Lewis & Short

dēmum (also demus, like prorsus, quorsus, rursus, deorsus, Liv. Andr. ap. Paul. ex Fest. p. 70, 8 Müll.; Plaut. Trin. 3, 3, 51 Ritschl and Brix), adv. [a sup. form from de, downmost; cf.: sub, summus], used to give prominence to an idea in opposition to or restriction of another, at length, at last, not till then; just, precisely; only, etc.

  1. I. In Latin of every period and description of writing (for syn. cf.: tandem, denique, postremum, primo).
    1. A. Enclitically with pronouns, like adeo (but less freq.), just, precisely, especially, exactly, indeed; also translated by an emphasis of the pronoun: id demum lepidumst, Plaut. Pers. 2, 3, 14; cf.: sic sentio, id demum aut potius id solum esse miserum, quod turpe sit, Cic. Att. 8, 8 init.: idem velle atque idem nolle, ea demum firma amicitia est, Sall. C. 20, 4; cf. id. ib. 12 fin.: relinquere aculeum in audientium animis is demum potest, qui, etc., Plin. Ep. 1, 20, 18: tamquam ad eam linguam demum natus esset, Quint. 6 prooem. § 11: me fortuna hac demum voluit consistere terra, Verg. A. 1, 629; cf. id. ib. 2, 743 al.: ille demum antiquis est adulescens moribus, Plaut. Capt. 1, 2, 20: per quaedam parva sane, si ipsa demum aestimes, ducunt, Quint. 1, 10, 5: vos demum, ut video, legem antiquastis sine tabella. Sed ego, etc., Cic. Leg. 3, 17, 38 (but Bait. vos quidem): quae demum causae secundam valetudinem praestent, Cels. praef.: jam vero exsilium, si rerum naturam, non ignominiam nominis quaerimus, quantum demum a perpetua peregrinatione differt? Cic. Tusc. 5, 37, 107: sciscitando eo demum pervenit, ut haud procul esset, quin Remum agnosceret, Liv. 1, 5 fin.
          1. (β) Strengthened by a preceding verum enim vero, or a following profecto: verum enim vero id demum juvat, si quem, etc., Ter. Ad. 2, 3, 2; Sall. C. 2, 9; cf. Liv. 4, 4: is demum profecto vitam aequa lance pensitabit, etc., Plin. 7, 7, 5.
          2. (γ) Separated from the pronoun: hoc est demum quod percrucior, Plaut. Bac. 5, 1, 13: illa seges demum, Verg. G. 1, 47.
    2. B. Enclitically with the adverbs nunc, tum, or tunc, post, modo, jam, ibi, sic, etc.; just, precisely, not till; also freq. expressed by more strongly accenting those particles.
        1. a. Nunc demum, Gr. νῦν δή, now, now at length, at last (cf.: nunc adeo, under 2. adeo, no. B. 2. c.): nunc demum ego cum illa fabulabor libere, Plaut. Poen. 5, 3, 40; so with scio, id. Epid. 3, 4, 22; id. Mil. 2, 6, 62; with intellego, Ter. Heaut. 2, 3, 12; cf.: nunc demum rescribo iis litteris, quas, etc., Cic. Att. 16, 3; and: undevicesimo aetatis anno dicere in foro coepi et nunc demum, quid praestare debeat orator, adhuc tamen per caliginem video, yet it is only now that I am at length beginning to see, Plin. Ep. 5, 8, 8 et saep.
          1. (β) In Plautus with following conjunctions, cum, quoniam, etc.: nunc demum a me insipienter factum esse arbitror, Cum rem cognosco, Plaut. Mil. 2, 6, 80; cf. id. Rud. 4, 4, 78.
          2. (γ) Separated by pol, edepol, or other words: nunc pol demum ego sum liber, Plaut. Cas. 4, 4, 14: nunc edepol demum in memoriam regredior, cum cogito, etc., id. Capt. 5, 4; 25; id. Cas. 4, 4, 14; id. Aul. 1, 2, 1: heu, nunc misero mihi demum Exsilium infelix! Verg. A. 10, 849.
        2. b. Tum demum, then at length, then indeed (so most freq., esp. in the historians; in Caes. only in this connection): tum demum Liscus oratione Caesaris adductus, etc., Caes. B. G. 1, 17; 1, 50, 2; 1, 51, 2; Liv. 2, 20; 3, 12; Plin. Ep. 6, 20, 6; Verg. A. 6, 330; 573; id. G. 3, 205; Ov. F. 4, 615 et saep.: utraque re satis experta tum demum consules, Liv. 2, 29.
          1. (β) With foll. conjunct. ubi, si, cum, etc. (and in Plautus also separate; cf. above, no. 1. b. and c.): ubi expolivero, Magis hoc tum demum dices, Plaut. Poen. 1, 1, 61; Sall. J. 46; Cels. 7, 27 fin.: si id facies, tum demum scibis, etc., Plaut. Mil. 4, 8, 56; id. Men. 2, 2, 71; Cic. Rep. 1, 24; cf. with quodsi, Att. ap. Cic. Att. 9, 10, 4: ac tum demum, cum medium tenuere, etc., Plin. Ep. 8, 20, 7: tum tu igitur demum id adulescenti aurum dabis, Ubi, etc., Plaut. Trin. 3, 3, 52.
            Once in this connection demum alone: servata res est demum, si illam videro, Plaut. Merc. 5, 2, 68.
        3. c. Tunc demum (cf. Drak. Liv. 41, 3, 5): tunc demum intelleges, etc., Sen. Ep. 121; Suet. Calig. 9; Vulg. Gen. 41, 9; and with cum, Col. praef. fin.; with ubi, Cels. 3, 6, and 10.
        4. d. Post demum, afterwards, not till after: post eum demum huc cras adducam, Plaut. As. 5, 2, 65: post igitur demum, etc., id. Amph. 3, 1, 16.
          With post as praep.: unas enim post idus Martias, Asin. Pollio ap. Cic. Fam. 10, 31, 4: post biduum demum, Suet. Aug. 10 fin.
        5. e. Modo demum, only now, now for the first time: modone id demum sensti, Ter. And. 5, 3, 11.
        6. f. Jam demum, now at last, now (cf. δή … ἤδη, Eurip. Suppl. 980; Troad. 235), Ov. Tr. 2, 8.
        7. g. Ibi demum, just there: illic ibi demum’st locus, ubi, etc., Plaut. Capt. 5, 4, 3; Quint. 10, 3, 13: ibi demum morte quievit, Verg. A. 9, 445; cf. id. ib. 1, 629; Stat. Th. 2, 474; id. Silv. 2, 3, 14; cf. also ibi demum, of time, Ter. Hec. 1, 2, 53.
        8. h. Sic demum: sic demum socios consumpta nocte reviso, Verg. A. 2, 795; 6, 154.
        9. k. Ita demum, Vulg. 2 Mac. 6, 15.
      1. 2. With the abl. temp. or absol.: ego novus maritus anno demum quinto et sexagesimo fiam? Ter. Ad. 5, 8, 15: decimo demum pugnavimus anno, Ov. M. 13, 209: quarta vix demum exponimur hora, Hor. S. 1, 5, 23: hieme demum, Plin. Ep. 7, 2, 2: pontificatum maximum, quem numquam vivo Lepido auferre sustinuerat, mortuo demum suscepit, Suet. Aug. 31; cf.: appellato demum collegio obtinuit, id. Caes. 23: his demum exactis, Verg. A. 6, 637: noctu demum rex recessit, Curt. 7, 11, 20.
        And once with the nominative of the part. perf.: damnatus demum, vi coactus reddidit Mille et ducentos Philippos, i. e. not until condemned, Plaut. Bac. 2, 4, 38.
    3. C. To add emphasis to the idea contained in a proposition, in fact, in very truth, certainly, indeed (rare): ea sunt enim demum non ferenda in mendacio, quae, etc., Cic. Rep. 2, 15: immemor est demum, nec frugum munere dignus, qui, etc., Ov. M. 15, 122; Quint. 10, 6, 5; so to strengthen a comparative (cf.: adeo, etiam): latius demum ire, further yet, Plaut. Most. 3, 2, 156: num expositio haec longior demum esse debeat, Quint. 4, 2, 79.
  2. II. In postAug. Latin.
    1. A. Only, solely, exclusively ( = duntaxat, tantum, solum, tantummodo, modo): ne vulgarem viam ingressus, alienis demum vestigiis insisterem, Quint. prooem. § 3; id. 2, 15, 1: adeo suis demum oculis credidit, id. 11, 3, 68: quaedam (verba) tertiae demum personae figura dicuntur, ut licet, piget, id. 1, 4, 29: qui (Cicero) non assecutus esset docendo judicem tantum et utiliter demum ac Latine perspicueque dicendo, ut, etc., id. 8, 3, 3 et saep.: nihil magis pro contione testatus est, quam id demum se habiturum, quod, etc., but just that, Suet. Oth. 6 et saep.: ut non is demum sit veneficus, qui vitam abstulit data potione, sed etiam qui mentem, Quint. 9, 2, 105; cf. with the following verum etiam, id. 7 prooem. § 1.
        1. b. Ita demum, only so; then or in that case only; not till then ( = tum demum); esp. freq. in conditional propositions: si plus humoris excernitur quam assumitur, ita demum secundae valetudinis spes est, Cels. 3, 21; Plin. Ep. 3, 3, 2; Suet. Claud. 25 al.
    2. B. To point out something as taking place only after previous delay, at length, at last = tandem: quod oppidum Hispaniae frustra diu oppugnatum illitis demum galbano facibus succenderit, Suet. Galb. 3; cf. corresp. with tandem, id. Calig. 6.
      1. * 2. For denique no. II. 2, finally, in fine: ex quibus alium Ciceroni, alium Caesari, singulis demum singulos opponeremus, Tac. Or. 26 fin. Cf. Hand Turs. II. p. 250-260; Zumpt ad Curt. 6, 39, 25; Mützell ad Curt. 3, 7, 8; 3, 22, 26.