Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

sūmo, sumpsi, sumptum, 3 (sync. form of the inf. perf. sumpse, Naev. ap. Gell. 2, 19, 6 (Com. Rel. v. 97 Rib.; suremit for sumpsit, surempsit for sumpserit, Paul. Diac. 299, 2; Fest. 298, 9), v. a. [contr. for subimo, from sub-emo], to take, take up, lay hold of, assume (syn. capio).

  1. I. In gen.: auferere, non abibis, si ego fustem sumpsero, Plaut. Am. 1, 1, 202: laciniam, id. Merc. 1, 2, 16: si hoc digitulis duobus sumebas primoribus, id. Bacch. 4, 4, 24: si mutuas non potero, certum’st sumam foenore, id. As. 1, 3, 95: postremo a me argentum quanti est sumito, Ter. Ad. 5, 9, 20: locum ( = capere), Plaut. Aul. 4, 6, 9: legem in manus, Cic. Agr. 2, 6, 15: unum quodque vas in manus, id. Verr. 2, 4, 27, § 63: Epicurum et Metrodorum non fere praeter suos quisquam in manus sumit, id. Tusc. 2, 3, 8: orationes in manus, Quint. 10, 1, 22: litteras ad te a M. Lepido consule quasi commendaticias sumpsimus, have taken, provided ourselves with, Cic. Fam. 13, 26, 3: spatium ad vehicula comportanda, Liv. 2, 4: spatium ad colloquendum, id. 8, 18: ferrum ad aliquem interficiendum, id. 40, 11, 10: Tusculi ante quam Romae sumpta sunt arma, id. 3, 19, 8: pro conjuge ferrum, Ov. H. 15 (16), 371: arma, Quint. 5, 10, 71: sume venenum, id. 8, 5, 23; Nep. Them. 10, 3; id. Hann. 12, 5: partem Falerni, Hor. C. 1, 27, 9: cyathos, id. ib. 3, 8, 13: panem perfusam aquā frigidā, Suet. Aug. 77: potiunculam, id. Dom. 21: antidotum, id. Calig. 23: pomum de lance, Ov. P. 3, 5, 20: cibum, Nep. Att. 21; Petr. 111: soporem, Nep. Dion, 2, 5: sumptā virili togā, put on, Cic. Lael. 1, 1: virilem togam, Suet. Aug. 8; 94 med.; id. Tib. 7; id. Galb. 4; Val. Max. 5, 4, 4: calceos et vestimenta, Cic. Rep. 1, 12, 18: regium ornatum, Nep. Eum. 13, 3: latum clavum (opp. deponere bracas), Poët. ap. Suet. Caes. 80: diadema, Suet. Calig. 22: annulos ferreos (opp. deponere), id. Aug. 100: gausapa, Ov. A. A. 2, 300: alas pedibus virgamque manu tegumenque capillis, id. M. 1, 672: perventum est eo, quo sumpta navis est, Cic. Off. 3, 23, 89: pecuniam mutuam, id. Fl. 20, 46; Sall. C. 24, 2: aurum mutuum, Suet. Caes. 51.
    Of time: diem ad deliberandum, Caes. B. G. 1, 7: tempus cibi quietisque, Liv. 32, 11.
    1. B. Trop.
      1. 1. In gen.: calorem animo, Lucr. 3, 288: obsequium animo, i. e. animo obsequi, Plaut. Bacch. 4, 10, 8: Ariovistus tantos sibi spiritus, tantam arrogantiam sumpserat, ut, etc., assumed, Caes. B. G. 1, 33; cf.: sumpsi animum, I took courage, Ov. F. 1, 147: animos serpentis, id. M. 3, 545: vigorem, id. P. 3, 4, 31: cum spiritus plebs sumpsisset, Liv. 4, 54, 8: certamine animi adversus eum sumpto, id. 37, 10, 2: exempla, Cic. Lael. 11, 38: sumptis inimicitiis, susceptā causā, etc., taken upon one’s self, assumed, id. Vatin. 11, 28: omne bellum sumi facile, ceterum aegerrime desinere, to be undertaken, entered upon, begun, Sall. J. 83, 1; so, bellum cum aliquo, Liv. 1, 42, 2; 36, 2, 3.
      2. 2. Esp.: supplicium sumere, to exact satisfaction, inflict punishment, rarely absol.: supplici sibi sumat, quod volt ipse, ob hanc injuriam, Plaut. Merc. 5, 4, 31: satis sumpsimus jam supplici, id. Pers. 5, 2, 72: graviore sententiā pronuntiatā more majorum supplicium sumpsit, Caes. B. G. 6, 44.
        Usu. de aliquo: potuisse hunc de illā supplicium sumere, Cic. Inv. 2, 27, 82: tum homo nefarius de homine nobili virgis supplicium crudelissime sumeret, id. Verr. 2, 2, 37, § 91: supplicium de matre sumpsisse, Cic. Rosc. Am. 24, 66; Liv. 39, 29; cf. supplicium.
        Rarely ex aliquo, Liv. 23, 3, 1.
        Post-class. also ab aliquo, Val. Max. 4, 1, ext. 1; 5, 1, ext. 2.
        Rarely poenam sumere ( = capere): pro maleficio poenam sumi oportere, Cic. Inv. 2, 36, 108: merentis poenas, Verg. A. 2, 586: poenam scelerato ex sanguine, id. ib. 12, 949; cf. id. ib. 6, 501.
  2. II. In partic.
    1. A. To take (by choice), to choose, select: philosophiae studium, Cic. Ac. 1, 2, 8: hoc sumo ( = suscipio), hoc mihi deposco, id. Verr. 1, 12, 36: nos Capuam sumpsimus, id. Fam. 16, 11, 3: sumat aliquem ex populo monitorem officii sui, Sall. J. 85, 10: enitimini, ne ego meliores liberos sumpsisse videar quam genuisse, i. e. to have adopted, id. ib. 10, 8: sumite materiam vestris, qui scribitis, aequam Viribus, Hor. A. P. 38: quis te mala sumere cogit? Aut quis deceptum ponere sumpta velit? Ov. Tr. 5, 1, 69 sq.: disceptatorem, Liv. 1, 50: quod tres patricios magistratus nobilitas sibi sumpsisset, id. 7, 1: Miltiadem sibi imperatorem, Nep. Milt. 1, 3.
      Poet., with inf.: quem virum aut heroa lyrā vel acri Tibiā sumis celebrare, Clio? Hor. C. 1, 12, 2: quis sibi res gestas Augusti scribere sumit? id. Ep. 1, 3, 7.
    2. B. To take as one’s own, to assume, claim, arrogate, appropriate to one’s self (syn.: ascisco, assumo, arrogo): quamquam mihi non sumo tantum neque arrogo, ut, etc., Cic. Planc. 1, 3: sed mihi non sumo, ut meum consilium valere debuerit, id. Att. 8, 11 D, § 6: sumpsi hoc mihi pro tuā in me observantiā, ut, etc., id. Fam. 13, 50, 1: tantum tibi sumito pro Capitone apud Caesarem, quantum, etc., id. ib. 13, 29, 6: sibi imperatorias partes, Caes. B. C. 3, 51: nec sumit aut ponit secures Arbitrio popularis aurae, Hor. C. 3, 2, 19: vultus modo sumit acerbos, Ov. Tr. 5, 8, 17: mores antiquos, Liv. 3, 68: proelio sumpta Thessalia est, conquered, Flor. 4, 2, 43.
    3. C. To take, get, acquire, receive: distat sumasne pudenter an rapias, Hor. Ep. 1, 17, 44: laudemque a crimine sumit, Ov. M. 6, 474: sumpto rigore, id. ib. 10, 139: vel tua me Sestus vel te mea sumit Abydos, id. H. 17 (18), 127.
    4. D. To take for some purpose, i. e. to use, apply, employ, spend, consume (syn. insumo): in malā uxore atque inimico si quid sumas, sumptus est: In bono hospite atque amico quaestus est, quod sumitur, Plaut. Mil. 3, 1, 79 sq.: minus hercle in hisce rebus sumptum est sex minis, id. Trin. 2, 4, 9 and 12: frustra operam, opinor, sumo, Ter. Heaut. 4, 3, 15: frustra laborem, Caes. B. G. 3, 14: cui rei opus est, ei hilarem hunc sumamus diem, Ter. Ad. 5, 3, 68: videtis hos quasi sumptos dies ad labefactandam illius dignitatem, Cic. Rab. Post. 16, 44: sumpseris tibi familiaritatem nostram ad ornamentum, Plin. Ep. 6, 18, 2.
      Poet.: curis sumptus, consumed, worn out, Poët. ap. Cic. Div. 1, 21, 42 (Trag. Fr. Inc. 8 Rib.).
    5. E. To undertake, begin, enter upon: bellum, Liv. 1, 42; Flor. 4, 12, 24: bellis ponendis sumendisque, Liv. 8, 4: haec maxime belli ratio sumendi fuerat, id. 38, 19: duellum cum aliquo, id. 36, 2: proelia, Suet. Caes. 60; Tac. H. 2, 45: in hos expeditionem, Flor. 4, 12, 6: non mandata expeditio, sed sumpta est, id. 4, 12, 48.
      Poet.: prima fide vocisque ratae temptamina sumpsit Liriope, Ov. M. 3, 341.
  3. F. In an oration, disputation, etc.
      1. 1. To take for certain or for granted, to assume, maintain, suppose, affirm: alterutrum fatearis enim sumasque necesse’st, Lucr. 1, 974: nec solum ea sumitis ad concludendum, quae ab omnibus concedantur, sed ea sumitis, quibus concessis, etc., Cic. Div. 2, 50, 104: aliquid pro certo, id. ib.
        With inf.-clause: beatos esse deos sumpsisti, Cic. N. D. 1, 31, 89: pro non dubio legati sumebant, quae Antiochi fuerunt, Eumenem aequius esse quam me habere, Liv. 39, 28, 5.
      2. 2. To make, take a beginning, etc. (late Lat.): ab uno signo sumamus exordium, Macr. Somn. Scip. 18: ab illā quaestione principium sumere, Lact. 1, 2: quin fictio a capite sumat exordium, id. Opif. Dei, 12, 7.
      3. 3. To take, bring forward, cite, mention as a proof, an instance, etc. (cf. profero): homines notos sumere odiosum est, Cic. Rosc. Am. 16, 47: unum hoc sumo, id. ib. 34, 97: sumam annum tertium, id. Verr. 2, 3, 44, § 104: ex istis tuis sumam aliquem, id. Cael. 15, 36: quid quisquam potest ex omni memoriā sumere illustrius? id. Sest. 12, 27: ab oratore aut poëtā probato sumptum ponere exemplum, Auct. Her. 4, 1, 1.
  4. G. To take as a purchase, to buy, purchase: quanti ego genus omnino signorum non aestimo, tanti ista quattuor aut quinque sumpsisti, Cic. Fam. 7, 23, 2: decumas agri Leontini, id. Verr. 2, 3, 64, § 149: quae parvo sumi nequeunt, obsonia captas, Hor. S. 2, 7, 106.
  5. H. Aliquam, to use, enjoy, etc., in mal. part., Mart. 10, 81, 2: mille licet sumant, Ov. A. A. 3, 90; Auct. Priap. 5; cf. gaudia, Nemes. Ecl. 4, 59: aliquid, Petr. 100.
  6. K. To take, fascinate, charm: simul conspexerit juvenem, venustate ejus sumitur, App. M. 2, p. 116, 40.