Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Perseus.
The word tr��s could not be parsed. Trying a normal dictionary lookup:
No entries found. Showing closest matches:
Mŭtusca, ae, f., = Trebula Mutusca, a city in the Sabine territory: olivifera, Verg. A. 7, 711. Its inhabitants are called Trēbŭlāni Metusci, Plin. 3, 12, 17, § 107; v. Trebula.
† strychnos, i, m., = στρύχνος, a kind of nightshade, Plin. 27, 8, 44, § 68.
Called also trychnos, Plin. 21, 31, 105, § 177; App. Herb. 74.
tĕro, trīvi, trītum, 3 (perf. terii, acc. to Charis. p. 220 P.; perf. sync. tristi, Cat. 66, 30), v. a. [root ter; Gr. τείρω, τρύω, τρίβω, to rub; cf. Lat. tribulare, triticum; akin to τέρην, tender, Lat. teres], to rub, rub to pieces; to bruise, grind, bray, triturate (syn.: frico, tundo, pinso).
- I. Lit. (mostly poet. and in post-Aug. prose).
- A. In gen.: num me illuc ducis, ubi lapis lapidem terit? (i. e. into a mill), Plaut. As. 1, 1, 16: lacrimulam oculos terendo vix vi exprimere, Ter. Eun. 1, 1, 23: teritur lignum ligno ignemque concipit attritu, Plin. 16, 40, 77. § 208: sed nihil hederā praestantius quae teritur, lauro quae terat, id. ib.: aliquid in mortario, id. 34, 10, 22, § 104: aliquid in farinam, id. 34, 18, 50, § 170: bacam trapetis, Verg. G. 2, 519: unguibus herbas, Ov. M. 9, 655: dentes in stipite, id. ib. 8, 369: lumina manu, Cat. 66, 30: sucina trita redolent, Mart. 3, 64, 5: piper, Petr. 74: Appia trita rotis, Ov. P. 2, 7, 44: cibum in ventre, i. e. to digest, Cels. 1 praef. med.
Poet.: labellum calamo, i. e. to rub one’s lip (in playing), Verg. E. 2, 34: calcemque terit jam calce Diores, treads upon, id. A. 5, 324: crystalla labris, Mart. 9, 23, 7.
- B. In partic.
- 1. To rub grain from the ears by treading, to tread out, thresh: frumentum, Varr. R. R. 1, 13, 5: milia frumenti tua triverit area centum, Hor. S. 1, 1, 45: area dum messes teret, Tib. 1, 5, 22: teret area culmos, Verg. G. 1, 192; cf.: ut patria careo, bis frugibus area trita est, i. e. it has twice been harvest-time, Ov. Tr. 4, 6, 19.
- 2. To cleanse or beautify by rubbing, to smooth, furbish, burnish, polish, sharpen (syn.: polio, acuo): oculos, Plaut. Poen. 1, 2, 103: crura mordaci pumice, Ov. A. A. 1, 506: hinc radios trivere rotis, smoothed, turned, Verg. G. 2, 444: vitrum torno, Plin. 36, 26, 66, § 193: catillum manibus, Hor. S. 1, 3, 90: tritus cimice lectus, Mart. 11, 33, 1.
- 3. To lessen by rubbing, to rub away; to wear away by use, wear out: (navem) ligneam, saepe tritam, Plaut. Men. 2, 3, 52: hoc (tempus) rigidas silices, hoc adamanta terit, Ov. Tr. 4, 6. 14: ferrum, to dull, id. M. 12, 167: mucronem rubigine silicem liquore, Prop. 2, 25 (3, 20), 15: trita labore colla, Ov. M. 15, 124: trita subucula, Hor. Ep. 1, 1, 96: trita vestis, id. ib. 1, 19, 38: librum, i. e. to read often, Mart. 8, 3, 4; 11, 3, 4; cf.: quid haberet, Quod legeret tereretque viritim publicus usus? Hor. Ep. 2, 1, 92: pocula labris patrum trita, Mart. 11, 12, 3: ut illum di terant, qui primum olitor caepam protulit, crush, annihilate, Naev. ap. Prisc. p. 681 P.
- 4. Of persons, pass., to be employed in. occupied with: nos qui in foro verisque litibus terimur, Plin. Ep. 2, 3, 5: litibus, id. ib. 10, 12, 3.
- 5. To tread often, to visit, frequent a way or place (cf.: calco, calcito): angustum formica terens iter, Verg. G. 1, 380: iter propositum, Prop. 2, 30 (3, 28), 14: Appiam mannis, Hor. Epod. 4, 14: viam, Ov. A. A. 1, 52; Lucr. 1, 927: via trita pede, Tib. 4, 13, 10: ambulator porticum terit, Mart. 2, 11, 2: limina, id. 10, 10, 2: mea nocturnis trita fenestra dolis, Prop. 4 (5), 7, 16: nec jam clarissimorum virorum receptacula habitatore servo teruntur, Plin. Pan. 50, 3: flavaeque terens querceta Maricae Liris, Claud. Cons. Prob. et Olybr 259.
- 6. In mal. part.: Bojus est, Bojam terit, Plaut. Capt. 4, 2, 108; so Prop. 3, 11 (4. 10), 30; Petr. 87.
- II. Trop. (freq. in good prose).
- A. To wear away, use up, i. e. to pass, spend time; usu. to waste, spend in dissipation, etc. (syn.: absumo, consumo): teritur dies, Plaut. Truc. 5, 20: diem sermone terere segnities merast, id. Trin. 3, 3, 67: naves diem trivere, Liv. 37, 27, 8: tempus in convivio luxuque, id. 1, 57, 9: tempus ibi in secreto, id. 26, 19, 5: omnem aetatem in his discendis rebus, Cic. de Or. 3, 31, 123: teretur interea tempus, id. Phil. 5, 11, 30: jam alteram aetatem bellis civilibus, Hor. Epod. 16, 1: omne aevum ferro, Verg. A. 9, 609: spe otia, id. ib. 4, 271: otium conviviis comissationibusque inter se, Liv. 1, 57, 5.
- B. To expend, employ (late Lat.): qui operam teri frustra, Amm. 27, 12, 12.
- C. To exert greatly, exhaust: ne in opere longinquo sese tererent, Liv 6, 8, 10: ut in armis terant plebem, id. 6, 27, 7.
- D. Of language, to wear out by use, i. e. to render common, commonplace, or trite (in verb finit. very rare, but freq. as a P. a.): jam hoc verbum satis hesterno sermone trivimus, Cic. Ac. 2, 6, 18: quae (nomina) nunc consuetudo diurna trivit, id. Fin. 3, 4, 15.
- * E. To tread under foot, i. e. to injure, violate a thing: jurata deorum majestas teritur, Claud. in Rufin. 1, 228.
Hence, P. a.: trītus, a, um.
- A. Prop. of a road or way, oft-trodden, beaten, frequented, common: iter, Cic. Phil. 1, 3, 7: via, id. Brut. 81, 281: quadrijugi spatium, Ov. M. 2, 167.
Sup.: tritissima quaeque via, Sen. Vit. Beat. 1, 2.
- B. Fig.
- 1. Practised, expert: tritas aures habere, Cic. Fam. 9, 16, 4; so id. Brut. 32, 124.
Comp.: tritiores manūs ad aedificandum perficere, Vitr. 2, 1, 6.
- 2. Of language, used often or much, familiar, common, commonplace, trite: quid in Graeco sermone tam tritum atque celebratum est, quam, etc., Cic. Fl. 27, 65: nomen minus tritum sermone nostro, id. Rep. 2, 29, 52: ex quo illud: summum jus summā injuriā factum est jam tritum sermone proverbium, id. Off. 1, 10, 33.
Comp.: faciamus tractando usitatius hoc verbum ac tritius, Cic. Ac. 1, 7, 27: compedes, quas induere aureas mos tritior vetat, Plin. 33, 12, 54, § 152.
trăbālis, e, adj. [trabs], of or belonging to beams, beam-. clavus, a spike, Hor. C. 1, 35, 18; cf. prov: ut hoc beneficium, quemadmodum dicitur, trabali clavo figeret, i. e. very fast, Cic. Verr 2, 5, 21, § 53.
Poet.: telum, i. e. beam-like, stout as a beam (Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 12, 294 (Ann. v. 589 Vahl.); imitated by Verg. l. l.; Val. Fl. 8, 301: hasta, Stat. Th. 4, 6: sceptrum, Claud. Rapt. Pros. 2, 172: vectis, id. Cons. Mall. Theod. 318
trăbārĭa, ae, f. [trabs; sc. navis], a small vessel made of the trunk of a tree, Isid. Orig. 19, 1, 27
1. trăbĕa, ae, f., a robe of state of augurs, kings, knights, etc.
- I. Lit., Suet. Fragm. ap Serv. Verg. A. 7, 612; Plin. 8, 48, 74, § 195; 9, 39, 63, § 136; Ov. F. 2, 503; Verg. A. 7, 188; 7, 612; 11, 334 al.
- II. Transf.
- A. The equestrian order, Stat. S. 5, 2, 17; Mart. 5, 41, 5.
- B. The consulate, Claud. in Ruf. 1, 243; Symm. Ep. 9, 112.
2. Trăbĕa, ae, m., Q., an ancient Roman comic poet, Cic. Fam. 9, 21, 1; id. Fin. 2, 4, 13; id. Tusc. 4, 31, 67; Auct. ap. Gell. 15, 24.
trăbĕālis, e, adj. [1. trabea], of or belonging to the trabea: metallum, i. e. gold, Sid. Carm. 2, 2.
trăbĕātus, a, um, adj. [1. trabea], dressed in or wearing a trabea.
- I. Adj.: Quirinus, Ov. F. 1, 37; id. M. 14, 828: equites, Tac. A. 3, 2; Suet. Dom. 14; Val. Max. 2, 2, 9; for which also agmina, the knights, Stat. S. 4, 2, 32: domus, i. e. of a consul, Claud. Cons. Mall. Theod. 338; so, colonus, i. e. consul, id. IV. Cons. Hon. 417: quies, of the consuls, Cod. Th. 10, 10, 33.
- II. Subst.: trăbĕ-āta, ae, f. (sc. fabula), a kind of drama, so called by C. Melissus, prob. from the knights represented in it, Suet. Gram. 21.
trăbĕcŭla or trăbĭcŭla, ae, f. dim. [trabs], a little beam, Cato, R. R. 18, 5; Vitr. 10, 21; Inscr. Grut. 207, 1.
trăbes, is, v. trabs init.
trăbĭca, ae, f. (sc. navis) [trabs], a vessel made of beams fastened together, a raft: trabica in alveos, Pac. ap. Fest. p. 367 Müll. (Trag. Rel. v. 406 Rib.).
trabs, trăbis (ante-class. collat. form of the nom. trăbes, Enn. ap. Cic. N. D. 3, 30, 75; id. Fat. 15, 35; id. Top. 16, 61, or Trag. v. 281 Vahl.; Cic. ap. Varr. L. L. 7, § 33 Müll., or Ann. v. 598 Vahl.), f. [τράπηξ].
- I. Lit., a beam, a timber: tigna trabesque, Lucr. 2, 192 sq.; v. tignum; Caes. B. G. 2, 29; 3, 13; 7, 23; id. B. C. 2, 9; Plin. 16, 38, 73, § 184; Gell. 1, 13, 17; Ov. M. 3, 78.
- II. Transf.
- A. A tree: silva frequens trabibus, Ov. M. 8, 329; cf. id. ib. 14, 360: securi Saucia trabs ingens, id. ib. 10, 373; cf. Varr. ap. Non. 178, 31; Prop. 3 (4), 22, 38: fraxineae, Verg. A. 6, 181: lucus trabibus obscurus acernis, id. ib. 9, 87: Val. Fl. 5, 640.
- B. Any thing made of beams or timbers.
- 1. Very freq., a ship or vessel: abiegna trabes, Enn. ap. Cic. N. D. 3, 30, 75: trabes rostrata per altum, id. ap. Varr. L. L. 7, § 33: jam mare turbari trabibus … vide bis, Verg. A. 4, 566: ut trabe Cypria Myrtoum pavidus nauta secet mare, Hor. C. 1, 1, 13; Ov. P. 1, 3, 76: Thessalica, Sen. Agam. 120.
- 2. A roof: sub trabe citreā, Hor. C. 4, 1, 20; so in plur., id. ib. 2, 18, 3; 3, 2, 28.
- 3. A battering-ram, ballista, etc., Val. Fl. 6, 383.
- 4. A javelin, Stat. Th. 5, 566; 9, 124.
- 5. A club, cudgel, Stat. Th. 1, 621.
- 6. A table, Mart. 14, 91, 2.
- 7. A torch, Sen. Herc. Fur. 103.
- 8. In mal. part. = mentula, Cat. 28, 10.
- C. A fiery phenomenon in the heavens, a meteor: emicant et trabes simili modo, quas δοκοὺς vocant, qualis cum Lacedaemonii classe victi imperium Graeciae amisere, Plin. 2, 26, 26, § 96: trabes et globi et faces et ardores, Sen. Q. N. 1, 1, 5; 1, 1, 15; 1, 15, 4; 7, 4, 3-5; 7, 5, 21; id. Ep. 94, 56.
† Trăchāla, ae, m., = Τραχαλᾶς, Bullnecked, an epithet of Constantine, Aur. Vict. Epit. 41.
Trachallus (-ālus), i, m., an orator contemporary with Quintilian, Quint. 6, 3, 78; 10, 1, 119; 12, 5, 5.
Trāchas, antis, f., = Τράχης, the town usually called Tarracina, near the Pomptine Marshes, Ov. M. 15, 717.
† trāchīa, ae, f., = τραχεῖα, the windpipe, trachea, Macr. S. 7, 15.
Trāchīn, īnis, or Trāchȳn, ȳnos, f., = Τραχίν or Τραχύν, a town of Thessaly, on Mount Œta, where Hercules caused himself to be burned, Plin. 4, 7, 14, § 28; Sen. Herc. Oet. 135; 195; 1432; id. Troad. 818; Ov. M. 11, 627.
Hence, Trāchīnĭus, a, um, adj., of or belonging to Trachin, Trachinian: tellus, Ov. M. 11, 269: miles, Luc. 3, 177: heros, i. e. Ceyx, king of Trachin, Ov. M. 11, 351; called also, absol., Trachinius, id. ib. 11, 282; cf. puppis, the vessel in which Ceyx was shipwrecked, id. ib. 11, 502: herba, Plin. 27, 13, 114, § 141: rosa, id. 21, 4, 10, § 16: Halcyone, the consort of Ceyx, Stat. S. 3, 5, 57.
In plur. subst.: Trāchīnĭae, ārum, f., The Trachinian Women, a tragedy of Sophocles, Cic. Tusc. 2, 8, 20.
tracta, ae, v. traho, P. a. B. 2.
tractābĭlis, e, adj. [tracto], that may be touched, handled, or taken hold of; that may be wrought, manageable, tractable (class).
- I. Lit.: tractabile omne necesse est esse, quod natum est, Cic. Univ. 4 med.: materies, Vitr. 2, 9 fin.: tofi in opere, Plin. 36, 22, 48, § 167: Italicum genus falcium vel inter vepres, id. 18, 28, 67, § 261: folium, id. 21, 17, 68, § 108: pondus, i. e. portable, Stat. S. 5, 1, 84: est mare, confiteor, nondum tractabile nanti, Ov. H. 19, 71; cf.: non tractabile caelum, i. e. inclement, stormy, Verg. A. 4, 53: vox, tractable, flexible, Quint. 11, 3, 40.
Comp.: ulcera tractabiliora fieri, Plin. 30, 13, 39, § 117.
- II. Trop., pliant, yielding, manageable, tractable: virtus est cum multis in rebus, tum in amicitiā tenera et tractabilis, Cic. Lael. 13, 48: nullis ille movetur Fletibus aut voces ullas tractabilis audit, Verg. A. 4, 439: impatiens animus nec adhuc tractabilis arte, Ov. R. Am. 123: mite ac tractabile ingenium, Curt. 3, 2, 17: quod te tam tractabilem video, ut, etc., Plin. Ep. 9, 24, 1.
Comp.: nihil est enim eo (filio) tractabilius, Cic. Att. 10, 11, 3: Agrippa nihilo tractabilior, Suet. Aug. 65 fin.; Plin. Ep. 5, 1, 10.
Adv.: tractābĭ-lĭter, without opposition, tractably (very rare): tractabilius, Gell. 6, 2, 8.
tractābĭlĭtas, ātis, f. [tractabilis], fitness for being handled or wrought, manageableness, tractability (very rare): populus, salix, tilia in sculpturis commodam praestant tractabilitatem, Vitr. 2, 9, 12.
tractābĭlĭter, adv., v. tractabilis fin.
tractātĭo, ōnis, f. [tracto].
- I. In gen., a handling, management, treatment (class.): nec vero qui fidibus aut tibiis uti volunt, ab haruspicibus accipiunt earum tractationem, sed a musicis, Cic. Div. 2, 3, 9: armorum, id. de Or. 3, 52, 200: beluarum, id. Off. 2, 5, 17: magnarum rerum, id. Rep. 3, 3, 5: tractatio atque usus vocis, id. Or. 18, 59: usus et tractatio dicendi, id. de Or. 1, 23, 109: philosophiae, id. Ac. 2, 2, 6: litterarum, id. Brut. 4, 15: assidua veterum scriptorum, Gell. 5, 21, 3: quaestionum, Quint. 4, 5, 6: reipublicae, Sen. Tranq. 3, 1: est in utroque (in poësi et in oratione solutā) et materia et tractatio, materia in verbis, tractatio in collocatione verborum, Cic. Or. 59, 201.
- II. In partic.
- A. Treatment of a person, i. e. conduct, behavior towards him (post-Aug., and mostly in jurid. lang.): maritus uxori, si malae tractationis accusabitur, non inverecunde dicet, etc., of maltreatment, Quint. 7, 4, 10 sq.; so id. 7, 4, 24; 7, 4, 29; 7, 3, 2; 4, 2, 30; 9, 2, 79; Sen. Contr. 3, 7; Tert. Poen. fin.
- B. In rhet. lang.
- 1. A rhetorical figure, the treatment, handling, discussion of a subject, Cic. de Or. 2, 41, 177; Quint. 9, 1, 33; Sen. Contr. 1, 1 med.
- 2. A special use, usage of a word, Cic. Part. Or. 5, 17.
tractātor, ōris, m. [tracto].
- I. A slave among the Romans, who manipulated and suppled his master’s limbs while anointing them; a shampooer, Sen. Ep. 66, 53.
- II. A handler, treater of any thing. esp. of literary matters (post-class.): Origenes scaevus cavendusque tractator, Sid. Ep. 2, 9; 4, 11; Hier. in Helv. 6; Spart. Get. 4; Sulp. Sev. 1, 6.
* tractātōrĭum, ii, n. [tracto], a place where deliberations were held, causes tried, etc., a place of business, session-room, Sid. Ep. 1, 7.
tractātrix, īcis, f. [tractator], a female shampooer, Mart. 3, 82, 13.
tractātus, ūs, m. [tracto], a touching, handling, working.
- I. Lit. (rare; not in Cic.): nucum, Plin. 15, 22, 24, § 87: plantae tractatu mansuescunt ut ferae, id. 17, 10, 12, § 66: tofacea aspera tractatu, id. 17, 7, 4, § 44.
- II. Trop., a handling, management, treatment (class.; esp. freq. in Quint.): artium (corresp. to the preced. tractantur), * Cic. de Or. 3, 23, 86: asperiorum tractatu rerum atteruntur (ingenia), Quint. 8, prooem. § 2; so, artis hujusce, id. ib. § 5: communis locorum, id. 12, 8, 2: temporis, id. 5, 10, 42: troporum, id. 1, 8, 16: aequi bonique, id. 12, 1, 8; 12, 2, 3: judicialis officii, Gell. 14, 2, 20; Vell. 2, 94, 4.
In plur.: tractatus omnes, Quint. 7, 6, 12: legales, id. 3, 8, 4.
- 2. Esp., of mental handling. reflection, consideration: de copiis expensisque, Veg. Mil. 3, 3; Dig. 19, 5, 5: si cognitio prolixiorem tractatum habeat, ib. 36, 1, 3: in tractatu habere, Lact. Mort. Pers. 48, 2.
- 3. A consultation, discussion: cum tractatu habito societas coïta est, Dig. 17, 2, 32: diu multumque tractatu inter nos habito, Cypr. Ep. 3, 3.
- B. Transf., in concr.
- 1. A treatise, tractate, tract: separatim toto tractatu sententia ejus judicanda est, Plin. 14, 4, 5, § 45.
- 2. In eccl. Lat., a sermon, homily: tractatus populares, quos Graece homilias vocant, Aug. Haeres. 4 praef.
Tractīcĭus or -tĭus, ii, m. [traho], The Dragged, a nickname of Heliogabalus, who, after having been slain, was dragged through the streets, Aur. Vict. Ep. 23 fin.; Lampr. Heliog. 17.
tractim, adv. [tractus], by drawing along, i. e. little by little, by degress; in a drawling way, at length, slowly (poet. and in post-Aug. prose), Enn. ap. Macr. S. 6, 4 (Ann. v. 418 Vahl.): quid, si ego illum tractim tangam, ut dormiat? i. e. should stroke him, Plaut. Am. 1, 1, 157: ire, Lucr. 3, 530; 6, 118: susurrant, Verg. G. 4, 260; so, sonat jucundo hiatu, Gell. 7, 20, 3: tractim pronuntiata littera i, i. e. pronounced long, id. 4, 6, 6; cf. also, dicere (opp. festinanter), slowly, Sen. Ep. 40, 9.
Tractītĭus, a, um, v. Tracticius.
tracto, āvi, ātum (gen. plur. part. tractantum, Ov. P. 3, 3, 20), 1, v. freq. a. [traho].
- I. To draw violently, to drag, tug, haul, etc. (so, very rare): qui te (Hectorem) sic tractavere? Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Trag. v. 96 Vahl.): tractatus per aequora campi, id. Ann. v. 140 Vahl.: tractata comis antistita Phoebi, Ov. M. 13, 410: malis morsuque ferarum Tractari, to be torn, rent, lacerated, Lucr. 3, 889.
- II. To touch, take in hand, handle, manage, wield; to exercise, practise, transact, perform, etc. (freq. and class.; cf.: tango, ago, perago).
- A. Lit.: ut ea, quae gustemus, olfaciamus, tractemus, audiamus, etc., Cic. Tusc. 5, 38, 111: numquam temere tinnit tintinnabulum, nisi qui illud tractat, Plaut. Trin. 4, 2, 163: aliquid manibus, id. Poen. 1, 2, 103: tractavisti hospitam ante aedes meas, id. Mil. 2, 6, 30: mateilionem Corinthium cupidissime tractans, Cic. Par. 5, 2, 38: volucra, quae non possum tractare sine magno gemitu, id. Att. 12, 22, 1: aret Pellis et ad tactum tractanti dura resistit, Verg. G. 3, 502: puer unctis Tractavit calicem manibus, Hor. S. 2, 4, 79: vitulos consuescere manu tractari, Col. 6, 2, 1: tractat inauratae consona fila lyrae, i. e. strikes, plays upon, Ov. Am. 1, 8, 60: necdum res igni scibant tractare, to prepare, i. e. to cook, dress, Lucr. 5, 953: solum terrae aere, id. 5, 1289; cf.: lutosum agrum, i. e. to till, Col. 2, 4, 5: tractari tuerique vites, Cic. Fin. 5, 14, 39: ceram pollice, Ov. M. 10, 285; cf. id. ib. 8, 196: lanam, Just. 1, 3: lanuginem, Suet. Ner. 34: gubernacula, to manage, Cic. Sest. 9, 20: tela, to wield, Liv. 7, 32, 11; cf.: speciosius arma, Hor. Ep. 1, 18, 53: servus, qui meam bibliothecen multorum nummorum tractavit, has taken care of, had charge of, Cic. Fam. 13, 77, 3; cf.: eras tu quaestor; pecuniam publicam tu tractabas, id. Div. in Caecil. 10, 32: rationem Prusensium, Plin. Ep. 10, 28, 5.
- B. Trop., to handle, manage, practise, conduct, lead, etc.
- 1. In gen.: ut ne res temere tractent turbidas, Enn. ap. Cic. de Or. 1, 45, 199 (Trag. v. 189 Vahl.): suam rem minus caute et cogitate, Plaut. Trin. 2, 2, 46: causas amicorum tractare atque agere, Cic. de Or. 1, 37, 170: causam difficiliorem, id. Fam. 3, 12, 3: condiciones, Caes. B. C. 3, 28: bellum, to conduct, carry on, Liv. 23, 28, 4; Tac. A. 1, 59; Just. 9, 8, 12; 22, 5, 4: proelia, Sil. 15, 466; cf.: vitam vulgivago more ferarum, to lead, pass, spend, Lucr. 5, 930; so, vitam, Auct. Her. 4, 24, 33 (al. transactam): imperium, Just. 1, 2, 1: regna, id. 2, 4, 20: pauca admodum vi tractata, quo ceteris quies esset, Tac. A. 1, 9 fin.: artem, to practise, Ter. Phorm. prol. 17; Cic. Ac. 2, 7, 22: verba vetera, to employ, Quint. 11, 1, 6: personam in scenā, to perform, act, represent, id. Rosc. Com. 7, 20; so, partes secundas (mimus), Hor. Ep. 1, 18, 14: animos, Cic. Or. 28, 97; cf. Quint. 11, 1, 85.
Reflex.: quo in munere ita se tractavit, ut, etc., has so conducted himself, Cic. Fam. 13, 12, 1; so, ita me in re publicā tractabo, ut meminerim, etc., id. Cat. 3, 12, 29.
- 2. In partic.
- a. To treat, use, or conduct one’s self towards a person in any manner: ego te, ut merita es de me, tractare exsequar, Plaut. As. 1, 3, 8: haec arte tractabat virum, ut, etc., Ter. Heaut. 2, 3, 125: omnibus rebus eum ita tractes, ut, etc., Cic. Fam. 1, 3: non tractabo ut consulem, id. Phil. 2, 5, 10: aliquem liberaliter, id. Verr. 1, 8, 23: nec liberalius nec honorificentius potuisse tractari, id. Fam. 13, 27, 2: pater parum pie tractatus a filio, id. Cael. 2, 3: mercatores ac navicularii injuriosius tractati, id. Imp. Pomp. 5, 11: pauloque benignius ipsum Te tractare voles, Hor. Ep. 1, 17, 12.
- b. To handle, treat, investigate, discuss any thing, mentally, orally, or in writing (cf.: dissero, disputo, ago). ( α ) With acc.: quem ad modum quamque causam tractare conveniat, Auct. Her. 2, 2, 2: oratori omnia quaesita, audita, lecta, disputata, tractata, agitata esse debent, Cic. de Or. 3, 14, 54: habeat omnes philosophiae notos et tractatos locos, id. Or. 33, 118: causas amicorum, id. de Or. 1, 37, 170: tractata res, id. Rep. 3, 3, 4: definitiones fortitudinis, id. Tusc. 4, 24, 53: partem philosophiae, id. Ac. 1, 8, 30: constantiam, id. Lael. 18, 65; cf. id. ib. 22, 82: ibi consilia decem legatorum tractabantur, Liv. 33, 31, 7: fama fuit … tractatas inter Eumenen et Persea condiciones amicitiae, id. 44, 13, 9: scrupulosius tractabo ventos, Plin. 2, 46, 45, § 118: prima elementa, Quint. prooem. 21; 1, 1, 23: locus, qui copississime a Cicerone tractatur, id. 1, 4, 24; 7, 2, 43: aliquid memori pectore, to ponder, reflect upon, Juv. 11, 28; cf.: tractare proeliorum vias, Tac. A. 2, 5: ut quaestio diligentius tractaretur, Aug. Civ. Dei, 2, 21, 1.
- (β) With de and abl. (mostly postAug.): de officii parte, Sen. Contr. 2, 1 (9), 20 (dub.; Madv. and Kiessl. partem): quoniam de religionibus tractabatur, Tac. A. 3, 71: ubi de figuris orationis tractandum erit, Quint. 1, 5, 5; 2, 13, 14; 2, 20, 10: de negotiis, to discuss, Suet. Aug. 35 fin.
- (γ) With interrog.-clause: quo tractatur amicus an inimicus, Quint. 5, 10, 29; 7, 2, 56: utra sit antiquior (lex), id. 7, 7, 8: cum tractaret, quinam adipisci principem locum abnuerent, etc., Tac. A. 1, 13.
- c. To negotiate, treat: dum de condicionibus tractat, Nep. Eum. 5, 7; Suet. Claud. 26: de Asiā, Just. 37, 3, 4: de redimendo filio, id. 31, 7, 7.
† tractŏgălātus, a, um, adj. [vox hibrida, from tractum and γάλα], made of or cooked with pastry and milk: pultes, Apic. 5, 1: pullus, id. 6, 9; cf. tractomelitus.
† tractŏmĕlĭtus, a, um, adj. [vox hibrida, from tractum and μέλι], cooked with pastry and honey: porcellus, Apic. 8, 7; cf. the preced. art.
tractōrĭus, a, um, adj. [traho].
- I. Of or for drawing or hoisting: genus machinarum, Vitr. 10, 1.
- II. Substt.: tractō-rĭa, ae, f. (sc. epistula), a letter of invitation or summons, Aug. Ep. 217.
- B. trac-tōrĭae, ārum, f. (sc. litterae), an imperial letter containing an order to provide a person with necessaries on his journey: de tractoriis et stativis, Cod. Just. 15, 52.
tractum, i, n., v. traho, P. a. B.
tractŭōsus, a, um, adj. [traho], that draws to itself, clammy, gluey, viscous (late Lat.): sudor crassus et tractuosus atque viscosus, Cael. Aur. Acut. 2, 32, § 167: semen, Theod. Prisc. 4, 2 med.
1. tractus, a, um, Part. and P. a. of traho.
2. tractus, ūs, m. [traho], a drawing, dragging, hauling, pulling, drawing out, trailing.
- I. Lit. (mostly poet.): tractu gementem Ferre rotam, Verg. G. 3, 183: tractu taurea terga domant, Val. Fl. 6, 359: modicus tractus (al. tractatus), Plin. 9, 46, 70, § 153: aut si qua incerto fallet te littera tractu, stroke, Prop. 4 (5), 3, 5: continuus subitarum tractus aquarum, i. e. a drinking, Luc. 4, 368; cf.: aëra pestiferum tractu, i.e. a drawing in, inhalation, id. 7, 412: repetitaque longo Vellera mollibat nebulis aequantia tractu, Ov. M. 6, 21: harenam fluctus trahunt … Syrtes ab tractu nominatae, i. e. from Gr. σύρω, = traho; because of this drawing, Sall. J. 78, 3: (risus) interdum quodam etiam corporis tractu lacessitur, i. e. movement, Quint. 6, 3, 7.
Of a serpent, a drawing itself along, a creeping, crawling: squameus in spiram tractu se colligit anguis, Verg. G. 2, 154; Ov. M. 15, 725; Claud. B. Get. 22; id. II. Cons. Stil. 172.
- 2. Concr., a train, track, course: nonne vides longos flammarum ducere tractus, long trains, Lucr. 2, 207: flammarum, Verg. G. 1, 367; Luc. 2, 270: (Phaëthon) longo per aëra tractu Fertur, in a long train (of fire), Ov. M. 2, 320: longo per multa volumina tractu Aestuat unda minax, Luc. 5, 565; so of the course of the moon, Cic. Div. 2, 46, 97; of the Nile, Luc. 10, 257: (Cydnus) leni tractu e fontibus labens puro solo excipitur, Curt. 3, 4, 8: aquarum, id. 5, 3, 2: ut arborum tractu equitatus hostium impediretur, Nep. Milt. 5, 3; of the wind, Val. Fl. 1, 614; cf. Manil. 1, 532; 3, 366.
- B. Transf., a space drawn out, i. e. a stretch, extent, tract of a thing (class.): castrorum, Liv. 3, 28, 1: cujus (urbis) is est tractus ductusque muri, ut, etc., Cic. Rep. 2, 6, 11 Moser N. cr.: cum mediae jaceant immensis tractibus Alpes, Luc. 2, 630; and Claud. Rapt. Pros. 3, 9.
- 2. Concr., of places, a territory, district, region, tract of land (class.; syn.: regio, plaga): oppidi, Caes. B. C. 3, 112: corruptus caeli tractus, Verg. A. 3, 138 Serv.: tractus ille celeberrimus Venafranus, Cic. Planc. 9, 22: tractus uter plures lepores, uter educet apros, Hor. Ep. 1, 15, 22: tractu surgens oleaster eodem, Verg. G. 2, 182: genera (vitium) separari ac singulis conseri tractibus, utilissimum, Plin. 17, 22, 35, § 187; Flor. 1, 15, 2.
- II. Trop.
- A. In gen., course, progress, movement: tractus orationis lenis et aequabilis, course, movement, current, Cic. de Or. 2, 13, 54; cf.: in omni corpore, totoque, ut ita dixerim, tractu (orationis), Quint. 9, 4, 61: cetera continuo magis orationis tractu decurrunt, id. 5, 8, 2.
- 2. Of time, space, lapse, period: quod neque clara suo percurrere fulmina cursu Perpetuo possint aevi labentia tractu, Lucr. 1, 1004; 5, 1216: eodem tractu temporum nituerunt oratores, etc., Vell. 2, 9, 1: aetatis, Val. Max. 8, 13, ext. 2: hoc legatum Cum voluerit, tractum habet, quamdiu vivat is, a quo, etc., duration, period, Dig. 32, 1, 11.
- B. In partic., a drawing out, protracting, lengthening, protraction, extension, length: quanta haesitatio tractusque verborum! drawling, Cic. de Or. 2, 50, 202: pares elocutionum, Quint. 4, 2, 118: illa (historia) tractu et suavitate atque etiam dulcedine placet, extent, copiousness, Plin. Ep. 5, 8, 10.
- 2. Of time: durante tractu et lentitudine mortis, Tac. A. 15, 64: belli, id. ib. 15, 10.
- 3. In gram.: in tractu et declinatione talia sunt, qualia apud Ciceronem beatitas et beatitudo, a lengthening in derivation, Quint. 8, 3, 32 Spald.
trādĭtĭo, ōnis, f. [trado], a giving up, delivering up, surrender (not freq. till after the Aug. period).
- I. Lit.
- A. In gen.: Gomphorum (urbis), Liv. 32, 14, 3: urbis, id. 33, 31, 2: oppidorum, id. 34, 30, 1: Jugurthae, Plin. 37, 1, 4, § 8; Val. Max. 8, 14, 4.
- B. Esp., law t. t., livery, a delivery of possession: abalienatio est ejus rei quae mancipi est traditio alteri nexu, * Cic. Top. 5, 28: nuda traditione alienare, Gai. Inst. 2, 19 al.
- II. Trop.
- A. A teaching, instruction: jejuna atque arida traditio (praeceptorum), Quint. 3, 1, 3; cf. id. 3, 1, 2: adeo non est infinito spatio ac traditione opus, id. 12, 11, 16: divina, Lact. 7, 8, 3.
- B. A saying handed down from former times, a tradition: incomperta et vulgaria traditio rei, Gell. 16, 5, 1; 13, 22, 14; Tac. A. 16, 16 fin.; cf. codicum, Aug. Bapt. 7, 2.
Esp., in eccl. Lat.: traditio seniorum, Vulg. Matt. 15, 2; id. Marc. 7, 3.
trādĭtor, ōris, m. [id] (post-Aug.).
- I. A betrayer, traitor, for the usual proditor: interfecto traditore, Tac. H. 4, 24; Sedul. Carm. 5, 61; Aug. Bapt. 7, 2.
- II. A teacher: alicujus scientiae, Arn. 3, 113; Tert. Coron. Mil. 4 fin.
1. trādĭtus, a, um, Part. of trado.
2. trādĭtus, ūs, m., a tradition (late Lat.): accepisse veteri traditu, Jul. Val. Rer. Gest. Alex. 1, 31.
trādo (transdo, C. I. L. 1, 198, 54 and 58; Ter. Phorm. prol. 2, and most freq. in Cæs.; v. infra; cf. Neue, Formenl. 2, 734), dĭdi, dĭtum, 3 (in tmesi: transque dato endoque plorato, i. e. tradito et implorato, Vet. Lex ap. Fest. s. v. sub vos, p. 309 Müll.), v. a. [trans-do], to give up, hand over, deliver, transmit, surrender, consign (syn.: dedo, remitto).
- I. Lit.
- A. In gen.
- (α) Form trado: ut amico traderem (thesaurum), Plaut. Trin. 1, 2, 143: mihi trade istuc (argentum), id. As. 3, 3, 99; id. Curc. 3, 15: aliquid in manum, id. Merc. 2, 2, 7: poculum alicui, Cic. Tusc. 1, 40, 96: aedem Castoris sartam tectam, id. Verr. 2, 1, 50, § 131: magistris traditi, id. Tusc. 3, 1, 2: pecuniam regiam quaestoribus, Liv. 24, 23, 3: pueros magistris, Ov. Am. 1, 13, 17: equos domitoribus, Cic. Off. 1, 26, 90: testamentum tibi legendum, Hor. S. 2, 5, 51: ademptus Hector Tradidit fessis leviora tolli Pergama Graiis, id. C. 2, 4, 11: miserat ad legatum Romanum, traditurum se urbem, Liv. 34, 29, 9: armis traditis, Caes. B. G. 1, 27; 2, 13: obsides, arma, perfugae traditi, id. ib. 1, 28: hunc ad carnificem. Plaut. Rud. 3, 6, 19: in pistrinum tradier, id. Most. 1, 1, 16: aliquem in custodiam vel in pistrinum, Cic. Q. Fr. 1, 2, 4, § 14: aliquem supplicio, Suet. Vit. 14: Augustus filiam suam equiti Romano tradere meditatus est, to give in marriage, Tac. A. 4, 40 med.
With acc. of place: ea quae in Insulā erat Achradinam tradita est, Liv. 24, 23, 4.
- (β) Form transdo: tot tropaea transdes, Att. ap. Non. 517, 26 (Trag. Rel. v. 366 Rib.): navem in fugam transdunt, id. ib. 155, 8 (Trag. Rel. v. 630 ib.): ut arma per manus necessario transderentur, Caes. B. C. 1, 68: per manus sevi ac picis transditas glebas, id. B. G. 7, 25; Hirt. B. G. 8, 15: sibi captivos transdi, Caes. B. C. 3, 71: neque se hostibus transdiderunt, id. B. G. 7, 77: se (alicui), id. ib. 7, 47; Hirt. B. G. 8, 43: se adversariis ad supplicium, Caes. B. C. 1, 76.
- B. In partic.
- 1. Pregn., to deliver, commit, intrust, confide for shelter, protection, imprisonment, etc. (syn.: commendo, committo).
- (α) Form trado: sic ei te commendavi et tradidi, Cic. Fam. 7, 17, 2: totum denique hominem tibi ita trado de manu, ut aiunt, in manum tuam, id. ib. 7, 5, 3: alicui se laudare et tradere, Hor. Ep. 1, 9, 3: hunc hominem velles si tradere, id. S. 1, 9, 47; id. Ep. 1, 18, 78: hos (obsides) Aeduis custodiendos tradit, Caes. B. G. 6, 4; Liv. 22, 22, 4: catenis ligatus traditur, id. 24, 45, 9: in tuam custodiam meque et meas spes trado, Plaut. Most. 2, 1, 59.
- (β) Form transdo: ab illo transditum initio et commendatum, Caes. B. C. 3, 57: sibi a Divitiaco transditus, id. B. G. 7, 39.
- 2. To give up or surrender treacherously, to betray: causam tradere advorsariis, Ter. Phorm. 2, 1, 7: quos tradituros sperabas, vides judicare, Cic. Rosc. Am. 22, 61: tibi trado patriosque meosque Penates, Ov. M. 8, 91: ferisne paret populandas tradere terras? id. ib. 1, 249: tradimur, heu! Claud. in Rufin. 2, 261: Judas ausus magistrum tradere, Sedul. 2, 74.
- II. Trop.
- A. In gen., to give up, surrender, hand over, deliver, intrust, etc.
- (α) Form trado: et meam partem loquendi et tuam trado tibi, Plaut. As. 3, 1, 14: eo ego, quae mandata, amicus amicis tradam, id. Merc. 2, 3, 51: quae dicam trade memoriae, Cic. Rep. 6, 10, 10 (different from tradere memoriae, B. 2. b.): si liberam possessionem Galliae sibi tradidisset, Caes. B. G. 1, 44: Cingetorigi principatus atque imperium est traditum, id. ib. 6, 8.
Poet., with inf.: tristitiam et metus Tradam protervis in mare Creticum Portare ventis, Hor. C. 1, 26, 2.
- (β) Form transdo: summa imperii transditur Camulogeno Aulerco, Caes. B. G. 7, 57: Vergasillauno Arverno summa imperii transditur, id. ib. 7, 76.
- B. In partic.
- 1. Pregn., with se, to give one’s self up, to yield, surrender, or devote one’s self to any thing: se totos voluptatibus, Cic. Lael. 23, 86: se quieti, id. Div. 1, 29, 61: se lacrimis ac tristitiae, Luccei. ap. Cic. Fam. 5, 14, 2: se studiis vel otio, Plin. Ep. 1, 9, 7: si se consiliis ejus (rex) tradidisset, Flor. 2, 8, 6: se in studium aliquod quietum, Cic. Inv. 1, 3, 4: se in disciplinam alicujus, id. Phil. 2, 2, 3; cf.: cogitationibus suis traditus, Sen. Ep. 9, 16.
- 2. To make over, transmit, as an inheritance; to leave behind, bequeath (syn. lēgo): qui in morte regnum Hieroni tradidit, Plaut. Men. 2, 3, 59: inimicitias posteris, Anton. ap. Cic. Att. 14, 13, A, 3: consuetudo a majoribus tradita, Cic. Div. 2, 72, 150: morbi per successiones traduntur, Plin. Ep. 1, 12, 4: traduntque metus. Sil. 4, 32: traditumque inde fertur, ut in senatum vocarentur, it is said that this was the origin of the custom, Liv. 2, 1, 11.
- b. To hand down or transmit to posterity by written communication; to relate, narrate, recount: quarum nomina multi poëtae memoriae tradiderunt, Cic. Inv. 2, 1, 3: pugnae memoriam posteris, Liv. 8, 10, 8: cujus (Socratis) ingenium variosque sermones immortalitati scriptis suis Plato tradidit, Cic. de Or. 3, 16, 60: qualia permulta historia tradidit, id. Div. 1, 53, 121: aliquid posteris, Plin. Ep. 6, 16, 1: tradit Fabius Pictor in Annalibus suis, hirundinem, etc., Plin. 10, 24, 34, § 71: ipsum regem tradunt … operatum his sacris se abdidisse, Liv. 1, 31, 8.
Esp., pass. pers. or impers., it is said, is recorded, they say, etc.: qui (Aristides) unus omnium justissimus fuisse traditur, Cic. Sest. 67, 141: cujus (Lycurgi) temporibus Homerus etiam fuisse traditur. id. Tusc. 5, 3, 7: nec traditur certum, nec interpretatio est facilis, Liv. 2, 8, 8; cf. id. 9, 28, 5: sic enim est traditum, Cic. Leg. 1, 1, 3; cf.: hoc posteris memoriae traditum iri, Aequos et Volscos, etc., Liv. 3, 67, 1: Galbam, Africanum, Laelium doctos fuisse traditum est, Cic. Tusc. 1, 3, 5: ut Isocratem dixisse traditum est, id. Brut. 56, 204: unguenta quis primus invenerit, non traditur, Plin. 13, 1, 1, § 2: de hoc constantius traditur, Front. Aquaed. 7; cf.: traditur memoriae, with subj.-clause, Liv. 5, 21, 16.
- 3. To deliver by teaching; to propose, propound, teach any thing (syn. praecipio).
- (α) Form trado: ea, quae dialectici nunc tradunt et docent, Cic. Fin. 4, 4, 9: elementa loquendi, id. Ac. 2, 28, 92: praecepta dicendi, id. de Or. 1, 18, 84: optimarum artium vias meis civibus, id. Div. 2, 1, 1: aliquid artificio et viă, id. Fin. 4, 4, 10: haec subtilius, id. ib. 1, 9, 31: aliquid, Caes. B. G. 7, 22: virtutem hominibus, Cic. de Or. 1, 58, 247: eodem tempore tradi omnia et percipi possint, Quint. 1, 12, 1: nec tamquam tradita sed tamquam innata, id. 7, 10, 14: praecepta, Sen. Ep. 40, 3.
Absol.: si qua est in his culpa, tradentis (i.e. magistri) est, Quint. 3, 6, 59.
- (β) Form transdo: multa praeterea de sideribus atque eorum motu … disputant et juventuti transdunt, Caes. B. G. 6, 14: Minervam operum atque artificiorum initia transdere, id. ib. 6, 17.
- 4. Aliquid oblivioni, to forget utterly (late Lat.): omnes justitiae ejus oblivioni tradentur, Vulg. Ezech. 33, 13; Greg. Mag. in Job, 25, 8.
trādūcĭānus, i, m., i. q. tradux, II. (late Lat.): traducianum creditur esse peccatum, Jul. Pelag. ap. Mar. Merc. Subnot. 7, 2.
trādūco (TRANSDVCO, Inscr. Orell. 750; Cic. Sest. 42, 91; Sall. J. 11, 4; Liv. 10, 37, 1; and so always in Cæs.; v. Neue, Formenl. 1, 734), xi, ctum, 3 (imv. traduce, Ter. Heaut. 4, 4, 22; id. Ad. 5, 7, 12; perf. sync. traduxti, Plaut. Cas. 3, 3, 16; inf. parag. transducier, id. Most. 1, 1, 16; Ter. Ad. 2, 1, 46), v. a. [trans-duco], to lead, bring, or conduct across; to lead, bring, or carry over any thing (syn. traicio).
- I. Lit.
- A. In gen.: jamne hanc traduxti huc ad nos vicinam tuam? Plaut. Cas. 3, 3, 16: ut traduxisti huc ad nos uxorem tuam! id. ib. 3, 4, 7: traduce et matrem et familiam omnem ad nos, Ter. Ad. 5, 7, 12: exercitum ex Galliā in Ligures, Liv. 40, 25, 9: suas copias per angustias et fines Sequanorum, Caes. B. G. 1, 11; 1, 19: copias praeter castra, id. ib. 1, 48: cohortes ad se in castra, id. B. C. 1, 21: impedimenta ad se, id. ib. 1, 42: regem Antiochum in Europam, Liv. 36, 3, 12: aquaeductum per domum suam, Dig. 6, 2, 11: tua pompa Eo traducenda est, to be carried over to him, Ter. Heaut. 4, 4, 18 Ruhnk.: victimas in triumpho, parade, Liv. 45, 39, 12: carpentum, quo in pompā traduceretur, was borne along, Suet. Calig. 15.
With trans (rare, and only when the place to which is also expressed): hominum multitudinem trans Rhenum in Galliam transducere, Caes. B. G. 1, 35 Kraner ad loc.
With abl. (very rare): legiones Peninis Cottianisque Alpibus traducere, Tac. H. 4, 68.
With double acc.: traductus exercitus silvam Ciminiam, Liv. 9, 39, 1; cf. in the foll. B.
- B. In partic.
- 1. To lead or convey across, to transport over a stream or bridge: flumen subito accrevit, ut eā re traduci non potuerunt, Cic. Inv. 2, 31, 97: pontem in Arari faciundum curat. atque ita exercitum transducit, Caes. B. G. 1, 13.
Freq. with a double acc.: cum Isaram flumen exercitum traduxissem, Planc. ap. Cic. Fam. 10. 21, 2: ubi Caesar certior factus est, tres jam copiarum partes Helvetios id flumen transduxisse, Caes. B. G. 1, 12: flumen Axonam exercitum transducere, id. ib. 2, 5: quos Caesar transduxerat Rhenum, Hirt. B. G. 8, 13; 7, 11: copias flumen, Liv. 21, 23, 3; 22, 45, 5: Volturnum flumen exercitum, id. 23, 36, 9; 26, 8, 9: novum exercitum traducite Iberum, id. 26, 41, 23.
Hence, pass.: raptim traducto exercitu Iberum, Liv. 24, 41, 1; 9, 39, 1: legio flumen transducta, Sall. H. 2, 57 Dietsch: ne major multitudo Germanorum Rhenum transducatur, Caes. B. G. 1, 31; id. B. C. 3, 76.
With abl. (very rare): nisi flumine Ligeri copias traduxisset, Hirt. B. G. 8, 27: Belgas Rhenum antiquitus esse transductos, Caes. B. G. 2, 4.
- 2. Publicists’ t. t.: traducere equum, to lead his horse along, said of a knight who passed muster at the inspection by the censor (cf. transveho): qui (P. Africanus) cum esset censor et in equitum censu C. Licinius Sacerdos prodisset … cum contra nemo diceret, jussit equum traducere, Cic. Clu. 48, 134; cf. Val. Max. 4, 1, 10.
- 3. To lead along, parade in public by way of disgrace: delatores flagellis caesi ac traducti per amphitheatri harenam, Suet. Tit. 8 fin.; cf. infra, II. B. 2.
- II. Trop.
- A. In gen., to lead, bring, or carry over, to transfer, remove: aut alio possis animi traducere motus, Lucr. 4, 1068: animos judicum a severitate paulisper ad hilaritatem risumque traducere, Cic. Brut. 93, 322: animum hominis ab omni aliā cogitatione ad tuam dignitatem tuendam, id. Fam. 1, 2, 3: animos a contrariā defensione abducere et ad nostram conor traducere, id. de Or. 2, 72, 293: ad amicitiam consuetudinemque, id. Prov. Cons. 9, 22: post partum cura in vitulos traducitur omnis, Verg. G. 3, 157: tum omnem orationem traduxi et converti in increpandam Caepionis fugam, Cic. de Or. 2, 48, 199: hanc rationem naturae difficile est traducere ad id genus divinationis, to apply, id. Div. 1, 57, 130: nomen eorum ad errorem fabulae, id. Tusc. 5, 3, 8 et saep.: centuriones ex inferioribus ordinibus in superiores ordines erant transducti, transferred, Caes. B. G. 6, 40: is ad plebem P. Clodium traducit, Cic. Att. 1, 18, 4; cf.: P. Clodium a patribus ad plebem, Suet. Caes. 20: academicen σύνταξιν, Cic. Att. 13, 16: gens in patricias transducta, Suet. Aug. 2: augur destinatus ad pontificatum traductus est, id. Calig. 12: medicus aegrum in meliorem consuetudinem, etc., Varr. L. L. 9, § 11 Müll.: ut (oratio) eos qui audient ad majorem admirationem possit traducere, Cic. Or. 57, 192: mali punientur et traducentur in melius, Sen. Ira, 2, 13, 4.
Poet., with dat.: me mea paupertas vitae traducat inerti, Tib. 1, 1, 5 (where Müll. reads vita).
- B. In partic.
- 1. To bring over, draw over one to some side or opinion: hominem traducere ad optimates paro, Cic. Att. 14, 21, 4: si istud obtinueris, traducas me ad te totum licebit, id. Fin. 4. 1, 2: transductis ad se jam pluribus, Suet. Caes. 14: traduxit me ad suam sententiam, Cic. Clu. 52, 144.
- 2. To lead along, exhibit as a spectacle, i. e. to make a show of, to expose to public ridicule, to dishonor, disgrace, degrade (not ante-Aug.): an non sensistis … vestras conjuges, vestros liberos traductos per ora hominum? Liv. 2, 38, 3; Just. 36. 1, 5; cf. Petr. 87: rideris multoque magis traduceris, etc., Mart. 6, 77, 5: libidinem, Sen. Ep. 100, 10; id. Ben. 2, 17, 5; 4, 32, 3; Mart. 3, 74, 5; Juv. 8, 17: quae tua traducit manifesto carmina furto, convicts of, proves guilty of, Mart. 1, 53, 3.
- 3. In a good sense, to set forth publicly, make public, exhibit, display, proclaim, spread abroad: poëmata, Petr. 41: tot annorum secreta, id. 17: se, to show one’s self in public: lorica, in quā se traducebat Ulixem ancipitem, Juv. 11, 31.
- 4. Of time, to lead, spend, pass (class.; syn.: ago, transigo): otiosam aetatem et quietam sine ullo labore et contentione traducere, Cic. Sen. 23, 82; cf.: hoc quod datum est vitae tranquille placideque traducere, id. Tusc. 3, 11, 25: quantumcumque superest temporis, Aug. ap. Gell. 15, 7, 3: adulescentiam eleganter, Cic. Planc. 12, 31: hoc tempus quā ratione, id. Fam. 4, 6, 3: quibus artibus latebrisque, vitam per novem annos, Tac H. 4, 67: leniter aevum, Hor. Ep. 1, 18, 97: tempora Cynicā cenā, Petr. poët. 14: consul traducere noctem exsomnis. Sil. 9, 4 et saep.
Hence, transf., of the administration of an office: munus summā modestiā et summā abstinentiă, Cic. Att. 5, 9, 1.
- 5. In later gram. lang.
- a. To transfer a word from one subject or from one language to another (for the class. verto, converto, reddo, transfero, etc.): videtur Graecos secutus, qui ἐφόδιον a sumptu viae ad aliarum quoque rerum apparatus traducunt, Gell. 17, 2, 1: vocabulum Graecum in linguam Romanam, id. 1, 18, 1.
- b. To derive: jactare multo fusius largiusque est quam jacere, unde id verbum traductum est, Gell. 2, 6, 5; cf. id. 17, 2, 14.
trāductĭo, ōnis, f. [traduco].
- * I. Lit., a leading along, conducting in triumph: traductio captorum, Aus. Grat. Act. 4.
- II. Trop.
- A. In gen. (acc. to traduco, II. A.), a removing, transferring from one rank to another: traductio ad plebem furibundi hominis ac perditi (Clodii), Cic. Sest. 7, 15.
- B. In partic.
- 1. (Acc. to traduco, II. B. 2.) A making a show of, exposure, public disgrace: hic damnatum cum dedecore et traductione vita exigit, Sen. Ira, 1, 6, 1: interrogationes ad traductionem nostram excogitatae, id. Ep. 85, 1; Vulg. Sap. 2, 14; cf. Lact. 4, 16, 7; id. Epit. 45, 5.
- 2. A leading in triumph: captivorum, Aus. Grat. Act. 4.
- 3. (Acc. to traduco, II. B. 4.) Of time, the passage, lapse, course: temporis, Cic. Div. 1, 56, 127.
- 4. (Acc. to traduco, II. B. 5.) In rhet.
- a. A transferring, metonymy: traductio atque immutatio in verbo: Africa terribili tremit horrida terra tumultu. Pro Afris est sumpta Africa, Cic. de Or. 3, 42, 167.
- b. A repetition of the same word, Auct. Her. 4, 14, 20.
trāductor, ōris, m. [traduco], the conveyer, a nickname of Pompey, who transferred Clodius from a patrician to a plebeian gens: traductor ad plebem, Cic. Att. 2, 9, 1.
1. trāductus, a, um, Part. of traduco.
* 2. trāductus, ūs, m. [traduco], a passage, pass: praesidium per eos traductus agentes, Amm. 18, 8, 2 dub. (al. tractus).
trādux, ŭcis, m. [traduco, what is led or brought over; hence], in econom. lang., a vine-branch, vine-layer trained for propagation.
- I. Lit., Varr. R. R. 1, 8, 4; Col. 5, 7, 3 sq.; 4, 29, 13; Plin. 17, 23, 35, § 211; Tac. H. 2, 25 fin.
- II. Transf.: ne traduce carnis transfundi in subolem credatur fons animarum, Prud. Apoth. 983.
In appos., with materia: traduce materiā, Sev. Aetn. 566.
† trăgăcantha, ae, f., = τραγάκανθα, goat’s-thorn, tragacanth-bush: Astragalus tragacantha, Linn.; Plin. 13, 21, 36, § 115; 26, 14, 87, § 140; 30, 9, 23, § 78.
trăgăcanthum, i, n. [tragacantha], gum-tragacanth, Cels. 4, 4, 3; 4, 5, 13; Scrib. Comp. 78; 108.
Called also, in a corrupted form, drăgantum, i, n., Veg. Vet. 1, 32; Theod. Prisc. de Diaeta, 9.
† trăganthes, is, f., = τραγάνθης, a species of the plant artemisia, App. Herb. 11.
† trăgănus, i, m., = τράγανος, i. q. τράγος, a sucking-pig dressed in a particular way, Apic. 8, 7 fin.
Tragasaeus, a, um, adj., of or belonging to the town Tragasa in Troas: sal, Plin. 31, 7, 41, § 85 sq.; cf. Isid. Orig. 16, 2.
† trăgĕlăphus, i, m., = τραγέλαφος, a kind of stag with a beard like a goat, perh. the horse-stag, Plin. 8, 33, 50, § 120; Sol. 19; Vulg. Deut. 14, 5.
† trăgēmăta, um, n., = τραγήματα, fruits, etc., eaten as an after-course, dessert, sweetmeats, confectionery, Plin. 13, 4, 9, § 38; Plin. Val. 5, 7 fin.
trăgēmătĭa, ōrum, n., = τραγημάτια, sweetmeats, confectionery, Hier. Reg. S. Pach. 52.
trăgĭcē, adv., v. tragicus fin.
† trăgĭcŏcōmoedĭa, ae, f., = τραγικοκωμῳδία, a drama composed of a mixture of tragedy and comedy, tragi-comedy, Plaut. Am. prol. 59 and 63.
† trăgĭcus, a, um, adj., = τραγικός, of or belonging to tragedy, tragic.
- I. Lit.
- A. Adj.: carmen, i. e. tragedy, Hor. A. P. 220: Camena, id. ib. 275: cothurni, id. S. 1, 5, 64: versus, id. A. P. 89: ars, id. Ep. 1, 3, 14: genus scaenarum, Vitr. 5, 8: actor, a tragic actor, tragedian, Liv. 24, 24, 2: Orestes aut Athamas, represented in tragedy, Cic. Pis. 20, 47; cf. cerva, i. e. in the tragedy of Iphigenia, Juv. 12, 120: tragicum illud subinde jactabat: oderint dum metuant, Suet. Calig. 30.
- B. Subst.: trăgĭcus, i, m., a tragic poet, writer of tragedy, Cic. Opt. Gen. 1, 2; Quint. 8, 6, 26; 9, 3, 14; Petr. 132 med.
- 2. A tragedian, tragic actor; plur., Plaut. Pers. 4, 2, 4.
- II. Transf.
- A. In the tragic style, tragic, lofty, grand, sublime: fuit Sulpicius vel maxime omnium grandis et, ut ita dicam, tragicus orator, Cic. Brut. 55, 203: sed haec tragica atque divina, id. de Or. 2, 56, 227: color, Hor. A. P. 236: tumor, Gell. 2, 23, 21: ore, Mart. 8, 18, 8: nam spirat tragicum satis, Hor. Ep. 2, 1, 166.
- B. Of a tragic nature, tragic, horrible, fearful, terrible: res tragicas paene comice, tristes remisse tractavit, Cic. de Or. 3, 8, 30: tulit et Romana regia sceleris tragici exemplum, Liv. 1, 46, 3: concubitus, Juv. 2, 29: ignes (i. e. amores), Ov. Tr. 2, 407: Erinnyes, Prop. 2, 20 (3, 13), 29: asperitas, Val. Max. 5, 8, 1.
Adv.: trăgĭcē, in a tragic manner, tragically: mortem rhetorice et tragice ornare, Cic. Brut. 11, 43; Sen. Ep. 100, 10.
† trăgĭon, ii, n., = τράγιον, goatwort, a plant so called, Plin. 13, 21, 36, § 115.
Called also trăgŏnis, Plin. 27, 13, 115, § 141.
† trăgoedĭa, ae, f., = τραγῳδία, a tragedy.
- I. Lit., Plaut. Am. prol. 54; 93; id. Curc. 5, 1, 1; Cic. Sen. 7, 22; id. Phil. 11, 6, 13; Quint. 1, 5, 52; 1, 8, 6.
- II. Transf.
- A. Tragedy, the art of tragedy: paulum Musa Tragoediae Desit theatris, Hor. C. 2, 1, 9; Ov. Tr. 2, 381.
Personified: ingenti Tragoedia passu, Ov. Am. 3, 1, 11.
- B. A lofty or elevated style: neque istis tragoediis tuis … perturbor, Cic. de Or. 1, 51, 219; so id. ib. 2, 55, 225.
- C. A great commotion or disturbance; a spectacle: ejus Appiae nomen quantas tragoedias excitat! Cic. Mil. 7, 18: si tragoedias agamus in nugis, id. de Or. 2, 51, 205: in parvis litibus tragoedias movere, Quint. 6, 1, 36.
† trăgoedĭō̆grăphus, i, m., = τραγῳδιόγραφος, a writer of tragedies, Schol. Cruq. ad Hor. S. 1, 10, 42; cf. Philarg. ad Verg. E. 8, 10; Mar. Vict. p. 2532 P.
† trăgoedus, i, m., = τραγῳδός.
- I. A tragic actor, Plaut. Poen. 3, 2, 4; Cic. de Or. 1, 28, 128; Quint. 12, 5, 5; Hor. Ep. 2, 2, 129.
- II. Tragoedus, an epithet of Jupiter, derived from the Vicus Tragoedus at Rome, in the Regio Esquilina, Suet. Aug. 57; Sext. Ruf. Reg. 5.
trăgŏnis, is, v. tragion.
† trăgŏpān, ānis, f., = τραγόπαν (analog. to αιγίπαν), a fabulous bird, perh. the bearded vulture: Vultur barbatus, Linn.; Plin. 10, 49, 70, § 136; Mel. 3, 9, 2; Sol. 30.
† trăgŏpōgōn, ōnis, m., = τραγοπώγων, a plant, goat’s-beard, Plin. 27, 13, 117, § 142; 21, 15, 52, § 89.
† trăgŏrīgănum, i, n., = τραγοπίγανον, a plant, goat’s-thyme: Thymus tragoriganum, Linn.; Plin. 20, 17, 68, § 176.
Called also trăgŏrīgănus, i, m., Cels. 5, 11.
† 1. trăgŏs, i, m., = τράγος (a goat).
- I. A kind of thorny plant, Plin. 13, 21, 37, § 116; 27, 13, 116, § 142.
- II. A kind of sponge, Plin. 9, 45, 69, § 148; 31, 11, 47, § 123.
2. trāgŏs, i, v. tragum.
trāgŭla, ae, f. [traho].
- I. A kind of javelin or dart attached to a strap by which it was swung when thrown, Lucil. ap. Fest. s. v. spara, pp. 330 and 331 Müll.; Varr. ap. Non. 553, 31, and 555, 22; Caes. B. G. 5, 35; 5, 48; 1, 26; id. B. C. 1, 57; Liv 21, 7, 10; 24, 42, 2; Sall. Fragm. ap. Non. 553, 29; Auct. B. Hisp. 32, 2; Sil. 3, 318; cf. Varr. L. L. 5, § 115 Müll.; Gell. 10, 25, 2; Fest. p. 367; Val. Max. 7, 6, 5.
- II. Trop., an attack, a snare, plot (Plautinian): tragulam in te inicere adornat: nescio quam fabricam facit, Plaut. Ep. 5, 2, 25: volui inicere tragulam in nostrum senem, id. Ps. 1, 4, 14; id. Cas. 2, 4, 18.
- III. A kind of dragnet, Plin. 16, 8, 13, § 34.
- IV. A small traha or sledge, acc. to Varr. L. L. 5, § 139 Müll.
trāgŭlārĭus, ii, m. [tragula, I.], a soldier who placed and levelled the tragulae to be discharged from an engine, Veg. Mil. 2, 15 fin.
trāgum, i, n., a kind of pap or porridge, Phn. 18, 7, 16, § 76; Cels. 2, 20.
Called also trāgŏs, Plin. 18, 10, 20, § 93.
Tragurium, ii, n.,
- I. a town in Dalmatia, Plin. 3, 22, 26, § 141; Mel. 2, 3.
- II. An island in the Adriatic Sea, Mel. 2, 7.
† trăgus, i, m., = τράγος (a goat).
- I. The goatlike smell of the armpits, Mart. 11, 22, 7.
- II. A kind of fish, Ov. Hal. 112; Plin. 32, 11, 54, § 152.
trăha, ae, f. [traho], a vehicle without wheels, a drag, sledge, Col. 2, 20, 4; Vulg. 1 Par. 20, 3.
Called also trăhĕa, Verg. G. 1, 164.
* trăhārĭus, ii, m. [traha], one who draws a traha, a sledge-man, baggage-man, Sid. Ep. 6, 1.
* trăhax, ācis, adj. [traho], that draws every thing to himself, greedy, covetous: procax, rapax, trahax, Plaut. Pers. 3, 3, 6.
trăhĕa, ae, v. traha.
trăho, xi, ctum, 3 (inf. perf. sync. traxe, Verg. A. 5, 786), v. a. [cf. Sanscr. trankh, trakh, to move; Gr. τρέχω, to run], to draw, drag, or haul, to drag along; to draw off, forth, or away, etc. (syn.: tracto, rapio, rapto, duco).
- I. Lit.
- A. In gen.: Amphitruonem collo, Plaut. Am. 3, 2, 72: cum a custodibus in fugā trinis catenis vinctus traheretur, Caes. B. G. 1, 53: trahebatur passis Priameïa virgo Crinibus a templo Cassandra, Verg. A. 2, 403: corpus tractum et laniatum abjecit in mare, Cic. Phil. 11, 2, 5: materiam (malagmata), Cels. 4, 7: bilem, Plin. 25, 5, 22, § 54: vapor porro trahit aëra secum, Lucr. 3, 233: limum harenamque et saxa ingentia fluctus trahunt, Sall. J. 78, 3: Charybdis naves ad litora trahit, id. Fragm. ap. Serv. Verg. A. 3, 425; cf.: Scyllam naves in saxa trahentem, Verg. l. l.: (haematiten) trahere in se argentum, aes, ferrum, Plin. 36, 20, 38, § 146: Gy. Amiculum hoc sustolle saltem. Si. Sine trahi, cum egomet trahor, let it drag or trail, Plaut. Cist. 1, 1, 117; cf.: tragula ab eo, quod trahitur per terram, Varr. L. L. 5, § 139 Müll.: sarcinas, Sen. Ep. 44, 6: vestem per pulpita, Hor. A. P. 215: plaustra per altos montes cervice (boves), Verg. G. 3, 536: siccas machinae carinas, Hor. C. 1, 4, 2: genua aegra, Verg. A. 5, 468: trahantur per me pedibus omnes rei, Cic. Fam. 7, 32, 2; cf.: aliquem ad praetorem, Plaut. Poen. 3, 5, 45: praecipitem in pistrinum, id. Ps. 1, 5, 79: Hectorem circum sua Pergama, to drag, trail, Ov. M. 12, 591.
Of a train of soldiers, attendants, etc.: Scipio gravem jam spoliis multarum urbium exercitum trahens, Liv. 30, 9, 10: ingentem secum occurrentium prosequentiumque trahentes turbam, id. 45, 2, 3; 6, 3, 4; cf.: sacra manu victosque deos parvumque nepotem Ipse trahit, Verg. A. 2, 321: secum legionem, Val. Max. 3, 2, 20: feminae pleraeque parvos trahentes liberos, ibant, Curt. 3, 13, 12; 5, 5, 15: uxor, quam comitem trahebat, id. 8, 3, 2: folium secum, Val. Max. 4, 3, 12: cum privato comitatu quem semper secum trahere moris fuit, Vell. 2, 40, 3: magnam manum Thracum secum, id. 2, 112, 4.
- B. In partic.
- 1. To draw out, pull out, extract, withdraw: trahens haerentia viscere tela, drawing out, extracting, Ov. M. 6, 290: ferrum e vulnere, id. ib. 4, 120: e corpore ferrum, id. F. 5, 399: de corpore telum, id. M. 5, 95; cf.: gladium de visceribus, Mart. 1, 14, 2: manu lignum, Ov. M. 12, 371; cf.: te quoque, Luna, traho (i. e. de caelo), draw down, id. ib. 7, 207: captum Jovem Caelo trahit, Sen. Oct. 810.
- 2. To draw together, bring together, contract, wrinkle: at coria et carnem trahit et conducit in unum, Lucr. 6, 968: in manibus vero nervi trahere, id. 6, 1190: vultum rugasque coëgit, Ov. Am. 2, 2, 33.
- 3. Of fluids, etc., to draw in, take in, quaff; draw, draw up: si pocula arente fauce traxerim, had drawn in, i. e. quaffed, Hor. Epod. 14, 4; cf. Ov. M. 15, 330: aquas, Luc. 7, 822: venena ore, id. 9, 934: ubera, id. 3, 351 al.: ex puteis jugibus aquam calidam trahi (videmus), Cic. N. D. 2, 9, 25: navigium aquam trahit, draws or lets in water, leaks, Sen. Ira, 2, 10, 5; cf.: sanguinem jumento de cervice, to draw, let, Veg. Vet. 3, 43.
Of smelling: odorem naribus, Phaedr. 3, 1, 4.
Of drawing in the breath, inhaling: auras ore, Ov. M. 2, 230: animam, Plin. 11, 3, 2, § 6; cf.: Servilius exiguā in spe trahebat animam, Liv. 3, 6, 8: spiritum, to draw breath, Col. 6, 9, 3; Sen. Ira, 3, 43, 4; Cels. 4, 4; Curt. 3, 6, 10: spiritum extremum, Phaedr. 1, 21, 4: penitus suspiria, to heave sighs, to sigh, Ov. M. 2, 753: vocem imo a pectore, Verg. A. 1, 371.
- 4. To take on, assume, acquire, get: Iris Mille trahens varios adverso sole colores, Verg. A. 4, 701: squamam cutis durata trahebat, Ov. M. 3, 675: colorem, id. ib. 2, 236; 14, 393: ruborem, id. ib. 3, 482; 10, 595: calorem, id. ib. 11, 305: lapidis figuram, id. ib. 3, 399: maturitatem, Col. 1, 6, 20: sucum, id. 11, 3, 60: robiginem, Plin. 36, 18, 30, § 136.
- 5. To drag away violently, to carry off, plunder, = ἄγειν καὶ φέρειν: cetera rape, trahe, Plaut. Trin. 2, 2, 12: rapere omnes, trahere, Sall. C. 11, 4: quibus non humana ulla neque divina obstant, quin … in opes potentisque trahant exscindant, id. H. 4, 61, 17 Dietsch: sibi quisque ducere, trahere, rapere, id. J. 41, 5: de aliquo trahere spolia, Cic. Balb. 23, 54: praedam ex agris, Liv. 25, 14, 11: tantum jam praedae hostes trahere, ut, etc., id. 10, 20, 3; cf.: pastor cum traheret per freta navibus Idaeis Helenen, Hor. C. 1, 15, 1.
- 6. Trahere pecuniam (for distrahere), to make away with, to dissipate, squander: omnibus modis pecuniam trahunt, vexant, Sall. C. 20, 12.
- 7. Of drugs, etc., to purge, rcmove, clear away: bilem ex alvo, Plin. 25, 5, 22, § 54; 26, 8, 42, § 69: pituitam, id. 21, 23, 94, § 166: cruditates, pituitas, bilem, id. 32, 9, 31, § 95.
- 8. Trahere lanam, vellera, etc., to draw out lengthwise, i. e. to spin, manufacture: manibus trahere lanam, Varr. ap. Non. 545, 12: lanam, Juv. 2, 54: vellera digitis, Ov. M. 14, 265: data pensa, id. ib. 13, 511; id. H. 3, 75: Laconicas purpuras, Hor. C. 2, 18, 8.
- II. Trop.,
- A. In gen.
- 1. To draw, draw along; to attract, allure, influence, etc.: trahimur omnes studio laudis et optimus quisque maxime gloriā ducitur, Cic. Arch. 11, 26; cf.: omnes trahimur et ducimur ad cognitionis et scientiae cupiditatem, id. Off. 1, 6, 18: allicere delectatione et viribus trahere, Quint. 5, 14, 29: trahit sua quemque voluptas, Verg. E. 2, 65: aliquem in aliam partem, to bring or gain over, Cic. Fam. 10, 4, 2; so, Drusum in partes, Tac. A. 4, 60: civitatem ad regem, Liv. 42, 44, 3: aliquem in suam sententiam, id. 5, 25, 1; cf. also: rem ad Poenos, id. 24, 2, 8; 23, 8, 2: res ad Philippum, id. 32, 19, 2: ni ea res longius nos ab incepto traheret, draw off, divert, Sall. C. 7, 7.
- 2. To drag, lead, bring: plures secum in eandem calamitatem, Cic. Imp. Pomp. 7, 19: Lucanos ad defectionem, Liv. 25, 16, 6: quo fata trahunt retrahuntque, sequamur, Verg. A. 5, 709: ducunt volentem fata, nolentem trahunt, Cleanth. ap. Sen. Ep. 107, 11.
- 3. To draw to, i. e. appropriate, refer, ascribe, set down to, etc.: atque egomet me adeo cum illis una ibidem traho, Plaut. Trin. 1, 2, 166: St. Quid quod dedisti scortis? Le. Ibidem una traho, id. ib. 2, 4, 10: hi numero avium regnum trahebant, drew to their side, laid claim to, claimed, Liv. 1, 7, 1; cf.: qui captae decus Nolae ad consulem trahunt, id. 9, 28, 6: omnia non bene consulta in virtutem trahebantur, were set down to, referred, attributed, Sall. J. 92, 2: ornatum ipsius (ducis) in superbiam, Tac. H. 2, 20: cuncta Germanici in deterius, id. A. 1, 62 fin.: fortuita ad culpam, id. ib. 4, 64: id ad clementiam, id. ib. 12, 52; cf.: aliquid in religionem, Liv. 5, 23, 6: cur abstinuerit spectaculo ipse, varie trahebant, Tac. A. 1, 76 fin.: in se crimen, Ov. M. 10, 68: spinas Traxit in exemplum, adopted, id. ib. 8, 245.
- 4. To drag, distract, etc.: quae meum animum divorse trahunt, Ter. And. 1, 5, 25: trahi in aliam partem mente atque animo, Caes. B. C. 1, 21: Vologeses diversas ad curas trahebatur, Tac. A. 15, 1.
- 5. To weigh, ponder, consider: belli atque pacis rationes trahere, Sall. J. 97, 2; cf. id. ib. 84, 4: trahere consilium, to form a decision or determination, id. ib. 98, 3.
- 6. To get, obtain, derive: qui majorem ex pernicie et peste rei publicae molestiam traxerit, who has derived, i. e. has received, suffered, Cic. Fam. 4, 3, 1: qui cognomen ex contumeliā traxerit, id. Phil. 3, 6, 16: nomen e causis, Plin. 15, 14, 15, § 51: inde nomen, id. 36, 20, 38, § 146: nomen ab illis, Ov. M. 4, 291: originem ab aliquo, to derive, deduce, Plin. 5, 24, 21, § 86; 6, 28, 32, § 157: scio ab isto initio tractum esse sermonem, i. e. has arisen, Cic. Brut. 6, 21: facetiae, quae multum ex vero traxere, drew, i. e. they were founded largely on truth, Tac. A. 15, 68; cf.: multum ex moribus (Sarmatarum) traxisse, id. G. 46, 2.
- 7. Of time, to protract, drag out, linger: afflictus vitam in tenebris luctuque trahebam, Verg. A. 2, 92; so, vitam, Phaedr. 3, 7, 12; 4, 5, 37; Plin. 28, 1, 2, § 9: traherent cum sera crepuscula noctem, was bringing on the night, Ov. M. 1, 219: verba, to drag, i. e. to utter with difficulty, Sil. 8, 79.
- 8. To draw out, in respect of time; to extend, prolong, lengthen; to protract, put off, delay, retard (cf.: prolato, extendo): sin trahitur bellum, Cic. Att. 10, 8, 2; cf. Liv. 5, 10, 7; Sall. J. 23, 2: trahere omnia, to interpose delays of all kinds, id. ib. 36, 2; Ov. M. 12, 584: pugnam aliquamdiu, Liv. 25, 15, 14: dum hoc naturae Corpus … manebit incolume, comitem aevi sui laudem Ciceronis trahet, Vell. 2, 66, 5: obsidionem in longius, Quint. 1, 10, 48; cf.: rem de industriā in serum, Liv. 32, 35, 4: omnia, id. 32, 36, 2: jurgiis trahere tempus, id. 32, 27, 1: tempus, Auct. B. Alex. 38, 2: moram ficto languore, Ov. M. 9, 767: (legati) querentes, trahi se a Caesare, that they were put off, delayed, Suet. Tib. 31 fin.; so, aliquem sermone, quousque, etc., Val. Max. 4, 4, 1: Marius multis diebus et laboribus consumptis anxius trahere cum animo suo, omitteretne inceptum, Sall. J. 93, 1.
- 9. Rarely neutr., to drag along, to last, endure. si quis etiam in eo morbo diutius traxit, Cels. 2, 8 med.: decem annos traxit ista dominatio, Flor. 4, 2, 12.
Hence, tractus, a, um, P. a., drawn on, i. e. proceeding continuously, flowing, fluent, of language: genus orationis fusum atque tractum, Cic. de Or. 2, 15, 64: in his (contione et hortatione) tracta quaedam et fluens expetitur, id. Or. 20, 66.
- B. Subst.: tractum, i, n., any thing drawn out at length.
- 1. A flock of wool drawn out for spinning: tracta de niveo vellere dente, Tib. 1, 6, 80.
- 2. A long piece of dough pulled out in making pastry, Cato, R. R. 76, 1; 76, 4; Apic. 2, 1; 4, 3; 5, 1 al.
Called also tracta, ae, f., Plin. 18, 11, 27, § 106.
trāĭcĭo and transĭcĭo (so always in Cæs.); also trājĭcĭo and transjĭcĭo, jēci, jectum, 3, v. a. and n. [trans-jacio], to throw across.
- I. With the person or thing that moves as object, to cause to cross, cause to go across, over, or through.
- A. In gen., to throw, hurl, cast, or fling over, to shoot over or across: neque ullum interim telum transiciebatur, Caes. B. C. 3, 19: quae concava trajecto cumba rudente vehat (te), Ov. Am. 3, 6, 4: arreptum vexillum trans vallum hostium trajecit, Liv. 25, 14, 4: cum trans vallum signum trajecisset, id. 41, 4, 2: pontibus transjectis, thrown across, Hirt. B. G. 8, 9: malis antennisque de nave in navem trajectis, Liv. 30, 10, 5: volucrem trajecto in fune columbam suspendit, Verg. A. 5, 488: tela alio, Prop. 2, 12 (3, 3), 18: pecora nunc in hibernos nunc in aestivos saltus, drives over, Just. 8, 5, 7.
Poet.: pedes super acervos, to step over, Prop. 4 (5), 4, 76: membra per ardentes acervos celeri pede, Ov. F. 4, 782.
- B. In partic.
- 1. To transfer, cause to go over or across (from one place, etc., to another): est etiam aurigae species Vertumnus et ejus, Traicit alterno qui leve pondus equo, i. e. leaps lightly from horse to horse, Prop. 4 (5), 2, 36: anulum in dextram manum, Petr. 74: quod est levissimum ac summum, ut traiciant in alia vasa, decant, pour over, Varr. R. R. 1, 64, 1: cerussam in cacabum, Scrib. Comp. 45.
- 2. Of soldiers, baggage, etc., to cause to cross (a stream, etc.), to transport, ship across, lead or conduct over, ship over, transfer: dum Brutus traiceret exercitum, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 2: legiones quattuor equitatumque omnem transjecit, Caes. B. C. 1, 40: omnibus ferme suis trans Rhodanum trajectis, Liv. 21, 26, 6: res suas trans Halyn, id. 38, 25, 7: quae ibi legiones essent, eas … in Siciliam traiceret, id. 23, 31, 4: ut classem in Italiam traiceret, id. 28, 36, 1: pecuniam in provinciam, id. 26, 7, 8; 48, 13, 9: huc legionem postea transicit, Caes. B. C. 1, 54: magnam partem fortunarum eodem trajecit, Nep. Att. 2, 2: eas (sues) si quo traicere vult, in plostrum imponat, Varr. R. R. 2, 4, 11: ut praedatum milites trans flumen per occasiones aliis atque aliis locis traiceret, Liv. 2, 11, 2.
Pass.: Marius trajectus in Africam, Cic. Red. Quir. 8, 20: equitum innumerabilem vim traici Hellesponto in Europam, Liv. 35, 48, 3: classis Punica in Sardiniam trajecta, id. 27, 6, 13: (exercitus) Pado trajectus Cremonam, id. 21, 56, 4; 30, 24, 11: inermes in Boeotiam trajecti, id. 32, 17, 3: in Galliam trajecti forent, Tac. A. 12, 39.
- (β) With second acc. of the stream or place crossed: equitum magnam partem flumen transjecit, Caes. B. C. 1, 55: Caesar Germanos flumen traicit, id. ib. 1, 83 fin.: si se Alpes Antonius trajecerit, Cic. Fam. 11, 9, 2: exercitum Rhodanum, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 9, 3: copias Rhodanum, id. ib. 10, 11, 2: quos in Africam secum traiceret, Liv. 29, 22, 12.
- (γ) With se: ad Achillam sese ex regiā trajecit, Caes. B. C. 3, 112: si quo etiam casu Isaram se trajecerint, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 13, 4: ducem Romanum in Africam trajecisse sese in hostilem terram, Liv. 28, 18, 10.
- (δ) Poet., of the eyes: quocumque oculos trajecimus, i. e. to look, Lucr. 4, 424.
- 3. To pass through, make a way through.
- (α) Of soldiers: pars magna equitum mediam trajecit aciem, broke through, Liv. 42, 7, 7.
- (β) To strike through, stab through, pierce, penetrate, transfix, transpierce: unum ex multitudine, Caes. B. G. 5, 44: aliquem pilis, id. ib. 7, 82: aliquem scorpione, a latere dextro, id. ib. 7, 25: lictorem gladio, Auct. B. Alex. 52: cuspide serpentem, Ov. M. 4, 571: lanceā infestā medium femur, Hirt. B. G. 8, 48: femur tragulā, Caes. B. G. 5, 35: pectus ferro, Liv. 41, 11, 6: cava tempora ferro, Verg. A. 9, 634: harundine linguam, Ov. M. 11, 325: terga sagittā, id. ib. 9, 128: exuentem se ac nudatum gladio trajecit, Just. 3, 1, 8: sagittā sub mammā trajectus, id. 12, 9, 12: aliquid acu, Cels. 7, 8 and 9.
With se, to stab one’s self: se uno ictu infra laevam papillam, Suet. Oth. 11.
- C. Trop.
- 1. In gen., to transfer, cause to pass: cum ex illius invidiā deonerare aliquid et in te traicere coeperit, Cic. Div. in Caecil. 14, 46: culpam in alium, Quint. 9, 2, 4: arbitrium litis trajecit in omnes, Ov. M. 12, 628.
Mid.: in cor Trajecto lateris capitisque dolore, having thrown itself, Hor. S. 2, 3, 29.
- 2. In partic., in rhet.: verba, to transpose, Cic. Or. 69, 229: verba in clausulas, Quint. 9, 4, 31 Spald.
- II. To cross over, pass over, cross.
- A. With the place or thing passed over as object: si Hannibal ad portas venisset murumque jaculo trajecisset, Cic. Fin. 4, 9, 22: trajecto amni, Liv. 21, 27, 3: Hiberum, id. 21, 30, 3: occupavit Scipio Padum traicere, id. 21, 39, 10: ratibus Trebiam, id. 21, 56, 8: mare, id. 33, 31, 10: flumen, id. 38, 2, 10; 38, 27, 6: fretum, Sen. Ep. 14, 8: amnem, Curt. 7, 7, 13; 8, 13, 23: utribus amnem, id. 4, 7, 16; 4, 1, 10: Rhenum, Suet. Tib. 18: mare, Sen. Ben. 6, 15, 6: Padum, Tac. H. 2, 22: sinum maris, Vell. 2, 43, 1: flumina nando, Suet. Caes. 57: Tiberim clipeo, Claud. VI. Cons. Hon. 186: Aurora Jam medium aetherio cursu trajecerat axem, Verg. A. 6, 536; cf. pass.: postquam cernant Rhodanum trajectum, Liv. 21, 30, 5: ut transjaci (nemora) ne sagittis quidem possint, Sol. 52, 46.
- B. Absol.: ad Aethaliam insulam trajecit, Liv. 37, 13, 3: ut classe Hasdrubal Aegimurum traiceret, id. 30, 24, 11: ne qua classis ex Africā traiceret, id. 30, 2, 1: sed traicere in Euboeam erat propositum, id. 40, 4, 10: (ei) paranti traicere in Africam nuntiatum est, id. 28, 36, 1; cf.: Romanae naves Samum traicerunt, id. 37, 13, 6: primo quoque tempore in Africam traiciendum, id. 29, 22, 11: ad nos trajecturum illud incendium esse, id. 7, 30, 12; cf. id. 31, 48, 7: piscatoriā scaphā trepidus trajecit, Just. 2, 13, 9: trajecisse veteres Iberos, Tac. Agr. 14.
- C. Trop., to overstep, transgress: traicit et fati litora magnus amor, Prop. 1, 19, 12.
Trājānus, i, m., Trajan, a Roman emperor, who reigned A.D. 98-118, proverbial for his justice and benevolence: Augusto felicior, Trajano melior, Eutr. 8, 5.
Hence, Trājānus, a, um, adj., of or belonging to Trajan: aqua, Front. Aquaed. 93: VIA, the Appian Way, restored by Trajan, Inscr. Grut. 199, 1.
trājectīcĭus or -tĭus, a, um, adj. [traicio], that is carried over sea, transported: pecunia, Dig. 22, 2, 1; 22, 2, 4; 13, 4, 2 fin.; 44, 7, 22: contractus, Cod. Just. 4, 32, 26.
trājectĭo, ōnis, f. [traicio].
- I. Lit., a crossing over, passing over, passage: trajectiones incendiorum, Vitr. 2, 9 fin.: honestior existimatur trajectio, i. e. the going over sea to Pompey, Cic. Att. 8, 15, 2: trajectiones motusque stellarum, the shootings over, i. e., concr., shooting-stars, meteors, id. Div. 1, 1, 2; so, stellae trajectio, id. ib. 2, 6, 16.
- II. Trop., of language.
- A. A transposition of words, Auct. Her. 4, 32, 44; Cic. Or. 69, 230; Quint. 8, 2, 14.
- B. Exaggeration, hyperbole: tum augendi minuendive causā veritatis superlatio atque trajectio, Cic. de Or. 3, 53, 203: superlatio veritatis et trajectio, Quint. 9, 2, 3.
- C. A throwing or putting off upon another: in alium, Cic. de Or. 3, 53, 204.
trājectītĭus, a, um, v. trajecticius.
* trājecto, āre, v. freq. a. [traicio], to pierce through: sinum umbilici acu, Cels. 7, 14 med.
trājector, ōris, m. [traicio], that pierces through, a piercer (post-class.): ignis Trajector nebulae, Prud. Ham. 882.
trājectōrĭum, ii, n. [traicio], a funnel (late Lat.), Plin. Val. 1, 37; 1, 58.
* trājectūra, ae, f. [traicio], a projecting over, projection: mutulorum, Vitr. 4, 7 med.
1. trājectus, a, um, Part. of traicio.
2. trājectus (in Cæs. transjectus), ūs, m. [traicio].
- I. Abstr., a crossing or passing over, passage (class., but not in Cic., who uses instead trajectio): transjectus in Britanniam, Caes. B. G. 5, 2; 4, 21; id. B. C. 2, 20: in trajectu Albulae amnis submersus, Liv. 1, 3, 8; 35, 51, 1: tempestate in trajectu bis conflictatus, Suet. Aug. 17.
- II. Concr., a place for passing over, a passage: legiones et auxilia mittit ad trajectum, Auct. B. Alex. 56, 5; Plin. 6, 23, 26, § 98.
trālātīcĭus or -tĭus, a, ūm, v. translaticius.
1. Tralles, ĭum, f., a town in Lydia, the modern Aidin Guzel-Hissar, Cic. Fl. 24, 57; 29, 71; id. Agr. 2, 15, 39; id. Att. 5, 14, 1; id. Fam. 3, 5, 1; id. Q. Fr. 1, 1, 6, § 17; Caes. B. C. 3, 105, 5; Liv. 37, 45; Juv. 3, 70.
Called also Trallis, Plin. 5, 29, 29, § 108.
Hence, Trallĭānus, a, um, adj., of or belonging to Tralles, Trallian: quasi vero Trallianus fuerit Demosthenes, i. e. a native of Tralles, Cic. Or. 70, 234; cf. id. Phil. 3, 6, 15.
In plur. subst.: Trallĭā-ni, ōrum, m., the inhabitants of Tralles, the Trallians, Cic. Fl. 22, 52 sq.
2. Tralles, ĭum, m., a people of Illyria, Liv. 31, 35; 37, 39 and 40.
Called also Tralli, ōrum, Liv. 27, 32.
* trā-lŏquor or trans-lŏquor, qui, v. dep. a., to talk over, recount: impuritias alicujus, Plaut. Pers. 3, 3, 7.
trālūcĕo, ēre, v. transluceo.
trāma, ae, f. [cf.: trans, trāmes].
- I. Lit., the woof, weft, or filling of a web (cf. subtemen), Varr. L. L. 5, § 113 Müll.; Sen. Ep. 90, 20; Isid. 19, 22, 14 al.
Of a spider’s web: ipsa per se tenax ratio tramae, Plin. 11, 24, 28, § 81.
- II. Transf.: figurae, i. e. a thin, lank figure, Pers. 6, 73: putridae, i. e. trifles, bagatelles, Plaut. Rud. 5, 2, 37.
trāmĕo, āre, v. transmeo.
trāmĕs, ĭtis, m. [akin to trans, and Gr. τέρμα, goal].
- I. Lit., a cross-way, sideway, by-path, foot-path (cf. semita): domum ire coepi tramite, Plaut. Fragm. ap. Varr. L. L. 7, § 62 Müll.: egressus est non viis, sed tramitibus, paludatus, Cic. Phil. 13, 9, 19: in Apennini tramitibus, id. ib. 12, 11, 26: per tramites occulte perfugeret, Sall. C. 57, 1: per tramites occultos, id. J. 48, 2: transvorsis tramitibus transgressus, Liv. 2, 39, 3; Suet. Caes. 31: per devios tramites refugiens, id. Aug. 16; Prop. 3, 13 (4, 12), 44; 3 (4), 22, 24; Verg. A. 11, 515 al.
- B. Transf.
- 1. Poet., in gen., a way, path, road, course, flight: cito decurrit tramite virgo, Verg. A. 5, 610: facili jam tramite sistam, id. ib. 6, 676: palantes error certo de tramite pellit. Hor. S. 2, 3, 49; Ov. F. 3, 13; id. M. 10, 53; Sen. Ep. 84, 13; Stat. Th. 2, 48: trames aquae immensae, a channel, Vulg. Ecclus. 24, 41.
- * 2. Branches of a family, Gell. 13, 19, 15.
- II. Trop., a way of life, way, course, method, manner: (Epicurus) viam monstravit, tramite parvo Qua possemus ad id recto contendere cursu, Lucr. 6, 27: ab aequitatis recto tramite deviare, Amm. 22, 10, 2: augustissimus ad immortalitatis praemium, Lact. 5, 18, 11 al.
A maximum of 100 entries are shown.