 9, 607.
  2. II. Trop.: Certa quidem finis vitae mortalibus adstat, awaits, Lucr. 3, 1078.
    Also, to stand at one’s side as counsel or aid, to assist (cf.: assisto, adsum, etc.): Amanti supparisator, hortor, adsto, admoneo, gaudeo, Plaut. Am. 3, 4, 10: Dum adsto advocatus cuidam cognato meo, id. Cas. 3, 3, 4.
    Poet., of an object still existing or remaining: astante ope barbaricā, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (for this Verg. has: Priami dum regna manebant, A. 2, 22).
  3. III. Transf., to stand up, to stand upright (cf. ad, I. 1.): squamis astantibus, Verg. G. 3, 545: Minerva, quae est in Parthenone adstans, Plin. 34, 8, 19, § 54, where Jan reads stans.

1. astus, a, um, adj., v. astutus.

2. astus, ūs, m. [Curtius suggests the Sanscr. aksh = to reach, hit, and ὀξύς, swift; and Vanicek, ascia and ἀξίνη, with the idea of sharpness; others ἀσκέω, to practise], adroitness, dexterity; hence, in malam partem, craft, cunning (as a single act, while astutia designates cunning as a habit; until the post-Aug. period found only in the abl., astu, as an adv.; cf. Paul. ex Fest. p. 5 Müll., and Prisc. p. 1012 P.): Satin astu et fallendo callet? Att. Trag. Rel. p. 197 Rib.: Nisi ut astu ingenium linguā laudem et dictis lactem lenibus, id. ib. p. 189: nam doli non doli sunt, nisi astu colas, Plaut. Capt. 2, 1, 30: Sed ut astu sum adgressus ad eas! id. Poen. 5, 4, 53; id. Trin. 4, 2, 123; id. Ep. 4, 1, 19; id. Poen. prol. 111: astu providere, Ter. And. 1, 3, 3: astu rem tractare, id. Eun. 5, 4, 2: Consilio versare dolos ingressus et astu, Incipit haec, Verg. A. 11, 704: ille astu subit, id. ib. 10, 522: aliquem astu adgredi, Tac. A. 2, 64: astus belli, Sil. 16, 32: libertae, Tac. A. 14, 2: oratio, quae astu caret, pondero modo et inpulsu proeliatur, Quint. 9, 1, 20.
In plur.: astus hostium in perniciem ipsis vertebat, Tac. A. 2, 20: praeveniens inimicorum astus, id. ib. 6, 44; 12, 45; Petr. 97: Ulixes nectit pectore astus callidos, Sen. Troad. 527: nunc advoca astus, anime, nunc fraudes, dolos, id. ib. 618: ad insidiarum astus, Gell. 11, 18, 17.

astūtus, a, um, adj. [a lengthened form of the ante-class. astus, like versutus from versus, cinctutus from cinctus; and astus itself has the form of a P. a., q. v. init.], shrewd, sagacious, expert; or (more freq., cf. astutia) in mal. part., sly, cunning, artful, designing, etc.

  1. * I. Ante-class. form astus, a, um: asta lingua, Att. ap. Non. p. 1, 54.
  2. II. Class. form astūtus: malus, callidus, astutus admodum, Plaut. Am. 1, 1, 112: Causam dicere adversus astutos, audacīs viros, valentes virgatores, id. As. 3, 2, 19: non tam astutus, neque ita perspicax, Ter. Heaut. 5, 1, 1: verum ego numquam adeo astutus fui, Quin etc., id. Ad. 2, 2, 13: ratio, Cic. Verr. 1, 11 fin.: nihil astutum, id. Or. 19, 64: hoc celandi genus est hominis non aperti, non simplicis, non ingenui; versuti potius, obscuri, astuti, fallacis, id. Off. 3, 13, 57: astuti Getae, Prop. 5, 5, 44: Parthorum astutae tela remissa fugae, id. 4, 8, 54: ut est astuta et ingeniosa sollertia, Plin. 36, 26, 66, § 192, where Jan omits astuta et: gens non astuta, nec callida, Tac. G. 22 et saep.: pro bene sano Ac non incauto fictum astutumque vocamus, Hor. S. 1, 3, 62: homo sagax et astutus, Mart. 12, 88, 4: Est vir astutus multorum eruditor, Vulg. Eccli. 37, 21: vulpes, Hor. S. 2, 3, 186: consilium, Gell. 5, 10 al.
    As subst. (eccl. Lat.): Astutus omnia agit cum consilio, Vulg. Prov. 13, 16; ib. Eccli. 18, 28.
    Comp.: fallacia astutior, Plaut. Cas. 5, 1, 7: si qui me astutiorem fingit (followed by callidius), Cic. Fam. 3, 8, 6: qui custodit increpationes, astutior fiet, Vulg. Prov. 15, 5.
    * Sup.: astutissimus adversarius, Aug. Serm. 17: astutissima calliditas, id. Civ. Dei, 21, 6.
    Adv.: astūtē, craftily, cunningly: astute comminisci aliquid, Plaut. Ep. 2, 2, 96: docte atque astute captare, id. Most. 5, 1, 21: consulte, docte atque astute cavere, id. Rud. 4, 7, 14: Astute, shrewdly done, Ter. And. 1, 2, 12: astute labefactare aliquem, id. Eun. 3, 3, 3: satis astute adgredi aliquem, id. Phorm. 5, 8, 75: astute reticere aliquid, Cic. ad Q. Fr. 1, 2, 1: astute nihil agere, Matius ap. Cic. Fam. 11, 28, 3.
    Comp.: astutius ponere aliquid, Varr. L. L. 9, 1 Müll.
    Sup.: astutissime componere aliquid, Gell. 18, 4: astutissime excogitare, Lact. 1, 22: astutissime fingi, Aug. Civ. Dei, 19, 5.