Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

pĕnē̆tral, ālis, v. penetralis fin.

pĕnē̆trālis, e, adj. [penetro].

  1. I. Piercing, penetrating (ante-class.): frigus, Lucr. 1, 494: ignis, id. 1, 535: fulmineus multo penetralior ignis, id. 2, 382.
  2. II. Transf., inward, inner, internal, interior, innermost (mostly poet.): tecta, Verg. G. 1, 379: aeternumque adytis effert penetralibus ignem, id. A. 2, 297: abditi ac penetrales foci, Cic. Har. Resp. 27, 57: di Penatesab eo, quod penitus insideret: ex quo etiam penetrales a poëtis vocantur, id. N. D. 2, 27, 68; so, per penetrales deos, Sen. Oedip. 265; id. Phoen. 340: penetrale sacrificium dicitur, quod interiore parte sacrarii conficitur: unde et penetralia cujusque dicuntur; et penes nos, quod in potestate nostrā est, Fest. p. 250 Müll.
    As subst.: pĕnē̆trāle, is (pĕnē̆tral, Macr. S. 7, 1; Symm. Ep. 2, 34), n.; usually in plur.: pĕnē̆trālĭa, ium, the inner part, interior of any thing, esp. of a building; the inside space, an inner room (mostly poet.; not in Cic. or Cæs.; cf. adytum).
  1. I. Lit.
    1. A. In gen.: penetrale urbis, Liv. 41, 20, 7: in ipsis penetralibus (Britanniae), Tac. Agr. 30: apparent Priami et veterum penetralia regum, the inner chambers, Verg. A. 2, 484: in penetralibus regum ipsorum, Vulg. Psa. 104, 30; so, penetralia alta medio tecti, Verg. A. 7, 59: magni amnis penetralia, Ov. M. 1, 574; Sil. 7, 501.
    2. B. In partic.
      1. 1. A sanctuary, esp. that of the Penates, a chapel: penetralia sunt penatium deorum sacraria, Fest. p. 208 Müll.: Capitolini Tonantis, Mart. 10, 51.
      2. 2. Transf., poet., the Penates, guardian deities: huc vittas castumque refer penetrale parentum, Sil. 13, 62: avi penetralia Turni, id. 1, 668.
  2. II. Trop., an inner place, secret place, a secret (post-Aug.), Stat. S. 3, 5, 56: loci aperire penetralia, Quint. 6, 2, 25: auxilia ex ipsis sapientiae penetralibus petere, id. 12 prooem. § 3: animus secedit in loca puraHaec eloquentiae penetralia, Tac. Or. 12: penetralia animi, Ambros. in Luc. 1, 1, 12: mentis, id. ib. 1, 5, 105.
    With esp. reference to the signif. sanctuary (v. supra, I. B.): ut tantum intra suum penetral existimes adorandam (philosophiam), Macr. S. 7, 1: sanctum penetral animi tui nesciunt, Symm. Ep. 2, 34.
    Adv.: pĕnē̆trālĭter, inwardly, internally (post-class.), Ven. Vit. S. Mart. 4, 597.