No entries found. Showing closest matches:
im, i. q. eum, v. is init.
Imăchărensis or Imăcărensis, e, adj., of Imachăra, a city in the northeastern part of Sicily, now perh. Traina: Leontes, Cic. Verr. 2, 5, 7, § 15: ager, id. ib. 3, 18, 47.
Imăchărenses, ium, m., the inhabitants of Imachara, id. ib. 3, 42, 100; Imăcărenses, the same, Plin. 3, 8, 14, § 91 Sillig N. cr.
ĭmāgĭnābĭlis, e, adj. [imago], conceivable, imaginable: res, Boëth. Cons. Phil. 5, pros. 4 and 5.
ĭmāgĭnābundus, a, um, adj. [imaginor], that represents or pictures to himself (post-class.): carnificem, App. M. 3, p. 129.
ĭmāgĭnālis, e, adj. [imago], figurative (late Lat.): descriptio Judaeorum, Vet. interpr. Iren. 5, 11.
Adv.: ĭmāgĭnālĭ-ter, figuratively, Aug. de Gen. ad lit. 12, 5; 6.
ĭmāgĭnārĭē, adv., v. imaginarius fin.
ĭmāgĭnārĭus, a, um, adj. [imago].
- I. Of or belonging to images, image- (late Lat.): pictor, plastes, Edict. Diocl. p. 22.
- B. Subst.: imaginarius, ii, m., i. q. imaginifer, the bearer of the emperor’s image (as a standard), Veg. Mil. 2, 7.
- II. That exists only in imagination or appearance, seeming, nominal, fancied, imaginary (syn.: falsus, simulatus; opp. verus; not anteAug.): fasces, Liv. 3, 41, 1: titulus nuptiarum (with falsus), App. Mag. p. 323: venditio, Gai. Inst. 2, 113; Dig. 18, 1, 55: solutio, Gai. Inst. 3, 169; 173: imaginariae militiae genus, Suet. Claud. 25: funus, Capit. Pertin. 15: et scaenicus rex, Flor. 2, 14, 4: indictio belli, id. 4, 10, 2: paupertas, Sen. Ep. 20, 13; 58, 27: honor verborum, id. Const. Sap. 3, 3.
* Adv.: ĭmāgĭnārĭē, according to imagination: effingere epigrammata, as fancy prompts, Sid. Ep. 2, 10.
ĭmāgĭnātĭo, ōnis, f. [imaginor], a mental image, fancy, imagination (postAug.): libidinum imaginationes in somno, Plin. 20, 7, 26, § 68: provincias secretis imaginationibus agitans, Tac. A. 15, 36; Aug. Conf. 7, 5.
ĭmāgĭnĕus, a, um, adj. [imago], of or belonging to an image, image- (late Lat.): figurae, image-figures, i. e. that serve as likenesses, Ven. Fort. Vit. S. Mart. 2, 276: poenae, i. e. for refusing to worship an image, Sedul. 1, 187.
ĭmāgĭnĭfer, ĕri, m. [imago-fero], an image-bearer, i. e. one who bears the emperor’s image (as a standard), Veg. Mil. 2, 7; Inscr. Orell. 3478 sq.
ĭmāgĭno, no perf., ātum, 1, v. a. [imago], to give an image of, to represent, fashion (post-class. and very rare): ut speculum in loco certo positum nihil imaginat, aliorsum translatum facit imagines, Gell. 16, 18, 3: terram digitis suis imaginatam metuere et adorare, Lact. 5, 13 fin.
ĭmāgĭnor, ātus, 1, v. dep. a. [id.], to picture to one’s self, to fancy, imagine (postAug.): ipse etiam M. Tullius quaerit adhuc eum (eloquentem), et tantum imaginatur ac fingit, Quint. 12, 1, 21; 9, 2, 41; so, fercula triumphi, Plin. 9, 35, 58, § 118: pavorem eorum, Tac. A. 15, 69: nec solum quae facta sint aut fiant, sed etiam quae futura sint aut futura fuerint, imaginamur, Quint. 9, 2, 41; Plin. Ep. 2, 10, 7; 5, 5, 5; Tert. Spect. 30 fin.: Venerem per somnia, Plin. 20, 13, 51, § 143; so of dreams: Calpurnia uxor imaginata est, collabi fastigium domus, Suet. Caes. 81.
ĭmāgĭnōsus, a, um, adj. [imago], full of fancies: non est sana puella; solet esse imaginosa, Cat. 41, 8 Müll. dub.
ĭmāgo, ĭnis, f. [cf. imitor], an imitation, copy of a thing, an image, likeness (i. e. a picture, statue, mask, an apparition, ghost, phantom; the latter only poet. and in post-Aug. prose; cf.: simulacrum, effigies, statua, sigillum): imago ab imitatione dicta, Paul. ex Fest. p. 112 Müll.; cf.: imago dicitur quasi imitago, Porphyr. Hor. C. 1, 12, 4.
- I. Lit.
- A. In gen., a representation, likeness (usu. of a person), statue, bust, picture: Spartiates Agesilaus neque pictam neque fictam imaginem suam passus est esse … unus Xenophontis libellus in eo rege laudando facile omnes imagines omnium statuasque superavit, Cic. Fam. 5, 12, 7: Demosthenes, cujus nuper inter imagines tuas ac tuorum imaginem ex aere vidi, id. Or. 31, 110: Epicuri in poculis et in anulis, id. Fin. 5, 1, 3: hominis imaginem gypso e facie ipsa primus omnium expressit ceraque in eam formam gypsi infusa emendare instituit Lysistratus Sicyonius, Plin. 35, 12, 44, § 153: Africani, Cic. Rep. 6, 10: mulieris, Quint. 7, 7, 5: Antigoni, id. 2, 13, 12: depictam in tabula sipariove imaginem rei, id. 6, 1, 32: si in tabula mea aliquis pinxerit velut imaginem, Gai. Inst. 2, 78: cereae, Hor. Epod. 17, 76; id. S. 1, 8, 43: ut dignus venias hederis et imagine macra, Juv. 7, 29: hoc tibi sub nostra breve carmen imagine vivat, Mart. 9, 1: epistula atque imago me certum fecit, i. e. the image on the seal, the signet, Plaut. Ps. 4, 6, 35; 4, 2, 29; 4, 7, 105: nunc amici anne inimici sis imago, Alcesime, mihi, sciam, i. e. will act like a friend, Plaut. Cas. 3, 1, 1.
- 2. A phantom, ghost, apparition: infelix simulacrum atque ipsius umbra Creusae Visa mihi ante oculos et nota major imago, Verg. A. 2, 773; cf.: et nunc magna mei sub terras ibit imago, shade, spirit, Verg. A. 4, 654; Plin. Ep. 7, 27, 6; cf. id. ib. 1: non vanae redeat sanguis imagini, Hor. C. 1, 24, 15: (somnus) Vanum nocturnis fallit imaginibus, Tib. 3, 4, 56; cf. Hor. C. 3, 27, 40; Suet. Aug. 94; id. Calig. 50: te videt in somnis, tua sacra et major imago humana turbat pavidum, Juv. 13, 221: quid natum totiens falsis Ludis imaginibus? phantoms, Verg. A. 1, 408: ubique pavor et plurima mortis imago, id. ib. 2, 369; cf.: repetitaque mortis imago, Ov. M. 10, 726: lurida mortis imago, Petr. 123, v. 257: varia pereuntium forma et omni imagine mortium, Tac. H. 3, 28: caesorum insepultorumque, id. A. 1, 62: supremorum (i. e. funeris) imago, id. H. 4, 45.
Poet.: genitiva (with forma), natural shape, figure, Ov. M. 3, 331; so, rudis et sine imagine tellus (= informis), shapeless, id. ib. 1, 87.
- B. In partic., an ancestral image of a distinguished Roman (of one who had been aedile, praetor, or consul; usually made of wax, and placed in the atrium of a Roman house, and carried in funeral processions.
- (α) In plur.: obrepsisti ad honores errore hominum, commendatione fumosarum imaginum, quarum simile habes nihil praeter colorem, of smoky (i. e. old) ancestral images, Cic. Pis. 1, 1; cf. Sen. Ben. 3, 28, 1; Plin. 35, 2, 2, § 6: si quid deliquero, nullae sunt imagines, quae me a vobis deprecentur, no ancestors of distinction, Cic. Agr. 2, 36, 100; cf.: quia imagines non habeo et quia mihi nova nobilitas est, Sall. J. 85, 25: qui imagines familiae suae consecuti sunt, Cic. Agr. 2, 1, 1: homo veteris prosapiae ac multarum imaginum, Sall. J. 85, 10: majorum imagines, id. ib. 5, 5; Suet. Vesp. 1: multis in familia senatoriis imaginibus, id. Aug. 4: esto beata, funus atque imagines Ducant triumphales tuum, Hor. Epod. 8, 11: qui stupet in titulis et imaginibus, id. S. 1, 6, 17; Plin. 35, 2, 2, § 6 sqq.; Prop. 2, 13, 19; Suet. Vesp. 19.
- (β) In sing. (rare): jus imaginis, Cic. Verr. 2, 5, 14, § 36: imaginis ornandae causa, id. Sest. 8, 19: vir honoratissimae imaginis futurus ad posteros, Liv. 3, 58, 2: clarum hac fore imagine Scaptium, would become an aristocrat, id. 3, 72, 4, v. Weissenb. ad loc.: Tunc Cotta ne imago Libonis exsequias posterorum comitaretur censuit, Tac. A. 2, 32.
- II. Transf., a reverberation of sound, an echo (mostly poet.): (mellaria facere oportet) potissimum ubi non resonent imagines, Varr. R. R. 3, 16, 12: concava pulsu Saxa sonant, vocisque offensa resultat imago, Verg. G. 4, 50; cf. Sil. 14, 365: alternae deceptus imagine vocis: Huc coëamus ait … Coëamus retulit Echo, Ov. M. 3, 385: cujus recinit jocosa Nomen imago, Hor. C. 1, 12, 4; so, jocosa Vaticani montis, id. ib. 1, 20, 8: vaga, Val. Fl. 3, 596.
- III. Trop.
- A. In gen., an image or likeness of a thing formed in the mind, a conception, thought, imagination, idea: Scipionis memoriam atque imaginem sibi proponere, Cic. Lael. 27, 102: magnam partem noctium in imagine tua vigil exigo, Plin. Ep. 7, 5, 1: Verginium cogito, Verginium video, Verginium jam vanis imaginibus audio, id. ib. 2, 1, 12: imagines, quae εἴδωλα nominant, quorum incursione non solum videmus, sed etiam cogitamus, Cic. Fin. 1, 6, 21; cf.: imagines extrinsecus in animos nostros per corpus irrumpere, id. Ac. 2, 40, 125: plena sunt imaginum omnia, nulla species cogitari potest nisi pulsu imaginum, etc.; id. Div. 2, 67, 137 sq.: unum aliquem te ex barbatis illis, exemplum imperii veteris, imaginem antiquitatis, columen rei publicae diceres intueri, an image of the olden time, id. Sest. 8, 19; cf.: expressam imaginem vitae quotidianae videre, id. Rosc. Am. 16, 47: quidnam illi consules dictatoresve facturi essent, qui proconsularem imaginem tam saevam ac trucem fecerint, i. e. by cruelty in office, Liv. 5, 2, 9: naturae … urbis et populi, Cic. Rep. 2, 39 fin.: justitiae, Quint. 2, 20, 6: virtutis, id. 10, 2, 15: similitudines ad exprimendas rerum imagines compositae, id. 8, 3, 72: illae rerum imagines, quas vocari φαντασίας indicavimus, id. 10, 7, 15: conscripta formantur imagine templa, plans, Stat. S. 3, 1, 117: scipione determinata prius templi imagine in solo, Plin. 28, 2, 4, § 15: tua, pater Druse, imago, memory, Tac. A. 1, 13: magna illic imago tristium laetorumque, recollection, id. ib. 2, 53: si te nulla movet tantae pietatis imago, Verg. A. 6, 405.
- B. In partic.
- 1. In rhet., a figurative representation, similitude, comparison: comparabile est, quod in rebus diversis similem aliquam rationem continet. Ejus partes sunt tres: imago, collatio, exemplum. Imago est oratio demonstrans corporum aut naturarum similitudinem, etc., Cic. Inv. 1, 30, 49; cf.: imago est formae cum forma cum quadam similitudine collatio, Auct. Her. 4, 49, 62; Sen. Ep. 59, 92; Quint. 6, 1, 28; Hor. S. 2, 3, 320; id. Ep. 1, 7, 34.
- 2. With the idea predominating of mere imitation, in opp. to what is original or real, a mere form, image, semblance, appearance, shadow: consectatur nullam eminentem effigiem virtutis, sed adumbratam imaginem gloriae, Cic. Tusc. 3, 2, 3: nos veri juris germanaeque justitiae solidam et expressam effigiem nullam tenemus: umbra et imaginibus utimur, id. Off. 3, 17, 69; cf.: non in umbra et imagine civitatis, etc., id. Rep. 2, 30; and: umbram equitis Romani et imaginem videtis, id. Rab. Post. 15, 41: haec ars tota dicendi, sive artis imago quaedam est et similitudo, habet hanc vim, ut, etc., id. de Or. 2, 87, 356: judiciorum, only the appearance of courts, id. Sest. 13, 30; cf.: imaginem rei publicae nullam reliquissent, id. Agr. 2, 32, 88: his quoque imaginibus juris spretis, Liv. 41, 8, 10: imaginem retinendi largiendive penes nos, vim penes Parthos, Tac. A. 15, 14: habitu et ore ad exprimendam imaginem honesti exercitus, the pretence, id. ib. 16, 32; 6, 27; id. H. 1, 84; 3, 70: qui faciem eloquentiae, non imaginem praestaret, id. Or. 34: nec imagine rerum, sed rebus incendit, Quint. 10, 1, 16: in falsa rerum imagine detineri, id. 10, 5, 17; cf.: nullo quippe alio vincis discrimine, quam quod illi (hermae) marmoreum caput est, tua vivit imago, Juv. 8, 55.
- 3. A representative: non in effigies mutas divinum (Augusti) spiritum transfusum; sed imaginem veram, caelesti sanguine ortam, intellegere discrimen, etc., Tac. A. 4, 52.
- 4. That which suggests or recalls something by resemblance, a reminder: me consolatur recordatio meorum temporum, quorum imaginem video in rebus tuis, Cic. Fam. 1, 6, 2: a Corbulone petierat, ne quam imaginem servitii Tiridates perferret, nothing to suggest slavery, Tac. A. 15, 31; cf.: moriar, si praeter te quemquam reliquum habeo, in quo possim imaginem antiquae et vernaculae festivitatis adgnoscere, Cic. Fam. 9, 15, 2.
* ĭmāguncŭla, ae, f. [imago], a little image: aerea puerilis, Suet. Aug. 7.
Imăus, i, m., = Ἴμαος, a great chain of mountains in Asia, between the Caspian Sea and the Ganges, Plin. 5, 27, 27, § 98; cf. id. 6, 17, 21, §§ 60 and 64.
* imbalnĭtĭes, ēi, f. [in-balneum], an unbathed condition, filthiness: hic cruciatur fame, illuvie, imbalnitie, etc., Lucil. ap. Non. 126, 2.
‡ imbarbescĕre, barbatum fieri, Paul. ex Fest. p. 109 Müll.
imbēcillē, adv., v. imbecillus fin.
imbēcillis (inb-), e, v. imbecillus init.
imbēcillĭtas (inb-), ātis, f. [imbecillus], weakness, feebleness (class.; cf. infirmitas).
- I. Of the body: Tulliae meae morbus et imbecillitas corporis me exanimat. Cic. Att. 11, 6, 4: virium (with infirmitas laterum), id. Brut. 55, 202: valetudinis, id. Fam. 7, 1, 5: Niciae nostri (with mollitia), id. Att. 12, 26, 2; Suet. Gramm. 14; with senium, id. Calig. 44: imbecillitate Augusti nuntiata, i. e. indisposition, id. Tib. 11: qui suae imbecillitati sanitatis appellationem, quae est maxime contraria, optendant, Quint. 12, 10, 15: materiae, Caes. B. C. 2, 15, 2.
- B. Transf., of condition as regards ability, powerlessness, impotency, helplessness, imbecility: utrum propter imbecillitatem atque inopiam desiderata sit amicitia, Cic. Lael. 8, 26; 9, 29; 32; id. Rep. 1, 25, 39; 3, 14; cf.: humani generis imbecillitatem fragilitatemque extimescere, id. Tusc. 5, 1, 3.
- II. Of the mind: animi, Caes. B. G. 7, 77, 9: ingenii, Plin. Ep. 4, 18, 1: consilii, Cic. Off. 1, 32, 117: magistratuum, id. Fam. 1, 4, 3: fallit plerumque, quod probitas vocatur, quae est imbecillitas, Quint. 6, 4, 12: neque illos imbecillitatis damnandos, Tac. A. 4, 8.
imbēcillōsus, a, um, adj. [imbecillus], feeble (eccl. Lat.): corpus hominis post peccatum, Aug. Ver. Rel. 15.
imbēcillus (inb-), a, um (also im-bēcillis, e, Sen. de Ira, 3, 28, 3; id. de Clem. 2, 6, 3; v. Neue, Formenl. 2, 93 sq.), adj., weak, feeble (class.; cf.: debilis, imbellis).
- I. Of the body.
- A. Of living beings: cum homo imbecillus a valentissima bestia laniatur, Cic. Fam. 7, 1, 3: multi sunt imbecilli senes … quam fuit imbecillus P. Africani filius! quam tenui aut nulla potius valetudine! id. de Sen. 11, 35: et absentes (amici) assunt et egentes abundant et imbecilli valent, etc., id. Lael. 7, 23: imbecilliores (opp. firmiores), Quint. 5, 10, 49: Marius et valetudine et natura imbecillior, Cic. Q. Fr. 2, 10, 3: nemo e nobis imbecillus fuit, cujus salus ac valetudo non sustentaretur Caesaris cura, indisposed, Vell. 2, 114, 1.
Subst.: imbecillorum esse aecum misererier, Lucr. 5, 1023.
- B. Of things: vox, Quint. 11, 3, 13: frons, id. 12, 5, 4: pulsus venarum (with exigui), Cels. 3, 19: imbecillissimus ac facillimus sanguis, Sen. Ben. 4, 18: accedent anni et tractari mollius aetas Imbecilla volet, Hor. S. 2, 2, 86: nescio quomodo imbecillior est medicina quam morbus, Cic. Att. 10, 14. 2: terra infecunda ad omnia atque imbecilla, Plin. 17, 5, 3, § 35: vina (opp. valida), id. 14, 21, 27, § 134: imbecillissimam materiam esse omne olus, the least nourishing, Cels. 2, 18.
In a different sense: ovum durum valentissimae materiae est, molle vel sorbile imbecillissimae, very easy of digestion, Cels. 2, 18: simulacra vultus imbecilla ac mortalia sunt: forma mentis aeterna, Tac. Agr. 46: regnum vobis trado firmum, si boni eritis: si mali, imbecillum, Sall. J. 10, 6.
- II. Of the mind: qui eam superstitionem imbecilli animi atque anilis putent, Cic. Div. 2, 60, 125: ingenia, Quint. 2, 8, 12; cf.: imbecilliores vel animo vel fortuna, Cic. Lael. 19, 70; id. Rep. 1, 34: motus fortunae, id. Fin. 5, 24, 71: ab imbecillis accusatoribus accusari, id. Q. Fr. 2, 6, 6: suspiciones, Tac. A. 2, 76.
Subst.: ignavi et imbecilli, Cic. Rep. 1, 32; Sen. Ep. 85.
Hence, adv.: imbēcillē, weakly, feebly, faintly (very rare; perh. only in the comp.): iis, quae videntur, imbecillius assentiuntur, Cic. Ac. 2, 17, 52: imbecillius horrent dolorem, id. Tusc. 5, 30, 85.
imbellĭa (inb-), ae, f. [in-bellum], unfitness for war (post-Aug.): ignavia imbelliaque militum, Gell. 5, 5, 5: imbelliam belli inscientiam, Paul. ex Fest. p. 114 Müll.
imbellis (inb-), e, adj. [in-bellum], unwarlike, unfit for war; peaceful, fond of peace (mostly poet. and in post-Aug. prose; cf.: imbecillis, debilis).
- I. Of living beings: ut imbelles timidique videamur, Cic. Off. 1, 24, 83: ignavi et imbelles, Liv. 26, 2, 11: timidi et imbelles, Quint. 12, 5, 2: ipse acer, bellicosus; at is, quem petebat, quietus, imbellis, placido ingenio, etc., Sall. J. 20, 2: strenui et imbelles inulti obtruncari, id. ib. 67, 2: pro viro forti contra imbellem, Quint. 3, 7, 19: turba (i. e. non-combatants, women and children), Liv. 32, 13, 14; cf.: feminae puerique et alia imbellis turba, id. 38, 21, 14: imbellis et pastoralis manus, Vell. 1, 8, 5: caesorum major numerus et imbellior, Tac. H. 4, 33: juventa, Hor. C. 3, 2, 15: cervi, Verg. G. 3, 265; cf. columba, Hor. C. 4, 4, 31: dei, i. e. Venus and Amor, Ov. Am. 1, 10, 20: maxime Caesar, qui nunc victor … Inbellem avertis Romanis arcibus Indum, i. e. deprived of warlike spirit by defeat, Verg. G. 2, 172.
- II. Of inanim. and abstr. things: itaque videas rebus injustis justos maxime dolere, imbellibus fortes, Cic. Lael. 13, 47: sic fatus senior, telumque imbelle sine ictu Conjecit, weak, powerless, Verg. A. 2, 544; cf. lacerti, Ov. M. 13, 109: Tarentum, peaceful, Hor. Ep. 1, 7, 45: Asia, Liv. 9, 19, 10: nec rem Romanam tam desidem umquam fuisse atque imbellem, id. 21, 16, 3: cithara, Hor. C. 1, 15, 15; cf. lyra, id. ib. 1, 6, 10: plectrum, Ov. M. 5, 114: carmen, Stat. Th. 10, 874: oliva, Val. Fl. 5, 362: fretum, calm, tranquil, Stat. S. 3, 5, 84; cf. id. Th. 3, 255.
Of time: tamen ne prorsus inbellem agerent annum, Liv. 10, 1, 4 (cf.: ferme bellis otium fuit, § 1): triennium, id. 4, 20, 9: permultos annos imbelles agere, id. 9, 45, 10.
imber, bris (abl. imbri, Cic. Att. 7, 20, 1; Verg. E. 7, 60; id. A. 4, 249; Hor. S. 1, 5, 95; Lucr. 1, 715 et saep.; more freq. imbre, Plaut. Most. 1, 2, 62; Cic. de Sen. 10, 34; Liv. 21, 58, 6; Hor. Ep. 1, 11, 11; Ov. Am. 3, 6. 68; id. M. 13, 889; cf. Neue, Formenl. 1, 239 sq.), m. [kindr. to Sanscr. abhra, a cloud; cf. Lat. umbra; Gr. ὄμβρος], rain, heavy or violent rain, a rain-storm, shower of rain, pelting or pouring rain (cf.: pluvia, nimbus).
- I. Lit. (class.): imbres fluctusque atque procellae infensae, Plaut. Trin. 4, 1, 17: venit imber, lavit parietes, id. Most. 1, 2, 30: erat hiems summa, tempestas perfrigida, imber maximus, Cic. Verr. 2, 4, 40, § 86: ita magnos et assiduos imbres habebamus, id. Att. 13, 16, 1; Lucr. 6, 107: maximo imbri Capuam veni, Cic. Att. 7, 20, 1: in imbri, in frigore, id. Verr. 2, 4, 40, § 87: iter factum corruptius imbri, Hor. S. 1, 5, 95; so, imbre lutoque Aspersus, id. Ep. 1, 11, 11: quae opera per imbrem fieri potuerint, Cato, R. R. 2, 3: lapideus aut sanguineus imber, Civ. Div. 2, 28, 60; cf.: quid cum saepe lapidum, sanguinis nonnumquam, terrae interdum, quondam etiam lactis imber defluxit? id. ib. 1, 43, 98: imbri lapidavit, Liv. 43, 13: tamquam lapides effuderit imber, Juv. 13, 67.
- 2. Prov.
- a. Imbrem in cribrum gerere, i. e. to attempt an impossibility, Plaut. Ps. 1, 1, 100.
- b. Tam hoc tibi in proclivi est quam imber est quando pluit, i. e. exceedingly easy, Plaut. Capt. 2, 2, 86.
- II. Transf., in gen.
- A. A rain-cloud, stormcloud: caeruleus supra caput astitit imber, Verg. A. 3, 194; 5, 10: grandinis imbres, hail-storms, Lucr. 6, 107.
- B. Rain-water: piscinae cisternaeque servandis imbribus, Tac. H. 5, 12.
- C. Water or liquid in gen. (poet.): cui par imber et ignis, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 37 Müll. (Ann. v. 511 Vahl.); so of water as an element: ex igni, terra atque anima procrescere et imbri, Lucr. 1, 715: ut ferrum Stridit, ubi in gelidum propere demersimus imbrem, id. 6, 149: calidi, Ov. Am. 2, 15, 23: ratibusque fremebat Imber Neptuni, i. e. the sea, Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 11, 299 (Ann. v. 490 Vahl.); so of the sea, Verg. A. 1, 123; Ov. H. 18, 104; Val. Fl. 4, 665: amicos irriget imbres, Verg. G. 4, 115: imbre per indignas usque cadente genas, a shower of tears, Ov. Tr. 1, 3, 18: sanguineus, stream of blood, Stat. Th. 1, 437; cf.: cruentus, Luc. 6, 224: nectaris, Claud. Nupt. Hon. 101.
- D. Like the Engl. word shower, of things that fall like rain: ferreus ingruit imber, Verg. A. 12, 284; cf.: quo pacto Danaae misisse aiunt quondam in gremium imbrem aureum, Ter. Eun. 3, 5, 37.
imberbis (inb-), e, adj. [in-barba; cf.: infamis, informis], without a beard, beardless (rare but class.): non convenire barbatum esse filium (Aesculapium), cum pater (Apollo) imberbis esset, Cic. N. D. 3, 34, 83; 1, 30, 83; id. Cat. 2, 10, 22: quae Imberbes didicere, Hor. Ep. 2, 1, 85.
In the form imberbus, a, um: androgyni, Lucil. ap. Non. 493, 27; and ap. Charis. p. 74; Cic. Dom. 14, 37; id. Agr. 1, Fragm. 3 (ap. Charis. p. 74): quod maximi sunt iidemque imberbi, Varr. ap. Non. 493, 30: imberbus juvenis, Hor. A. P. 161 Orell. N. cr.
imbĭbo (inb-), bi, 3, v. a. [in-bibo], to drink in, imbibe.
- I. Lit. (post-Aug. and very rare): is nidor per infurnibulum imbibitur in vetere tussi, Plin. 24, 15, 85, § 135.
- B. Transf.: oculi imbibunt tenebras, become darkened, blind, Nazar. Pan. ad Const. 13.
- II. Trop., to imbibe, conceive (class.): de aliquo malam opinionem animo imbibere, Cic. Verr. 1, 14, 42: certamen animis, Liv. 2, 58, 6: paternas artes ingenio, Aus. Parent. 13.
- B. In partic., to determine, resolve to do a thing (usually with an object-clause): quod si facere nolit atque imbiberit ejusmodi rationibus illum ad suas condiciones perducere, Cic. Quint. 6, 27: ut ex ira poenas petere imbibat acres, Lucr. 6, 72; 3, 997: neque immemor ejus, quod initio consulatus im biberat, reconciliandi animos plebis, Liv. 2, 47, 12.
* imbīto (inb-), ĕre, v. a. [in-bito], to go into, enter: meam domum ne imbitas, Plaut. Ep. 1, 2, 42.
* imbŏnĭtas (inb-), ātis, f. [in-bonitas], inconvenience (post-class.): omnis duritia et imbonitas et insuavitas, Tert. ad Martyr. 3.
imbractĕo (inbr-), no perf., ātum, 1, v. a. [in-bracteo], to overlay with leafmetal (late Lat.): statuas auro imbracteari, be gilded over, Amm. 14, 6: aereum opus auro, id. 17, 4: corpora solida, id. 25, 1.
Imbrăsĭdes, ae, v. the foll. art.
Imbrăsus, i, m., a companion of Æneas, father of Glaucus and Lades, Verg. A. 12, 343.
The latter called Imbrăsĭdes, ae, m., acc. plur. Imbrasidas, Verg. A. 12, 343; cf.: Asius Imbrasides, id. ib. 10, 123.
imbrex, ĭcis, f. (less freq. m., Plin. 17, 14, 24, § 114; Arn. 3, 107) [imber], a hollow tile, gutter-tile, pantile (used in roofs for the purpose of leading off the rain; cf.: tegula, operculum, tectorium).
- I. Lit.: tegulae vocatae, quod tegant aedes; et imbrices quod accipiant imbres, Isid. Orig. 19, 10: meas confregisti imbrices et tegulas, Plaut. Mil. 2, 6, 24; id. Most. 1, 2, 28; Sisenn. ap. Non. 125, 18; Plin. 36, 22, 44, § 159; Verg. G. 4, 296.
- II. Transf., of things shaped like a pantile.
- A. A gutter, a trough for watering beasts, Col. 9, 13, 6; 2, 2, 9; Plin. 17, 14, 24, § 114; Cato, R. R. 21, 3.
- B. A certain part of a hog (either the ear, sparerib, or womb), Mart. 2, 37, 2.
- C. Imbrex narium, the partition (saeptum) in the nose, Arn. 3, 107.
- D. A mode of applauding with the hands formed into hollows, invented by Nero, Suet. Ner. 20.
imbrĭālis, e, adj. [in-bracteo], of or belonging to rain (post-class.): aqua, rain-water, Cael. Aur. Tard. 5, 10, 122; 2, 13, 167.
imbrĭcātim, adv. [imbrex], in the form of a gutter-tile (post-Aug. and very rare): undata, Plin. 9, 33, 52, § 103.
Imbrĭcĭtor, ōris, m. [imber-cieo], he who causes showers, the shower-sender (poet.): spiritus Austri Imbricitor, etc., Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 424 Vahl.): Apollo deus Imbricitor, Macr. S. 1, 17, 49: Juppiter dicitur etiam Imbricitor et item Serenator, App. de Mundo, p. 75.
‡ imbrĭcĭtur ὀμβροῦται, βρέχεται, Gloss. Philox.
imbrĭco, no perf., ātum, 1, v. a. [imbrex].
- I. To cover with gutter-tiles (postclass.): tegulis interjacentibus imbricarentur, Sid. Ep. 2, 2.
- II. To form like a gutter-tile: caementa inter se, Vitr. 2, 8.
In part. perf.: laurus folio per margines imbricato, Plin. 15, 30, 39, § 127: ungues simiae, id. 11, 45, 101, § 247: vertebrae, id. 11, 1, 1, § 1.
imbrĭcus, a, um, adj. [imber], rainy (ante- and post-class.): Auster, rain-bringing, Plaut. Merc. 5, 2, 35: solstitium (opp. hiems serena), Macr. S. 5, 20, 14: imbrica tempestate pluviam videtur significare, Paul. ex Fest. p. 109 Müll.
imbrĭdus, a, um, adj. [imber], rainy (postclass.): caelum, Sol. 4, § 5: solum (opp. siccum), Pall. Jan. 13, 1.
imbrĭfer, ĕra, ĕrum, adj. [imber-fero], rain-bringing, rainy (poet. and in postAug. prose): Austri, Ov. M. 13, 725: ver, Verg. G. 1, 313: caelum, Col. 5, 5, 4: Nilus, i. e. overflowing, Mart. 1, 62, 5.
imbrĭfĭco, āre, v. a. [imber-facio], to rain upon, to wet, moisten (post-class.): terram aquis (aër), Mart. Cap. 6, § 584.
imbrīlis, e, adj. [imber], of rain (= imbrialis): fontana, Cael. Aur. de Sal. Praec. 39.
Imbrĭus, a, um, v. the foll. art.
Imbros and Imbrus, i, m., = Ἴμβρος, a small island in the Ægean Sea, over against the Chersonesus Thracica, near Lemnos and Samothrace, now Imbro, Mel. 2, 7, 8; Plin. 4, 12, 23, § 72; Liv. 33, 30 fin. al.
Called Imbria terra, Ov. Tr. 1, 10, 18.
‡ imbrūmāri dicuntur, quibus fastidium est ciborum. Edacitas enim Graece βρῶμα appellatur, Isid. Orig. 5, 35, 6 (a corrupted word).
* imbubĭno, āre, v. a. [‡ bubino], to befoul, defile: ‡ bubinare est menstruo mulierum sanguine inquinare. Lucilius: Haec, inquit, te imbubinat, at contra te imbulbitat. Imbulbitare est puerili stercore inquinare, dictum ex fimo, quod Graeci appellant βόλβιτον, Paul. ex Fest. p. 32 Müll.
imbulbĭto, āre, v. the preced. art.
imbŭo (inb-), ŭi, ūtum, 3, v. a. [in- and root biv-; cf. bibo, and Gr. πίνω], to wet, moisten, dip, tinge, touch, etc. (class.; cf.: inficio, infusco).
- I. Lit.: liquoribus lanam, Col. 9, 14, 15: tapetes, quos concha purpura imbuens venenavit, Cn. Matius ap. Gell. 20, 9, 3: cados amurca, Plin. 15, 8, 8, § 33: guttura lacte, Ov. Ib. 131: imbuti sanguine gladii legionum vel madefacti potius, wet, or rather dripping with blood, Cic. Phil. 14, 3, 6: sanguis novus imbuit arma, Verg. A. 7, 554: sanguine manus, Vell. 2, 20, 1: vestis imbuta sanguine, Ov. M. 9, 153: munus tabo imbutum, Hor. Epod. 5, 65: tela imbuta veneno, Ov. Tr. 4, 1, 77: oscula, quae Venus Quinta parte sui nectaris imbuit, Hor. C. 1, 13, 16: odore imbuta Testa, id. Ep. 1, 2, 69.
With Gr. acc.: alium quae sunt inbuta colorem, Lucr. 2, 734 Munro.
- II. Trop.
- A. In gen., to fill, tinge, stain, taint, infect, imbue, imbrue with any thing (esp. freq. in part. perf.): morte manus, Att. ap. Non. 521, 8; cf.: gladium scelere, Cic. Phil. 5, 7, 20: talibus promissis aures militum, Curt. 4, 10, 17: militum sanguine manus, id. 3, 8, 5.
- (β) In part. perf.: aliqua humanitate imbuti, Varr. R. R. 1, 17, 4; cf.: religione imbuti, Cic. Div. 1, 42, 93: imbutus admiratione, Liv. 21, 39, 7: legiones favore Othonis, Tac. H. 2, 85: miles longo Caesarum sacramento, id. ib. 1, 5: imbuti et infecti Romanis delenimentis, Liv. 40, 11, 3: imbutus alicujus consiliis, id. 42, 26, 8: hac ille crudelitate imbutus, Cic. Phil. 3, 3, 4: superstitione, id. Fin. 1, 18, 60: sociale bellum macula sceleris imbutum, id. Font. 14, 31: colonorum caede imbutis armis, Liv. 4, 31, 7: imbutae caede manus, Ov. A. A. 2, 714: imbutae praeda manus, Tac. A. 1, 36.
- B. In partic.
- 1. To inspire or impress early, to accustom, inure, initiate, instruct, imbue: his ego de artibus gratiam facio, ne colas, ne inbuas eis tuom ingenium, Plaut. Trin. 2, 2, 17: quibus ille studiis ab ineunte aetate se imbuerat, Cic. Deiot. 10, 28; cf.: animum tenerum opinionibus, id. Att. 14, 13, B, 4: variis erroribus, id. Tusc. 3, 1, 2: adulescentuli castrensibus stipendiis imbuebantur, Plin. Ep. 8, 14, 5: liberaliter educatos servilibus vitiis imbuisse, Liv. 26, 2, 11: nemo est tam immanis, cujus mentem non imbuerit deorum opinio, Cic. Tusc. 1, 13, 30; cf.: ea pietate omnium pectora imbuerat, ut, etc., Liv. 1, 21, 1: inter novitatem successoris, quae noscendis prius quam agendis rebus inbuenda sit, id. 41, 15, 8: imbuendis sociis ad officia legum, Tac. A. 12, 32: nec quicquam prius imbuuntur quam contemnere deos, id. H. 5, 5: qui honestis sermonibus aures imperatoris imbuant, id. ib. 4, 7; id. Or. 29; 31: optume cum domito juvencus imbuitur, is trained to labor, Plin. 8, 45, 70, § 180.
- 2. To do any thing for the first time, explore, essay, set the example (poet.): illa rudem cursu prima imbuit Amphitriten, was the first to navigate, Cat. 64, 11: terras vomere, to plough first, Ov. Tr. 3, 11, 52; Val. Fl. 1, 69: phialam nectare, to fill first, Mart. 8, 51, 17: bellum sanguine, to initiate, i. e. to begin, Verg. A. 7, 542; cf. ib. 554: juvenem primo Hymenaeo (conjux), Sil. 3, 65: imbuis exemplum primae tu, Romule, palmae, begin, set the example, Prop. 4 (5), 10, 5: opus, Ov. A. A. 1, 654.
- 3. Esp. in part. perf., somewhat instructed, imbued, initiated, trained: nos ita a majoribus instituti atque imbuti sumus, ut. etc., Cic. Phil. 10, 10, 20; cf.: et doctrina liberaliter institutus et aliquo jam imbutus usu, id. de Or. 2, 39, 162: parentum praeceptis imbuti, id. Off. 1, 32, 118: imbutus rudimentis militiae, Vell. 2, 129, 2; cf.: imbutum jam a juventa certaminibus plebeiis, Liv. 5, 2, 13: cognitiones verborum, quibus imbuti sumus, Cic. Fin. 2, 5, 16: dialecticis imbutus, id. Tusc. 1, 7, 14; cf.: litteris saltem leviter imbutus, Quint. 1, 2, 16: quasi non perfectum litteris sed imbutum, Suet. Gramm. 4: (verna) Litterulis Graecis imbutus, Hor. Ep. 2, 2, 7: ad quam (legem) non docti, sed facti, non instituti, sed imbuti sumus, Cic. Mil. 4, 10; so opp. instructus: elementis studiorum etsi non instructus, at certe imbutus, Tac. Or. 19.
Poet.: aurea pavonum ridenti imbuta lepore saecla, endued, Lucr. 2, 502 Munro (dub.; v. Lachm. Lucr. 2, p. 102).
‡ imburvum, fictum ab urvo, quod ita flexum ut redeat sursum vorsus, ut in aratro quod est urvum, Varr. L. L. 5, § 127 Müll.
imbūtāmentum, i, n. [imbuo, II. B.], instruction, teaching (late Lat.): varia dogmatum, Fulg. Myth. 1 prooem.
imbūtus, a, um, Part., from imbuo.
ĭmĭtābĭlis, e, adj. [imitor],
- I. that may be imitated, imitable (rare but class.): orationis subtilitas imitabilis illa quidem videtur esse existimanti, Cic. Or. 23, 76; cf. Quint. 10, 1, 61; 10, 2, 12; 19: tu mihi maxime imitabilis, maxime imitandus videbaris, Plin. Ep. 7, 20, 4: non imitabile fulmen, Verg. A. 6, 590: quiddam, Ov. P. 4, 10, 77: neque est gemma alia imitabilior mendacio vitri, Plin. 37, 8, 33, § 112.
- II. Imitative, inclined to imitate: homines imitabili natura, Vitr. 2, 1, 3.
ĭmĭtāmen, ĭnis, n. [imitor], imitation; abstr. and concr., a resemblance, likeness, imitation, image (Ovidian): somnia, quae veras aequent imitamine formas, Ov. M. 11, 626.
In plur.: artes, antiquae imitamina vitae, Ov. M. 4, 445: aetatis peragens imitamina nostrae, id. ib. 15, 200; id. F. 4, 211.
ĭmĭtāmentum, i, n. [imitor], imitation; abstr. and concr. (post-Aug.): simulacrum imitamenti Olympiaci Jovis, the statue, Amm. 22, 13, 1.
In plur.: tristitiae, acts in imitation of, Tac. A. 13, 4: veterum Romanorum, id. ib. 14, 57: opplevit omnia non simulacris neque imitamentis, sed luctu atque lamentis veris, Gell. 7, 5, 7.
ĭmĭtātĭo, ōnis, f. [imitor], imitation (class.; cf. aemulatio).
- I. In gen.: imitatio virtutis aemulatio dicitur, Cic. Tusc. 4, 8, 17; cf. Quint. 1, 2, 26: excellentium civium virtus imitatione digna, Cic. Phil. 14, 6, 17: imitatione tantam ingenii praestantiam consequi, id. Off. 3, 1, 1: ut ad imitationem sui vocet alios, id. Rep. 2, 42: periculosa exempli, id. Fl. 11, 24: antiquitatis, Quint. 11, 3, 10: nostrorum dictorum factorumque, id. 9, 2, 59: fori consiliorumque, id. 2, 4, 41 al.: in omni re vincit imitationem veritas, Cic. de Or. 3, 57, 215: nihil ostentationis aut imitationis afferre, id. 3, 12, 45: longe difficillima est imitationis imitatio, the copying of a copy, Plin. Ep. 4, 28, 3: certatim haec omnis imitatio lacessivit, ut, etc., Macr. S. 7, 13, 11.
- B. The faculty of imitation: ingenii signum in parvis praecipuum memoria est: … proximum imitatio, Quint. 1, 3, 1.
- II. In rhet. lang.
- A. Imitation of an orator: imitatio est, in qua impellimur cum diligenti ratione, ut aliquorum similes in dicendo velimus esse, Auct. Her. 1, 2, 3; cf. Cic. de Or. 2, 22 sq.; Quint. 10, 2.
- B. Imitation of a natural sound, onomatopœia, Auct. Her. 4, 31, 42.
ĭmĭtātīvus, a, um, adj. [imitor], representing by imitation, Diom. p. 479 P.
ĭmĭtātor, ōris, m. [imitor], an imitator, copyist, mimic (class.).
- (α) With gen.: permulti imitatores principum exsistunt, Cic. Leg. 3, 14, 31: Thucydidis, Quint. 10, 1, 74: Atticorum, id. ib. 115; 12, 10, 14: veterum facinorum, Cic. Vatin. 9, 22: Brutus erat stulti sapiens imitator, Ov. F. 2, 717: fulminis, id. M. 14, 618.
- (β) Absol.: natura fingit homines et creat imitatores et narratores facetos, Cic. de Or. 2, 54, 219: nec desilies imitator in artum, Hor. A. P. 134: o imitatores, servum pecus, id. Ep. 1, 19, 19.
ĭmĭtātōrĭus, a, um, adj. [imitator], secondary, imitative (opp. originale): peccatum, Aug. Cont. Jul. 6, 24.
ĭmĭtātrix, īcis, f. [imitator], she that imitates (rare but class.): boni (voluptas), Cic. Leg. 1, 17, 47: gloriae, id. Tusc. 3, 2, 4: avis imitatrix ac parasita, Plin. 10, 23, 33, § 68.
ĭmĭtātus, ūs, m. [imitor], an imitation, Aus. Per. Odyss. 14, 3.
ĭmĭto, āre, v. imitor fin.
ĭmĭtor, ātus, 1 (archaic inf. pres. imitarier, Plaut. Capt. 3, 1, 25; Lucr. 5, 1377), v. freq. a. dep. [root im-, cf. aemulus], to imitate.
- I. To represent, to express, copy, portray (class.): summum illum luctum penicillo, to portray, Cic. Or. 22, 74; cf.: oris (Coae Veneris) pulchritudo reliqui corporis imitandi spem auferebat, id. Off. 3, 2, 10: aut Ialysi aut Coae Veneris pulchritudinem, id. Or. 2, 5; id. Brut. 18, 70: chirographum, id. N. D. 3, 30, 74; id. Fam. 9, 20, 2: faber ungues Exprimet et molles imitabitur aere capillos, Hor. A. P. 33; cf.: argillā quidvis imitabitur udā, id. Ep. 2, 2, 8: hunc in persona lenonis, Cic. Rosc. Com. 7, 20: populi speciem et nomen, id. Rep. 3, 33: antiquitatem, id. Brut. 36, 137; cf.: heroum veteres casus fictosque luctus imitari atque adumbrare dicendo, id. de Or. 5, 47, 380: imitans, ut est mos, facta et dicta vivi, Suet. Vesp. 19: sine imitandorum carminum actu ludiones, not expressing by gesticulation, Liv. 7, 2, 4: gaudia falsa, Tib. 3, 6, 33; cf. maestitiam, Tac. A. 1, 24: quaecumque (pictura) imitata figuram est, Juv. 6, 341.
Poet.: putre solum imitamur arando, i. e. to make loose or friable, Verg. G. 2, 204: robore duro Stipitibus ferrum sudibusque imitantur obustis, replace, substitute, supply the place of, id. A. 11, 894: pocula vitea fermento atque sorbis, id. G. 3, 380; cf.: diuturni mores consensu utentium comprobati legem imitantur, Just. Inst. 1, 2, 9.
- II. To imitate, to act like, copy after, seek to resemble, counterfeit something (so most freq.): imitabor nepam, Plaut. Cas. 2, 8, 7: imitabor ergo Aratum, qui magnis de rebus dicere exordiens, a Jove incipiendum putat, Cic. Rep. 1, 36; cf.: imitor Archytam, id. ib. 1, 38: Platonem, id. Ac. 1, 3, 10: aliquem imitando effingere atque exprimere, id. de Or. 2, 22, 90; cf.: quem (eloquentem) si imitari atque exprimere non possumus, id. Or. 5, 19: quem postea imitati sunt multi, aequavit nemo, Plin. 35, 11, 40, § 126: ipsi sibi imitandi fuerunt, Cic. Or. 53, 177: qui maxime imitandus, et solus imitandus est, Quint. 10, 2, 24; cf.: tu mihi maxime imitabilis, maxime imitandus videbaris, Plin. Ep. 7, 20, 4: noster ille amicus, dignus huic ad imitandum, Cic. Rep. 1, 1 Mos.: populi consuetudinem, id. ib. 2, 20: non dicam plura, ne, in quo te objurgem, id ipsum videar imitari, id. Fam. 3, 8, 6: in adeundis periculis consuetudo imitanda medicorum est, id. Off. 1, 24, 83: quod faciendum imitandumque est omnibus, ut, etc., id. Lael. 19, 70: factum praeclarum expositum ad imitandum, id. Phil. 2, 44, 114: in qua (sc. domo) sollicitas imitatur janua portas, resembles, Juv. 7, 42.
Note:
- a. Act. form ĭmĭto, āre (anteclass.): si malos imitabo, Liv. Andr. ap. Non. 473, 22 (Fragm. Trag. v. 1 Rib.): tuum opus nemo imitare potest, Varr. ib. 21.
- b. ĭmĭtātus, a, um, in pass. signif.: imitata et efficta simulacra, Cic. Univ. 3, 6: cum sint alii veri affectus, alii ficti et imitati, Quint. 11, 3, 61: nec abest imitata voluptas, Ov. M. 9, 481; Avien. Fab. 5, 17.
īmĭtus, adv. [imus], at or from the bottom, = funditus (post-class.): fontes imitus ignes eructare, Gell. 17, 10, 13; 2, 20, 4: terra dehiscente imitus, App. M. 9, p. 233; Cassiod. Var. 3, 47.
immăcŭlābĭlis (inm-), e, adj. [inmaculo], that cannot be stained (late Lat.): conscientia, Aus. Grat. Act. ad Gratian. 27.
immăcŭlātus (inm-), a, um, adj. [inmaculo], unstained (poet. and late Lat.; syn.: integer, incorruptus): Romana tellus, Luc. 2, 736; Amm. 19, 2, 9; Lact. 6, 2, 13; Vulg. 1 Pet. 1, 20 al.
immăcŭlo (inm-), āre, v. a. [inmaculo], to stain (late Lat.), Firm. Math. 1, 2; 4, 16.
immădesco, dŭi, 3 (only in the perf.), v. inch. n. [in-madesco], to become wet or moist (poet. and in post-Aug. prose): credibile est, lacrimis immaduisse genas, Ov. Tr. 1, 9, 34; Stat. S. 3, 1, 73: cum terra a siccitate continua immaduit imbre, Plin. 17, 5, 3, § 39.
immădĭdo, āre, 1, v. a. [in-madidus], to moisten, wet, Ambros. Exc. Frat. 2, 12; id. ap. Luc. 7, § 20.
immāne, adv., v. immanis fin.
immănĕo (inm-), ēre, v. n. [in-maneo], to remain in (late Lat.): cur non possit … caelum levioribus immanere vaporibus? Aug. de Gen. ad lit. 2, 4 fin.
immănĭfestus (inm-), a, um, adj. [in-manifestus], not obvious, Ruf. Gr. de Metris, 2710 P.
immānis (inm-), e, adj. [i. e. in- and old Lat. mānus = bonus; kindr. with Sanscr. ma = metior, to measure; Lat. mānes, good spirits], monstrous in size, enormous, immense, huge, vast (class.).
- I. Lit. (usually of inanim. and abstr. things): corporum magnitudo, Caes. B. G. 4, 1, 9; cf.: simulacra immani magnitudine, id. ib. 6, 16, 4: immani corpore serpens, Lucr. 5, 33; 3, 987: ingens immanisque praeda, Cic. Verr. 2, 3, 46, § 110: pecunia, id. Rosc. Com. 8, 23: pocula, id. Phil. 2, 25, 63: immania ponti Aequora, Lucr. 4, 410: templa caeli, id. 5, 521: antrum, Verg. A. 6, 11; cf.: spelunca vasto hiatu, id. ib. 6, 237: barathrum, id. ib. 8, 245: tegumen leonis, id. ib. 7, 666: telum, id. ib. 11, 552 al.: magna atque immanis, Lucr. 4, 1163: cete, Verg. A. 5, 822: numerus annorum, Varr. R. R. 3, 1, 3; cf.: exercitus, Vell. 2, 51, 1: frequentia amicorum, id. 2, 59 fin.: geminos immani pondere caestus, Verg. A. 5, 401: vox, Quint. 11, 3, 32: ambitus redit immanis: numquam fuit par, Cic. Q. Fr. 2, 15, b, 4: dissensio civitatis, Vell. 2, 2, 1: studium loquendi, Ov. M. 5, 678: avaritia, Sall. J. 31, 12: vitium, Hor. S. 2, 4, 76: soloecismus, Gell. 15, 9, 3: impulsae praeceps inmane ruinae, the vast crash, Juv. 10, 107.
Neutr. absol.: Immane quantum animi exarsere, Sall. H. Fragm. ap. Non. 127, 27 (2, 79 Dietsch); so, vino et lucernis Medus acinaces Immane quantum discrepat, how exceedingly, wonderfully, Hor. C. 1, 27, 6: civilis lapsu equi prostratus immane quantum suis pavoris et hostibus alacritatis indidit, Tac. H. 4, 34: quod matrimonium Aemiliano huic immane quanto fuit, App. Mag.; and in full: immane dictu est, quanti et quam multi ad Pompeium discesserint, Sall. Orat. ad Caes. 1.
- II. Trop., monstrous in character, frightful, inhuman, fierce, savage, wild (class.; syn.: ferus, immitis, barbarus, durus, saevus; opp. mansuetus, mitis): hostis in ceteris rebus nimis ferus et immanis, Cic. Verr. 2, 2, 21, § 51; cf.: nulla gens tam fera, nemo omnium tam immanis, cujus, etc., id. Tusc. 1, 13, 30: ex feris et immanibus mites reddidit et mansuetos, id. Inv. 1, 2, 2: ad humanitatem atque mansuetudinem revocavit animos hominum studiis bellandi jam immanes ac feros, id. Rep. 2, 14: belua (with fera), id. Ac. 2, 34, 108; id. N. D. 2, 64, 161; (with taetra), id. Tusc. 4, 20, 45; cf.: immanis et vasta belua, id. Rep. 2, 40: nihil ista immanius belua est, id. ib. 3, 33: janitor aulae, Cerberus, Hor. C. 3, 11, 15: ex hoc populo indomito, vel potius immani, etc., Cic. Rep. 1, 44: istius immanis atque importuna natura, id. Verr. 2, 1, 3, § 8: immanis, intolerandus, vesanus, Plaut. Trin. 4, 1, 7: immanis ac barbara consuetudo hominum immolandorum, Cic. Font. 10, 21: tantum facinus, tam immane (patris occidendi), id. Rosc. Am. 24, 68: coeptis effera Dido, Verg. A. 4, 642: orae, id. ib. 1, 616: Raeti, Hor. C. 4, 14, 15: Agathyrsi, Juv. 15, 125: Pyrrhus, id. 14, 162.
Subst.: immānĭa, ium, n., frightful deeds or sayings: quamvis fabulosa et immania credebantur, stories however fabulous and frightful, Tac. A. 4, 11: dira atque inmania pati, Juv. 15, 104.
Comp.: scelere ante alios immanior omnes, Verg. A. 1, 347.
Sup.: voluptatem immanissimus quisque acerrime sequitur, Cic. Part. Or. 25, 90.
Hence, adv. in two forms, im-māne and immānĭter (not ante-Aug.).
- 1. (Acc. to I.) Monstrously, immoderately, excessively: immaniter clamare, Gell. 1, 26, 8.
More freq.,
- 2. (Acc. to II.) Frightfully, dreadfully, fiercely, savagely, wildly.
- (α) Form immane: leo hians immane, Verg. A. 10, 726: sonat fluctus per saxa, id. G. 3, 239; cf.: fremant torrentes, Claud. Cons. Mall. Theod. 237: spirans rapta securi, Verg. A. 7, 510.
- (β) Form immaniter: leones per ea loca saevientes immaniter, Amm. 18, 7: perdite et immaniter vivere, Aug. Conf. 10, 37.
- b. Comp.: immanius efferascunt, Amm. 18, 7.
immānĭtas, ātis, f. [immanis].
- I. Monstrous size, hugeness, vastness, excess (very rare, but class.): serpens inusitatae immanitatis, Gell. 6, 3, 1: vitiorum, Cic. Cael. 6, 14: frigoris, Just. 2, 1.
- II. Monstrousness, enormity, heinousness, savageness, fierceness, cruelty, barbarism (so most freq.): ista in figura hominis feritas et immanitas beluae, Cic. Off. 3, 6, 32: feritas quaedam atque agrestis immanitas, id. Div. 1, 29, 60; cf.: multas esse gentes sic immanitate efferatas ut, etc., id. N. D. 1, 23, 62: omni diritate atque immanitate taeterrimus, id. Vatin. 3, 9: inter feras satius est aetatem degere, quam in tanta immanitate versari, in such barbarism, id. Rosc. Am. 52, 150: asperitas et immanitas naturae, id. Lael. 23, 87: morum immanitate vastissimas vincit beluas, id. Rep. 2, 26: in animo, stupor in corpore, id. Tusc. 3, 6, 12; cf.: temperantiam immanitas in voluptatibus aspernandis imitatur, id. Part. 23, 81: M. Antonii tanta est non insolentia (nam id quidem vulgare vitium est), sed immanitas, non modo ut, etc., id. Fam. 10, 1, 1: tanti facinoris immanitas, id. Cat. 1, 6, 14: parricidii, Quint. 9, 2, 53: priorum temporum, Plin. Pan. 47, 1: ista verborum, Cic. Fin. 4, 9 fin. (v. Madv. ad h. l.).
immānĭter, adv., v. immanis fin.
immansuētus (inm-), a, um, adj. [in-mansuetus], untamed, wild, savage (poet. and in post-Aug. prose): ille ferox immansuetusque, Ov. M. 4, 237: Cyclops, id. ib. 14, 249: at tu (Borea), de rapidis immansuetissime ventis, id. H. 18, 37: trucem atque immansuetum bovem caedimus, Sen. de Ira, 1, 15: ingenium immansuetum ferumque, Ov. M. 15, 85: quid immansuetius? Sen. Cons. ad Helv. 6.
immarcescĭbĭlis (inm-), e, adj. [inmarcesco], unfading (post-class.): flos, Tert. Cor. Mil. 15: corona, Paul. Nol. Carm. 15.
immastĭcātus, a, um [in-mastico], not chewed, not masticated, Cael. Aur. Tard. 3, 3, 46.
immātūrē, adv., v. immaturus fin.
immātūrĭtas (inm-), ātis, f. [immaturus].
- I. Unripeness, immatureness: sponsarum, Suet. Aug. 34.
- * II. Untimely haste, over-eagerness: quid haec festinatio, quid haec immaturitas tanta significat? Cic. Quint. 26, 82.
immātūrus (inm-), a, um, adj. [inmaturus], untimely, before the season, unripe, immature (class.).
- I. Lit., of plants and fruits: pira, Cels. 2, 30: frons, Quint. 12, 6, 2: amomis, Plin. 12, 13, 28, § 49.
- II. Transf., of other things: vomica, Plaut. Pers. 2, 5, 14: infans immaturus est editus, Suet. Aug. 63: puellae, i. e. not yet marriageable, id. Tib. 61: virgo, Dig. 47, 10, 25: sponsa, ib. 24, 1, 32, § 27: mors, untimely, premature, Cic. Phil. 2, 46, 119; cf. id. Cat. 4, 2, 3; Quint. 10, 1, 89; Plin. Ep. 5, 5, 4: interitus C. Gracchi, Cic. Brut. 33, 125: obitus, Suet. Calig. 8: iter mortis, Prop. 3, 7, 2: funus, Quint. 6 praef. § 3; cf.: filius obiit, Hor. S. 2, 8, 59: puella, early dead, Prop. 4 (5), 11, 17: ossa, Tib. 2, 6, 29; Quint. 11, 1, 32: consilium, Liv. 22, 38, 11; Suet. Aug. 8: abi hinc cum inmaturo amore ad sponsum, unseasonable, Liv. 1, 26, 4.
Adv.: immātūrē, untimely, immaturely, Col. 11, 2, 3; Vell. 2, 116; Sen. Suas. 1 fin.
Comp., App. M. 6, p. 180.
immĕdĭcābĭlis (inm-), e, adj. [inmedicabilis], incurable (poet.).
- I. Lit.: vulnus, Ov. M. 1, 190; 10, 189: telum, the wound of which is incurable, Verg. A. 12, 858.
- II. Trop.: ira, Sil. 1, 147; 14, 292.
immĕdĭcātus (inm-), a, um, adj. [in-medicor], painted: os, App. Mag. p. 323, 12: aegritudo, Hilar. Trin. 6, 3.
immĕdĭtātē, adv., v. the foll. art.
immĕdĭtātus (inm-), a, um, adj. [inmeditatus], unstudied, unpremeditated, artless, natural (post-class.): sonores animalium, App. Flor. p. 357, 41: incessus, id. Met. 2, p. 115, 25.
Adv.: immĕdĭtātē, without premeditation, Gell. praef. § 10.
* immēio (inm-), ĕre, v. n. [in-meio], to make water into; transf., in mal. part.: patriciae vulvae, Pers. 6, 73.
immĕmor (inm-), ŏris (ante-class. in the nom. sing. immemoris, Caecil. ap. Prisc. pp. 699 and 772 P.; Com. Fragm. v. 31 Rib.; abl. immemori, Sen. Ben. 7, 3, 2; Cat. 64, 123; 248; al. immemore, Front. Ep. ad M. Caes. 3, 3), adj. [in-memor], unmindful, not thinking, forgetful, regardless, negligent of a thing.
- I. Lit. (freq. and class.); constr. usually with gen.; less freq. absol. or with an inf.
- (α) With gen.: adeone immemor rerum a me gestarum esse videor? Cic. Sull. 30, 83: hesternorum immemores, acta pueritiae recordari, Quint. 11, 2, 6: beneficii, Ter. And. 1, 1, 17: ne me immemorem mandati tui putares, Cic. Att. 5, 16, 1: istius mandati tui, id. ib. 4, 6, 3: hujus rei, id. Phil. 2, 22, 54: nec erat (L. Gellius) Romanarum rerum immemor, i. e. he was not ignorant of Roman history, id. Brut. 47, 174: venator tenerae conjugis immemor, Hor. C. 1, 1, 26: immemor in testando nepotis, Liv. 1, 34, 3: omnium immemor difficultatum, id. 9, 31, 14: praedae, Tac. A. 14, 36: sepulcri, Hor. C. 2, 18, 18: herbarum (juvenca), Verg. E. 8, 2: graminis (cervus), Hor. C. 1, 15, 30; cf.: qua cibi qua quietis inmemor nox traducta est, Liv. 9, 3, 4: salutis immemores, Curt. 7, 9.
- (β) Absol.: magna haec immemoris ingenii signa, Cic. Brut. 60, 218: immemori discedens pectore conjux, unfeeling, Cat. 64, 123: mente, id. ib. 249: possimne ingratus et immemor esse? Ov. M. 14, 173; 10, 682; 15, 122; Cat. 30, 1.
- (γ) With inf.: nihili est, suum Qui officium facere immemor est, nisi adeo monitus, Plaut. Ps. 4, 7, 3; and with acc. and inf.: immemor, Chaeream Cassium nominari, never thinking, not considering, Suet. Calig. 57.
- II. Transf., that causes forgetfulness, a poet. epithet of Lethe, Stat. S. 5, 2, 96; Sil. 16, 478; Sen. Herc. Oet. 936.
immĕmŏrābĭlis (inm-), e, adj. [in-memorabilis] (ante-class.).
- I. Pass., unmentionable, indescribable = ἀδιήγητος: spurcidioi versus immemorabiles, i. e. unworthy to be mentioned, Plaut. Capt. prol. 56: spatium, Lucr. 6, 488.
- * II. Act., that will not tell any thing, speechless, silent: anus, Plaut. Cist. 2, 2, 3.
immĕmŏrātĭo (inm-), ōnis, f. [immemor], unmindfulness, forgetfulness (late Lat.): dei, Vulg. Sap. 14, 26.
immĕmŏrātus (inm-), a, um, adj. [in-memoratus], unmentioned, not related (poet.): juvat immemorata ferentem Ingenuis oculisque legi manibusque teneri, not yet related, new, Hor. Ep. 1, 19, 33: nec tu jam metris meis immemoratus eris, unsung, Aus. Parent. 20.
immĕmŏrĭa (inm-), ae, f. [in-memoria], unmindfulness, forgetfulness (= oblivio; post-class.): cum reversus locum thesauri immemoriā non repeteret, Dig. 41, 2, 44.
immĕmŏris, e, v. immemor init.
immendo, āvi, ātum, 1, v. a. [in-mendum], to involve in a fault, implicate: quos non emendamus, sed nos potius immendamus, Aug. Cont. Mendac, 3, 6.
immensĭtas (inm-), ātis, f. [immensus], immeasurableness, immensity (Ciceron.): latitudinum, longitudinum, Cic. N. D. 1, 20, 54: immensitates camporum, id. ib. 2, 39, 98.
immensūrābĭlis (inm-), e, adj., immeasurable (late Lat.): mensura, Claud. Mam. de Stat An. 2, 4; Hier. Eph. 4, 7.
immensūrātus (inm-), a, um, adj., not measured (late Lat.), Salv. adv. Avar. 1, 11.
immensus (inm-), a, um, adj. [inmensus], immeasurable, boundless, endless, vast, immense (freq. and class.; syn.: infinitus, ingens, interminatus).
- I. Adj.
- A. Lit.: si immensam et interminatam in omnes partes magnitudinem regionum videretis, Cic. N. D. 1, 20, 54: aëra deum statuit eumque gigni esseque immensum et infinitum, id. ib. 1, 10, 26: ex ingenti quodam oratorem immensoque campo in exiguum sane gyrum compellitis, id. de Or. 3, 19, 70: in mari immenso vehi, id. Tusc. 1, 30, 73: domus, Ov. F. 6, 640: mons, Plin. 4, 13, 27, § 96: via, Ov. P. 3, 3, 78: fines ingenii, Cic. de Or. 1, 49, 214: series laborum, Ov. H. 9, 5: jacuitque per antrum Immensus, Verg. A. 3, 632; cf.: omnis eorum juventus infinita numero, immensa corporibus, Vell. 2, 106, 1: argenti pondus et auri, Cic. Rep. 1, 17; Hor. S. 1, 1, 41: pretiis emere, Suet. Calig. 39: observata sunt haec tempore immenso, Cic. Div. 1, 7, 12: nox, Ov. Tr. 4, 3, 25.
- B. Trop., vast, measureless, boundless: morae, Ov. H. 1, 82: fletus, id. M. 10, 136: immensa vorago aut gurges vitiorum, Cic. Verr. 2, 3, 9, § 23: immensae, infinitae, immoderatae cupiditates, Auct. Her. 2, 22, 34: sitis cruoris, Ov. M. 13, 768: difficultas, Plin. 28, 1, 2, § 4: differentia, id. 36, 5, 4, § 20: fervet immensusque ruit profundo Pindarus ore, fathomless (the fig. being taken from a river), Hor. C. 4, 2, 7: immensum est, erratas dicere terras, there is no end of recounting, Ov. F. 4, 573; cf.: quod persequi immensum est, Plin. 8, 28, 42, § 102.
Sup. (very rare): immensissimae voluptates, Spart. Hadr. 19.
- II. Absol.
- A. Subst.: immensum, i, n., a boundless extent, immense size, boundlessness, immensity (rare; not in Cic.): extra Processit longe flammantia moenia mundi, Atque omne immensum peragravit mente animoque, Lucr. 1, 74; cf. id. 1, 957: loci, Liv. 5, 37, 5: per immensum ventis discordibus actus, Ov. M. 4, 620: proruta per immensum aedificia, over a vast extent, Tac. A. 15, 40: aliquid mercari immenso, at an enormous price, Plin. 9, 40, 64, § 138: mons saxeus in immensum editus, Sall. J. 92, 5: ardet in immensum geminatis ignibus Aetne, Ov. M. 2, 220: ad immensum aliquid augere, Liv. 29, 25, 3: aliquid immenso plus laudare, immoderately, Plin. 20, 9, 36, § 92.
- B. Adv.: immensum, without end, exceedingly, immensely (not freq. till after the Aug. per.): creverat immensum, Ov. F. 5, 537: immensum attolli, Tac. A. 4, 40: vigere, id. ib. 3, 30: luxus immensum proruperat, id. ib. 3, 52: immensum quantum hinc Oceano, illinc Hiberico mari conprimentibus, exceedingly, Plin. 4, 20, 34, § 110; 16, 36, 66, § 172.
immĕo (inm-), āre, v. n. [in-meo], to go into, to enter (post-Aug.): delphini inmeantes Nilo, Plin. 8, 25, 38, § 91: cisternis (aqua), Pall. 1, 17: inmeans spiritus, Plin. 11, 39, 92, § 226.
immĕrens (inm-), entis (in tmesi: inque merentes, Lucr. 2, 1104), adj. [inmereo], undeserving, not meriting, innocent (poet. and in post-Aug. prose; cf. indignus): triste lignum, caducum In domini caput immerentis, Hor. C. 2, 13, 11; id. Epod. 6, 1; 7, 19; Suet. Tit. 10: quaedam immerentia, innocent, harmless things, Val. Max. 9, 12, 8: inscitum efferre injuriam tibi immerenti, Ter. Hec. 5, 1, 14.
Subst.: im-mĕrens, entis, m., one who is innocent, does not deserve any thing: male mereri de inmerenti inscitiast, Plaut. Curc. 1, 3, 29.
Adv.: immĕrenter (inm-), undeservedly: a Philippo rege temulento immerenter damnata, Val. Max. 6, 2, ext. 1.
A maximum of 100 entries are shown.