Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

prōmo, mpsi (msi), mptum (mtum), 3, v. a. [pro-emo], to take, give, or bring out or forth, to produce (freq. and class.; syn.: profero, effero)

  1. I. Lit.: si quid tibi opus erit promptu, promito, Plaut. Cist. 1, 1, 113: Pa. Prompsisti tu illi vinum? Lu. Non prompsi, id. Mil. 3, 2, 16: pecuniam ex aerario, Cic. Verr. 2, 3, 84, § 195: signa ex aerario prompta, Liv. 3, 69 fin.: medicamenta de narthecio, Cic. Fin. 2, 7, 22: aurum ex armario, id. Cael. 21, 52: libros inde, id. Fin. 3, 2, 7: vina dolio, Hor. Epod. 2, 47: promptum vagina pugionem, Tac. A. 15, 54 aliquid in usus, Col. 2, 10, 16: se, to come forth or out: laetique cavo se robore promunt, Verg. A. 2, 260: vites promunt se, put forth, shoot out, Col. 3, 12, 1.
  2. II. Trop.
    1. A. In gen., to bring, put, or draw forth est aliquid, quod non ex usu forensi … sit promendum et assumendum, Cic. de Or 1, 14, 59: loci, e quibus argumenta promuntur, id. Top. 2, 7: nunc promenda tibi sunt consilia, id. Att. 9, 18, 2: promere et exercere justitiam, Plin. Ep. 1, 10, 10: nunc illas promite vires, Verg. A. 5, 191.
    2. B. In partic., to bring to light, disclose, utter, tell, express, relate, etc.: percuntanti promere omnia. Plaut. As. 1, 1, 10: rerum ordinem, Vell. 2, 48, 6: magnificam orationem de semet ipso prompsit, Tac. H. 2, 90. verba, quae sensum animi nostri optime promunt, Quint. 8 praef. § 32: animi voluntatem, id. 12, 10, 40: promere aliquid loquendo, id. 2, 16, 15: quid ipse sim secutus promam, id. 7, 1, 3: qui pueris utile carmen prompturus est, wishes to publish, App. Flor. p 358 med.; cf.: insignem attenuat deus, Obscura promens, raising into notice, Hor. C. 1, 34, 14.
      Hence, promp-tus (promtus), a, um, P. a., prop. brought to light, exposed to view; hence,
    1. A. Visible, apparent, evident, manifest (rare but class.): inimicitiam atque amicitiam in frontem promptam gero, Enn. ap. Gell. 19, 8, 6 (Trag. v 8 Vahl.): aliud clausum in pectore, aliud promptum in linguā habere, Sall. C. 10, 5: tametsi hoc minime latet, quod ita promptum et propositum est, ut, etc., Cic. Rosc. Am 40, 118 prompta et aperta, id. Fin. 1, 9, 30: eminentia et prompta, id. de Or. 3, 57, 215: consilia, locos, prompta, occulta noverat, Tac. A. 2, 20.
      Sup.: nihil se tam clausum neque tam reconditum posse habere, quod non istius cupiditati apertissimum promptissimumque esset, Cic. Verr. 2, 4, 20, § 42.
    2. B. Transf.
      1. 1. At hand, i. e. prepared, ready, quick, prompt, inclined or disposed to or for any thing = paratus, expeditus.
          1. (α) Absol.: laudat promptos, segniores castigat, Caes. B. C. 1, 3: promptissimus homo, Cic. Verr. 2, 4, 17, § 37: cetera, quae tibi a multis prompta esse certo scio, a me sunt paratissima, id. Fam. 4, 13, 6: fidem alicui promptam expositamque praebere, id. Caecin. 27, 78: quorum cognoverat promptam audaciam, Sall. C. 32, 2: quod cuique promptum, arma, equos, aurum offerentes, Tac. A. 1, 71: sagittae, Ov. M. 3, 188: prompta et profluens eloquentia, Tac. A. 13, 3.
            Sup., Just. 22, 2, 12.
          2. (β) With ad or in aliquid (rarely in aliquū re): ad bella suscipienda Gallorum aiacer et promptus est animus, Caes. B. G. 3, 19 fin.: animus ad defendendam rem publicam, Cic Fam. 3, 11, 4. esse animo prompto ad jocandum, id. Q. Fr. 2, 13, 1: homines ad vim prompti, ad seditionem parati, id. Agr 2, 30, 82: paratior ad usum forensem promptiorque esse, id. Div. in Caecil. 13, 41: promptiores ad nostra pericula, id. Off. 1, 24, 83: promptus ad lacessendum certamen, Liv 44, 4, 2: ad injurias vicinorum, Just. 23, 1, 3: promptus in pavorem, Tac. A. 15, 25 fin.: in adulationes, id. ib. 15, 61: in latrocinia, Flor 4, 12, 10; cf. in comp.: promptior in spem, Tac. Agr. 35 fin.; and in sup.: Dalmatae in latrocinia promptissimi, Flor 4, 12, 10: celeritas prompta et parata in agendo, Cic. Brut. 42, 154: in rebus gerendis promptus, Nep. Them. 1, 4.
          3. (γ) With pro or adversus (very rare): utemini nobis etiam promptioribus pro patriā, Liv. 22, 59, 11: promptus adversus insontes, Tac. A. 6, 48 fin.
          4. (δ) With abl.: non promptus ingenio, Liv. 4, 3: linguā promptus, id. 2, 45 fin.; cf.: sermone promptus, Tac. H. 2, 86: promptus audaciā, id. A. 1, 57; 14, 40: promptus animo, id. ib. 14, 58.
            Comp.: haud quisquam manu promptior erat, Liv. 2, 56: promptior linguā quam manu, Sall. J. 44, 1.
            (ε) With gen.: promptus animi, Tac. H. 2, 23.
            Sup.: belli promptissimos delegebant, Sall. Fragm. ap. Arus Mess. (H. 2, 13 Dietsch): Plato veritatis omnibus exhibendae promptissimus, Gell. 10, 22, 1.
            (ζ) With dat. (rare except in Tacitus): promptus libertati aut ad mortem animus, Tac. A. 4, 46: seditioni, id. ib. 1, 48: cuicumque fiagitio, id. ib. 15, 45: ultioni, id. ib. 11, 32: nullam gentem promptiorem veniae dandae fuisse, Liv. 25, 16, 12.
            (η) With inf. (poet.): promptus metuenda pati, Luc. 7, 105: scis ipse, quam promptae superos incessere Thebae, Stat. Th. 7, 209.
        1. b. In gen., brave, courageous: maxime vellem, rem publicam in periculis a promptissumo quoque defendi, Sall. Or. Phil. cont. Lep. (H. 1, 48 Dietsch); Tac. Agr. 3; id. H. 2, 25; 3, 69.
      2. 2. Easy, practicable: facilis et prompta defensio, Cic. de Or. 1, 56, 237: moenia haudquaquam prompta oppugnanti, Liv. 23, 1 fin.: regnum, Just. 29, 2, 5: expugnatio, Tac. A. 1, 68: possessio, id. ib. 2, 5: aditus, obvia comitas, id. ib. 2, 2 fin.: promptissima mortis via, id. ib. 16, 17: promptum est, with inf., it is easy: sed nec mihi dicere promptum, Nec facere est illi, Ov M. 13, 10; Tac. A. 15, 41.
        Hence, adv.: promptē (perh. not ante-Aug.).
      1. 1. Readily, quickly, without delay, willingly, promptly: dare operam, Tac. A. 15, 52: distribuere pecuniam legatis, Val. Max. 4, 3, 9.
        Comp.: promptius adversari, Tac. A. 2, 38: dirumpere imagines (opp. cunctanter), id. H. 1, 55.
        Sup.: promptissime adesse alicui, Plin. Ep. 4, 17, 11.
      2. 2. Easily: promptius expediam, Juv. 10, 220: victoria promptissime licentiam sumministrat, Val. Max. 6, 5, 1.

prōmus, a, um, adj. [promo].

  1. I. In economic lang., of or belonging to giving out, distributing. cella, a store-room, larder, Tert. Res. Carn. 27.
      1. 2. Subst.: prō-mum, i, a store-room, Tert. ad Uxor. 2, 4 fin.
        Much more freq.,
  2. II. Subst.: prō-mus, i, m., a giver out, distributor of provisions (opp. condus, the keeper of them); and hence, in gen., a cellarer, steward, butler, Plaut. Poen. 3, 4, 6; id. Ps. 2, 2, 14: foris est promus, Hor. S. 2, 2, 16; Varr. R. R. 1, 16, 5; Col. 12, 3, 9; Aus. Ep. 22, 20.
    1. B. Transf.: librorum, he who gives out books from a library, a librarian, App. Mag. p. 308, 17: ego meo sum promus pectori, I keep the key of my own breast, i. e. I guard my heart against evil, Plaut. Trin. 1, 2, 44.