Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Perseus.
The word comm��runt could not be parsed. Trying a normal dictionary lookup:
No entries found. Showing closest matches:
† cōmissor (on account of erroneous deriv. from comis, comedo, commensa, etc., often written cōmisor, commisor, commissor, cōmesor, cōmes-sor, commessor, commensor, etc.; v. Vel. Long. p. 2233; Liv. 40, 7, 5 Drak.; Quint. 11, 3, 57; Spald. and Zumpt), ātus, 1, v. dep., = κωμάζω (v. Lidd. and Scott in h. v.), to hold a festive procession, to revel, make merry; of young people, who went about with music and dancing, to celebrate a festival, and finally returned to one of their companions, in order to carouse anew (class.; not in Cic.; cf., however, comissatio and comissator): nunc comissatum ibo ad Philolachetem, Plaut. Most. 1, 4, 5: ad fratrem, Liv. 40, 7, 5; 40, 13, 3: domum, Plaut. Most. 1, 4, 22: qui praetereat comissatum volo vocari, id. Stich. 5, 4, 4: in domum alicujus, * Hor. C. 4, 1, 11: intromittere aliquam comissatum, * Ter. Eun. 3, 1, 52.
Absol.: comissantium modo currum secuti sunt, Liv. 3, 29, 5; * Quint. 11, 3, 57; Suet. Calig. 32; id. Dom. 21; Petr. 25, 1.
† comma, ătis, n., = κόμμα.
- I. In gram.
- A. A division of a period (in Cic. Or. 62, 211; 66, 223; Quint. 9, 4, 22, written as Greek; pure Lat. incisum), Quint. 1, 8, 6; Diom. 2, p. 460 sq. P.
- B. A mark of punctuation, a comma, Don. p. 1742 P.
- II. In verse, the cœsura, Marc. Vict. p. 2519 P.
commăcĕrātĭo, ōnis, f. [commacero], a dissolution, maceration (late Lat.): corporis, Ambros. In Psa. 37, § 59.
com-măcĕro, āre, v. a., to soften by steeping, to macerate: aliquid in aquā pluviali, Marc. Emp. 36 fin.; Ambros. in Luc. 5, 6.
com-măcesco, ĕre, v. inch. n., to grow lean, Varr. ap. Non. p. 137, 3; cf. macesco.
com-măcŭlo, āvi, ātum, 1, v. a., to spot, stain, pollute, defile on all sides (rare but class.).
- I. Lit.: sanguine manus, Verg. E. 8, 48: sanguine suo altaria deūm, Tac. A. 1, 39: commaculatus sanguine, Paul. Nol. 6, 164.
- II. Trop.: se isto infinito ambitu, * Cic. Cael. 7, 16: se cum Jugurthā miscendo, Sall. J. 102, 5: pia templa domosque occursu, Stat. Th. 11, 752: se consortiis aliquorum, Cod. Th. 3, 12, 3: vidnitatem stupri procacitate, ib. 3, 16, 2: flagitiis commaculatus, Tac. A. 16, 32: nam praeter satellites commaculatos quis eadem volt? Sall. H. 1, 41, 21 Dietscn.
* com-mădĕo, ēre, v. n., to become very soft: bene, Cato, R. R. 156, 5.
Commāgēnē (in MSS. erroneously Comāgēnē), ēs, f., = Κομμαγηνή.
- I. The northern province of Syria (whose chief town was Samosata, now Samosat), Mel. 1, 11, 1; Plin. 5, 12, 13, § 66; 5, 24, 20, § 85; 10, 22, 28, § 55; 29, 3, 13, § 55; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 10, 1 al.
Hence,
- 2. Commāgēnus, a, um, adj., of Commagene: legati, Cic. Fam. 15, 1, 2: haruspex, Juv. 6, 550: galla, Plin. 16, 7, 9, § 27: regio, Tac. A. 15, 12.
Hence, subst.: com-māgēnum, i, n. (sc. medicamentum), a remedy made there, Plin. 29, 3, 13, § 55; 10, 22, 28, § 55; cf. plur. (sc. unguenta), Dig. 34, 2, 21.
And subst.: Commāgēni, ōrum, m., the inhabitants of Commagene, Mel. 1, 2, 5; Plin. 29, 3, 13, § 55; Tac. A. 2, 42 al.
- II. (Supply herba.) An unknown plant, perh. Nardus Syriaca, Plin. 29, 3, 13, § 55.
* com-mălaxo (conm-), āre, v. a., to make entirely mild, to soften; trop.: patrem, Varr. ap. Non. p. 82, 14; cf. Varr. L. L. 6, § 96 Müll.
com-mando, no perf., sum, ĕre, v. a., to chew (late Lat.): frondes myrti, Ser. Samm. 36, 684: radix commansa, Marc. Emp. 8.
commandūcātĭo, ōnis, f. [commanduco], a chewing, mastication (late Lat.): olivarum, Scrib. Comp. 53 and 104.
com-mandūco (conm-), no perf., ātum, 1, v. a. (access. form commandū-cor, ātus, 1, v. dep., Lucil. ap. Non. p. 81, 26; p. 123, 27; p. 479, 2 sq.; in trop. signif.), to chew much, chew to pieces, masticate: linguam, Val. Max. 3, 3, ext. 4: acinos, Plin. 24, 4, 6, § 11; 25, 13, 105, § 165 sq.; Scrib. Comp. 9; 53; 165.
com-mănĕo, ēre, v. n., to remain somewhere constantly (late Lat.): in domo, Macr. S. 6, 8 fin.; Cod. Th. 7, 8, 1: aliquo loco, Aug. Civ. Dei, 22, 8; Jul. Val. Rer. Gest. Alex. M. 1, 20 Mai.
com-mănĭfesto, āre, v. a., to manifest together, Boeth. Arist. Top. 6, 2, p. 707.
com-mănĭpŭlāris, is, m., a comrade who is in the same manipulus, Tac. H. 4, 46; Inscr. Orell. 3557.
So also ‡ COMMANIPVLARIVS, ii, Inscr. Rein. 8, 74.
* commănĭpŭlātĭo, ōnis, f. [commanipulo], companionship in a manipulus, Spart. Nig. 10, 6.
com-mănĭpŭlo, ōnis, m., a comrade of the same manipulus, Spart. Nig. 10, 5.
So also ‡ COMMANIPVLVS and COMMANIPLVS, Inscr. Orell. 3557; Inscr. Grut. 551, 1.
com-marcĕo, ēre, v. n.; lit., to wither; trop., to become wholly faint or inactive (late Lat.): miles, Amm. 17, 10, 1; 31, 12, 13.
* com-margĭno, āre, v. a., to furnish with a parapet or railing: pontes, Amm. 31, 2, 2.
* com-mărītus, i, m., an associatehusband, Plaut. Cas. 4, 2, 18.
* com-martyr, yris, m., a fellow-martyr, companion in martyrdom, Tert. Anim. 55.
com-mascŭlo, āre, v. a. [masculus], to make manly, firm, courageous, to invigorate, embolden (post-class.): animum, App. M. 2, p. 124, 32: frontem, Macr. S. 7, 11.
com-mastĭco, no perf., ātum, 1, v. a., to chew (late Lat.), Aem. Mac. 2, 15; 4, 8.
† commătĭcus, a, um, adj., = κομματικός, cut up, divided, short (eccl. Lat.): hymnus, Sid. Ep. 4, 3: rhythmi, id. Carm. 23, 450.
com-mātūresco, rŭi, ĕre, v. inch. n., to ripen thoroughly: ubi commaturuerit, Col. 12, 49, 7 Schneid. N. cr.
com-mĕābĭlis, e, adj. (perh. only in Arn.).
- I. Pass., that is casily passed through, permeable: venae, Arn. 2, p. 84, 3.
- II. Act., that easily passes through: aurae, Arn. 7, p. 233.
commĕātālis, e, adj. [commeatus], pertaining to provisions or supplies: formula, Cassiod. Var. 7, 36: miles, accompanying the provisions, Cod. Just. 1, 27, 2, § 9; 12, 38, 16, § 2.
commĕātor, ōris, m. [commeo], one who goes to and fro, an epithet of Mercury as messenger of the gods to men, App. M. 11, p. 262; id. Mag. p. 315, 22.
commĕātus (conm-), ūs, m. [commeo].
- I. A going to and fro, passing freely, going at will: in eo conclavid ego perfodi parietem, Quā conmeatus clam esset hinc huc mulieri, Plaut. Mil. 2, 1, 65; cf.: commeatum vocis exercent fauces, Pall. 1, 3.
- II. Meton.
- A. A place through which one can pass back and forth, a thoroughfare, passage (rare; cf.: abitus, aditus, circuitus, etc.): nimis beat, quod conmeatus transtinet trans parietem, Plaut. Mil. 2, 5, 58: per hortum utroque conmeatus continet, id. Stich. 3, 1, 44; Dig. 43, 8, 2, § 25.
- B. A leave of absence from one’s station for a definite time, a furlough: commeare, ultro citro ire: unde commeatus dari dicitur, id est tempus, quo ire, redire quis posset, Fest. p. 277, 27 Müll.: dare commeatum totius aestatis, Cic. Verr. 2, 5, 25, § 62: petere, Vell. 2, 11, 2; Suet. Tib. 10; id. Ner. 35; id. Galb. 6; id. Claud. 23: sumere, Liv. 3, 46, 10: dare, id. 3, 46, 9; Suet. Calig. 29: accipere, Plin. Ep. 3, 4, 2: in commeatu esse, to be on furlough, Liv. 33, 29, 4: commeatu abesse, Suet. Tib. 72; Dig. 4, 6, 35, § 9: in iis stativis satis liberi commeatus erant, Liv. 1, 57, 4: (legiones) promiscuis militum commeatibus infirmaverat, Tac. A. 15, 10; cf. id. H. 1, 46: cum miles ad commeatus diem non adfuit, on the day when the furlough expired, Quint. 7, 4, 14; cf. Auct. Her. 1, 14, 24: commeatūs spatium excedere, Dig. 49, 16, 14: ultra commeatum abesse, ib. 50, 1, 2, § 6.
Transf.: cras igitur (sc. proficiscar), nisi quid a te commeatus, Cic. Att. 13, 41 fin. dub. (al. commeat); v. Orell. N. cr.: longum mihi commeatum dederat mala valetudo, rest, Sen. Ep. 54, 1: servitus assidua … sine intervallo, sine commeatu, id. Q. N. 3, praef. § 16.
- C. A train, a convoy, caravan, a company carried, a transportation, trip, passage: Londinium copiā negotiatorum et commeatuum maxime celebre, Tac. A. 14, 33; 13, 39; Suet. Ner. 20: duobus commeatibus exercitum reportare instituit, Caes. B. G. 5, 23: secundum commeatum in Africam mittit ad Caesarem, Auct. B. Afr. 34: commeatibus per municipia ac colonias dispositis, supplies of provisions, relays of horses, etc., Suet. Tib. 38: cerneres canes … per omnem nostrum commeatum morsibus ambulare, App. M. 8, p. 209, 18.
- D. Provisions, supplies (very freq., esp. in the histt., in sing. and plur.): interclude inimicis commeatum; tibi muni viam, Quā cibatus commeatusque ad te et legiones tuas Tuto possit pervenire, Plaut. Mil. 2, 2, 70 sq.; cf.: importare in coloniam, id. Ep. 3, 2, 7: ex omnibus provinciis commeatu et publico et privato prohibebamur, Cic. Imp. Pomp. 17, 53: ne foro quidem et commeatu juvare populum Romanum, id. Verr. 2, 5, 21, § 52: commeatu nostros prohibere, Caes. B. G. 2, 9 fin.: neque exercitum sine magno commeatu atque molimento in unum locum contrahere posse, id. ib. 1, 34; Quint. 8, 6, 26: maritimi, Liv. 5, 54, 4: ex montibus invecti, id. 9, 13, 10: advecti, id. 9, 32, 2: convecto, id. 2, 14, 3 al.; Suet. Calig. 43: magni commeatus frumenti Romam subvecti, Liv. 28, 4, 7.
- 2. Freq. opp. frumentum, the remaining supplies of war: ad Vesontionem rei frumentariae commeatūsque causā moratur, Caes. B. G. 1, 39: uti frumento commeatuque Caesarem intercluderet, id. ib. 1, 48; 3, 6; 3, 23 fin.; cf. Plaut. Mil. 2, 2, 70 supra.
- * E. Transf.: commeatus argentarius, gain acquired by money transactions, Plaut. Ps. 1, 5, 9.
* com-mĕdĭtor, āri, v. dep., to impress carefully on one’s mind, to practise, imitate: sonitus chartarum, sounds like, Lucr. 6, 112 Munro ad loc. (but Auct. Her. 3, 18, 31 B. and K. read commode notare).
‡ commējo, āre, = κατουρῶ, Gloss. Gr. Lat.: lectum, Charis. 5, p. 261 P.
† com-mĕlĕto, āre, v. n. [vox hybrida, from com-μελετάω; pure Lat. commeditor], to praclise assiduously, Hyg. Fab. 165.
* com-membrātus, a, um, adj. [membro], grown up together, united; only trop., Paul. Nol. Ep. 44, 4.
com-mĕmĭni (conm-), isse,
- I. v. defect., to recollect a thing in all its particulars, to remember (in Plaut. several times; elsewh. rare).
- (α) With acc.: hoc conmemini magis, quia, etc., Plaut. Am. 1, 1, 98; so id. Curc. 4, 2, 7; id. Mil. 3, 3, 39; id. Poen. 3, 4, 16.
With acc. of quantity: aliquid, Plaut. Poen. 5, 2, 25; cf. also: quem hominem probe commeminisse se aiebat, Cic. de Or. 1, 53, 227; and: ego autem non commemini antequam sum natus, me miserum, id. Tusc. 1, 6, 13.
- (β) With inf. pres.: non conmemini dicere, Plaut. Curc. 5, 3, 32; so id. Mil. 3, 1, 49; id. Men. 5, 9, 15.
- (γ) With rel.-clause, Plaut. Truc. 4, 3, 4.
- (δ) With gen.: conmeminit domi, Plaut. Trin. 4, 3, 20.
(ε) Absol.: memini et scio et calleo et conmemini, Plaut. Pers. 2, 1, 8; id. Truc. 1, 2, 19; Ter. Eun. 3, 5, 16; id. Phorm. 3, 2, 38; Ov. F. 3, 792.
- II. In speech, to recall to mind, mention (late Lat.): Plato complurium Socratis sectatorum in sermonibus, quos scripsit, commeminit, Gell. 14, 3, 2.
commĕmŏrābĭlis (conm-), e, adj. [commemoro], worth mentioning, memorable (rare): clara et conmemorabilis pugna, * Plaut. Ps. 1, 5, 111: multa commemorabilia proferre, Cic. N. D. 2, 52, 131: pietas, id. Marcell. 4, 10.
commĕmŏrāmentum (conm-), i, n. [commemoro], a reminding, mentioning (ante- and post-class. for the class. commemoratio): stupri, Caecil. ap. Non. p. 84, 5: supremum artis suae, Fronto, 2, p. 374.
commĕmŏrātĭo (conm-), ōnis, f. [commemoro], a calling to mind, reminding, suggesting, commemorating, remembrance, mentioning (several times in Cic. and Quint.; elsewh. rare): istaec commemoratio Quasi exprobratio est immemoris benefici, * Ter. And. 1, 1, 16.
With obj.-gen.: antiquitatis, Cic. Or. 34, 120: nominis nostri, id. Arch. 11, 29: rei gestae, Quint. 5, 11, 6: frequens illorum, quae egerat in senatu, id. 11, 1, 18; Tac. A. 13, 3: fortitudinis, Cic. Verr. 2, 2, 78, § 192: (Verres) in assiduā commemoratione omnibus flagitiorum fuit, every one was continually recounting his crimes, id. ib. 2, 1, 39, § 101: tuae virtutis, id. ad Q. Fr. 1, 1, 12, § 36: commemoratione hominum delectare, id. Verr. 2, 4, 55, § 123.
With subj. -gen.: posteritatis, by posterity, Cic. Fam. 5, 12, 1; cf.: aliquid suā commemoratione celebrare, id. Planc. 40, 95.
* commĕmŏrātor, ōris, m. [commemoro], one who mentions a thing, a commemorator: vetustatum, Tert. adv. Marc. 4, 26.
* commĕmŏrātōrĭum, ii, n. [commemoro], a means of remembrance: calliditatis, Ambros. Off. 25.
(commĕmŏrātus, ūs, a false read. for commemoratum, App. Flor. 1, n. 16.)
com-mĕmŏro (conm-), āvi, ātum, 1, v. a., to recall an object to memory in all its particulars.
- I. Rarely of one’s self, to call to mind, be mindful of, keep in mind, remember; with acc. and inf. or rel. -clause: quid quoque die dixerim, audierim, egerim, commemoro vesperi, Cic. Sen. 11, 38.
With acc. and inf.: cottidie commemorabam te unum in tanto exercitu mihi fuisse adsensorem, Cic. Fam. 6, 21, 1: vitandi rumoris causā, quo patrem Caesarem vulgo reprehensum commemorabam, Suet. Aug. 45.
More freq.,
- II. Of others, to bring something to one’s recollection by speaking of it, to remind of: aliquid, Plaut. Ps. 5, 1, 36; Ter. Eun. 5, 8, 14: ad commemorandam renovandamque amicitiam missi, Liv. 27, 4, 10: beneficia meminisse debet is, in quem collata sunt, non commemorare qui contulit, Cic. Lael. 20, 71.
Hence (and so most freq.),
- B. Without the access. idea of remembering, to make mention of something, to recount, relate; constr. with acc., acc. and inf., rel.clause, or with de.
- (α) With acc.: id interdum furtim nomen commemorabitur, Plaut. Truc. 4, 4, 29: res, Lucr. 6, 938: causas, Caes. B. C. 3, 66: humanam societatem, Cic. Off. 3, 6, 31: Xenophontis illam jucunditatem, Quint. 10, 1, 82: o commemoranda judicia! Cic. Verr. 1, 14, 42; cf. id. Fam. 1, 9, 18.
- (β) With acc. and inf., Cic. de Or. 2, 38, 160; cf. Nep. Alcib. 2, 2.
- (γ) With rel.clause: quid ego nunc commemorem Singillatim, qualis ego in hunc fuerim? Ter. Phorm. 5, 9, 42; 4, 5, 3: chlamydem hanc commemores quanti conducta’st? Plaut. Ps. 4, 7, 88.
- (δ) With de: omnes de tuā virtute commemorant, Cic. Q. Fr. 1, 1, 13, § 37; so id. de Or. 3, 20, 75; id. Font. 14, 30; Nep. Dion, 6, 2 al.; cf.: multa de aliqua re, id. Hann. 2, 3; id. Att. 17, 1.
(ε) With in: quae si in privatis gloriosa sunt, multo magis commemorabuntur in regibus, Cic. Deiot. 14, 40; cf.: cum legent in ejus virtutibus commemorari saltasse eum commode, Nep. praef. § 1.
commendābĭlis, e, adj. [commendo], worthy of praise, commendable (rare; perh. not ante-Aug.); with abl., Liv. 42, 5, 5: arbustum fructu, Col. 5, 6, 37: suco, Plin. 13, 9, 18, § 62: aviculae cantu, Val. Max. 9, 1, 2.
Absol., Liv. 37, 7, 15.
Comp., Treb. XXX. Tyrann. 16.
commendātĭcĭus or -tĭus, a, um, adj. [commendatio], serving for commendation, commendatory (very rare): litterae, letters of recommendation or introduction, Cic. Fam. 5, 5, 1; cf. Dig. 41, 1, 65; so, tabellae, Cic. Verr. 2, 4, 66, § 148; and absol., commendaticiae, ārum, f., Aug. in Macr. S. 2, 4, 15.
commendātĭo, ōnis, f. [commendo], a commendation, recommending (in good prose, and very freq.).
- I. In abstr., as an act: amicorum, Cic. Fam. 1, 3, 1; 12, 26 ter; id. Fin. 5, 15, 41; Sall. C. 35, 1; Quint. 9, 2, 59; cf. id. 5, 10, 41; 4, 3, 17; Suet. Caes. 75; id. Aug. 46 al.
In plur., Cic. Fam. 13, 32, 1.
With gen. obj.: ad ceteros contempti hominis, Cic. Att. 8, 4, 1: sui, id. Or. 36, 124 (opp. offensio adversarii); Dig. 1, 16, 4, § 3: commendationes morientium, Cic. Fin. 3, 20, 65; cf. commendo, I. B. 2.
- B. Trop., by the eyes: oculorum, Cic. de Or. 2, 87, 357: naturae, id. Planc. 13, 31.
- II. In concr., that which recommends, the excellence of a thing, worth, praise, a recommendation: ingenii, Cic. Brut. 67, 238: liberalitatis, id. Fam. 1, 7, 9: majorum, id. Cat. 1, 11, 28: probitatis, id. de Or. 2, 52, 211: fumosarum imaginum (i. e. nobilitatis), id. Pis. 1, 1: tanta (erat) oris atque orationis, Nep. Alcib. 1, 2: formae atque aetatis, Auct. B. Alex. 41: animi, Quint. 4, 2, 113: morum, id. 11, 3, 154: prima commendatio proficiscitur a modestiā, Cic. Off. 2, 13, 46; cf. id. ib. § 45; id. Deiot. 1, 2: Epicurus, cum in primā commendatione voluptatem dixisset, id. Fin. 2, 12, 35; cf. id. ib. 5, 14, 40.
commendātĭtĭus, a, um, v. commendaticius.
commendātīvus, a, um, adj. [commendo], commendatory: casus, i. e. dativus, Prisc. p. 670 Putsch.
commendātor, ōris, m. [commendo], one who commends, a commender (in post-Aug. prose; cf., however, commendatrix): fautor et commendator, Plin. Ep. 6, 23, 4; Vop. Prob. 2; Symm. Ep. 1, 40 al.
commendātōrĭus, a, um, adj. [commendator], serving for commendation, commendatory (for the class. commendaticius): litterae, Sid. Ep. 9, 10; Jul. Epit. Nov. 6, § 26.
commendātrix, īcis, f. [commendator], that which commends (rare): legem commendatricem virtutum, * Cic. Leg. 1, 22, 58: terra, * Plin. Ep. 8, 20, 2.
commendātus, a, um, v. commendo, P. a.
com-mendo (conm-), āvi, ātum, 1, v. a. [1. mando], to commit to one for preservation, protection, etc., to intrust to one’s charge, commit to one’s care, commend to.
- I. Prop.
- A. Lit., implying a physical delivery, to deposit with, intrust to; constr. aliquem or aliquid alicui, or absol.: commendare nihil aliud est quam deponere, Dig. 50, 16, 186: Oratorem meum—sic enim inscripsi
Sabino tuo commendavi, Cic. Fam. 15, 20, 1: sacrum sacrove commendatum qui clepsit rapsitve parricida esto, id. Leg. 2, 9, 22; 2, 16, 40: nummos alicui, Dig. 16, 3, 24: corpus alicui loco, Paul. Sent. 1, 21, 4: CORPORA SARCOPHAGO, Inscr. Orell. 4370.
Poet.: semina sulcis, Sil. 15, 541.
With apud or ad and acc. (rare and post-class.): Demetrius duos filios apud Gnidium hospitem suum cum magno auri pondere commendaverat, Just. 35, 2, 1: cujus beneficio ad sororem Medeam est commendatus, Hyg. Fab. 3.
- B. Trop.: ego me tuae commendo et committo fidei, Ter. Eun. 5, 2, 47 (cf.: bona nostra haec tibi permitto et tuae mando fide, id. And. 1, 5, 61); so, commendare se patri in clientelam et fidem, id. Eun. 5, 8, 9; 3, 5, 29: tibi ejus omnia negotia, libertos, procuratores, familiam, Cic. Fam. 1, 3, 2: vos sum testatus, vobis me ac meos commendavi, id. Dom. 57, 145: totum me tuo amori fideique, id. Att. 3, 20, 2: tibi suos testamento liberos, id. Fin. 3, 2, 9: simul atque natum sit animal, ipsum sibi conciliari et commendari ad se conservandum, id. ib. 3, 5, 16; * Cat. 15, 1; Ov. M. 6, 495: aliquem diis, Tac. A. 4, 17; cf. id. ib. 15, 23: rempublicam patribus, id. H. 1, 90; Suet. Aug. 56.
Trop.: aliquid litteris, to commit to writing, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 10, 2: historiam immortalitati, Cic. de Or. 2, 9, 36: nomen tuum immortalitati, id. Fam. 10, 12, 5; cf.: nomen suum posteritati, Curt. 9, 3, 5: eum sempiternae gloriae, Cic. Fam. 5, 12, 6: se fugae, Auct. B. Afr. 34.
- 2. Esp., of the dying, to commend children, parents, etc., to the care of others: is, qui morti addictus esset, paucos sibi dies commendandorum suorum causā postulavisset, Cic. Off. 3, 10, 46: hi de suā salute desperantes … parentes suos commendabant, si quos ex eo periculo fortuna servare potuisset, Caes. B. C. 2, 41: ille tibi moriens nos commendavit senex, Ter. Ad. 3, 4, 11; Prop. 4 (5), 11, 73: tibi suos testamento liberos, Cic. Fin. 3, 2, 9.
- II. In gen., to commend or recommend, i. e. to procure favor for, to make agreeable, to set off with advantage, to grace (class.): principes undique convenire et se civitatesque suas Caesari commendare coeperunt, Caes. B. G. 3, 27 fin.; Auct. B. G. 8, 50: P. Rutilii adulescentiam ad opinionem et conscientiae et juris scientiae P. Mucii commendavit domus, Cic. Off. 2, 13, 47: (vox) quae una maxime eloquentiam vel commendat vel sustinet, id. de Or. 1, 59, 252; cf.: nullā re unā magis oratorem commendari quam verborum splendore et copiā, id. Brut. 59, 216; id. Att. 13, 19, 2; Quint. 6, 1, 21: adfectus nemo historicorum commendavit magis, id. 10, 1, 101: quod me Lucanae commendet amicae, Hor. Ep. 1, 15, 21: marmora commendantur maculis aut coloribus, Plin. 36, 6, 8, § 49: compluresque tribuni militum ad Caesarem veniunt seque ei commendant, Caes. B. C. 1, 74: hoc idcirco commemoratum a te puto, uti te infimo ordini commendares, Cic. Phil. 2, 2, 3: se civibus impiis, id. ib. 5, 1, 3: cum se numeris commendat et arte, Hor. Ep. 2, 1, 261: se tonsā cute, id. ib. 1, 18, 7: his factis abunde se posteritati commendasset, Val. Max. 5, 1, ext. 2.
Hence, commendātus, a, um, P. a.
- A. Commended, recommended to: quae res gloriosior? quae commendatior erit memoriae hominum sempiternae? Cic. Phil. 2, 13, 32; id. Balb. 18, 43: ceteris rebus habeas eos a me commendatissimos, id. Fam. 12, 26, 2; 2, 8, 3; 13, 10, 2; 13, 64, 1.
- B. Agreeable, approved, distinguished, valued: vultus commendatior, Petr. 110, 5: calami, Plin. 16, 36, 65, § 161: fama commendatior, id. 25, 10, 81, § 130.
commensūrābĭlis, e, adj. [mensuro], having a common measure, commensurable, Boëth. 1 Arithm. 18, p. 1000 al.
commensūrātĭo, ōnis, f. [mensuro], symmetry, uniformity, Boëth. Arist. Top. 2, 1, p. 680.
commensūrātus, a, um, adj. [mensuro], equal: consonantiae, Boëth. 1 Mus. 29, p. 1084.
1. commensus, a, um, Part., v. commetior.
2. commensus, ūs, m. [commetior], a due proportion or measure, symmetry (a word of Vitr., as transl. of the Gr. συμμετρία), Vitr. 1, 3, 2; 6 praef.; 6, 2.
commentārĭensis, is, m. [commentarius], one who takes control, has the care of a thing; and specif.,
- I. A registrar of public documents, a recorder, secretary, Dig. 49, 14, 45, § 7; Cod. Just. 1, 27, 1, § 8.
- II. One who makes out a list of prisoners, a keeper of a prison, Cod. Just. 9, 4, 4; Dig. 48, 20, 6; 48, 3, 8.
- III. One who forms a list of soldiers, Ps.-Ascon. Cic. Verr. 2, 1, 28, § 71.
commentārĭŏlum, i, n. (-lus, i, m., Hier. Ep. 149, 1), dim. [commentarius], a short treatise, brief commentary: hoc, Q. Cic. Pet. Cons. 14 fin.; of dub. form, abl. plur., Cic. Fin. 4, 4, 10; id. de Or. 1, 2, 5; id. Phil. 1, 7, 16; Quint. 1, 5, 7.
commentārĭus, ii, m. (sc. liber; both together, Gell. 13, 20, 17); commentā-rĭum, ii, n. (sc. volumen, Varr. L. L. 6, § 90 Müll.; Cic. Brut. 44, 164; cf. commentariolum) [commentor].
- I. Orig. a note-book, sketch-book, memorandum: diurni, a journal, Suet. Aug. 64.
- II. As the title of a book on any subject, but esp. historical, which is only sketched down or written without care (mostly in plur.), a sketch, a paper, memoirs, a commentary, etc., Cic. Fam. 5, 12, 10; Liv. 42, 6, 3; Quint. 2, 11, 7; 3, 8, 58; 3, 8, 67; 8, 2, 12; 10, 7, 30 al.; Tac. A. 6, 47; Suet. Tib. 61 et saep. Thus the two works of Cæsar upon the Gallic and civil wars are called Commentarii, commentaries, Cic. Brut. 75, 262; Hirt. and Asin. Pollio ap. Suet. Caes. 56.
Of a single book: superiore commentario, i. e. in the Seventh Book, Hirt. B. G. 8, 30; cf. Gai Inst. 2, 23; 2, 145.
- B. Esp.
- 1. A commentary, exposition, brief explanation, annotation: commentarium in Vergilium, Gell. 2, 6, 1; cf. id. 1, 12; 1, 21.
- 2. In law, a brief, Cic. Verr. 2, 5, 21, § 54.
- 3. The day-book of an accounting officer, Inscr. Grut. 592, 4; Inscr. Orell. 2904.
- 4. A collection of examples or citations, Quint. 1, 8, 19.
- 5. A pupil’s notes of a lecture or lesson, Quint. 3, 6, 59.
commentātĭo, ōnis, f. [commentarius].
- I. Abstr., a diligent meditation upon something, a studying, a careful preparation, μελέτη (so perh. only in Cic.): loci multa commentatione atque meditatione parati, Cic. de Or. 2, 27, 118.
In plur., Cic. de Or. 1, 60, 257; id. Brut. 71, 249; 27, 105: commentatio inclusa in veritatis lucem proferenda est, id. de Or. 1, 34, 157.
- * 2. As rhet. fig., = ἐνθύμημα, Quint. 5, 10, 1.
- B. Trop.: tota philosophorum vita, ut ait idem (Socrates), commentatio mortis est, Cic. Tusc. 1, 30, 74 (transl. of Plat. Phaed. § 12: Τὸ μελέτημα αὐτὸ τοῦτό ἐστι τῶν φιλοσόφων, λύσις καὶ χωρισμὸς Ψυχῆς ἀπὸ σώματος), commentatio ferendi doloris, id. ib. 2, 18, 42.
- II. Concr., a learned work, treatise, dissertation, description (so perh. not ante-Aug.): commentatio (de naturā animalium), Plin. 8, 16, 17, § 44; so, Indiae, id. 6, 17, 21, § 60.
In plur., Plin. 28, 1, 2, § 7; Gell. praef. § 4.
commentātor, ōris, m. [2. commentor].
- I. An inventor, contriver (post-class. and rare): omnium falsorum, App. Mag. p. 321, 36: evangelii, i. e. the author, Tert. Res Carn. 33.
- II. An interpreter: legum, Cod. Just. 1, 17, 2, § 20; Serv. ad Verg. E. 6, 11.
commentĭcĭus or -tĭus, a, um, adj., [commentus, comminiscor], thought out, devised, fabricated (most freq. in Cicero).
- I. Opp. to that already existing, invented, new: nominibus novis et commenticiis appellata, Cic. Fin. 5, 30, 90: spectacula (opp. usitata), Suet. Claud. 21; Dig. 48, 19, 20.
- II. Opp. to that which is actual.
- A. In gen., feigned, pretended, ideal, imaginary: civitas Platonis, Cic. de Or. 1, 53, 230: commenticii et ficti di, id. N. D. 2, 28, 70; 1, 11, 28.
- B. In opp. to moral reality, truth, fabricated, feigned, forged, false: crimen, Cic. Rosc. Am. 15, 42: res, id. ib. 29, 82: fabula, id. Off. 3, 9, 39: fraudes, Gell. 12, 1, 8: epistulae, Cod. Th. 7, 18, 11, § 1: jus, Dig. 20, 48, 19.
com-mentĭor, ītus, 4, v. dep., to invent or devise a falsehood (post-class.), App. Mag. p. 314, 31; id. de Deo Socr. p. 50, 39: se virum bonum, id. M. 7, p. 188, 2.
commento, āvi, 1, v. act., collat. form of 1. commentor, q. v. (cf. Prisc. p. 797 P.), to delineate, sketch; only trop.: ora, humorously, qs. to demonstrate on the face, for to cudgel or beat, Plaut. Men. 5, 7, 30 dub. (Brix, commetavi; cf. 2. commeto).
Hence,
- b. commentātus, a, um, pass.: ut sua et commentata et scripta … meminisset, Cic. Brut. 88, 301 (just before: secum commentatus in act. signif.): oratio, Q. Cic. ap. Cic. Fam. 16, 26, 1.
1. commentor, ātus sum, 1, v. freq. dep. [comminiscor].
- I. Prop., to consider thoroughly, meditate, think over, study, deliberate, weigh, prepare one’s self mentally, etc. (class.).
- A. Ingen.
- 1. Absol.: ut cito commentatus est, i. e. has made up a story, Plaut. Cas. 2, 3, 27: cum in hortos D. Bruti auguris commentandi causā convenissemus, deliberation, Cic. Lael. 2, 7: magi, qui congregantur in fano commentandi causā, id. Div. 1, 41, 90.
- 2. With acc.: te ipsum, qui multos annos nihil aliud commentaris, docebo quid sit humaniter vivere, Cic. Fam. 7, 1, 5: commentari aliquid et discere, id. Fin. 5, 15, 42: futuras mecum commentabar miserias, id. poët. Tusc. 3, 14, 29.
- 3. With interrog. clause: ut commentemur inter nos, quā ratione nobis traducendum sit hoc tempus, Cic. Fam. 4, 6, 3.
- 4. With de: multos mensis de populi Romani libertate, Cic. Phil. 3, 14, 36.
- B. In partic.
- 1. Of the orator’s preparation for a speech (freq. and class.).
- a. Absol.: ad quem paratus venerat, cum in villā Metelli compluris dies commentatus esset, Cic. Fam. 12, 2, 1: itaque videas barbato rostro eum commentari, Varr. ap. Non. p. 455, 19: crebro digitorum labrorumque motu commentari, Quint. 11, 3, 160.
- b. With acc.: ut quae secum commentatus esset, ea sine scripto redderet eisdem verbis quibus cogitasset, Cic. Brut. 88, 301: quae mihi iste visus est ex aliā oratione declamare, quam in alium reum commentaretur, id. Rosc. Am. 29, 82.
- 2. Of writings, to prepare, produce as the result of study, write (rare): quorum alter commentatus est mimos, Cic. Phil. 6, 13: eo ipso anno cum commentaremur haec, Plin. 18, 25, 57, § 209: Cato de militari disciplinā commentans, id. praef. § 30.
With acc., to discuss, write upon: neque commentari quae audierat fas erat, Gell. 1, 9, 4; cf.: carmina legendo commentando, que etiam ceteris nota facere, Suet. Gram. 2.
- II. Transf.
- A. Of the oratorical student’s practice in speaking (always with reference to the mental exertion and preparation; cf. Jan. ad Cic. Brut. 22, 87): commentabar declamitans, sic enim nunc loquuntur, saepe cum M. Pisone, Cic. Brut. 90, 310: exisse eo colore et eis oculis, ut egisse causam, non commentatum putares, id. ib. 22, 87 fin.: magister hic Samnitium summā jam senectute est et cottidie commentatur, id. de Or. 3, 23, 86 Sorof ad loc.
- B. Hence, as a modest expression for a speaker’s effort, to experiment in speaking, attempt to speak: satisne vobis videor pro meo jure in vestris auribus commentatus? Cic. Fin. 5, 25, 75 Orell. and Madv. ad loc.
- C. To imitate, adopt the language of another: Achilem Aristarchi mihi commentari lubet, Plaut. Poen. prol. 1.
- D. To meditate, purpose: si cogitaras id, quod illa tropaea plena dedecoris et risūs te commentatum esse declarant, Cic. Pis. 40, 97.
2. commentor, ōris, m. [comminiscor], one who devises or invents something, an inventor: uvae, i. e. Bacchus, Ov. F. 3, 785: fraudis, Auct. Ep. Iliad. 579: machinarius, a machinist, Scl. 5, § 13 Momms. (al. commentator).
commentum, i, v. comminiscor fin.
commentus, a, um, Part., from comminiscor.
com-mĕo (conm-), āvi, ātum, 1, v. n., to go and come, pass to and fro: remeare redire, ut commeare ultro citroque ire, unde commeatus (leave of absence; v. commeatus, II. B.) dari dicitur, id est tempus, quo ire et redire commode quis possit, Fest. p. 276, 5, and p. 277, 25.
Hence freq. with ultro and citro (in good prose; freq. in Cic. and the histt.; not in Quint.).
- I. In gen.
- A. Usu. of living beings: pisciculi ultro ac citro commeant, Varr. R. R. 3, 5, 16; Cic. N. D. 2, 33, 84; Liv. 25, 30, 5; Plin. 2, 38, 38, § 104; Suet. Calig. 19: cum terra in aquam se vertit et cum ex aquā oritur aër, ex aëre aether, cumque eadem vicissim retro commeant, Cic. N. D. 3, 12, 31; 2, 19, 49: ut tuto ab repentino hostium incursu etiam singuli commeare possent, Caes. B. G. 7, 36 fin.: inter Veios Romamque, Liv. 5, 47, 11; cf.: commeantibus invicem nuntiis, Tac. A. 13, 38: quā viā omnes commeabant, Nep. Eum. 8, 5; Plin. 10, 23, 32, § 63; Plin. Ep. 2, 7, 6.
- B. Transf., of inanim. and abstr. objects: alterum (genus siderum) spatiis inmutabilibus ab ortu ad occasum commeans. Cic. N. D. 2, 19, 49: (fossam) latitudinis, quā contrariae quinqueremes commearent, pass to and fro, Suet. Ner. 31; cf. Cic. Verr. 2, 5, 18, § 46; Tac. A. 2, 28; 4, 41: quadrigae inter se occurrentes, sine periculo commeare dicuntur, Curt. 5, 1, 25: spiritum a summo ore in pulmonem, atque inde sursum in os commeare, Gell. 17, 11, 3.
Impers. commeatur, we, they, etc., go, Dig. 43, 8, 2, § 21 al.
- C. Rarely with cognate acc. vias, Dig. 48, 10, 27, § 2 (for Plaut. Capt. 1, 2, 82, v. 1. commeto).
- II. With particular reference to the terminus ad quem, to go, come, travel somewhere repeatedly or frequently; to visit a place often, to frequent: insula Delos, quo omnes undique cum mercibus commeabant, Cic. Imp. Pomp. 18, 55; cf. Caes. B. G. 1, 1; cf. Cic. Att. 8, 9, 3; Gell. 6, 10: in urbem, Ter. Hec. 1, 2, 100; Plaut. Truc. 3, 2, 14; Tac. A. 1, 46.
- B. Transf. to inanim. or abstr. things: nam illaec catapultae ad me crebro commeant, Plaut. Curc. 3, 28: cujus in hortos, domum, Baias jure suo libidines omnium commearent, Cic. Cael. 16, 38: crebro illius litterae ab aliis ad nos commeant, id. Att. 8, 9, 3; cf. Tac. A. 4, 41.
‡ commercātor, ōris, m., συνέμπορος, a fellow-trader, Gloss. Lat. Gr.
‡ commercĭārĭus, ii, m., συνωνητής, a fellow-purchaser, Gloss. Lat. Gr.
commercĭor, āri, 1, v. dep. [commercium], to trade: commerciandi licentia, Cassiod. Var. 5, 39.
com-mercĭum (con-m-; ante-class.; sometimes ‡ commircĭum; cf. Vel. Long. p. 2236 P.), ii, n. [merx].
- I. Commercial intercourse, trade, traffic, commerce: mare magnum et ignara lingua commercia prohibebant, Sall. J. 18, 5; Plin. 33, 1, 3, § 7; Plin. Pan. 29; Tac. Agr. 24; Liv. 4, 52, 6: salis, id. 45, 29, 13: commercium hominum in locum aliquem mutui usus contrahunt, id. 38, 18, 12: neque Thraces commercio faciles erunt, id. 40, 58, 1: jus commercii, Dig. 49, 5, 6.
- B. Meton.
- 1. The right to trade as merchants, a mercantile right: commercium in eo agro nemini est, Cic. Verr. 2, 3, 40, § 93; cf. id. ib. 2, 2, 50, § 124: L. Crasso commercium istarum rerum cum Graecis hominibus non fuisse, id. ib. 2, 4, 59, § 133: ceteris Latinis populis conubia commerciaque et concilia inter se ademerunt, Liv. 8, 14, 10; 43, 5, 9; cf. Dig. 41, 1, 62; 30, 1, 39; 45, 1, 34.
- * 2. An article of traffic, merchandise, wares: commercia militaria, Plin. 35, 13, 47, § 168; for provisions, id. 26, 4, 9, § 18; cf. Front. 2, 5, 14.
- 3. A place of trade, market-place: commercia et litora peragrare, Plin. 37, 3, 11, § 45; Claud. in Eutr. 1, 58.
- II. In gen., intercourse, communication, correspondence, fellowship; lit. and trop.: quid tibi mecum est commerci, senex? Plaut. Aul. 4, 4, 4; id. Bacch. 1, 2, 9; id. Stich. 4, 1, 15: mihi cum vostris legibus Nihil est commerci, I have nothing to do with your laws, id. Rud. 3, 4, 20: commercium habere cum Musis, Cic. Tusc. 5, 23, 66: commercium habere cum virtute, id. Sen. 12, 42: dandi et excipiendi beneficii, Val. Max. 5, 3, ext. 3: agrorum aedificiorumque inter se, Liv. 45, 29, 10: plebis, with them, id. 5, 3, 8; 41, 24, 16: linguae, Ov. Tr. 5, 10, 35; Liv. 1, 18, 3; 9, 36, 6; 25, 33, 3: sermonis, id. 5, 15, 5; cf.: loquendi audiendique, Tac. Agr. 2 fin.: commercia epistularum, Vell. 2, 65, 1: hoc inter nos epistularum commercium frequentare, Sen. Ep. 38, 1: communium studiorum, Suet. Claud. 42: sortis humanae, Tac. A. 6, 19: belli, stipulation, treaty, id. ib. 14, 33: belli tollere, Verg. A. 10, 532; so, belli dirimere, Tac. H. 3, 81.
Plur.: est deus in nobis, et sunt commercia caeli, Ov. A. A. 3, 549.
- B. Esp., forbidden intercourse, illicit commerce: libidinis, Val. Max. 8, 2, 2: stupri, Suet. Calig. 36.
Absol.: cum eā mihi fuit commercium, Plaut. Truc. 1, 1, 77.
- 2. In law, = collusio, Cod. Th. 3, 11, 4; cf. ib. 11, 4, 1 al.
com-mercor (con-m-), ātus, 1, v. dep., to trade, traffic together, buy up, purchase (except in Sall., only ante-class.): captivos, Plaut. Capt. prol. 26; 1, 1, 32: cives, homines liberos, id. Pers. 4, 9, 12: arma, tela, etc., Sall. J. 66, 1.
Hence, commercātus, a, um, Part. in pass. signif.: edulia, Afran. ap. Non. p. 28, 30.
com-mĕrĕo, ŭi, ĭtum, 2, v. a., to merit fully, to deserve something; usu. in a bad sense.
- I. Prop.: interrogabatur reus, quam quasi aestimationem commeruisse se maxime confiteretur, Cic. de Or. 1, 54, 232: poenam, Ov. Tr. 2, 4: numquam sciens commerui merito ut caperet odium illam mei, Ter. Hec. 4, 2, 4.
- II. Meton. (with culpam, etc.; antecedens pro consequenti; prop. to earn, acquire, bring to or upon one’s self), to err in something, to commit an offence or crime, be guilty of, perpetrate (mostly ante-class.): noxiam, Plaut. Most. 5, 2, 56: aliquem Castigare pro conmeritā noxiā, id. Trin. 1, 1, 4: culpam in se, id. Merc. 4, 6, 10: quid ego de te conmerui mali? id. Aul. 4, 10, 5: neque te conmeruisse culpam, id. Capt. 2, 3, 43; so, culpam, Ter. Phorm. 1, 4, 29: commerere in se aliquid mali, Plaut. Ep. 1, 1, 59; cf.: quid commerui aut peccavi? Ter. And. 1, 1, 112; cf.: quid placidae commeruistis oves? Ov. F. 1, 362.
commerĕor (conm-), ĭtus sum, 3, v. dep. (ante- and post-class. collat. form of commereo).
- I. To commit, be guilty of: me culpam conmeritum scio, Plaut. Aul. 4, 10, 8: quae numquam quicquam erga me conmerita’st, Ter. Hec. 3, 5, 36.
- II. To earn, merit (post-class.): fidem sedulitatis et veritatis, Gell. 1, 6, 6: cultus et sacrificia, Arn. 2, p. 93.
‡ commetacŭla, ōrum, n., rods carried by the flamens, Paul. ex Fest. p. 64, 17; cf. id. p. 56, 16.
com-mētĭor (con-m-), mensus, 4, v. dep.,
- I. to measure (very rare): omnes porticus, Plaut. Most. 3, 3, 8: agros, Col. 5, 1, 2: siderum ambitus inter se numero, Cic. Univ. 9.
- * II. Trop., to measure with or by something, to proportion: negotium cum tempore, Cic. Inv. 1, 26, 39.
1. commēto (conm-), āre, v. freq. n. [commeo, II.], to go frequently, Afran. and Novius ap. Non. p. 89, 30 sq.: ad mulierculam, Ter. Heaut. 3, 1, 35.
With acc. of distance: nam meus scruposam victus conmetat viam, Plaut. Capt. 1, 2, 82.
* 2. com-mēto (con-m-), āre, 1, v. a.; to measure thoroughly; comice: nimis bene ora commetavi atque ex meā sententiā, i. e. with my fists, Plaut. Men. 5, 7, 30 Brix ad loc. (al. commentavi).
* commictĭlis, e, adj. [commingo], that deserves to be defiled, despicable, vile: servi, Pomp. ap. Non. p. 83, 5 (Com. Rel. v. 138 Rib.).
commictus, a, um, Part., from commingo.
commī̆grātĭo, ōnis, f. [commigro], a wandering, migration: (siderum) aliunde alio, Sen. Cons. ad Helv. 6, 6.
com-mī̆gro (con-m-), āvi, ātum, 1, v. n., to go or remove somewhere with all one’s effects, to migrate, enter (rare, but in good prose; esp. freq. after the Aug. per.): huc habitatum, Plaut. Trin. 4, 3, 77: huc, id. Pers. 1, 3, 58; Ter. Ad. 4, 5, 15: huc viciniae, id. And. 1, 1, 43: in tuam (domum), * Cic. Q. Fr. 2, 3, 7: Romam, Liv. 1, 34, 1; 5, 53, 7; 41, 8, 7; Suet. Tib. 1: Antium, deinde Alexandriam, id. Calig. 49: Athenas, Plin. 35, 11, 40, § 135: e Germaniā in Gallias, Tac. G. 27.
‡ com-mīlĕs, ĭtis, m., a fellow-soldier (for the class. commilito), Inscr. Murat. 819, 4.
com-mīlĭtĭum, ii, n. [militia], companionship in war (prob. not in use before the Aug. period).
- I. Prop., Veil. 2, 29, 5; * Quint. 5, 10, 111; Tac. A. 1, 60; Flor. 4, 4, 2; Just. 5, 10, 3; 11, 5, 3; Plin. Ep. 10, 11, 2; 10, 18, 1.
- II. Transf., fellowship, companionship in gen. (very rare): (studiorum), Ov. P. 2, 5, 72; App. Flor. 3, p. 356, 1; Manil. 1, 780.
1. com-mīlĭto, ōnis, m.
- I. A comrade, companion in war, fellow-soldier (in good prose; most freq. in the histt., esp. of the post-Aug. per.), * Cic. Deiot. 10, 28; Caesar ap. Suet. Caes. 67; August. ap. Suet. Aug. 25; C. Cassius ap. Quint. 6, 3, 90; Liv. 3, 50, 5 and 7; Vell. 2, 59, 4; Suet. Claud. 10; id. Galb. 20; id. Vit. 11; Flor. 2, 20, 2.
- II. Transf., in gen., a comrade: carissimus sibi, Petr. 80: di, Flor. 1, 11, 4; and for a prostitute, Elag. ap. Lampr. Elag. 26.
2. com-mīlĭto, āre, v. n., to be a companion in war, to fight in company; only fig.: luna quasi commilitans, Flor. 3, 5, 23.
* commĭnābundus, a, um, adj. [comminor], threatening (with dat.): comminabundus nobilibus, Tert. adv. Marc. 4, 15.
commĭnātĭo, ōnis, f. [comminor], a threatening, menacing (rare, but in good prose): orationis tamquam armorum, * Cic. de Or. 3, 54, 206 (cf. Quint. 9, 1, 33): taurorum, Plin. 8, 45, 70, § 181; Dig. 26, 7, 7, § 7.
In plur.: imperiosae, Tiro ap. Gell. 7, 3, 13: Hannibalis, Liv. 26, 8, 3: Tiberii, Suet. Tib. 37.
* commĭnātīvus, a, um, adj. [comminor], threatening, menacing: sensus, Tert. adv. Marc. 2, 25.
* commĭnātor, ōris, m. [comminor], a threatener: ignium, Tert. adv. Gnost. 9.
com-mingo, minxi, minctum, 3, v. a., to pollute, defile: lectum potus (by vomiting), * Hor. S. 1, 3, 90: suavia comminxit spurcā salivā tuā, Cat. 78, 8; cf. id. 99, 10: commictum caenum, as a term of reproach, for a paltry, dirty fellow: commictum caeno stercilinium publicum, Plaut. Pers. 3, 3, 3.
com-mĭniscor (con-m-), mentus, 3, v. a. dep. [miniscor, whence also reminiscor, stem men, whence mens, memini; cf. Varr. L. L. 6, § 44] (lit. to ponder carefully, to reflect upon; hence, as a result of reflection; cf. 1. commentor, II.), to devise something by careful thought, to contrive, invent, feign.
- I. (Class., of something untrue; esp. freq. in Plaut.) Reperi, comminiscere, cedo calidum consilium cito, Plaut. Mil. 2, 2, 71: fabricare quidvis, quidvis comminiscere, id. As. 1, 1, 89: mendacium, id. Ps. 2, 3, 23: dolum docte, id. ib. 4, 7, 64: maledicta, id. Bacch. 4, 9, 58: quid agam? aut quid comminiscar, Ter. Heaut. 4, 2, 7: nec me hoc commentum putes, Cic. Att. 6, 1, 8: tantum scelus, * Quint. 5, 13, 30.
With relative-clause: neque quo pacto celem probrum queo comminisci, Plaut. Aul. 1, 1, 30; 1, 1, 37: fac Amphitruonem ab aedibus Ut abigas quovis pacto commentus sies, id. Am. 3, 3, 24 (cf. infra, P. a.).
- B. Of philosophic fiction (cf. commenticius), as antith. to actual, real: Epicurus monogrammos deos et nihil agentes commentus est, Cic. N. D. 2, 23, 59; so, occurrentia nescio quae, id. Fin. 4, 16, 43: quaedam, id. Fat. 3, 5.
- II. In gen., to devise, invent, contrive: nihil adversus tale machinationis genus parare aut comminisci oppidani conabantur, Liv. 37, 5, 5: id vectigal commentum alterum ex censoribus satis credebant, id. 29, 37, 4: novas litteras, Suet. Claud. 41: novum balinearum usum, id. Calig. 37; Flor. 2, 6, 27: Phoenices, litteras et litterarum operas, aliasque etiam artes, maria navibus adire, classe confligere, etc., Mel. 1, 12, 1: excubias nocturnas vigilesque, Suet. Aug. 30; id. Ner. 34; id. Vesp. 23.
Note:
- 1. P. a.: commentus, a, um, in pass. signif., devised, invented, feigned, contrived, fictitious: dat gemitus fictos commentaque funera narrat, Ov. M. 6, 565: sacra, id. ib. 3, 558; 4, 37; id. A. A. 1, 319: crimen, Liv. 26, 27, 8: fraus, Paul. Sent. 5, 4, 8.
Hence,
- 2. Subst.: commentum, i, n.
- A. (Class.) An invention, fabrication, fiction, falsehood: ipsis commentum placet, Ter. And. 1, 3, 20: opinionum commenta delet dies, Cic. N. D. 2, 2, 5 (cf. just before: opiniones fictas atque vanas): non sine aliquo commento miraculi, Liv. 1, 19, 5: mixta rumorum, Ov. M. 12, 54: animi, id. ib. 13, 38.
- B. Since the Aug. per., sometimes, a contrivance, Liv. 29, 37, 6; Suet. Vesp. 18; Just. 22, 4, 3 al.
- C. Nefanda, a project, plan, Just. 21, 4, 3: callidum, Dig. 27, 9, 9.
- D. A stratagem, in war, Flor. 1, 11, 2.
- E. A rhetorical figure, equiv. to commentatio, = ἐνθύμημα, Vitellius ap. Quint. 9, 2, 107; cf. id. ib. 5, 10, 1.
* com-mĭno, āre, v. a., to drive together: pecus gregatim, App. M. 7, p. 192, 29.
com-mĭnor, ātus, 1, v. dep., to threaten one with something, esp., in milit. lang., to threaten with an attack, to menace (in prose most freq. in the histt.; not in Cic.); constr. usu. alicui aliquid; rarely alicui aliquā re, aliquem, or absol.: comminando magis quam inferendo pugnam, Liv. 10, 39, 6: impetum, Auct. B. Afr. 71: obsidionem, Liv. 31, 26, 6; 42, 7, 5: necem alicui, Suet. Caes. 14: inter se, Liv. 44, 9, 7: alicui cuspide, Suet. Caes. 62: accusationem, Dig. 5, 2, 7.
With acc. pers., Dig. 1, 16, 9, § 3; 1, 12, 1, § 10 al.
Absol.: vox comminantis audita est, Suet. Calig. 22 fin.
Part.: commĭ-nātus, a, um, in pass. signif., threatened: mots alicul, App. M. 6, p. 184, 12: novercae nex, id. ib. 10, p. 241, 16.
com-mĭnŭo, ŭi, ūtum, 3, v. a., to make small, either by breaking into many small parts, or by removing parts from the whole (class. in prose and poetry).
- I. To separate into small parts, to break or crumble to pieces, to crush, split, etc.: saxo cere comminuit brum, Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 1, 412 (Ann. v. 586 Vahl.): fores et postes securibus, Plaut. Bacch. 5, 1, 31: ossa atque artua illo scipione, id. Men. 5, 2, 103: tibi caput, id. Rud. 4, 4, 74: illi statuam … deturbant, affligunt, comminuunt, dissipant, Cic. Pis. 38, 93: scalas, Sall. J. 60, 7: anulum, Cic. Verr. 2, 4, 25, § 56: lapidem, Plin. 2, 103, 106, § 233: vitrea, Stat. S. 1, 6, 73: fabas molis, Ov. Med. Fac. 72: vasa crystallina, Petr. 64.
Also of medicines: calculos, Plin. 20, 4, 13, § 23.
Fig.: diem articulatim, i.e. to divide into hours, Plaut. ap. Gell. 3, 3, 5.
- II. To lessen, diminish.
- A. Lit. (very rare): argenti pondus et auri, * Hor. S. 1, 1, 43: opes civitatis, Cic. Verr. 2, 5, 37, § 98: regni opes, Sall. J. 62, 1.
- 2. Transf. to persons: re familiari comminuti sumus, Cic. Att. 4, 3, 6.
- B. Trop. (freq.), to weaken, impair, enervate: nullum esse officium tam sanctum atque solenne, quod non avaritia comminuere atque violare soleat, Cic. Quint. 8, 26: ingenia, Quint. 1, 7, 33; cf.: ingenii vires, Ov. P. 3, 3, 34; and, animum, Plin. Ep. 9, 2, 1.
- 2. Transf. to persons: Viriathus, quem C. Laelius praetor fregit et comminuit, Cic. Off. 2, 11, 40; so of enemies, Flor. 1, 3, 3; 2, 6, 28: nec te natalis origo Comminuit (i. e. animum tuum), Ov. M. 12, 472: lacrimis comminuēre meis, i.e. vinceris, commoveberis, id. H. 3, 134.
com-mĭnus (less correctly cōmĭ-nus), adv. [manus; cf. Beda, Orth. p. 2331 P.; Fronto, Diff. p. 2193 ib.]; orig. belonging to milit. lang., of conflict,
- I. in close contest, hand to hand (with the sword, etc.), Gr. συσταδόν; opp. eminus, also to missilia, sagittae, etc. (class.; most freq. in the histt.): quae mea comminus machaera atque hasta hostibit e manu, Enn. ap. Fest. p. 270, 29 Müll.: nec eminus hastis aut comminus gladiis uteretur, Cic. Sen. 6, 19; Ov. M. 3, 119: undique ex insidiis barbari a fronte ab tergo coörti comminus eminus petunt, Liv. 21, 34, 6; 31, 24, 15; Tac. A. 6, 35; 15, 4; App. M. 5, p. 164, 1: neque ictu comminus neque conjectione telorum (pulsi), Cic. Caecin. 15, 43: jacula inutilia esse … gladio comminus geri rem, Liv. 44, 35, 12: dum locus comminus pugnandi daretur, Caes. B. C. 1, 58: veterani … comminus acriter instare, Sall. C. 60, 3; Liv. 27, 18, 14: conferre signa, id. 1, 33, 4: conferre vires, id. 42, 47, 8: adversus resistentes niti, Tac. A. 4, 51: trucidato hostium duce, Suet. Tib. 3.
- 2. Poet., of copulation, Lucr. 4, 1051; of fighting, Stat. Th. 10, 213; App. M. 2, p. 122, 14.
- B. Trop.: sed haec fuerit nobis tamquam levis armaturae prima orationis excursio: nunc comminus agamus, Cic. Div. 2, 10, 26: qui me epistulā petivit, ad te, ut video, comminus accessit, has approached you in person, id. Att. 2, 2, 2: in apros ire, Ov. F. 5, 176; cf.: agrestes comminus ire sues (for in sues), Prop. 2 (3), 19, 22; and so also of game: cervos obtruncant ferro, Verg. G. 3, 374; and of the preparation of the soil (considered as a contest with the same): jacto qui semine comminus arva Insequitur, i. e. manu sive rastro urget, exercet, id. ib. 1, 104; cf. App. M. 2, p. 117, 16; Hand, Turs. II. p. 96.
- II. In gen., without the access. idea of contest, nigh at hand, near to, near, = prope, in or ex propinquo (not freq. before the Aug. per.): prius Eminus ardescunt quam comminus imbuat ignis, Lucr. 6, 904: aspicit hirsutos comminus ursa Getas, Ov. P. 1, 5, 74; Tac. A. 12, 12: viso comminus armatorum agmine, id. H. 1, 41; id. G. 8: sole per eos dies comminus facto, Plin. 5, 9, 10, § 55: aliquid comminus judicantur, near at hand, i.e. by the eyesight, Plin. 11, 42, 97, § 240; 35, 3, 6, § 17: recipere a debitore suo pecuniam, Dig. 13, 7, 3.
- B. Transf., of time, immediately, = statim, sine intermissione; a very common provincialism in Cisalpine Gaul, acc. to Serv. ad Verg. G. 1, 104.
- III. In postAug. poetry sometimes = ad manus, at hand: comminus arma habere, Val. Fl. 5, 583.
commĭnūtus, a, um, Part., from comminuo.
commis, is, v. gummi.
A maximum of 100 entries are shown.