Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

cōmĭtas, ātis, f. [comis],

  1. I. courteousness, kindness, obligingness, friendliness, affability, gentleness (syn.: benignitas, facilitas, humanitas; opp. gravitas and severitas; in good prose; esp. freq. in Cic.): si illius (sc. Catonis) comitatem et facilitatem tuae gravitati severitatique asperseris, Cic. Mur. 31, 66; id. Or. 10, 34; id. Off. 2, 14, 48; id. de Or. 2, 43, 189: Crassus in summā comitate habebat etiam severitatis satis, Scaevolae multā in severitate non deerat tamen comitas, id. Brut. 40, 148; cf. id. Sen. 4, 10: in socios, mansuetudo in hostes, Tac. A. 2, 72; Suet. Aug. 53; 74; 98; Tac. Agr. 16; Plin. Ep. 8, 21, 1: comitas affabilitasque sermonis, Cic. Off. 2, 14, 48 al.
  2. II. Too great liberality, prodigality, Plaut. Trin. 2, 2, 52; 2, 2, 75; id. Rud. prol. 38; Suet. Oth. 3.

1. cŏmĭtātus, a, um, Part. and P. a., from comitor and comito; v. comitor.

2. cŏmĭtātus, ūs, m. [comes].

  1. I. An escort, an attending multitude, a train, retinue (in sing. and plur.).
    1. A. In gen. (class.): qui cum uxore veheretur in raedā muliebri et delicato ancillarum puerorumque comitatu, Cic. Mil. 10, 28: magno comitatu ingredi, id. Cat. 3, 2, 6: comitatum optimorum civium desero, id. Att. 8, 3, 2: praedonis improbissimi societas atque comitatus, id. Verr. 2, 5, 21, § 54; id. Fam. 6, 19, 1: Pompeius comitatu equitum triginta ad mare pervenit, Caes. B. C. 3, 96; Quint. 1, 2, 5; 7, 2, 45: iter modico comitatu ingressus est, Suet. Caes. 31; id. Aug. 98 et saep.; Verg. A. 12, 336.
      1. * 2. Transf., of animals: multo ceterarum volucrum comitatu, Tac. A. 6, 28.
      2. 3. Of abstr. objects: pruna hordearia appellata a comitatu frugis ejus, i. e. because they ripen at the same time, Plin. 15, 13, 12, § 41; so, virgultorum, id. 17, 23, 35, § 211: quid tanto virtutum comitatu (opus est) si? etc., Cic. Fin. 2, 34, 111; id. Par. 2, 1, 16: utriusque causae, Plin. 18, 29, 69, § 283: ferre impetum vitiorum, tam magno comitatu venientium, Sen. Ep. 7, 6.
    2. B. In partic., in the time of the empire, an imperial escort, retinue, court, suite, Tac. H. 2, 65; Plin. Pan. 20, 3; Dig. 49, 16, 13; Aus. Ep. 17; Symm. Ep. 8, 9; Aug. Ep. 129: Osthanes exornatus comitatu Alexandri, honored with the right of attendance upon Alexander, Plin. 30, 1, 2, § 8; cf.: deici congressu et comitatu, Tac. A. 13, 46.
  2. II. A company (without the accessory idea of attendance), a band, troop, crowd, swarm: litterae, quaecumque erant in eo comitatu, etc., Cic. Cat. 3, 3, 6; Caes. B. C. 1, 48; 1, 51; 1, 54; Sall. C. 45, 1; Liv. 28, 22, 4; Suet. Tib. 6 al.

cŏmĭto, āre, 1, v. a. (poet. collat. form of comitor), to accompany, attend, follow: quod si Romanae comitarent castra puellae, Prop. 2, 7, 15; Ov. P. 2, 3, 43; id. M. 14, 259; 13, 55; 8, 692: funera, id. P. 1, 9, 47 (Att. ap. Non. p. 85, 139, is, on account of the corruption of the text, dub.).

      1. b. Pass.: comitor, āri, Plin. 9, 35, 55, § 110; Just. 30, 2, 4; Ov. Tr. 3, 7, 47; Lucr. 1, 98.
        Esp. freq. in part. perf.: cŏmĭtātus, a, um, accompanied, attended: (mulier) alienis viris comitata, Cic. Cael. 14, 34; so with an abl. added, Ov. M. 2, 441; 2, 845; 3, 215; 9, 687; 10, 9; id. Am. 1, 6, 33; Tib. 3, 2, 13; Plin. 21, 11, 38, § 65; Tac. Agr. 40; id. A. 14, 8: trecentis feminarum comitata, Curt. 6, 5, 26; Sen. Hippol. 1; Stat. Achill. 2, 309.
        As adj.: quod ex urbe parum comitatus exierit, Cic. Cat. 2, 2, 4; so, bene, id. Phil. 12, 10, 25; Quint. 12, 8, 3; and hence, also, in comp.: puero ut uno esset comitatior, Cic. Tusc. 5, 39, 113; so Plin. 10, 37, 52, § 109; App. Mag. 1, p. 288, 29.

cŏmĭtor, ātus, 1, v. dep. a. [comes], to join one’s self to any one as an attendant, to accompany, attend, follow (class.; esp. freq. after the Aug. per.); constr. with acc. or absol., with abstr. subjects by Cic. three times (qs. comitem esse) with dat. (v. B. β).

  1. I. In gen.
          1. (α) With acc.: propinqui Indutiomari comitati eos ex civitate excesserunt, Caes. B. G. 6, 8: matrem, Lucr. 2, 640: patrem, Suet. Calig. 10; Curt. 3, 8, 12: nautas fugā, Verg. A. 4, 543: Metellum in exsilium, Suet. Gram. 3: erilem filium in scholas, id. ib. 23: hostiam, Verg. G. 1, 346: iter alicujus, id. A. 6, 112: gressum erilem, id. ib. 8, 462: currum Augusti triumpho, Suet. Tib. 6; id. Dom. 2 fin.: rem militarem, Tac. A. 11, 22.
          2. (β) Absol. (esp. freq. in the Aug. poets and Tac.): lanigerae comitantur oves, Verg. A. 3, 660; Plin. Pan. 24, 3: sex milia Dalmatarum, recens delectus, comitabantur, Tac. H. 3, 50; 5, 1; id. G. 46: non aequo comitantes ordine, Sil. 4, 31; Dig. 17, 10, 15, § 16.
            In the abl. absol. of the part. pres., with the attendance of, attended by, etc., sometimes to be translated by with, together with, and with a negative, without: magnā comitante catervā, Verg. A. 2, 40; 11, 498; Curt. 6, 5, 11.
            In plur., Nep. Att. 22, 4; Ov. M. 11, 275; 13, 631; Tac. H. 3, 41; Suet. Ner. 48: domino comitante, Ov. M. 13, 402: nupsi non comitante deo, without the assent, against the will of the god (Hymen), Prop. 4 (5), 3, 16.
    1. B. Transf. to inanimate objects (cf. comes, I. B.).
          1. (α) With acc.: comitatur fama unionis ejus parem, etc., Plin. 9, 35, 58, § 121: quando comitetur semper artem decor, Quint. 9, 4, 7; cf. also Curt. 8, 5, 16; Claud. C. Mal. Theod. 243; Dig. 45, 1, 126, § 1.
          2. (β) With dat.: (Tarquinio Superbo) aliquamdiu prospera fortuna comitata est, Cic. Rep. 2, 24, 44: tardis enim mentibus virtus non facile comitatur, id. Tusc. 5, 24, 68: cetera, quae comitantur huic vitae, id. ib. 5, 35, 100.
          3. (γ) Absol.: an est aliquid per se ipsum flagitiosum, etiam si nulla comitetur infamia? Cic. Fin. 2, 19, 60: Teucrum comitantibus armis Punica se quantis attollet gloria rebus! Verg. A. 4, 48; Ov. M. 14, 235; id. F. 3, 865: comitante opinione, Tac. Agr. 9.
  2. II. In partic., to attend one to the grave: (Eumenem) comitante toto exercitu humaverunt, Nep. Eum. 13, 4; id. Att. 22, 4: juvenem exanimum vano honore, Verg. A. 11, 52; cf.: supremum comitentur honorem, id. ib. 11, 61.